Miłość - ebook

„Daj po­duszkę”.

Wsta­je. Za otwar­ty­mi prze­szklo­ny­mi drzwia­mi ciem­ność holu. Wy­cho­dzi. Za­my­kam oczy. Za oknem głos dzwonów na wieży; jed­no ude­rze­nie, dru­gie. Wy­obrażam so­bie to miej­sce. Ulicę, a w jej prze­ciw­ległym końcu kościół wciśnięty pomiędzy bu­dyn­ki. Wieża wznosząca się po­nad da­cha­mi, nie­bo roz­jaśnio­ne od­bla­skiem neonów. Dom na­prze­ciw kościoła. Dom i ostat­nie piętro, na którym te­raz je­stem. Klatkę scho­dową. Miesz­ka­nie na ostat­nim piętrze. Pokój i łóżko. Łóżko, na którym leżę. Płyną mi­nu­ty. Słyszę trzask drzwi, za­mknęła. Odgłos po­dusz­ki rzu­co­nej na łóżko. Otwie­ram oczy. Wra­ca do stołu. Układam po­duszkę za ple­ca­mi, żeby i dla niej było miej­sce, kie­dy się położy. Sia­da przy sto­le. Leżę wy­god­nie opar­ty o po­duszkę; krótka chwi­la wy­go­dy. Patrzę: uważa, żeby nie uszko­dzić cien­kiej bibułki, wty­ka zapałkę w pa­pie­ros. Pa­nu­je taka ci­sza, że słyszę, jak tytoń wy­sy­pu­je się na ser­wetkę. Przy sto­le wy­pa­li­liśmy już po jed­nym.

Sie­działem w fo­te­lu przy sto­le, pra­wie nagi. Na sto­le niezbędne przy­bo­ry. Pacz­ka pa­pie­rosów. W pla­sti­ko­wej to­re­becz­ce traw­ka. Nożycz­ki, zapałki. Ar­kusz czy­ste­go pa­pie­ru. Wyj­mu­je z pacz­ki pa­pie­rosa, po­tem zapałkę z pudełka. Zapałką wy­grze­bu­je tytoń, ostrożnie, by nie uszko­dzić de­li­kat­nej bibułki. Siedzę po­chy­lo­ny nad stołem. Moja ko­szu­la leży rzu­co­na na poręczy fo­te­la, na niej zie­lo­na su­kien­ka. Lubi cho­dzić nago; jest ciepło. Tytoń wy­sy­pu­je się na pa­pier. Widzę jej pier­si drżące w rytm wy­ko­ny­wa­nych ruchów, sut­ki mu­skające krawędź stołu. Lubię pa­trzeć, kie­dy coś robi. Opróżnia bibułkę pa­pie­rosa i sta­wia na sto­le; stoi opar­ta na fil­trze. Po­chy­la się, sut­ki opie­rają się na krawędzi stołu. Na­bie­ra z to­re­becz­ki odro­binę traw­ki; ostrożnie wkłada w pustą bibułkę. W trzy pal­ce bie­rze trochę ty­to­niu, ale pu­sty pa­pie­ros się prze­wra­ca. Sta­wia go z po­wro­tem. Wsy­pu­je tytoń i odro­binę traw­ki z pla­sti­ko­wej to­reb­ki. Upy­cha końcem zapałki. „Nie chce ci się pić?” – pyta. Jesz­cze trochę ty­to­niu, jesz­cze odro­bina traw­ki, na ko­niec znów trochę ty­to­niu; upy­cha końcem zapałki. „Za­raz coś przy­niosę. Już”. Skręca w dłoniach sporządzo­ne­go już pa­pie­rosa. Nożycz­ka­mi ob­ci­na filtr. Spogląda na mnie. „Rzuć mi su­kienkę”. Sięgam po zie­loną su­kienkę. „Po co?”. Wsta­je. „Przez okno w kuch­ni wszyst­ko widać”. Wkłada su­kienkę przez głowę, na brzu­chu ma białą szramę, talię szczupłą; włożyła. Opie­ram się wy­god­nie. Wycho­dzi. Z fo­te­la widzę do­brze cały pokój. Drzwi na bal­kon są otwar­te.

