Majubaju, czyli żyrafy wychodzą z szafy - ebook

Mam sto dzie­więć­dzie­siąt cen­ty­me­trów i wiem, co zna­czy po­dró­żo­wać z ta­kim wzro­stem po Bo­li­wii czy Pe­ru. Bie­gną za to­bą dzie­ci, wy­ty­ka­jąc pal­ca­mi, a w le­sie je­steś ła­twym ce­lem dla ty­gry­sa. Dla­te­go je­stem pe­łen po­dzi­wu dla Mai Son­tag, któ­ra, ma­jąc sto dzie­więć­dzie­siąt czte­ry cen­ty­me­try wzro­stu, wy­bra­ła się w wy­ma­rzo­ną po­dróż do­oko­ła świa­ta. Ta­ka dziew­czy­na, od­wie­dza­jąc kra­je, gdzie naj­wyż­szy męż­czy­zna się­ga jej do pęp­ka, mu­si być ob­da­rzo­na od­wa­gą i po­czu­ciem hu­mo­ru. Trze­cia rzecz to zmysł ob­ser­wa­cji. Z ta­kiej wy­so­ko­ści wi­dzi się świat le­piej i cie­ka­wiej. Jest się ta­kim po­dró­żu­ją­cym bo­cia­nim gniaz­dem. Szyb­ciej wiesz, gdzie ląd i z któ­rej stro­ny ata­ku­ją.

Ta książ­ka to świet­na za­ba­wa dla tych, któ­rzy po­dró­żu­ją na ka­na­pie. Otwie­rasz książ­kę i zwie­dzasz świat na ple­cach Mai. Jest dow­cip­nie i mą­drze. Daj się wziąć Mai na ba­ra­na!

Szy­mon Ma­jew­ski

Czy­tam za­pi­ski z po­dró­ży Mai i już po kil­ku zda­niach prze­mie­rzam od­waż­nie świat ra­zem z nią. Uwie­dzio­na lek­kim sty­lem, cel­no­ścią ob­ser­wa­cji i wy­ra­fi­no­wa­nym po­czu­ciem hu­mo­ru au­tor­ki od­by­wam po­dróż ży­cia. Nie­waż­ne, co czai się za ro­giem, prze­cież Zie­mia jest okrą­gła, więc nie ma kan­tów. Ża­den „prze­czy­ta­ny” film nie zbli­żył mnie do opi­sy­wa­nych miejsc tak jak wę­drów­ka z Ma­ją po kart­kach jej książ­ki. Ta po­dróż mo­gła­by się dla mnie nie koń­czyć.

Kry­sty­na Czu­bów­na

Po prze­czy­ta­niu tej książ­ki bę­dą mie­li Pań­stwo tyl­ko jed­no ma­rze­nie: być jak Ma­ja Son­tag. Czło­wie­kiem od­waż­nym, in­te­li­gent­nym, ale tak­że sza­lo­nym, po­krę­co­nym i szyb­kim jak strza­ła. Ta­ka też jest jej książ­ka o wy­pra­wie do­oko­ła świa­ta. Po­dob­no Mi­ke Pat­ton za­mie­rza na­pi­sać o tym wszyst­kim pio­sen­kę. Oczy­wi­ście, że mi­ło­sną.

Mi­chał No­gaś,
Pro­gram Trze­ci Pol­skie­go Ra­dia

Czy­ta się jed­nym tchem. Świet­ny ję­zyk, dy­stans do sie­bie i ide­al­na daw­ka hu­mo­ru spra­wią, że czy­tel­nik bę­dzie ma­rzył, aby ta fan­ta­stycz­na po­dróż do­oko­ła świa­ta ni­g­dy się nie skoń­czy­ła.

Jo­an­na Skła­da­nek,
re­dak­tor na­czel­na por­ta­lu po­dróż­ni­cze­go Mo­no­lo­coWstęp

Bo to by­ło tak. Za­wsze ma­rzy­ła mi się po­dróż do­oko­ła świa­ta. Ży­cze­nie wy­po­wia­da­ne tę­sk­nie na jed­nym wy­de­chu z wy­gra­ną w tot­ka i ro­man­sem z Mi­kiem Pat­to­nem, po­wta­rza­ne jak man­tra przy zdmu­chi­wa­niu uro­dzi­no­wych świe­czek. Od sa­me­go chce­nia i roz­my­śla­nia nic się jed­nak nie za­dzia­ło. Zro­zu­mia­łam, że trze­ba po pro­stu za­ka­sać rę­ka­wy i wziąć spra­wy w swo­je rę­ce. Ma­rze­nia są po to, by je sa­me­mu speł­niać.

Kto­kol­wiek, kto choć odro­bi­nę jeź­dzi na wła­sną rę­kę, bli­żej czy da­lej, wie, że cza­sy Ko­lum­ba, Li­ving­sto­ne’a i Ha­li­ka ma­my daw­no za so­bą i wy­jazd za gra­ni­cę to już nie eks­pe­dy­cja w nie­zna­ne. Dzi­siaj eks­plo­ro­wa­nie świa­ta jest ła­twe. Pa­trząc na dzi­kie tłu­my na Ma­chu Pic­chu czy w ru­inach Ang­ko­ru, moż­na po­wie­dzieć, że na­wet za ła­twe. „Azja Po­łu­dnio­wo-Wschod­nia w dzie­sięć dni”, „Śla­da­mi In­ków he­li­kop­te­rem”, „Mo­unt Eve­rest dla po­cząt­ku­ją­cych” – okład­ki fol­de­rów agen­cji tu­ry­stycz­nych mie­nią się ko­lo­ra­mi. Po­dró­żo­wa­nie to żad­na wie­dza ta­jem­na i pod tym wzglę­dem nie róż­ni się bar­dzo od in­nych ży­cio­wych wy­da­rzeń. Nie­waż­ne, czy ktoś przy­go­to­wu­je się do re­mon­tu, po­ro­du czy da­le­kiej wy­pra­wy – za­wsze trze­ba coś na da­ny te­mat po­czy­tać, po­szu­kać, pod­py­tać, odło­żyć pie­nią­dze, ogar­nąć się z pra­cą, przy­go­to­wać ro­dzi­nę na to wy­da­rze­nie, no i mieć do te­go wszyst­kie­go zdro­wie.

Mo­ment pod­ję­cia de­cy­zji o wy­jeź­dzie oka­zał się dla mnie prze­ło­mo­wy. W koń­cu prze­sta­łam ma­rzyć, a za­czę­łam dzia­łać i przy­go­to­wy­wać się do po­dró­ży. I wca­le nie do­zna­łam cu­dow­ne­go ob­ja­wie­nia, nie prze­po­wie­dział mi te­go ża­den wróż­bi­ta, nie wy­szłam ca­ło z ka­ta­stro­fy lot­ni­czej ani śmier­tel­nej cho­ro­by. W za­sa­dzie nie sta­ło się nic, czym bym tę de­cy­zję mo­gła uza­sad­nić. By­ła je­sień 2008 ro­ku, gdy po­śli­nio­nym pal­cem na wie­trze wy­czy­ta­łam, że po­trze­bu­ję dwóch lat, by przy­go­to­wać się do te­go wy­jaz­du. Od tam­tej chwi­li świat krę­cił się wo­kół jed­ne­go. Ży­cie za­czę­ło sa­mo się ukła­dać i sprzy­jać pla­nom. Kup­no sa­mo­cho­du prze­sta­ło być waż­ne. Ko­lej­ne dwa la­ta bie­ga­nia za tram­wa­jem sta­no­wi­ły ide­al­ną za­pra­wę kon­dy­cyj­ną. Roz­kle­ko­ta­ny od­ku­rzacz mu­siał się jesz­cze ja­koś trzy­mać przez na­stęp­ne mie­sią­ce na ta­śmie i gum­ce, a bu­ty zi­mo­we po wi­zy­cie u szew­ca do­sta­ły dru­gą i trze­cią szan­sę. Na uro­dzi­ny za­miast pa­ro­wa­ru po­pro­si­łam o wy­pa­sio­ny ple­cak, ręcz­ni­ki tu­ry­stycz­ne z mi­kro­fi­bry i szwaj­car­ski scy­zo­ryk.

