Podania i bajki ludowe zebrane na Litwie - ebook

1. NIEMA KRÓLEWNA I JEJ DWUNASTU BRACI ORŁÓW.

Był sobie król co miał dwunasta synów i jednę córkę; chciał ją wydać za mąż, lecz nikt nie śmiał jej brać, bo się bał jej braci i każdy powtarzał: „lękam się bo mię twoi bracie uduszą". Tak to dokuczyło królowi, że w przystępie gniewu powiedział: „Bodajby się też orłami stali i na skały polecieli". Zaledwie to wyrzekł, dwanaście pięknych orłów w powietrze się wzniosło, a królewiczów nie było. Królewna siostra jak się tylko dowiedziała, gorąco zapłakała i niezwłocznie postanowiła iść szukać po świecie swych braci przemienionych w orły.

Idzie biedna, idzie nie dzień, nie dwa: każdego pyta: czy nie widzieliście dwunastu orłów mych braci, lecz nikt nie umiał gdzie są odpowiedzieć, tylko widzieli w powietrzu lecących. Biedna królewna idzie i idzie, aż doszła do ogromnej puszczy; tam spotyka wilka; ten pyta czego tak smutno wędrujesz? Ona mu całą historyję opowiedziała, a ten na to: siadaj na mnie, poniosę cię ile sił wystarczy, ile będę mógł. Niósł ją, niósł daleko, aż do ogromnego przybyli lasu; tu wilk się zatrzymał, dalej iść sił mu nie stawało. Królewna więc wilkowi pięknie podziękowała i dalej piechotą poszła i zaszła do jeszcze większej puszczy, gdzie spotyka niedźwiedzia; ten ją zapytuje: dokąd tak smutna wędrujesz? Opowiada mu swą historyję i płacze, że nie wie gdzie szukać, w którą udać się stronę. Niedźwiedź ją uspokaja i mówi: siądź na mnie, zaniosę cię do kaplicy, gdzie sam Pan Bóg mieszka i po prawicy siedzi; Jego poprosisz aby oddał twych braci. Królewna podziękowała, na niedźwiedzia wskoczyła, a ten jak drapnął, to jak wiatr polecieli. Kiedy się zbliżali do kaplicy Bożej, zatrzymał się niedźwiedź, królewna zeń zeszła i dał się głos Boży słyszeć: niedźwiedziu, niedźwiedziu! Słucham, Boże! niedźwiedź odpowiedział i spiesznie wszedł do kaplicy, a królewna korzystając z drzwi przymkniętych, pocichutku wsunęła się tam, a widząc jasność wielką, na kolana upadła i całem sercem do Pana Boga zaczęła się modlić. Posłyszał Bóg modlitwę, wysłuchał, bo była szczerą, zawołał niedźwiedzia i kazał zanieść królewnę do niewiasty Najświętszej Panny, gdzie orły jej bracia przylatują na śniadanie, obiad i wieczerzę. Królewna na niedźwiedzia wsiadła i w jednej chwili była u drzwi Najświętszej Panny, weszła przez nikogo niepostrzeżona i skryła się w kąteczku za pieckiem. Po niejakim czasie wchodzi Najświętsza Panna; westchnęła, stół się nakrył dla niej i dwunastu osób; orły się spuściły, ludzką postać przybrały, więc do jedzenia zasiedli. Widząc swych braci, i cieszy się i płacze królewna, lecz z za pieca się nie wysuwa, czeka co dalej będzie. Bracia posilili się znowu przemienili w orły i w świat polecieli.

Nazajutrz jak się tylko stół nakrył, królewna z za pieca wyskoczyła, kawałek chleba zjadła, łyżkę strawy wzięła i znowu słysząc przybywających braci za piec się schowała. Tak upłynęło dni trzy; czwartego najświętsza Panna podeszła do niej i mówi: Moja kochana, widzę że ty bardzo pragniesz oswobodzić swych braci; no a czy zgodziłabyś się, chociażby i ciężką przyjąć na siebie pokutę? Z największem szczęściem, z największą radością odpowiada królewna. To dobrze. Od dziś dnia nie zmienią się już twoi bracia w orły, lecz ty musisz natychmiast ztąd wychodzić i trzy lata być niemą. To mówiąc szaty swoje Najświętsza Panna na królewnę włożyła i ta już bez mowy w świat wyruszyła.