Wy­chodzę na bal­kon. Trochę chłod­niej. Wąska ulicz­ka na dole jest ciem­na i pu­sta. Wszyst­kie cie­nie tkwią na swo­ich miej­scach. Właści­wie wiem, że więcej tu nie przyjdę. Mija kil­ka chwil. Potężne drzwi kościoła przy­po­mi­nają wejście do niknącego pod zie­mią kanału, ściek. Tak, nic nie po­wiem, wiem, że ni­cze­go się nie domyśla. Od­wra­cam się. Stoi na środ­ku po­ko­ju pod sta­rym żyran­do­lem, nie słyszałem na­wet, kie­dy weszła. Trzy­ma dwie szklan­ki. Jest piękna. „Nie kor­ci cię ten bal­kon?”. Wy­bu­cha śmie­chem. „Ja nig­dy nie wy­chodzę!”. „Poręcz jest za ni­ska, żeby się nie oba­wiać własnych myśli”. „Można wypaść, praw­da?”. „Ja nig­dy nie wy­chodzę! Otwie­ram drzwi bal­konu, ale ani kro­ku da­lej. Nig­dy”. „Nig­dy?”. „Nie. Nig­dy”. Biorę szklankę. Le­mo­nia­da. Piję. Sia­dam z po­wro­tem w fo­te­lu, od­sta­wiam szklankę na stół. Nie­do­brze jest mówić o rze­czach osta­tecz­nych. Chy­ba już le­piej mówić o ni­czym. Sia­da na­prze­ciw mnie, na sa­mej krawędzi krzesła. Bie­rze pa­pie­ro­sa do ust. Szyb­ko za­pa­la. A prze­cież miałem ochotę, żebyśmy wy­pa­li­li, leżąc w łóżku. Zaciąga się głęboko. Nie wol­no ni­cze­go zmar­no­wać. Od­da­je mi. Moc­no się zaciągam. Czuję dym w ustach i w gar­dle. Sta­ram się zaciąg­nąć jak naj­moc­niej. Chcę za­kasłać; od­daję pa­pie­ro­sa; pali; wiem, że kasłać nie wol­no. Gdy­bym za­kasłał, wszyst­ko by się zmar­no­wało. Za­my­kam oczy i wy­obrażam so­bie wypełnio­ne dy­mem pęche­rzy­ki mo­ich płuc. Kasz­le. Od­da­je mi pa­pie­ro­sa, muszę otwo­rzyć oczy. Pa­pie­ros moc­no się żarzy. Pociągam, słyszę, jak się pali. Dym roz­cho­dzi się w po­wie­trzu. Po­chy­lam się i wciągam no­sem dym. Chcę oddać jej pa­pie­ro­sa, ale daje mi znak, że już nie chce. Dwa szta­chy zo­stały dla mnie. Ko­bie­ty do­brze robią skręty. Dym wypełnia mi płuca. Po­wo­li wy­pusz­czam jego reszt­ki, żeby jesz­cze raz się zaciągnąć. Zaciągam się i od­daję. Chciałbym położyć się na łóżku i tam cze­kać. Od­da­je mi pa­pie­ro­sa. Już ko­niec, może dwa, trzy szta­chy. Żar pa­rzy mi pal­ce, dym się mar­nu­je. Od­daję ostrożnie, by nie opa­rzyć jej ręki czy so­bie palców; pali z za­mkniętymi oczy­ma, nie­do­pałek pa­rzy jej war­gi. Nie­chcia­ny pre­zent. Zdej­muję spodnie i rzu­cam na fo­tel. Nic. Gasi peta w po­piel­nicz­ce, od­kasłuje. „Daj przeście­radło! Chcę się położyć”. Wsta­je. Pod­cho­dzi do ko­mo­dy. Na górze pośród książek i ga­zet tyka sta­ry bu­dzik. Otwie­ra szu­fladę, wyciąga przeście­radło. Szu­fla­da trzesz­czy. Rozkładam przeście­radło na łóżku. Kładę się. Tak jak za­wsze. Ra­mio­na i głowę opie­ram o ścianę, tak jak za­wsze. Wra­ca do stołu, sia­da. „Zro­bię jesz­cze jed­ne­go. Do­brze?”. „Do­brze”. Żyran­dol rzu­ca przy­jem­ne światło; właści­wie ładny żyran­dol; chciałbym uciec przed tym światłem, chciałbym uciec przed wszyst­kim. „Zga­sisz lampę?”. Wsta­je. Pod­cho­dzi do ko­mo­dy, do kon­tak­tu. Gasi światło. Już tyl­ko świe­ci się kin­kiet przy łóżku. Nie­wy­god­nie mi, leżę opar­ty o twardą ścianę, ki­lim kłuje mnie w ple­cy. Sia­da przy sto­le. Wy­god­na po­zy­cja po­zwa­la za­po­mnieć o przy­krych od­czu­ciach. Sia­da. „Daj mi po­duszkę”.

Wsta­je. Za otwar­ty­mi prze­szklo­ny­mi drzwia­mi ciem­ny hol. Wy­cho­dzi. Nig­dy jesz­cze na­wet się nie ro­zej­rzałem, co jest w tym holu. Czy tam trzy­mają pościel? Za­my­kam oczy. Trze­ba za­mknąć drzwi, żeby nikt nam nie prze­szka­dzał. Gdzieś w górze głos dzwonów. Wy­obrażam so­bie moje miej­sce w prze­strze­ni. Pokój na szóstym piętrze. Mija kil­ka chwil i zno­wu słyszę trzask drzwi. Za­mknęła. Po­dusz­ka spa­da na łóżko. Otwie­ram oczy. Układam po­duszkę za ple­ca­mi, żeby i dla niej było miej­sce, kie­dy się położy. Sia­da przy sto­le. Z łóżka wszyst­ko do­brze widać. Sie­dzi na sa­mym środ­ku. Zna­jo­me li­nie jej ciała pod zie­loną su­kienką. Sze­lest ce­lo­fa­nu, wyciąga z pacz­ki pa­pie­ro­sa; ostrożnie, by nie uszko­dzić bibułki, wydłubu­je zapałką tytoń. Pa­nu­je taka ci­sza, że słyszę, jak tytoń wy­sy­pu­je się na ser­wetkę. Nic nad­zwy­czaj­ne­go się nie dzie­je. Wszyst­ko jak za­wsze. Sie­dzi przy sto­le, tam gdzie już wy­pa­li­liśmy po jed­nym. Na dole słychać odgłos prze­jeżdżającego sa­mo­cho­du. Czuję, że gdy­bym uległ zmęcze­niu, na­tych­miast bym zasnął. A to bez sen­su. Prze­spałbym trawkę i wszyst­ko by się zmar­no­wało. Albo działoby się głęboko w mo­ich snach; a ja już mam dość mo­ich snów. Choć okno nad łóżkiem jest otwar­te, w po­ko­ju jest ciepło; mam ochotę ściągnąć sli­py, ale źle bym się czuł, leżąc tak całkiem nago. Nie chcę oglądać swo­je­go ciała. Na ka­lo­ry­fe­rze tecz­ka z opasłym ręko­pi­sem; ju­tro muszę to prze­czy­tać, właści­wie po­wi­nie­nem dzi­siaj, a może na­wet po­wi­nie­nem był wczo­raj; możliwe, że dzi­siaj jest już właści­wie ju­tro. Na tecz­ce jest mój ze­ga­rek, mógłbym spraw­dzić, czy jest dzi­siaj, czy ju­tro, ale wy­ko­na­ny ruch mógłby tyl­ko od­da­lić ode mnie obojętność, która za chwilę wresz­cie mnie prze­pełni. Obok ze­gar­ka po­piel­nicz­ka, pa­pie­ro­sy i zapałki. Mógłbym za­pa­lić. Wygląda na to, że spokój, który pro­wa­dzi do obojętności, jest dla mnie nie­osiągal­ny. „Czy jak za­palę, nie po­psuję ry­tuału? Muszę czymś wypełnić czas, ge­stem albo myślami”. „Po­cze­kaj. Za­raz przy­niosę”. Zno­wu cze­kam. Wyj­mu­je z pla­sti­ko­wej to­reb­ki odro­binę traw­ki, skręca po­wo­lut­ku. „Czu­jesz coś?”. Jej głos jest głęboki i do­stoj­ny, jak jej ciało. „Nie. Nic. Tyl­ko je­stem zmęczo­ny. A ty?”. „Nic”. Ru­chy też ma do­stoj­ne: jest uważna i spo­koj­na: skon­cen­tro­wa­na na tym, co robi. Jak gdy­by sama sie­działa w po­ko­ju, jak gdy­by w ogóle mnie tu nie było, nig­dy jesz­cze nie wi­działem jej ta­kiej spo­koj­nej, ja też je­stem dziw­nie spo­koj­ny. Całkiem roz­luźnio­ny. Nie ob­ser­wuję, tyl­ko widzę. Nie muszę so­bie nic tłuma­czyć, wi­dok sam się roz­ta­cza. Sam roz­ta­cza się wokół: jest nią. Skręca oby­dwie­ma dłońmi napełnio­ne­go ty­to­niem i trawką pa­pie­ro­sa. Pełne opa­lo­ne ramię w de­kol­cie zie­lonej su­kienki. Zmysłowe ciało. Stół jak gdy­by na­gle zna­lazł się da­lej od łóżka. Odpłynął gdzieś bar­dzo da­le­ko. Kie­dy przyj­dzie, po­czuję jej skórę na mo­jej skórze. Miły wy­miar ocze­ki­wa­nia; jest w nim to, cze­go nie ma, i to, co może nastąpić; na­wet nie­możliwe sta­je się wy­obrażalne. Wresz­cie ko­cha­my się. W obojętności jest miej­sce na wszyst­ko. Od­ległość między dwo­ma punk­ta­mi, jed­nym z nich jest ska­za­ne na sie­bie ciało, tam przy sto­le; ko­bie­ta, która mnie pociąga, dru­gim punk­tem je­stem ja sam, leżę tu z gołymi, owłosio­ny­mi no­ga­mi, rozłożony­mi uda­mi, sli­py za­kry­wają tyl­ko mały wzgórek. Od­ległość, która może prze­stać ist­nieć. Ciało jest śmiesz­ne, upadłe i żałośnie zwy­czaj­ne; mógłbym właści­wie zdjąć sli­py; nie są do nicze­go po­trzeb­ne. Kie­dy jed­nak roz­myślam o zbędności wszel­kich gestów, wszyst­ko za­czy­na się od nowa. Obojętność, która po­zwa­la mi wyraźnie do­strze­gać świat, bo uwal­nia mnie od nie­ustan­nej kon­tro­li. Obojętność po­zwa­la w pełni do­strzec to, co jest, bo nie po­zo­sta­wia miej­sca na było i może. Uno­si w górę nożycz­ki i od­ci­na filtr. „Czu­jesz coś?”. Filtr spa­da na stół. „Może. A ty?”. „Tak. Te­raz jak gdy­by już tak”.