Roz­po­wia­da­łam o tym wy­jeź­dzie wszyst­kim na­oko­ło. W ten spo­sób za­ra­zi­łam en­tu­zja­zmem i prze­ko­na­łam do swo­je­go pla­nu ro­dzi­nę i zna­jo­mych. Wszy­scy zgod­nie za­czę­li mi ki­bi­co­wać. Oczy­wi­ście nie za­bra­kło chwil zwąt­pie­nia, ale na­dzie­je, ja­kie we mnie po­kła­da­no, mo­ty­wo­wa­ły mnie do kon­se­kwent­ne­go dzia­ła­nia. Z cza­sem w oczach naj­bliż­szych sta­łam się nie­mal świę­ta, a co naj­mniej bło­go­sła­wio­na. Zo­sta­łam bo­ha­ter­ką, su­per-Maj­ką, za­wod­ni­kiem re­pre­zen­ta­cji star­tu­ją­cym po pew­ne zło­to, no i po pro­stu głu­pio by­ło­by się wy­co­fać. Ma­chi­na or­ga­ni­za­cyj­na by­ła tak roz­krę­co­na i na­pę­dza­na życz­li­wo­ścią, że nie mo­gło się nie udać.

Zło­ży­łam wy­po­wie­dze­nie, wy­na­ję­łam miesz­ka­nie, za­szcze­pi­łam się, od­da­łam ko­ta w do­bre rę­ce, prze­ka­za­łam sku­ter zna­jo­me­mu w po­trze­bie, ca­łe ży­cie za­pa­ko­wa­łam w kar­to­ny i znio­słam do piw­ni­cy, po­sy­pa­łam trut­ką na szczu­ry i tak zo­sta­wi­łam, by cze­ka­ło na mój po­wrót.

Te kil­ka ostat­nich dni przed wy­jaz­dem to był praw­dzi­wy kosz­mar. Ko­lej­ne ra­do­sne im­pre­zy po­że­gnal­ne mia­ły w so­bie coś ze sty­py. Bo prze­cież wy­jeż­dża­łam na pół­to­ra ro­ku w si­ną dal, a tam te smo­ki, cho­ro­by, taj­fu­ny, woj­ny. Do­sta­łam to­nę ta­li­zma­nów, zdjęć, ob­raz­ków świę­tych, pu­kli wło­sów. To mia­ło chro­nić przed złem te­go świa­ta.

Ta-dam! Za­czę­ło się. Ósme­go wrze­śnia 2010 ro­ku wy­ru­szy­łam z War­sza­wy w mo­ją wy­ma­rzo­ną Po­dróż-Do­oko­ła-Świa­ta z prze­ko­na­niem, że na­wet je­śli za­raz mia­ło­by mi się to wszyst­ko prze­stać po­do­bać i za­chwy­cać, a za­czę­ło uwie­rać i draż­nić, śmia­ło mo­gę w każ­dej chwi­li wró­cić. Bo po pierw­sze mam gdzie, do ko­go i po co, a po dru­gie – naj­waż­niej­sze już się wy­da­rzy­ło – do­pro­wa­dzi­łam do te­go że mo­je ma­rze­nie się wła­śnie speł­nia. Bo mo­że oka­zać się, że to nie jest to, że za dłu­go, za in­ten­syw­nie, że cięż­ko w po­je­dyn­kę, że tę­sk­nię, ale sa­ma mu­szę się o tym prze­ko­nać. W prze­ciw­nym ra­zie do koń­ca ży­cia za­da­wa­ła­bym so­bie py­ta­nie: „Co by się sta­ło, gdy­bym wte­dy jed­nak po­je­cha­ła?”.

Szczę­śli­wie oka­za­ło się, że w tej wy­ma­rzo­nej po­dró­ży do­oko­ła świa­ta jest po pro­stu do­sko­na­le. Po raz pierw­szy w ży­ciu mia­łam po­czu­cie, że ro­bię naj­słusz­niej­szą rzecz pod słoń­cem i że de­cy­zja o wy­jeź­dzie by­ła strza­łem w dzie­siąt­kę. W mo­jej oce­nie zna­la­złam od­po­wiedź na od­wiecz­ne py­ta­nie o sens ży­cia: za­ra­biam, funk­cjo­nu­ję w try­bie dom-pra­ca-dom, sie­dzę po go­dzi­nach wła­śnie po to, by po­tem móc to wszyst­ko rzu­cić i zro­bić swo­je. Po­dróż sma­ku­je dwa ra­zy le­piej, gdy się na nią dłu­go cze­ka i cięż­ko na to pra­cu­je.

Wy­jąt­ko­wość mo­je­go przed­się­wzię­cia po­le­ga­ła tak­że na tym, że ru­szy­łam w świat sa­ma. Ta­kie by­ło za­ło­że­nie. To mia­ła być ce­le­bra­cja wol­no­ści, mo­ja oso­bi­sta włó­czę­ga, bez kom­pro­mi­sów, bez pla­nu, wła­snym tem­pem, tam, gdzie mnie no­gi po­nio­są. Mu­szę jed­nak w tym miej­scu nad­mie­nić, że mam szczę­ście mie­rzyć 194 cen­ty­me­try wzro­stu. To po­zwa­la­ło mi bez­piecz­nie spa­ce­ro­wać wie­czo­ra­mi po naj­mrocz­niej­szych re­wi­rach, choć z dru­giej stro­ny by­wa­ło przy­czy­ną wie­lu nie­co­dzien­nych sy­tu­acji, ta­kich jak opór bab­ci klo­ze­to­wej w Bo­li­wii, któ­ra ni­g­dy nie wi­dzia­ła tak wy­so­kiej ko­bie­ty, a sko­ro jej nie wi­dzia­ła, to zna­czy, że ta­kich ko­biet nie ma, więc na wszel­ki wy­pa­dek nie wpu­ści mnie do dam­skiej to­a­le­ty, do mę­skiej zresz­tą też nie. Ja­ko ko­bie­ta sa­mot­nie po­dró­żu­ją­ca by­łam ota­cza­na wy­jąt­ko­wą opie­ką na każ­dym kro­ku. Lu­dzie po­dzi­wia­li mo­ją od­wa­gę i de­ter­mi­na­cję. Ła­pa­li się za gło­wę, mnie za rę­kę i wy­pro­wa­dza­li z opre­sji. Wszyst­kie za­sły­sza­ne prze­ze mnie na tra­sie strasz­ne i tra­gicz­ne hi­sto­rie przy­tra­fi­ły się oso­bom, któ­re swo­im za­cho­wa­niem sa­me wpa­ko­wa­ły się w ta­ra­pa­ty. Nie­któ­rzy lu­dzie po pro­stu nie po­win­ni po­dró­żo­wać ani na­wet wy­cho­dzić z do­mu. Na­iw­ność, brak wy­obraź­ni i głu­po­ta nie zna­ją gra­nic. Do­słow­nie.

Je­śli za­pa­la­ła mi się lamp­ka ostrze­gaw­cza, coś mi pod­po­wia­da­ło, że ta hi­sto­ria nie skoń­czy się do­brze, że wy­da­rze­nia przy­bra­ły nie­cie­ka­wy ob­rót, nie brnę­łam da­lej, tyl­ko za­ga­dy­wa­łam do pierw­szej lep­szej nor­mal­nie wy­glą­da­ją­cej oso­by i pro­si­łam o po­moc. Te­go się pod­czas tej po­dró­ży na­uczy­łam. Lu­dzie są z na­tu­ry nie­śmia­li, ale wy­wo­ła­ni przed sze­reg sta­ją na wy­so­ko­ści za­da­nia. W mo­men­cie, gdy po raz pierw­szy, dru­gi i ko­lej­ny spo­tka­łam się z nie­praw­do­po­dob­ną ser­decz­no­ścią, go­ścin­no­ścią i bez­in­te­re­sow­ną po­mo­cą, roz­le­ni­wi­łam się na ty­le, że za­czę­łam na­wet pro­sić po­li­cjan­ta o wstrzy­ma­nie ru­chu dro­go­we­go, by zła­pać od­jeż­dża­ją­cy au­to­bus, al­bo ste­war­des­sę, by za­py­ta­ła przez ten swój mi­kro­fo­nik, czy któ­ryś z pa­sa­że­rów nie je­dzie z lot­ni­ska wła­snym sa­mo­cho­dem do De­von­port i nie mógł­by mnie za­brać.

