Myślenie statystyczne - ebook

W obecnych czasach globalnego ryzyka społecznego myślenie statystyczne staje się coraz bardziej powszechnie potrzebną umiejętnością, pozwala bowiem pewnie się poruszać w świecie niepewnym. Dla jednych stanowi ono podstawę i sposób poznawania świata, dla innych fundament podejmowania decyzji w warunkach niepewności i ryzyka. Podstawom takiego myślenia statystycznego poświęcona jest ta książka. Jest to pierwsza w języku polskim publikacja w całości poświęcona zasadom takiego myślenia. Tradycyjnie, głównym celem książek statystycznych jest prezentacja metod statystycznych i przykładów ich zastosowania, W niniejszej książce metody statystyczne potraktowano jako podrzędne wobec ogólnego schematu myślenia, gdyż stanowią one narzędzie myślenia statystycznego. Podstawę takiego myślenia stanowi teoria prawdopodobieństwa. Istotę tej teorii wyłożono na poziomie intuicyjnym, przy czym jako podstawowe [pierwotne) pojęcie tej teorii, w myśl poglądu de Finettiego, przyjęto wielkość losową a nie zmienną losową, którą z kolei przedstawiono przy omawianiu aksjomatycznej teorii Kotmogorowa. Po raz pierwszy w języku polskim przedstawiono ogólne działania arytmetyczne na wielkościach losowych oraz omówiono różne sposoby porównywania takich wielkości. Niektóre modele opisane w Myśleniu statystycznym w literaturze polskiej albo wcale nie są omawiane albo są one jedynie wspominane, jak np. modele analizy ścieżkowej, modele progowe, modele równań strukturalnych. Książka jest adresowana do kręgu odbiorców znających przynajmniej podstawowe pojęcia matematyczne i pragnących poznać istotę oraz zasady myślenia statystycznego. Jest to lektura szczególnie przydatna, jeśli nie niezbędna, pracownikom naukowym zajmującym się pracą badawczą, a także osobom podejmującym decyzje w warunkach niepewności i ryzyka.

Przedmowa 7
1. Poznawanie a myślenie statystyczne 11
1.1. Poznawanie 11
1.2. Przedmiot myślenia statystycznego 12
1.3. Niepewność 13
1.4. Probabilistyka 14
1.5. Stochastyka 17
1.6. Kwantyfikacja prawdopodobieństwa 18
1.7. Zasady myślenia statystycznego 23
2. Podstawy probabilistyczne 27
2.1. Wprowadzenie 27
2.2. Prosty rachunek loteryjny 28
2.3. Aksjomatyczna teoria prawdopodobieństwa 54
2.4. Zmienne losowe dwuwymiarowe 71
2.5. Wybrane rozkłady zmiennych losowych 102
2.6. Tworzenie nowych rozkładów 115
2.7. Arytmetyka wielkości losowych 125
2.8. Twierdzenia graniczne 151
3. Podstawy statystyczne 162
3.1. Próba losowa i jej rozkład 162
3.2. Model statystyczny 165
3.3. Schematy wnioskowania statystycznego 172
3.4. Estymacja parametryczna 175
3.5. Estymacja przedziałowa 183
3.6. Estymacja Bayesowska 186
3.7. Weryfikacja hipotez 192
4. Myślenie statystyczne na podstawie modeli 212
4.1. Wprowadzenie 212
4.2. Ilustracja modelowania wielkości losowych 219
4.3. Modele liniowe 224
4.4. Uogólnione modele liniowe 245
4.5. Modele logitowe 257
4.6. Binarne modele progowe 269
4.7. Modele ścieżkowe Wrighta 275
4.8. Modele cech ukrytych 281
4.9. Modele analizy czynnikowej 285
4.10. Modele równań strukturalnych Jöreskoga 294
4.11. Modele badań sondażowych 301
Zadania 317
Tablice 331
Literatura 349
Indeks 355