Wsta­je. Zbliża się do łóżka. W pal­cach trzy­ma pa­pie­ro­sa. Stoi da­le­ko. Nie­pew­nie. „Widzę! Po two­ich ru­chach!”. Prze­su­wa dłonią po czo­le, uśmie­cha się. „Tak. Ale tyl­ko trochę”. Zni­ka mi z pola wi­dze­nia. Muszę się odwrócić. Sia­da, łóżko trzesz­czy. Odkłada pa­pie­ro­sa na nocną szafkę. Pomiędzy inne przed­mio­ty. Ma­gne­to­fon. Książka. Te­le­fon. Nie­do­pi­ta le­mo­nia­da w szklan­ce. Jej le­d­wie za­uważalny uśmiech na­bie­ra po­wa­gi i do­sto­jeństwa, po­ry­wa mnie ze sobą w śmiech, jak gdy­by pro­wa­dziła mnie ku cie­niut­kiej gra­ni­cy, za którą – wiem – nie ma już nic, tyl­ko bez­kre­sny uśmiech. Ogar­nia mnie prze­rażenie, chciałbym się rzu­cić do uciecz­ki. Uśmiech już mnie prze­pełnia; od­ległość, która jest już nie poza mną, ale we mnie, sta­je się bez­kre­sna. Równo­wa­ga bez­kre­sne­go i osta­tecz­ne­go. To, cze­go pragnąłeś! A jed­nak prze­rażające. Ale nie chcę, nic nie chcę, nie chcę się bro­nić. Patrzę. Jej uśmiech jest ni­czym przed­miot, wni­ka we mnie, będzie moja, jeśli tyl­ko po­zwolę, a jed­nak ciągle jesz­cze po­zo­sta­je między nami od­ległość. Nie chcę wyciągnąć ręki. To obca od­ległość, ona uśmie­cha się do sie­bie, nie do mnie. A jed­nak i tak jest moja. Ru­sza się. Od­wra­ca, wciąga nogi na łóżko, opie­ra się ple­ca­mi o ścianę, ale nie leży na po­dusz­ce, tam gdzie zro­biłem jej miej­sce. Chce po­zo­stać da­le­ko, choć jest tak bli­sko. Wy­god­nie, w so­bie i we mnie. Po­wi­nie­nem ją do sie­bie przy­ciągnąć, nim zdążymy się od sie­bie od­da­lić; po­wi­nie­nem położyć na łóżku i ro­ze­brać. Ona ma na so­bie majt­ki, ja sli­py. Wszyst­kie ge­sty, które mogę so­bie te­raz wy­obra­zić, są zbyt skom­pli­ko­wa­ne, by je uczy­nić. Od­wra­cam głowę. Białe, da­le­kie i białe. Na obrzeżach pola wi­dze­nia otwar­te drzwi bal­ko­nu, błysk szyb. Tak jest do­brze. To już nie jest ocze­ki­wa­nie. Tak jest do­brze. Może już na­wet nie jest po­trzeb­ny ko­lej­ny skręt. Przed­mio­ty w miękkiej ci­szy. Półka pełna książek, otwar­te skrzydło bal­ko­no­wych drzwi, białe ścia­ny. Widzę rękę, to jej ręka. Jak gdy­bym całkiem za­po­mniał, że leży tu przy mnie. Trzy­ma pa­pie­ro­sa, jak gdy­bym za­po­mniał na­wet o własnym ist­nie­niu; za­mie­niłem się w to, co wi­działem dokoła; wy­da­wało się, że na bar­dzo długo, choć minęło zale­d­wie kil­ka chwil. Było. Otwo­rzyć usta! Otwie­ram. Wsu­wa mi pa­pie­ro­sa do ust, jej dłoń przesłania wi­dok, za­ci­skam war­gi. Jej ramię obok mnie. Dłoń, pal­ce roz­po­star­te na przeście­ra­dle, w żółtym bla­sku kin­kie­tu. Po­chy­la się nade mną, ja­sna twarz w sub­tel­nym uśmie­chu. Po­da­je mi ogień. Słyszę trzask zapałki jak gdy­by z da­le­ka; głos jest da­lej niż zapałka, którą widzę. Muszę chwy­cić pa­pie­ro­sa, nie po­tra­fię utrzy­mać go w ustach. Unoszę rękę i biorę pa­pie­ro­sa. Za­pa­lam, pali się i żarzy. Tak, tak jest do­brze. Chcę za­kasłać. Ale gdy­bym za­kasłał, zmar­no­wałbym szta­cha. Od­daję jej. Zaciągnąć się, jak najgłębiej można, i długo nie wy­pusz­czać dymu. Co­raz głębiej po­tra­fię się zaciągać. Przy­my­ka długie rzęsy. Po­wie­ki ma do­stoj­ne, tak jak głos i całe ciało. Lubię pa­trzeć, jak pali; przyglądam się zmarszcz­kom na jej czo­le, unie­sio­ne­mu w górę, drętwiejącemu ra­mie­niu w zie­lo­nej su­kien­ce bez rękawów. Przy­tu­lić. Nie jej ciało, ale ją samą, zajętą tyl­ko sobą, żeby wresz­cie należała do mnie. Ale naj­pierw wy­pal­my. Uno­si po­wie­ki, w żółtym świe­tle kin­kie­tu jej oczy są jesz­cze bar­dziej nie­bie­skie. Te­raz się nie śmie­je. Dym pod­rażnił jej gardło, łapie ręką szyję, skurcz wstrząsa jej ciałem, po­chy­la głowę, kasz­le. Od­bie­ram jej pa­pie­ro­sa. Pociągam, ale nie czuję, że palę, je­dy­nie widzę; to, co te­raz czuję, jest inne niż za­zwy­czaj, to nie radość z zaciąga­nia się dy­mem czy uno­sze­nia pa­pie­ro­sa do ust, to nie usta proszą o dym. Po­zba­wio­na radości żądza jest gdzieś bar­dzo da­le­ko, w pęche­rzy­kach płuc, w mo­jej pier­si, tam bar­dzo głęboko; jak gdy­by te­raz tam właśnie znaj­do­wał się ten najgłębszy, naj­ważniej­szy punkt; w którym głód ocze­ku­je za­spo­ko­je­nia. Zaciągnąć się. Zaciągnąć się wszyst­kim. Chcę oddać jej pa­pie­ro­sa, ale daje mi znak, że już nie chce. Te­raz dwa od­ległe punk­ty są we mnie. Pomiędzy usta­mi a pęche­rzy­ka­mi płuc. Od­ległość jest żądzą. Szyb­ko wy­pusz­czam resztkę dymu, żeby zaciągnąć się ko­lej­ny raz, zaciągnąć, by dym po­ko­nał od­ległość i do­tarł tam, gdzie jest żądza. Zaciągam się. Co­raz głębiej. Ale żądza ucie­ka jesz­cze da­lej. Sta­wia po­piel­niczkę między mo­imi uda­mi. Okrągła, pełna po­piołu i nie­do­pałków, stoi przede mną na białym przeście­ra­dle. Po­chy­lam się. Zaciągam się, co­raz głębiej, ale da­rem­nie; od głębsze­go za­wsze ist­nie­je jesz­cze głębsze, a głębiej już nie po­tra­fię, próżno się wy­si­lam, nic nie skra­ca wewnętrznej od­ległości. Na­wet no­sem wciągam już dym. Uno­si się w po­ko­ju i się mar­nu­je; połykam na wszel­kie spo­so­by. Ale od­ległość sta­je się co­raz większa. Nie do po­ko­nania. Rośnie wraz z ilością dymu. Wy­pro­sto­wuję się. Chcę jej oddać, ale daje mi znak, że już nie chce, mogę do­pa­lić. Ob­ser­wu­je mnie. Ale nie tak uważnie jak kie­dyś. Bez­na­miętnie. Jak gdy­by przyglądała się ja­kie­muś przed­miotowi. Nie prze­szka­dza mi to. Mógłbym być na­wet przed­miotem. Zaciągam się, popiół spa­da do po­piel­niczki. Żywy żar. Próbuję wcisnąć żar do gasnącego pa­pie­ro­sa. Zno­wu się zaciągam. Pa­pie­ros roz­pa­la się, moc­no dymi. Po­daję jej. Bie­rze. Za­my­ka oczy, marsz­czy w napięciu czoło. Te­raz jest brzyd­ka. Od­daje, uśmiech wygładza jej twarz, pięknie­je. Palę, ale już nie po­tra­fię się tak głęboko zaciągnąć. Już nie chcę.