Z tą sa­mot­ną po­dró­żą jest tak, że na­praw­dę trud­no być sa­mej. Trze­ba te­go al­bo bar­dzo chcieć, al­bo być nie­złym dzi­wa­kiem i in­tro­wer­ty­kiem, by nie dać się wcią­gnąć w to­wa­rzy­stwo. Od­kry­łam, że bar­dzo wie­le osób po­dró­żu­je po­dob­nie jak ja i że na­tu­ral­nie za­czy­na­li­śmy wo­kół sie­bie or­bi­to­wać, łą­czyć się w pa­ry, gru­py, by coś ra­zem prze­żyć, gdzieś do­je­chać i po wszyst­kim zno­wu roz­bić się na ato­my i pójść w swo­ją stro­nę. Nie­oce­nio­ną war­to­ścią jaz­dy w po­je­dyn­kę jest ta na­tu­ral­na otwar­tość na wszel­kie zna­jo­mo­ści. Sta­je się w ob­li­czu wy­bo­ru: za­ga­dać do czło­wie­ka, na któ­re­go nor­mal­nie na­wet by się nie spoj­rza­ło, al­bo sie­dzieć w mil­cze­niu przez ko­lej­ne pięć go­dzin jaz­dy au­to­bu­sem. Ja tra­fia­łam bar­dzo róż­nie: wła­ści­ciel ko­pal­ni zło­ta, na­uczy­ciel­ka an­giel­skie­go nie­mó­wią­ca po an­giel­sku, osob­nik ga­da­ją­cy z psem, gość kon­wer­su­ją­cy z ko­smi­ta­mi i przy­go­to­wu­ją­cy się na nie­uchron­ną za­gła­dę, na­uko­wiec ba­da­ją­cy wpływ opo­sów na gruź­li­cę u krów, głu­cho­nie­ma ma­lar­ka, z któ­rą za­pi­sa­łam trzy ze­szy­ty, roz­ma­wia­jąc o mu­zy­ce, ko­lek­cjo­ner opa­ko­wań po prin­gel­sach, na­sto­lat­ka w po­dró­ży przez obie Ame­ry­ki z bu­tel­ką ke­czu­pu… Ta­kie wła­śnie spo­tka­nia na­da­ją wy­pra­wie wy­jąt­ko­wy smak.

Mi­mo ilo­ści wra­żeń i no­wo po­zna­nych osób z cza­sem za­czę­łam tę­sk­nić. Bar­dzo tę­sk­nić. Mo­gła­bym o tym tę­sk­nie­niu na­pi­sać dok­to­rat. Po­zna­łam wszyst­kie skła­do­we tę­sk­no­ty. Ja­sne, bar­dzo mi bra­ko­wa­ło przy­ja­ciół, ro­dzi­ny, zna­jo­mych, ale o dzi­wo mia­łam z ni­mi lep­szy kon­takt, niż kie­dy by­łam w kra­ju. Bo w koń­cu nie bra­ko­wa­ło mi dla nich wszyst­kich cza­su. Sky­pe, Fa­ce­bo­ok, ma­ile… Znaj­do­wa­łam chwi­lę, by pi­sać, ga­dać, słu­chać. Za­czę­łam na­to­miast tę­sk­nić za ty­mi wszyst­ki­mi ma­ły­mi rze­cza­mi, któ­re na co dzień mnie uszczę­śli­wia­ją: krom­ka ra­zow­ca z twa­ro­giem, mój fry­zjer i prze­wi­dy­wal­ny efekt strzy­że­nia, prysz­nic bez kla­pek al­bo le­piej – dłu­ga ką­piel w wan­nie z pia­ną i olej­ka­mi, fla­kon per­fum, książ­ka po pol­sku, mo­je łóż­ko bez plu­skiew, su­kien­ka… Z cza­sem, pa­ra­dok­sal­nie, za­tę­sk­ni­łam też za po­ukła­da­nym ży­ciem i prze­wi­dy­wal­no­ścią ju­tra, czy­li za tym wszyst­kim, od cze­go ucie­kłam. Ale to pew­nie stan, dla któ­re­go ta­ką po­dróż się od­by­wa. Tę­sk­no­ta i po­now­na fa­scy­na­cja sza­rą co­dzien­no­ścią, mo­no­to­nią try­bu pra­cy na etat.

Aby wy­trwać do koń­ca, nie zwa­rio­wać i zre­ali­zo­wać plan w stu pro­cen­tach, mu­sia­łam cza­sa­mi po­uda­wać, że je­stem w do­mu i po­żyć chwi­lę tak, jak­bym by­ła u sie­bie. Przy­cho­dzi­ła ta­ka so­bo­ta czy wto­rek, że nic mi się nie chcia­ło, pra­gnę­łam w za­sa­dzie tyl­ko prze­sie­dzieć ca­ły dzień w pi­ża­mie, bo już mi bo­kiem wy­cho­dzi­ła ta cią­gła włó­czę­ga, nie mia­łam ocho­ty na nic pa­trzeć, ni­cze­go czy­tać, szu­kać, kom­bi­no­wać, ła­zić i po­dzi­wiać. Bo bo­la­ły sto­py lub łok­cie al­bo wszyst­ko na­raz, sa­ma nie wie­dzia­łam, co. Bo czu­łam, że od te­go by­cia twar­dą, dziel­ną i od­waż­ną, chy­ba za­czy­na­ją ro­snąć mi wą­sy, a już na pew­no wło­sy na no­gach po­dej­rza­nie fa­lu­ją na wie­trze. Więc cza­sa­mi za­trzy­my­wa­łam się gdzieś na chwi­lę, nie dla­te­go, że tam aku­rat by­ło naj­pięk­niej na świe­cie, ale po to, by się ogar­nąć, od­chwa­ścić, po­czuć się su­per­ko­bie­co. Kom­ple­to­wa­łam so­bie no­we za­ska­ku­ją­ce ze­sta­wie­nia z te­go wszyst­kie­go, co mia­łam w ple­ca­ku, czy­li z pię­ciu t-shir­tów i trzech par szor­tów. Ewen­tu­al­nie szłam na za­ku­py i fun­do­wa­łam so­bie no­wy top, co przy­spa­rza­ło mi zmar­twień na ca­ły wie­czór, bo ozna­cza­ło ty­le, że któ­raś ze sta­rych ko­szu­lek mu­sia­ła wy­lą­do­wać w ko­szu. Z ko­sme­tycz­ki wy­cią­ga­łam szam­pon, któ­ry był też mo­im że­lem do ką­pie­li, a gdy­by miał mię­to­wy za­pach, pew­nie peł­nił­by rów­nież ro­lę pa­sty do zę­bów. Spę­dza­łam dłu­gie mi­nu­ty pod prysz­ni­cem, oglą­da­jąc się z każ­dej stro­ny i uważ­nie ba­da­jąc każ­de za­czer­wie­nie­nie, otar­cie, wy­syp­kę, zna­mię, bo ni­g­dy nie wie­dzia­łam, czy ju­tro nie do­sta­nę z te­go go­rącz­ki, nie za­cznie są­czyć się ro­pa al­bo wy­klu­wać ja­kiś ro­bal.