Idzie królewna, idzie, aż przyszła do lasu, gdzie król był z swym dworem na łowach; psy ją opanowały, nie mając gdzie skryć się, wlazła na drzewo, lecz psy aż na drzewo skaczą i odejść ani myślą; zwrociło to uwagę króla, przyjeżdza pod drzewo i widzi zamiast zwierza cud piękości dziewczynę i tak się w niej rozmiłował, że natychmiast ożenić się postanowił.

Matce króla bardzo było nie w smak, że król z niemą się ożenił; upatrzyła więc stosowną chwilę i włożyła na palec synowej pierścień zaczarowany, a ten swym czarem uśpił ją snem, który był pół życiem a pół snem. Gdy król zobaczył, że jego żona nie żyje, strasznie się zasmucił, kazał trumnę ze szczerego ulać złota, królowę swą żonę weń włożyć i na drzewie gdzie ją znalazł powiesić.

Nie wiem ile czasu upłynęło od zaśnięcia królowej, gdy drugi król do tego samego lasu na łowy przyjechał. Zdziwił się niemało widząc trumnę szczerozłotą i w niej kobietę cudownie piękną, choć umarłą, ciepłą jednak; kazał najostrożniej zdjąć trumnę z drzewa i do pałacu ją zanieść. Wszyscy schodzili się na to cudo patrzeć; a dnia pewnego gdy kilkoro dzieci zostało w tym pokoju bez starszych, zaczęły się przypatrywać jej szatom, włosom, pierścieniom i ów zaczarowany zdjęły; i o cudo, królewna wstała, a pierścień po pokoju się potoczył, na tysiąc części się rozprysnął i znikł. Król widząc królowę zmartwychwstałą nie posiadał się z radości, natychmiast huczne wesele sprawił i choć z niemą się ożenił.

Żyliby oni szczęśliwie gdyby nie matka królewska, która gniewna była, że syn z niemą się ożenił i czekała tylko sposobnej chwili aby ją zgubić. Tak więc gdy królowa urodziła syna, matka przybiegła, dziecię to zabiła, krwią jego usta królowej namazała, ciało dziecięcia pod piec rzuciła, a królowi powiedziała, że żona jego to niewiasta wyrodna, co swoje dzieci zjada. Król się mocno zmartwił, lecz karę odłożył na raz drugi, jeśliby się to raz jeszcze powtórzyło. Królewna miała drugiego syna i znowu matka tak samo postąpiła; lecz król ponieważ swą żonę bardzo kochał, z wyrokiem się wstrzymał; lecz gdy trzeci raz znowu się to powtórzyło, król, choć w strasznej rozpaczy, wydał wyrok śmierci przez powieszenie.

Zebrało się wielu panów, książąt i szlachty i prowadzą już biedną królowę na szubienicę, a biedna płacze tylko, bo nie ma jak udowodnić swej niewinności; gdy więc już na szubienicy stała, a sędziowie wyrok zaczęli czytać, rozpękła się ziemia a zgłębi po wschod- kach wychodzi Najświętsza Panna; jedno malutkie dzieciątko niesie na ręku, a dwoje, za sobą prowadzi i dwunastu królewiczów braci za nią postępuje. Stanęła na placu, groźnie na sędziów spojrzała i te słowa rzekła: Czyż nigdy nie będzie sprawiedliwości na świecie? że ta biedaczka taką karę na siebie przyjęła, to wy ją zamęczyć chcieliście? I wydała Najświętsza Panna wyrok: aby królowa do pierwszego wróciła męża, królewiczowie do ojca swego, a obie niegodne matki za swe niecne postępki śmiercią ukarane zostały.