„Nie wy­rzu­caj!”.

Od­daję.

Wszyst­ko się powiększa i otwie­ra. Jeśli tyl­ko ze­chcę, powiększy się do nie­skończo­ności. To jesz­cze nie jest sama nie­skończo­ność, choć wszyst­ko powiększa się bez końca.

„Ty!”,

chcę po­wie­dzieć; chciałbym coś ci po­wie­dzieć, ale nie po­tra­fię po­ha­mo­wać śmie­chu,

„Ty!”

z nie­wia­do­me­go po­wo­du muszę się śmiać; co to za wszech­ogar­niający śmiech, nad którym nie po­tra­fię za­pa­no­wać? Z którego nie po­tra­fię się wy­zwo­lić; śmiech sza­lejący nad moją głową, wy­ry­wający się ze mnie, słyszę własny dzi­ki i or­dy­nar­ny re­chot, czuję roz­war­te, roz­ciągnięte usta, z których się do­by­wa: zawładnął mną, zawładnął do końca; nic więcej nie chciałem po­wie­dzieć, je­dy­nie to, że kie­dy tak głupio re­choczę, je­stem obrzy­dli­wy i głupi, ale to dla­te­go, że chciałem ci

coś

po­wie­dzieć, ale za­po­mniałem: to, co chciałem ci po­wie­dzieć, tak bar­dzo upodob­niło się do mnie, że stało się nie­możliwe do wy­po­wie­dze­nia; oj, już nie wy­trzy­mam tego śmie­chu, uduszę się, ale to wszyst­ko jest ta­kie śmiesz­ne; jesz­cze nie ko­niec, tak mnie to rozśmie­sza, że chce mi się śmiać, nie wy­trzy­mam!