Cho­ro­by i wy­pad­ki to je­dy­ne zło, nad któ­rym nie ma się kon­tro­li pod­czas ta­kiej po­dró­ży. Nie pla­no­wa­łam ani wy­wrot­ki na sku­te­rze, ani go­rącz­ki krwo­tocz­nej – den­gi. Choć te­raz, z per­spek­ty­wy cza­su, gdy hap­py end już daw­no za mną, my­ślę, że obie te hi­sto­rie brzmią mo­ro­wo i war­to mieć ta­kie aneg­do­ty w swo­im po­dróż­ni­czym port­fo­lio. Wte­dy nie by­ło mi do śmie­chu – cho­ra, tra­cą­ca kon­takt z rze­czy­wi­sto­ścią, roz­go­rącz­ko­wa­na, przy­sy­pia­ją­ca, od­sy­ła­na przez le­ka­rzy z pa­ra­ce­ta­mo­lem. My­ślę, że w ta­kich kry­tycz­nych mo­men­tach ra­to­wa­ło mnie wła­śnie to, że by­łam sa­ma. Nie mo­głam so­bie po­zwo­lić na chwi­lę sła­bo­ści, na to, by się kom­plet­nie roz­ło­żyć, bo nie mia­łam obok ni­ko­go za­ufa­ne­go do po­mo­cy. Im więk­sza ogar­nia­ła mnie nie­moc, tym bar­dziej mu­sia­łam być twar­da. Pa­mię­tam, że w szpi­ta­lu z cza­sem bar­dziej od sta­nu zdro­wia mar­twił mnie po­mysł to­wa­rzy­stwa ubez­pie­cze­nio­we­go, bym prze­rwa­ła po­dróż i wró­ci­ła do kra­ju. W efek­cie dwa dni po wy­pi­sie sie­dzia­łam już w sa­mo­lo­cie do Bir­my.

Sta­łam się z cza­sem su­perz­ma­nie­ro­wa­nym, wy­ma­ga­ją­cym tu­ry­stą. Na ha­sło „wo­do­spad” mi­mo­wol­nie zie­wa­łam, bo sko­ro wi­dzia­łam już naj­więk­szy, naj­wyż­szy i naj­szer­szy na świe­cie, to co ni­by mia­ło­by mnie za­sko­czyć. Te­ra­peu­tycz­ne oka­za­ły się od­wie­dzi­ny zna­jo­mych, któ­rzy przy­la­ty­wa­li i do­łą­cza­li do mnie na czas swo­ich dwu-, trzy­ty­go­dnio­wych urlo­pów. By­li spra­gnie­ni przy­go­dy, obłęd­nych wi­do­ków i eg­zo­ty­ki. Świe­ża krew. Przy­jeż­dża­li i eks­cy­to­wa­li się wszyst­kim na­oko­ło, zwra­ca­li mo­ją uwa­gę na fak­tycz­nie cu­dow­ne rze­czy, obok któ­rych prze­szła­bym obo­jęt­nie, bo w mo­jej oce­nie nie by­ły już wy­star­cza­ją­co nie­sa­mo­wi­te i od­mien­ne. Ten mech mię­dzy ka­fla­mi, za­pach man­go, przej­rzy­stość gwieź­dzi­ste­go nie­ba, świe­tli­ki na drze­wie, wy­myśl­ne de­ko­ra­cje w lo­kal­nych au­to­bu­sach i naj­dłuż­szy pa­zno­kieć świa­ta wy­ho­do­wa­ny na ma­łym pal­cu przez pa­na kie­row­cę… Zna­jo­mi przy­wo­zi­li ze so­bą rów­nież tro­chę te­go pol­skie­go świa­ta, któ­re­go ob­raz po­wo­li za­czy­nał roz­ma­zy­wać się w mo­jej gło­wie. By­ły li­ści­ki, prze­sył­ki peł­ne sma­ko­ły­ków, wczo­raj­sze pącz­ki, krów­ki i ka­ba­no­sy, pol­skie ga­ze­ty, książ­ki, plot­ki, plo­tecz­ki, wia­do­mo­ści, po­zdro­wie­nia, zmar­twie­nia, na­ro­do­we na­rze­ka­nie i pa­trio­tycz­na du­ma, by­ły też nie­koń­czą­ce się roz­mo­wy. Po pol­sku.

Pie­nią­dze w po­dró­ży szczę­ścia nie da­ją. Na pew­no roz­le­ni­wia­ją, pod­po­wia­da­ją naj­bar­dziej oczy­wi­ste roz­wią­za­nia, wpusz­cza­ją w ba­nał. Pa­ra­dok­sal­nie wraz z kur­cze­niem się bu­dże­tu mo­ja po­dróż sta­wa­ła się co­raz bar­dziej eks­cy­tu­ją­ca. Za­czę­ło się kom­bi­no­wa­nie i ry­zy­ko­wa­nie, po­ję­cie ob­cia­chu prze­sta­ło ist­nieć. Au­to­stop, co­uch­sur­fing, od­naj­do­wa­nie z po­trze­by chwi­li da­le­kich krew­nych na An­ty­po­dach, skła­da­nie trzy­dnio­wej wi­zy­ty zna­jo­mym sio­stry mo­jej bab­ci, spa­nie po ple­ba­niach, ko­rzy­sta­nie z go­ścin­no­ści Po­lo­nii roz­sia­nej po ca­łym świe­cie. Więc te­raz, je­śli kto­kol­wiek py­ta mnie, ile po­wi­nien mieć pie­nię­dzy na ta­ką po­dróż, od­po­wia­dam: im mniej, tym le­piej, bo cie­ka­wiej.

Gdy pie­nią­dze się skoń­czy­ły, a dłu­gi cią­gnę­ły się na ki­lo­metr, trze­ba by­ło wró­cić do do­mu. Wy­lą­do­wa­łam w eg­zo­tycz­nej już dla mnie Pol­sce 11 mar­ca 2012 ro­ku, ro­biąc peł­ne kół­ko do­oko­ła Zie­mi. W rok, sześć mie­się­cy i trzy dni ob­je­cha­łam 24 kra­je w Ame­ry­ce Środ­ko­wej i Po­łu­dnio­wej, Azji Po­łu­dnio­wo-Wschod­niej oraz Au­stra­lię z No­wą Ze­lan­dią. Wy­lą­do­wa­łam i by­ło su­per­ek­stra czad. Mia­łam wszyst­ko, o czym ma­rzy­łam, za czym wzdy­cha­łam, do cze­go tę­sk­ni­łam w cza­sie po­dró­ży. Ro­dzi­na, przy­ja­cie­le, su­kien­ka z ko­ron­ką i fry­zjer, ki­lo­gra­my twa­roż­ku ze szczy­pior­kiem i bo­chen­ki ra­zow­ca, go­łąb­ki cio­ci Usi, opi­ło­wa­ne i po­ma­lo­wa­ne pa­znok­cie, te­atr, mo­je łóż­ko, wła­sny po­kój, ca­łe miesz­ka­nie! Ta­pla­łam się w tych luk­su­sach, nie­do­stęp­nych przez ostat­nie pół­to­ra ro­ku. Za­czę­łam pra­cę, wdro­ży­łam się szyb­ko i w ogó­le by­łam z sie­bie nie­zwy­kle dum­na, że tak ła­two od­na­la­złam się w tej rze­czy­wi­sto­ści, że ni­by ta­ką su­per­twar­dą bab­ką je­stem. Tak mnie wszy­scy prze­strze­ga­li, że trud­no bę­dzie się za­akli­ma­ty­zo­wać, a tu pro­szę – buł­ka z ma­słem. Ale przy­szedł dzień, kie­dy czar prysł, efekt no­wo­ści zbladł, a ja uzmy­sło­wi­łam so­bie, że to nie ko­lej­ne nie­sa­mo­wi­te miej­sce na mo­jej tra­sie, ale że te­raz już tak bę­dzie – na za­wsze.

Za­trzy­ma­łam się, ro­zej­rza­łam wo­ko­ło i za­uwa­ży­łam, że tu­taj czas się za­trzy­mał. Nic się nie zmie­ni­ło, dro­bia­zgi, de­ta­le po­zo­sta­ły ta­kie sa­me. Po­pa­trzy­łam na ten je­den mie­siąc, któ­ry dzie­lił mnie od po­wro­tu, i zo­ba­czy­łam, jak nie­wie­le się w tym cza­sie w mo­im ży­ciu wy­da­rzy­ło. Przy­wo­ła­łam w pa­mię­ci do­wol­ny mie­siąc z po­dró­ży, któ­ry w mo­jej per­cep­cji na­pęcz­niał do dłu­go­ści ro­ku, bo prze­cież jak to moż­li­we, że ty­le nie­sa­mo­wi­to­ści da­ło się upchnąć w tych czte­rech ty­go­dniach. I do­pie­ro wte­dy zro­zu­mia­łam, czym ta wy­pra­wa bę­dzie w mo­im ży­ciu, po­ję­łam ska­lę do­świad­czeń, prze­żyć, ob­ser­wa­cji. Z czym to po­rów­nać? Ko­smos to ma­ło.

Naj­więk­szą zdo­by­czą te­go wy­jaz­du jest po­czu­cie, któ­re po­wo­li we mnie doj­rze­wa­ło – że te­raz to już mo­gę wszyst­ko. Bo sko­ro uda­ło mi się speł­nić swo­je ma­rze­nie i ob­je­chać świat do­oko­ła, to co zdo­ła­ło­by mnie za­trzy­mać? W tej chwi­li ogra­ni­cza mnie tyl­ko mo­ja po­my­sło­wość i śmier­tel­ność oraz nie­moż­ność by­cia w kil­ku miej­scach na­raz. W tych gra­ni­cach każ­dy po­mysł jest wy­ko­nal­ny. Na przy­kład ta­ki, by na­pi­sać o tym wszyst­kim książ­kę, któ­ra za­in­spi­ru­je choć jed­ne­go czło­wie­ka i wy­śle go w świat.

No, to je­dzie­my. ■#no problemo #mydło wszystko umyje #akcja plama i Zbigniew Chajzer #brama piekieł #hot dog na wulkanie #rytualny pochówek iPoda #wycieczki radiowozem #najwyższa Gwatemalka #sekret urody Latynosek

Wy­da­rze­nia ostat­nich dni pa­mię­tam nie­kom­plet­nie, jak film prze­wi­ja­ny na pod­glą­dzie – ni­by wiem, co i jak, ale nie umiem po­ła­pać się w ak­cji. Ku­mu­la­cja prze­żyć, roz­bu­cha­nych emo­cji, oso­bi­stych roz­te­rek, łez, po­że­gnań, mo­ty­li w brzu­chu, re­ise­fie­ber. Lot­ni­sko, fo­lio­wa­nie ba­ga­żu, tea or cof­fee?, Du­blin, ha­sło do Wi-Fi, Ju­lie i Ju­lia z Me­ryl Stre­ep, No­wy Jork, ese­me­sy, ko­la­cja z Mag­dą, żół­ta ta­xi, Bro­oklyn Brid­ge o świ­cie, po­cze­kal­nia w ter­mi­na­lu, pierw­sze la­ty­no­skie twa­rze, Mia­mi, sa­me la­ty­no­skie twa­rze, Gu­ate­ma­la Ci­ty, kart­ka z mo­im imie­niem, jaz­da va­nem, go­thic me­tal z ka­se­ty, że­brzą­cy czło­wiek-ka­dłub, pa­ru­ją­ce la­sy, ar­chi­tek­tu­ra ko­lo­nial­na, ja­kiś dom, pew­na ro­dzi­na, po­wi­ta­nie, po­kój, łóż­ko, ciem­no.

Sy­tu­acja za­sta­na jest ta­ka, że oto znaj­du­ję się w Gwa­te­ma­li, w miej­sco­wo­ści An­ti­gua i sie­dzę przy jed­nym sto­le z ro­dzi­ną San­che­zów w ich do­mu, je­my ko­la­cję, zwy­kły po­si­łek, nie że od ra­zu sre­bra i świą­tecz­na za­sta­wa. Moż­na od­nieść wra­że­nie, jak­by­śmy w ta­kim skła­dzie i ukła­dzie funk­cjo­no­wa­li od lat. Przy sto­le, jak w każ­dym do­mu, oma­wia­ne są bie­żą­ce te­ma­ty ro­dzin­ne, co kto ro­bił w cią­gu dnia, co dzia­ło się na mie­ście, a co w szko­le. Pa­nu­je wiel­kie po­ru­sze­nie, bo przy­szedł list z in­for­ma­cją o naj­młod­szym z troj­ga dzie­ci – Tif­fa­ny. Te­go wszyst­kie­go bar­dziej się do­my­ślam, niż ro­zu­miem, bo prze­cież do­pie­ro od ju­tra za­czy­nam na­ukę hisz­pań­skie­go w lo­kal­nej szko­le. Car­la i Jo­sé tłu­ma­czą mi coś roz­e­mo­cjo­no­wa­ni. Chy­ba cho­dzi o to, że Tif­fa­ny spa­dła z trze­cie­go miej­sca na pią­te, ale nie wiem, czy mo­wa o ja­kiejś li­ście re­zer­wo­wej na­bo­ru do szko­ły, czy że do­sta­ła w czymś trzy punk­ty na pięć. Nie wiem, ale łą­czę się z ni­mi w obu­rze­niu i jak oni klnę, na czym świat stoi. Py­tam tyl­ko, czy to pro­ble­mo czy no pro­ble­mo. Po­dob­no to dru­gie.

Za­pla­no­wa­łam cał­kiem do­kład­nie pierw­sze trzy ty­go­dnie mo­jej po­dró­ży. Ty­le cza­su da­ję so­bie na wstęp­ną akli­ma­ty­za­cję, prze­sta­wie­nie się na tryb tu­ła­czy i przy­swo­je­nie ję­zy­ka. Za­czy­nam w miej­sco­wo­ści An­ti­gua, mia­stecz­ku w ni­czym nie­przy­po­mi­na­ją­cym resz­ty Gwa­te­ma­li, bo wy­glą­da­ją­cym tak, jak­by zo­sta­ło na dwa la­ta od­da­ne pod wła­da­nie Skan­dy­na­wom. Ci za­pla­no­wa­li wszyst­ko w każ­dym szcze­gó­le. Jest tu­taj pięk­nie, baj­ko­wo, ko­lo­ro­wo, czy­sto. Wśród od­re­stau­ro­wa­nej ar­chi­tek­tu­ry ko­lo­nial­nej kry­ją się schlud­ne ka­wiar­nie, księ­gar­nie i ba­ry su­shi, na­wet świa­tło­wo­dy zo­sta­ły wko­pa­ne w zie­mię, a nie roz­cią­ga­ją się pa­ję­czy­ną nad mia­stem. Nic dziw­ne­go, że wła­śnie tu­taj jak grzy­by po desz­czu wy­ro­sły szko­ły hisz­pań­skie­go, bo w tym sym­pa­tycz­nym, bez­pro­ble­mo­wym mia­stecz­ku każ­dy za­chod­ni tu­ry­sta po­czu­je się jak u sie­bie. Do­bre miej­sce na roz­grzew­kę, po­czą­tek pół­to­ra­rocz­nej po­dró­ży.

Jesz­cze w Pol­sce po głęb­szym prze­szu­ka­niu in­ter­ne­tu wy­bie­ram i re­zer­wu­ję miej­sce w jed­nej ze szkół hisz­pań­skie­go. Pięć dni w ty­go­dniu po czte­ry go­dzi­ny je­den na je­den z na­uczy­cie­lem i tak przez trzy ty­go­dnie. Przez szko­łę or­ga­ni­zu­ję so­bie rów­nież spa­nie u miej­sco­wych. Tra­fia mi się ro­dzi­na San­che­zów. Car­la i Jo­sé oraz ich trzy San­che­ziąt­ka (szes­na­ście, czter­na­ście i osiem lat). Z chwi­lą prze­kro­cze­nia pro­gu ich do­mu sta­ję się peł­no­praw­nym człon­kiem fa­mi­lii. Pa­ku­ję się z bu­ta­mi w śro­dek ich co­dzien­ne­go ży­cia, któ­re na­gle sta­je się mo­ją no­wą rze­czy­wi­sto­ścią.