Słyszę, jak wy­do­by­wa się ze mnie śmiech, z mo­ich ust, sil­niej i sil­niej, z co­raz to większej głębi. Nie wol­no! A niby dla­cze­go nie wol­no? Myśli! Śmiać mi się z tego chce! Wszyst­ko jest zby­tecz­ne, prze­rażająco zby­tecz­ne.

Leży na ple­cach, oczy ma przy­mknięte. Nie po­ru­sza się. W ta­kim ra­zie cały ten śmiech tyl­ko so­bie wy­obra­ziłem. Wokół ci­sza. A więc wca­le się nie śmiałem. Oczy miałem za­mknięte i tyl­ko w wy­obraźni wi­działem kłębo­wi­sko nad­chodzących i od­da­lających się fal mo­je­go re­cho­tu. Szyb­ko zsu­wam się na łóżku. Głowę prze­su­wam na po­duszkę. Po­piel­nicz­ka nie stoi już między mo­imi uda­mi. Za­ci­skam je, by wy­ko­nać jakiś ruch, który uchro­ni mnie przed śmie­chem. Może upłynęło tyl­ko kil­ka se­kund, czas wy­mknął się spod kon­tro­li. Za­brała po­piel­niczkę. No i do­brze. Dla­cze­go za­wsze przed wszyst­kim się bro­nię? Wyciągam rękę. Po­ru­sza się i prze­wra­ca na dru­gi bok. Ciężar jej ciała przy­po­mi­na mi o moim własnym cie­le. Układa się wy­god­nie, głowę opie­ra na mo­jej pier­si, obej­mu­je umie, udem opla­ta moje ko­la­no. Wszędzie widzę zie­leń, prze­szka­dza mi jej su­kien­ka.

„Zdej­mij to!”.

Uno­si się, nie otwie­rając oczu.

„Do­brze”.

Głasz­cze mnie jej głos, go­to­wość dźwięcząca w głębi. Jak gdy­by jej nie było, jak gdy­by ist­niała już tyl­ko we mnie, tyl­ko dla mnie. Leży ze skrzyżowa­ny­mi ra­mio­na­mi, gnie­cie w pal­cach rąbek su­kien­ki, ciągnie do góry. Brązową skórę jej brzu­cha prze­ci­na w po­przek biała bli­zna; kie­dy uno­si ręce, ta­lia wy­da­je się jesz­cze szczu­plej­sza, uka­zują się białe pier­si, nie­tknięte słońcem, z ciem­ny­mi półksiężyca­mi su­tek. Chciałbym do­tknąć ich war­ga­mi, ale się nie ru­szam. Pragnę nie ciała, ale ge­stu: kie­dy od­ma­wiam so­bie zmysłowych do­znań, wi­dok bez­gra­nicz­nie należy do mnie. Nig­dy przed­tem nie myślałem, że czyjś gest może stać się tak bar­dzo moją własnością. Przy­my­kam oczy, za­my­kam to wszyst­ko, co na­gle stało się moje. A bez wi­doku na­tych­miast pogrążam się w mo­ich od­ległościach. Opla­ta mnie uda­mi, przy­ciąga do sie­bie moje ko­la­no.

„Ojej, ale mi te­raz do­brze, ale mi do­brze!”,

jej głos, wędrując przez uszy, prze­ni­ka ciało, które jest moim ciałem i którego powłokę czuję dzięki tulącemu się ciężaro­wi jej ciała. Tyl­ko wte­dy czuję sie­bie, kie­dy ją czuję. I je­stem szczęśliwy. Obej­muję ją. Jesz­cze nig­dy nie czułem, że tak bar­dzo jest moja. Przy­ci­ska mnie. Przy­ci­skam ją do sie­bie. I zno­wu słyszę głos:

„O kur­wa, jak mi te­raz do­brze, jak mi do­brze, jak mi jest wresz­cie do­brze! Czy mogę ci po­wie­dzieć, oj, ale mi do­brze, czy mogę ci opo­wie­dzieć taką hi­sto­ryjkę? Chciałabym, chciałabym po­wie­dzieć ci hi­sto­ryjkę. Czy mogę ci opo­wie­dzieć hi­sto­ryjkę?”,

i zno­wu się śmie­je. Wypełnia mnie jej śmiech, i zmu­sza mnie do śmie­chu, czuję, jak wle­wa mi się do uszu, mogę jej tyl­ko od­po­wie­dzieć no­wym wy­bu­chem śmie­chu, śmie­jemy się ra­zem, nie można już na­wet odróżnić od sie­bie na­szych głosów, po­mie­szały się ze sobą, zniknęło wszyst­ko, co by je roz­dzie­lało, zo­stała tyl­ko wypełniająca, ogar­niająca i roz­ry­wająca wszyst­ko gro­za głosów. Mu­si­my od­na­leźć opar­cie w czymś, co nie jest tyl­ko śmie­chem. „Po­wiedz!” – słyszę własny głos i wiem, że tym głosem prze­krzy­czałem śmiech.

„Po­wiedz! Ale tego słowa, które przed chwilą wy­po­wie­działaś, nie używaj, nie te­raz, nie używaj te­raz ta­kich słów!”.

Już się nie śmie­je. Ci­sza. Czuję w uszach prze­szy­wający brak jej śmie­chu, tak samo jak słyszę jej głos; ci­sza jest co­raz dłuższa i co­raz zim­niej­sza; to moja wina! Bez­u­stan­nie się kon­tro­luję; mo­ral­na miar­ka w bez­mia­rze nie­mo­ral­ności, śmiesz­ne! Ale tam­te­go zda­nia już nie można cofnąć; to, kim je­stem, jest nie­od­wra­cal­ne, je­stem taki i już, choć bar­dzo mi to prze­szka­dza, ona zresztą też; kie­dy jed­nak się nad tym za­sta­na­wiam, nie, nie, nie chcę, bo się ode mnie od­da­li, a ja chcę być bli­sko niej, nie czuję jej ciała, nie czuję jej ciężaru, a prze­cież wiem, że tu jest; jed­no przy­pad­ko­we zda­nie, które mnie zde­ma­sko­wało i wpadłem z po­wro­tem w moje od­ległości, wszyst­ko stra­ciłem, a prze­cież jej pragnę: jak dziw­nie i ostro po­tra­fię te­raz myśleć, ale z tego, co zwy­kliśmy na­zy­wać zewnętrznym świa­tem, nie czuję już nic; nie chcę! ciągle te moje myśli, nie chcę, muszę chwy­cić się cze­goś, co po­zwo­li mi do niej wrócić.