Z dnia na dzień za­czym funk­cjo­no­wać rów­nie skrom­nie i pro­sto, bo­ry­ka­jąc się z su­per­przy­ziem­ny­mi pro­ble­ma­mi. W prze­stwo­rzach eks­plo­do­wa­ły mi bu­tel­ki z kre­mem z fil­trem i te­raz ca­ły ba­gaż to­nie w tłu­stej ma­zi. Mo­że to i ma­ło istot­ne z per­spek­ty­wy ka­na­py w miesz­ka­niu w Pol­sce, ale tu­taj ca­ły mój ma­ją­tek ogra­ni­cza się do za­war­to­ści ple­ca­ka i je­śli po­ło­wa rze­czy w nim pły­wa w olej­ku, to tak jak­by ko­muś za­la­ło miesz­ka­nie i sta­ra się ra­to­wać każ­dy dro­biazg. Pa­ni w lo­kal­nej pral­ni nie po­do­ła­ła pla­mom, za­pie­ra­jąc je i szo­ru­jąc gwa­te­mal­skim Bia­łym Je­le­niem. Przy­no­szę więc za­ła­ma­na wszyst­kie rze­czy do do­mu i tu­taj roz­gry­wa się sce­na jak z re­kla­my. W na­szej ca­sa w An­ti­gua zja­wia się Zyg­munt Chaj­zer:

Car­la: „Nie! tych plam już nic nie do­pie­rze...”

Ma­ja: „Car­la, po­trze­bu­je­my cze­goś moc­niej­sze­go, na pe­wno coś tu­taj ma­cie, ostra che­mia.”

Chaj­zer: „A czy pró­bo­wa­ły­ście już va­ni­sha?”

Ma­ja: „Car­la, ma­cie tu va­nish?”

Car­la: „Pierw­sze sły­szę, co to? Ni­g­dy nie sto­so­wa­łam.”

Ma­sze­ru­ję więc do ogrom­ne­go su­per­mar­ke­tu, naj­więk­sze­go w mie­ście. Wcho­dzę i nie mam po­ję­cia, czy sto­ję w dzia­le ke­czu­pów, bal­sa­mów czy na­wo­zów. Ma­sa nie­zna­nych mi ma­rek i pro­duk­tów. Bo­gu dzię­ki za krem ni­vea, bo po­ma­ga mi zlo­ka­li­zo­wać dział dro­ge­ryj­ny, z ko­lei da­no­ne za­wra­ca z alej­ki z na­bia­łem. Tra­fiam na re­gał z che­mią. Po­ka­zu­ję sprze­daw­czy­ni za­pla­mio­ną ko­szul­kę oraz bu­tel­kę z olej­kiem i mó­wię że pro­ble­mo. A ona pro­wa­dzi mnie pro­sto pod pół­kę z tym sza­rym my­dłem bia­ły je­leń. Tłu­ma­czę, że nie dzia­ła. Py­tam, czy jest va­nish al­bo co­kol­wiek w tym ro­dza­ju, choć w ogó­le nie za­kła­dam, że tu­taj kto­kol­wiek to zna. Oka­zu­je się że zna­ją i ma­ją – ca­ły oł­ta­rzyk z ró­żo­wy­mi po­jem­ni­ka­mi stoi na środ­ku ko­lej­nej alej­ki. Przy­no­szę je­den do do­mu i bio­rę się za pra­nie. Pla­my za­czy­na­ją zni­kać. Car­la pa­trzy na mnie z nie­do­wie­rza­niem jak na ilu­zjo­ni­stę szar­la­ta­na. Cza­ry. Wi­dzę po­tem, jak przy­glą­da się po­dejrz­li­wie i cho­wa bu­tel­kę po de­ter­gen­cie, któ­rą wy­rzu­ci­łam do ko­sza.

Pierw­szy dzień w szko­le. Pro­szę pa­na dy­rek­to­ra, by zna­lazł dla mnie na­uczy­cie­la, któ­ry choć tro­chę mó­wi po an­giel­sku, co po­zwo­li ru­szyć z ko­py­ta z na­uką. Ty­pu­je Anę. Pierw­szą rze­czą, któ­rą chcę, by mnie na­uczy­ła, to od­po­wiedź na naj­czę­ściej za­da­wa­ne mi py­ta­nia, czy­li: „Nie gram w ko­szy­ków­kę”, „Tak, je­stem wy­so­ka, też to za­uwa­ży­łam”.

Tak się skła­da, że po pierw­szym dniu na­uki przy­pa­da so­bo­ta i za­słu­żo­ny dwu­dnio­wy od­po­czy­nek od ksią­żek. W pew­nym wie­ku po­wrót do szko­ły przy­cho­dzi du­żo trud­niej. Ja­dę na wy­ciecz­kę na ak­tyw­ny wul­kan Pa­caya. Jo­sé wska­zał mi biu­ro, z któ­rym naj­le­piej tam się udać, i by­ła to do­bra re­ko­men­da­cja, bo na­sza gru­pa li­czy tyl­ko pięć osób, a nie trzy au­to­ka­ry tu­ry­stów. Bus wy­jeż­dża naj­wy­żej jak się da. Na miej­scu wi­ta nas lo­kal­ny prze­wod­nik i za­po­wia­da dwie go­dzi­ny ostre­go po­dej­ścia w kie­run­ku kra­te­ru. Nie­ste­ty na sam szczyt dzi­siaj nie wej­dzie­my, bo po­go­da jest nie­pew­na, nic nie bę­dzie wi­dać, mo­że pa­dać. I to wła­śnie au­ra, a nie fakt, że czte­ry mie­sią­ce te­mu mia­ła miej­sce jed­na z sil­niej­szych erup­cji w naj­now­szej hi­sto­rii wul­ka­nu i wciąż wy­ka­zu­je on pew­ną ak­tyw­ność, krzy­żu­je nam pla­ny. Tu­ry­sta nasz pan – je­śli chce zo­ba­czyć prze­le­wa­ją­cą się la­wę i za­pła­ci za to, na­le­ży mu to umoż­li­wić.

Jesz­cze dwa ty­go­dnie te­mu spę­dza­łam osiem go­dzin dzien­nie na eta­cie za biur­kiem, więc wspi­nacz­ka na szczyt nie­szcze­gól­nie mi idzie. Pod­czas dwóch go­dzin in­ten­syw­ne­go mar­szu pro­stą ścież­ką w gó­rę do­sko­na­le za­pa­mię­tu­ję re­gu­lar­nie po­wta­rza­ne no­we hisz­pań­skie słów­ko – pau­sa czy­li prze­rwa. Szczę­śli­wie prze­wod­nik imie­niem Pa­co po­lu­bił ro­bie­nie pau­sa, bo wte­dy czę­stu­ję go cia­stecz­ka­mi. Ma­sze­ru­ję tak rów­no do gó­ry, by w koń­cu do­trzeć na in­ną pla­ne­tę. To co uka­zu­je się mo­im oczom, trud­no z czym­kol­wiek ziem­skim po­rów­nać. Oko­li­ca przy­po­mi­na bar­dziej sce­no­gra­fię ta­nie­go fil­mu scien­ce fic­tion. Sza­ro­bu­ra po­pę­ka­na sko­ru­pa za­schnię­tej la­wy, kra­te­ry, dym uno­szą­cy się ze szcze­lin, du­szą­ce opa­ry… Zie­mia jest tak roz­pa­lo­na, że wy­star­czy wsa­dzić su­che pa­ty­ki w ska­łę, by sa­me się za­pa­li­ły. Czu­ję, jak do­słow­nie grunt pa­li mi się pod no­ga­mi. Idzie­my da­lej w gó­rę przez la­wo­wi­sko, Pa­co na cze­le wy­ty­cza bez­piecz­ny szlak. Te­raz to już trze­ba ma­sze­ro­wać bez za­trzy­my­wa­nia, a przy­naj­mniej prze­bie­rać no­ga­mi, bo ca­ła za­ba­wa przy­po­mi­na cho­dze­nie po roz­grza­nych wę­giel­kach. Na­gle zni­kąd ko­ło nas po­ja­wia się pies. Po­dob­no to zna­na w oko­li­cy po­stać – ży­je na wul­ka­nie, a miej­sco­wi na­zy­wa­ją go Hot Dog. Ce­lem na­szej wę­drów­ki oka­zu­je się po­kaź­na szcze­li­na, przez któ­rą wi­dać pie­kło. Ta­kie od­no­szę wra­że­nie – czer­wo­no, ogień, go­rąc bu­cha, hu­czy, dy­mi, pa­rzy, brwi i rzę­sy wy­pa­la. Płacz i zgrzy­ta­nie zę­bów.