„Po­wiedz. Proszę cię. Po­wiedz!”,

słyszę własny głos i wiem, że to mój głos, w którym in­stynk­tow­nie szu­kałem ra­tun­ku; za­czy­nam wresz­cie wi­dzieć, widzę jej twarz na moim ra­mie­niu, przy­mknięte po­wie­ki, błyskające w uśmie­chu, wil­got­ne od śliny białe zęby, słyszę jej śmiech. „Po­wiedz! Proszę!”. Jej śmiech prze­szy­wa całe moje ciało, aż po same sto­py, lek­ki ciężar jej ciała po­zwa­la mi czuć moje własne; śmieję się i słyszę własny śmiech. „Czy mam ci opo­wie­dzieć hi­sto­ryjkę?”. „Po­wiedz!”. Nie umie­my wy­zwo­lić się od śmie­chu; to­nie­my w pląta­ni­nie wspólne­go szczęścia; masa czar­na jak smoła; i na­gle wy­ry­wa się z niej pi­skli­wy dziewczęcy głos

kek­sy

brek­sy

kek­sy

co to jest?

kek­sy

brek­sy

jak mnie ko­chasz

pod wodą

będziesz pierw­szy

pod wodą nig­dy nie ma nie­po­go­dy

nig­dy nie pada deszcz; wiem, po­wi­nie­nem jej spra­wić ból, ale prze­cież nie ma nic, co mogłoby ją boleć: ciało jest tyl­ko nie­pew­nym wspo­mnie­niem bólu; a jed­nak ból albo strach, in­a­czej nie wy­zwo­li się z tego śmie­chu, in­a­czej do końca świa­ta będzie­my mu­sie­li się śmiać. Te­raz ja chcę, te­raz ja też chcę! „Te­raz ja chcę, te­raz ja też chcę! Ja też chcę!” – wy­dzie­ram się, ale właści­wie nie wiem, cze­go ta­kie­go chcę. „Po­wiedz! Oj, ale do­brze, po­wiedz!” – pisz­czy. „Te­raz ja chcę!” – krzyczę, słyszę swój krzyk, ale nie po­znaję własne­go głosu, to jakiś inny, sta­ry głos, głos z dzie­ciństwa, jej pisk jest pi­skiem dziew­czyn­ki, którą była kie­dyś.

Ze­srał się wróbe­lek

i połamał nogi

szyb­ko go

za­bra­li

do ciepłej go­spo­dy

nie po­tra­fię, nie po­tra­fię wyz­wolić się od śmie­chu, nie ma już dla mnie ra­tun­ku, nie po­tra­fię go w so­bie zdu­sić, mógłbym pleść tak da­lej i śli­ni­li­byśmy się jesz­cze bar­dziej

wszedł mu w tyłek ko­lec

ty je­steś

ty je­steś

na podwórzu w dole

od­da­la się, po­wo­li od­da­la się ostat­nie

słowo

słychać

słychać

w od­da­li

da­le­ko

ale śmiech je zagłusza;

te­raz śmiech wca­le nie jest prze­rażający, jest przy­jem­ny, uno­si się lek­ko, otu­la sobą, ogar­nia wesołym miękkim ciepłem i wiem, że leżę tu w sa­mym środ­ku tego ciepła

z nią

w jej cie­le, jak gdy­bym wniknął w jej ciało, nie do­ty­kając jej na­wet; wy­da­je mi się, że je­stem w niej, a to prze­cież nie­praw­da; leżę obok niej, nie­możliwe, na­wet mam na so­bie sli­py! A jed­nak, jak gdy­byśmy się do sie­bie

zbliżali

tak jak od­da­lają się wy­po­wie­dzia­ne słowa, i od­da­la­my się od sie­bie, tak jak przy­bliża się zna­na skądś, le­d­wie do­strze­gal­na gra­ni­ca, a po dru­giej stro­nie tej gra­ni­cy ist­nie­je bez­gra­nicz­ne szczęście, które te­raz, gdy tak leżę, niby w bez­ru­chu, ogar­nia mnie, ogar­nia mnie całego, ale to bez­gra­nicz­ne szczęście na­gle się rozpływa, nik­nie i prze­sta­je ist­nieć; a śmiech i sza­lo­ny krzyk prze­ista­cza się w okrzyk roz­pa­czy, od­ległość między dwo­ma punk­ta­mi, przy­bliżam się

„Oj, ale do­bre! Oj, ale do­bre! Ty to wymyśliłeś? Te­raz wymyśliłeś! Do­bre! Sam to wymyśliłeś?”

do­bre, rze­czy­wiście do­bre; chcę po­wie­dzieć, że do­bre, ale za­wsze w ostat­niej chwi­li, w ostat­niej chwi­li słyszę twój głos i ten twój głos nie po­zwa­la mi do­trzeć do punk­tu, do którego już się zbliżam, czy może ten punkt zbliża się do mnie? Po­wi­nie­nem odpo­wie­dzieć, że nie, nie ja to so­bie wymyśliłem, tyl­ko dziew­czyn­ka w ogródku pod­ska­ku­je so­bie

i opo­wia­da hi­sto­ryj­ki

w ogródku

ale za długo byłoby

o tym wszyst­kim mówić

„Tak. Sam wymyśliłem”.

A później opo­wiem

dziew­czyn­ce w ogródku. „Wiesz, gdzie te­raz je­stem? Widzę wszędzie lu­do­we mo­ty­wy. Lu­do­we mo­ty­wy. Widzę je. Ale nie wiem, gdzie je­stem, tyl­ko widzę mo­ty­wy, i wy­da­je mi się, że żyję wśród sa­mych lu­do­wych mo­tywów”.

Tak, lu­do­wych mo­tywów! jej głęboki, ni­ski głos rze­czy­wiście przy­wo­dzi na myśl coś lu­do­we­go czy może to tyl­ko wspo­mnie­nia? chcę po­wie­dzieć, że je wi­działem, nie tak daw­no myślałem o nich, a może na­wet je wi­działem, ta­kie so­bie lu­do­we mo­tywy; być może na­wet wczo­raj albo dzi­siaj, a może daw­niej, muszę jej to po­wie­dzieć, bo jeżeli rze­czy­wiście tak się dzie­je, jeżeli ist­nie­je coś, co po­zwa­la także jej uj­rzeć to wszyst­ko, co ja widzę, jeżeli tyl­ko ist­nie­je taka siła, to ona wi­działa te same lu­do­we mo­tywy, które sam kie­dyś oglądałem; taka wędrówka myśli nie jest wy­klu­czo­na; ale nie po­tra­fię so­bie ni­cze­go przy­po­mnieć, jak gdy­by nig­dy nie zda­rzyło się nic, co można było za­pa­miętać, ist­nieją jed­nak ta­kie słowa jak przeszłość czy pamięć, które wska­zują, że mam jakąś przeszłość, i te słowa coś znaczą, jeśli tyl­ko po­tra­fiłbym so­bie wszyst­ko przy­po­mnieć, z któregoś punk­tu przeszłości wyłoniłyby się lu­do­we mo­tywy, które te­raz utkwiły w jej pamięci. Ale nie przy­cho­dzi mi do głowy nic, co po­wi­nie­nem po­wie­dzieć, czuję tyl­ko, że po­wi­nie­nem wymyślić coś o ja­kichś tam lu­do­wych mo­tywach. Ale coś prze­cież muszę po­wie­dzieć! Czuję, że ze zde­ner­wo­wa­nia

ze­pchnąłem ją z sie­bie, do­pie­ro te­raz po­czułem, że leżała na mnie, do tej pory nie czułem na­wet jej ciężaru, te­raz wszyst­ko widzę, a prze­cież nic nie wi­działem, mu­siałem mieć za­mknięte oczy, coś mnie dręczyło, ale nic nie czułem

to chy­ba jest to

ale te­raz już wszyst­ko się skończyło, widzę, czuję, jak opla­ta uda­mi moje ko­la­no, rękę oparła o moje ramię, głowę na pier­si, czuję roz­gorączko­wa­ne ciepło jej ciała, jak gdy­bym sam miał gorączkę, roz­pa­la mnie cho­ro­ba, a może się ko­cha­my i to jest przy­czy­na tego gorączko­we­go za­do­wo­le­nia,

pokój wyłania się z mrocz­nej otchłani, me­ble, ci­sza, na­prze­ciw biała ścia­na

ale nie! to wszyst­ko tyl­ko przy­po­mi­na do­zna­nia, ja­kie stają się udziałem za­spo­ko­jo­nych ko­chanków; jej głowa spo­czy­wa na mo­jej pier­si! a więc wca­le jej nie ze­pchnąłem, leży i się uśmie­cha. Mu­siałem ode­pchnąć sie­bie sa­me­go, od­sunąć od złych myśli krążących wokół lu­do­wych mo­tywów; oczy ma otwar­te i roześmia­ne: ty! „Czu­jesz coś jesz­cze?”. „Chy­ba jesz­cze tak!”. „To spróbuj dojść do sie­bie, bo chcę ci po­wie­dzieć coś cie­ka­we­go i wolałabym, żebyś dokład­nie zro­zu­miał. O tych lu­do­wych mo­tywach. Dla­te­go je wi­działeś, bo kil­ka go­dzin temu, a może na­wet wczo­raj albo czy ja wiem kie­dy, na pew­no nie te­raz, nie te­raz, kie­dy o tym mówię, praw­da, że mówię? nic więcej nie ist­niało. Nie po­tra­fię so­bie dokład­nie przy­po­mnieć, ale na pew­no wziąłeś je ode mnie”.

„Co ta­kie­go?”.

„No te lu­do­we mo­ty­wy! Ode mnie!”.

Opie­ra dłoń na mo­jej pier­si, uno­si się, wy­su­wa ramię spod mo­ich pleców. Pa­trzy na mnie. „Ja­kie lu­do­we mo­ty­wy?”.

„Te, o których mówiłeś!”. „Od cie­bie?”.

„Tak, chciałam ci je dać i wziąłeś je so­bie”.

Pa­trzy z uśmie­chem i za­czy­na się śmiać.

„Sądzę, ko­cha­nie, wy­da­je mi się, ko­cha­nie, że nie po­win­niśmy jesz­cze wra­cać. Po­win­niśmy całkiem się pod­dać”.

„Do­brze. Masz rację”.

Ma rację, mu­si­my całkiem się pod­dać. Wszyst­ko ma swo­je pra­wa. Nie wol­no ich łamać; ale jeżeli już kil­ka chwil temu wróciliśmy do rze­czy­wi­stości, to skąd wzięło się to sza­leństwo z lu­do­wy­mi mo­ty­wa­mi? To jakiś obłęd. Wca­le nie wróciłem do rze­czy­wi­stości, tyl­ko wy­da­wało mi się, że ja­sno myślę; wszyst­ko, co czuję, jest po­zor­ne; jeżeli trzeźwość może mieć kil­ka stop­ni, to ja, na przykład, jesz­cze nie je­stem całkiem trzeźwy, choć myślę znacz­nie jaśniej niż wcześniej, sko­ro więc trzeźwość można stop­niować, sto­pień w górę i w górę, to zna­czy, że nie ist­nie­je stan ab­so­lut­nej trzeźwości, który mógłby mi dać po­czu­cie bez­pie­czeństwa; te scho­dy nie mają ostat­nie­go stop­nia, bo każdy sto­pień jest no­wym złudze­niem.