W tym mo­men­cie pe­wien Au­stra­lij­czyk z na­szej gru­py zgła­sza ta­ką oto spra­wę: je­go ulu­bio­ny iPod nie dzia­ła, chciał­by go wrzu­cić tu­taj do tej dziu­ry i w ten spo­sób się z nim po­że­gnać. Pa­co mó­wi, że oczy­wi­ście nie ma pro­ble­mu, ale wi­dzę że trzy­ma te­go iPo­da i zę­by z ża­lu za­ci­ska, bo do cze­go to po­dob­ne, że­by cał­kiem nie­zły sprzęt wy­lą­do­wał w wul­ka­nie, sko­ro być mo­że da się go jesz­cze na­pra­wić. Si­łu­je się z sa­mym so­bą, ale w koń­cu od­twa­rzacz prze­la­tu­je przez bra­mę pie­kła i mo­men­tal­nie sta­je w pło­mie­niach. Mo­że gdy za ja­kieś dwa mi­lio­ny lat ktoś znaj­dzie je­go szcząt­ki, do­po­wie so­bie hi­sto­rię o ry­tu­al­nych po­chów­kach iPo­dów w XXI wie­ku?

Ko­lej­ną wy­ciecz­kę urzą­dzam so­bie w ty­go­dniu, po tym jak ktoś w szko­le opo­wie­dział mi o Cer­ro de la Cruz – wzgó­rzu nie­opo­dal mia­sta, z krzy­żem gó­ru­ją­cym nad oko­li­cą i fan­ta­stycz­nym wi­do­kiem na ca­łą An­ti­guę. Uprze­dził tyl­ko, że jest tam nie­bez­piecz­nie, ale po­li­cja tu­ry­stycz­na dwa ra­zy dzien­nie za­pew­nia eskor­tę, za­wo­żąc i od­wo­żąc chęt­nych do od­wie­dze­nia te­go miej­sca. Nie zwle­ka­jąc dłu­go, te­go sa­me­go dnia o trze­ciej po po­łu­dniu sta­wiam się na ko­mi­sa­ria­cie, gdzie po­zna­ję Da­nie­la z Nie­miec i Ti­szi z Ja­po­nii. Pa­ku­je­my się na pa­kę ra­dio­wo­zu, każ­de­mu z nas przy­dzie­la­ją po oso­bi­stym po­li­cjan­cie i tak je­dzie­my na wzgó­rze. Wy­glą­da to tro­chę jak prze­wóz więź­niów, tro­chę jak zwie­dza­nie mia­sta au­to­bu­sem z otwar­tym da­chem. Do­cie­ra­my na wzgó­rze, roz­le­ga się pisk ha­mul­ców, z sa­mo­cho­du wy­sy­pu­je się po­li­cja. Ro­bi­my za­mie­sza­nia na sto dwa. Sa­mo miej­sce oka­zu­je się uro­kli­wym pa­recz­kiem, w któ­rym dziew­czyn­ki w bia­łych su­kien­kach gra­ją w pił­kę, tu­ryst­ki z Fran­cji przy wi­nie śmie­ją się gło­śno, a nie­koń­czą­cy­mi się scho­da­mi na­pły­wa­ją z mia­sta ko­lej­ni ama­to­rzy pik­ni­ków... i w tym wszyst­kim my z eskor­tą trzech uzbro­jo­nych po zę­by po­li­cjan­tów. Za­gro­żeń i nie­bez­pie­czeństw czy­ha­ją­cych na tu­ry­stów nie za­uwa­żam. Póź­niej do­czy­tu­ję, że w An­ti­gui za­ło­żo­no po­li­cję tu­ry­stycz­ną wła­śnie w re­ak­cji na kra­dzie­że w Cer­ro de la Cruz. Do­my­ślam się więc, że te­raz wła­dze pod­trzy­mu­ją in­for­ma­cje o sta­nie za­gro­że­nia, by ja­koś uza­sad­nić ko­niecz­ność ist­nie­nia tej spe­cjal­nej jed­nost­ki. Jak dla mnie su­per – za­osz­czę­dzi­łam na bu­sie, opła­cie za wej­ście i jesz­cze pod­wie­zio­no mnie pod sam krzyż. Po­dob­no da się jesz­cze z po­li­cją po­je­chać na cmen­tarz, bo tam też jest nie­bez­piecz­nie. Za­mie­rzam z te­go sko­rzy­stać.

Ko­lej­ne dni mi­ja­ją pod zna­kiem ogól­no­mia­stecz­ko­wych przy­go­to­wań do świę­ta nie­pod­le­gło­ści Gwa­te­ma­li, któ­re przy­pa­da 16 wrze­śnia. Ca­łą An­ti­guą wstrzą­sa­ją wy­strza­ły pe­tard, nie­bo roz­świe­tla­ją fa­jer­wer­ki, prze­ta­cza­ją się prób­ne prze­mar­sze pa­rad szkol­nych. Rów­nież na­sza szko­ła ję­zy­ko­wa przy­go­to­wy­wa­ła się do ob­cho­dów i gdy w koń­cu nad­cho­dzi ten dzień i ta go­dzi­na, za­ję­cia są prze­ry­wa­ne i wszy­scy zo­sta­ją za­pro­sze­ni do świe­tli­cy na aka­de­mię. Każ­dy do­sta­je plik kar­tek z pro­gra­mem uro­czy­sto­ści, tek­sta­mi do śpie­wa­nia oraz przy­się­gą, któ­rą za­raz ma­my zło­żyć. Wszyst­ko oczy­wi­ście po hisz­pań­sku. Śred­nio się od­naj­du­ję w tej sy­tu­acji, daw­no już wy­ro­słam z od­sta­wia­nia po­dob­ne­go cyr­ku, zwłasz­cza że ta na­sza szko­ła to bar­dziej uni­wer­sy­tet trze­cie­go wie­ku, z pa­nem dy­rek­to­rem Ma­rio, kil­ko­ma na­uczy­ciel­ka­mi i sied­mior­giem uczniów z ca­łe­go świa­ta o śred­niej oko­ło trzy­dzie­stu pię­ciu lat. Nikt prócz mnie zda­je się nie do­strze­gać nie­do­rzecz­no­ści po­my­słu i pan dy­rek­tor, zgod­nie z pla­nem, za­czy­na swo­je prze­mó­wie­nie. Ni w ząb nic nie ro­zu­miem. On nie­wzru­szo­ny za­chę­ca stu­den­tów ge­stem do po­dej­ścia bli­żej, ni­czym ksiądz za­pra­sza­ją­cy dzie­ci do ze­bra­nia się pod oł­ta­rzem. Ja ner­wo­wo ob­ra­cam się za sie­bie, zer­ka­jąc na Anę i py­ta­jąc wzro­kiem, czy wszyst­ko ro­bię do­brze i o co tu­taj cho­dzi, bo ak­cja ewi­dent­nie się roz­krę­ca. Gdy Ma­rio koń­czy prze­mo­wę, da­je znak sto­ją­ce­mu za nim bar­dzo nie­po­rad­ne­mu chłop­cu, że już czas. Ten włą­cza trzy­ma­ny w rę­ku ma­gne­to­fon, sły­chać trza­ski. Dy­rek­tor wbi­ja lo­do­wa­te spoj­rze­nie w mło­dzień­ca, ten coś tam ru­sza ka­blem i pod­no­si wy­żej ma­gne­to­fon. Roz­brzmie­wa­ją fan­fa­ry. Pa­da ja­kieś ha­sło. Po re­ak­cji od­ga­du­ję, że to bacz­ność, sztan­dar wpro­wa­dzić. Na­gle otwie­ra­ją się drzwi do skła­dzi­ku na mio­tły i wy­sy­pu­ją się z nie­go dwie na­uczy­ciel­ki z roz­po­star­tą fla­gą. Mnie od tłu­mio­ne­go śmie­chu ciek­ną już łzy. Na­stęp­nie za­czy­na się przy­się­ga. Każ­dy pod­no­si rę­kę i po­wta­rza to, co by­ło czy­ta­ne. Ja mil­czę, bo nie ro­zu­miem, co mó­wią, a w ogó­le to orien­tu­ję się, że wszy­scy ma­ją pod­nie­sio­ną pra­wą rę­kę, a ja w pra­wej trzy­mam te wszyst­kie pa­pie­ry. Po­pra­wiam się. Po­tem przy­cho­dzi naj­gor­sze. Chło­pa­czy­na za­po­da­je no­wy utwór, wszy­scy sta­ją na bacz­ność, rę­ka na ser­ce i za­czy­na­ją śpie­wać hymn przy akom­pa­nia­men­cie mu­zy­ki z li­nią me­lo­dycz­ną. Po­ka­zu­ją mi, na któ­rej stro­nie znaj­dę sło­wa. Za­mar­łam – hymn Gwa­te­ma­li li­czy dwa­na­ście zwro­tek i jak ko­cha­ją oj­czy­znę, tak wszyst­kie śpie­wa­ją. Moż­na zgłod­nieć, za­nim do­trą do koń­ca. Ob­ra­cam się, Ana chi­cho­cze i po­ka­zu­je mi, że je­stem dziel­na. Na ko­niec są jesz­cze ja­kieś czy­ta­nia o sym­bo­lach na­ro­do­wych Gwa­te­ma­li, po czym po­zwa­la­ją nam wró­cić do za­jęć.