Leżę na ple­cach, na łóżku, pokój, na­prze­ciw biała ścia­na, otwar­te skrzydło bal­ko­nu i światło od­bi­jające się w szy­bie, jej głowa na mo­jej pier­si. Jak gdy­by to wszyst­ko też było ja­kimś stop­niem trzeźwości, przy­stan­kiem, z którego wy­da­je się, że to, co się kie­dyś zda­rzyło, nig­dy właści­wie nie miało miej­sca. Jak gdy­by nasz nie­po­ha­mo­wa­ny śmiech i te wszyst­kie lu­do­we mo­ty­wy były po pro­stu dzi­wacz­nym wy­two­rem mo­jej wy­obraźni; a my tyl­ko leżymy tu so­bie w bez­ru­chu; jej głowa na mo­jej pier­si, nogi sple­cio­ne z mo­imi no­ga­mi. Po­ru­sza się. Do­brze byłoby wie­dzieć, co jest tu wy­two­rem fan­ta­zji, a co rze­czy­wi­stością. Jak gdy­by bu­dziła się z długie­go snu. „Zdrętwiała mi ręka – słyszę jej głos, da­le­ki, budzący się głos – muszę po­ru­szyć ręką, bo całkiem mi zdrętwie­je” – mówi. A więc to jed­nak rze­czy­wi­stość, a to, co było dotąd, było tyl­ko wy­two­rem wy­obraźni. Zasnęliśmy. Wszyst­ko się nam przyśniło. Unoszę się lek­ko na łóżku, jej ręka wśli­zgu­je się pod moje ple­cy. Przy­tu­la mnie do sie­bie. Przy­tu­lam ją do sie­bie. Na próżno, jej ciało, mimo że czuję jej uścisk, jak gdy­by wy­my­kało mi się z rąk. Ści­skam ją z całych sił, ale po­trze­ba co­raz sil­niej­sze­go uści­sku, bym mógł po­czuć ją na­prawdę, ści­skam ją jesz­cze moc­niej i po­trze­buję jesz­cze sil­niej­sze­go uści­sku. Nie po­tra­fię odróżnić jej ciała od mo­je­go własne­go, jak gdy­by na­sze ciała sto­piły się ze sobą i za­tra­ciły gra­nicę odrębności. „Wiesz, gdzie te­raz je­stem? – słyszę jej głos, spo­koj­ny, usy­piający głos, ale mam wrażenie, że jej głos do­by­wa się ze mnie. – Stoję na łące długiej i sze­ro­kiej, na bar­dzo długiej i bar­dzo sze­ro­kiej łące, pełnej kwitnących kwiatów, jak gdy­bym była owa­dem; nie widzę tego wszyst­kiego, ale czuję, ro­zu­miesz? Czuję, że je­stem owa­dem”. Łąka, kwia­ty, czar­ny owad z błyszczącym grzbie­tem na tonącej w słońcu wio­sen­nej łące. „Ale mi do­brze na tej łące, ale do­brze! Gdy­byś wie­dział, jak to do­brze być owa­dem na łące!”. Widzę, jak owad pełza pomiędzy źdźbłami tra­wy. Dłonią mu­ska moje ple­cy. „Ale mi do­brze! Ale mi do­brze! Ale mi do­brze! Two­je ciało jest na­pom­po­wa­ne po­wie­trzem!”. Jej dłoń na mo­ich ple­cach, w uszach krzyk łąki, na łące leżą dwa pnie, ale ja wiem, że to nie są dwa pnie, lecz dwa rozłożone uda, a jed­nak pnie; między pnia­mi mkną san­ki po zi­mo­wej po­la­nie, zjeżdżają z górki ku dwóm pniom, ku udom, wjeżdżają i wra­cają, wśli­zgują się na górkę, a po­tem zno­wu zjeżdżają; w górę i w dół; po ginącej w mro­ku mgli­stej po­la­nie

ale mi

do­brze

ale mi

do­brze

miękki krzyk w rytm zjeżdżających i pędzących w górę i w dół sa­nek; ale to prze­cież nie są wca­le san­ki! To win­da pędząca pomiędzy dwo­ma pnia­mi; mknie w górę i opa­da, opa­da i uno­si się; jak gdy­by to unoszące się i opa­dające coś

to nie była wca­le win­da, ale

ja sam

w rytm głosu

two­je ciało jest całe na­pom­po­wa­ne po­wie­trzem! moje ciało jest pełne

oj, ale do­brze

opa­dam

i unoszę się w rytm jej głosu, w górę i w dół; zjeżdża ni­czym san­ki, w tę i z po­wro­tem: na zewnątrz i zno­wu chcę wrócić do środ­ka; w środ­ku i chcę wyjść na zewnątrz; w górze i w dole; wzno­sze­nie i spa­da­nie, ni­czym win­da; te­raz już wiem, że wi­działem sie­bie sa­me­go, że win­da i san­ki sym­bo­li­zo­wały mnie sa­me­go; a więc je­stem w niej. W ta­kim ra­zie po­wi­nie­nem to czuć! W rytm tego, jak się ru­szam, słyszę jej głos

oj

ale mi

do­brze

co­raz głębiej – co­raz sze­rzej. Na końcu każdego z rytmów twar­da prze­szko­da, którą muszę prze­zwy­ciężyć w ko­lej­nym ryt­mie; te­raz już wiem, wy­chodzę, by wejść jesz­cze głębiej; każdy powrót jest po­szu­ki­wa­niem jesz­cze przy­jem­niej­szej po­zy­cji; ale prze­cież nie po­ru­szam się naprzód, lecz w górę! Każdy ruch do środ­ka jest zagłębia­niem się w opa­li­zującej próżni, każdy ruch na zewnątrz gład­kim śli­zgiem w miękko pul­sującą ciem­ność; głośny okrzyk pul­so­wa­nia; światło i ciem­ność na prze­mian krzyczą i milczą; ale światło nie jest praw­dzi­wym światłem, czuję twardą prze­szkodę i wiem, że gdy­by nie ist­niała, gdy­bym mógł zna­leźć po­zycję, w której prze­sta­nie ist­nieć! wówczas do­tarłbym do praw­dzi­we­go światła! ale gdzie je­stem te­raz? gdy­byśmy się ko­cha­li, mu­siałbym to czuć! ale czuję tyl­ko światło i ciem­ność, ciągle na­po­ty­kam prze­szkodę, unoszę się i opa­dam w rytm ci­szy i krzy­ku; i znów prze­szko­da; twar­da prze­szko­da na gra­ni­cy ciem­ności i światła; co to jest? muszę wie­dzieć, gdzie je­stem!