Po szko­le wszy­scy idzie­my na ry­nek obej­rzeć pa­ra­dę szkół. Ana sta­je na chod­ni­ku w pierw­szym sze­re­gu dla ni­skich Gwa­te­mal­czy­ków, ja z ty­łu dla wy­so­kich ob­co­kra­jow­ców. Do­strze­gam w tłu­mie bar­dzo wy­so­ką miej­sco­wą ko­bie­tę. A że mam ta­ki plan, by w mia­rę moż­li­wo­ści w każ­dym ko­lej­nym od­wie­dza­nym prze­ze mnie kra­ju zna­leźć i spo­tkać się z naj­wyż­szą je­go miesz­kan­ką, jak za­hip­no­ty­zo­wa­na ru­szam w jej kie­run­ku. Nie­ste­ty, gdy tyl­ko uda­je mi się do niej prze­pchać, oka­zu­je się, że ta po pro­stu przy­szła na pa­ra­dę przy­go­to­wa­na i przy­nio­sła ze so­bą ta­bo­re­cik, by wszyst­ko wi­dzieć. Ana spro­wa­dza mnie na zie­mię, mó­wiąc, że naj­wyż­sza ko­bie­ta w Gwa­te­ma­li li­czy mo­że metr sześć­dzie­siąt pięć, ale na­wet ona na pew­no nie czu­je się wy­so­ka i pro­ble­my wy­so­kich są jej ob­ce, sko­ro z tru­dem do­sta­je w kuch­ni do sza­fek, skra­ca spodnie ku­pio­ne w skle­pie z uży­wa­ną za­chod­nią odzie­żą, a każ­de­mu tu­ry­ście się­ga le­d­wie do pa­chy.

Gwa­te­mal­ki oprócz te­go, że są ni­skie, to – mó­wiąc bez ogró­dek – nie po­wa­la­ją uro­dą, któ­ra znacz­nie od­sta­je od eu­ro­pej­skich ka­no­nów pięk­na. Ale jak wszyst­kie La­ty­no­ski ma­ją w so­bie to ma­gicz­ne coś, co spra­wia, że trud­no się za ni­mi nie obej­rzeć na uli­cy. Nie­za­leż­nie od sta­nu fak­tycz­ne­go czu­ją się pięk­ne, są pew­ne swo­jej uro­dy, dum­ne z buj­nych kształ­tów i pod­kre­śla­ją to po swo­je­mu, co rusz i na każ­dym kro­ku. Ob­ser­wu­ję to zja­wi­sko na przy­kła­dzie Any. Pierw­sze­go dnia za­jęć, ile­kroć ta szła do to­a­le­ty al­bo na prze­rwę, wra­ca­ła z ina­czej upię­ty­mi wło­sa­mi. Za każ­dym ra­zem my­śla­łam, że to ja­kaś in­na na­uczy­ciel­ka. Te­raz, gdy za­da­je mi ćwi­cze­nia i ja tam po ci­chut­ku je od­ra­biam, ona al­bo pi­łu­je pa­znok­cie, al­bo roz­pusz­cza i ina­czej spi­na wło­sy, al­bo szmin­ku­je usta na ja­skra­wo­czer­wo­no, al­bo w lu­ster­ku spraw­dza oko, al­bo za­lot­nie chi­cho­cze, ese­me­su­jąc, al­bo psi­ka się per­fu­ma­mi, al­bo… sma­ru­je pię­ty kre­mem. Nie­ustan­na pra­ca nad swo­im wy­glą­dem nie po­zwa­la im zwąt­pić w to, że za­wsze świet­nie wy­glą­da­ją. ■#awantura o Basię #teorie freudowskie #Guliwer w krainie Liliputów#kura przy budzie #Baba Jaga #w krainie słodyczy #Grycanki#modlitwa nad posiłkiem #osmoza ewangelizacyjna #Chopin #prawdziwe syreny są w Polsce

Zagadka Sanchezów zostaje przeze mnie rozszyfrowana na tyle, że wiem już, kim są, i wiem, że sporo jeszcze nie wiem, więc mogą mnie zaskoczyć babcią zakopaną w ogródku. Moje życie w Antigui popada w rutynę. Czuję, że czas się wypełnił i pora ruszyć dalej. Decyduję się przenieść na trzeci tydzień nauki hiszpańskiego do wioski w górach nad jeziorem Atitlan.

Wszystko załatwione, już się spakowałam, już jedną nogą jestem w San Pedro La Laguna. I miało mnie już nic w tej Antigui nie zaskoczyć. Ale oto właśnie dzisiaj, w dzień wyjazdu, Carla przy śniadaniu niespodziewanie informuje o przeprowadzce do nowego domu. Podobno my, rezydentki, pakujemy się i przenosimy razem z nimi. Dzisiaj, teraz, zaraz. Słysząc to, jestem z początku święcie przekonana, że źle ją zrozumiałam, że to jakaś forma czasu przyszłego albo że idą dopiero ten dom oglądać, ale zdziwiona twarz Szwajcarki Cornelii, najlepiej z naszej trójki władającej hiszpańskim, uświadamia mi, że to się dzieje naprawdę. Nie mogę odżałować tego, że nie będę uczestniczyła w tym wielkim wydarzeniu z życia rodziny Sanchezów. Co za niefart. Gdyby tylko dało się być w dwóch miejscach naraz!

Informacja o przeprowadzce mogła mi też umknąć w ogólnym szumie informacyjnym, bo od dwóch dni wszyscy naokoło mówią nie tyle o przeprowadzce Sanchezów, ile o zbliżającym się froncie znad Kostaryki. Dzisiaj jest już podobno nad Hondurasem i jutro ma dotrzeć nad Gwatemalę. Istnieje niebezpieczeństwo, że rozwinie się z tego huragan. Przez deszcze i schodzące regularnie lawiny błotne przestała jeździć na trasie Antigua–San Pedro La Laguna większość lokalnych autobusów, dlatego też tamtejsza szkoła wysłała po mnie swojego busa. Jest tak, jak mówili: błoto, strugi deszczu, zawalone osuwiskiem drogi. To wszystko jednak nie odbiera radości z podróży, bo oto w końcu ruszyłam się z Antigui dalej niż zawoziły mnie radiowozy na wycieczki pod eskortą policji.

Gdy docieramy nocą na miejsce do San Pedro La Laguna, rozgrywa się istna awantura o Basię. Ile zapytanych osób, tyle pomysłów na to, co ze mną począć. Kierowca, pasażer, pani ze spożywczaka i jej koleżanka, z którą akurat rozmawia, znajomy przechodzień – każdy zabiera głos w tej dyskusji. Jeden już maszeruje z moim plecakiem do szkoły, drugi go zawraca, bo podobno mam jechać prosto do rodziny, trzeci idzie to sprawdzić i zapytać czwartego, co zrobić. Do tego oni wszyscy tutaj są (fragment)…

.

.

.