Północ już była... - ebook

Północ już była...

Północ już była, gdy się zjawiła

Nad bliską doliną jasna łuna;

Którą zoczywszy i zobaczywszy,

Krzyknął mocno Wojtek na Szymona:

Szymonie kochany, znak to niewidziany,

Że całe niebo czerwone.

Na braci zawołaj, niechaj wstawają;

Kuba i Mikołaj niech wypędzają

Barany i capy, owce, kozły, skopy

Zamknione.

Na te wołania z smacznego spania

Porwał się Stach z Grześkiem i spadł z broga;

Maciek truchleje, od strachu mdleje,

Woła: uciekajcie, ach dla Boga!

Grześko nogę złamał, Stach na nogę chromał,

Bo ją w kolanie wywinął.

Oj oj oj, dla Boga! Pawełek woła:

Uciekajcie prędko, gore stodoła;

Pogorzały szopy i pszeniczne snopy,

Jam zginął.

Leżąc w stodole, patrząc na pole,

Ujrzał Bartos stary anioły,

Którzy wdzięcznymi głosami swymi,

Okrzyknęli ziemskie padoły:

Na niebie niech chwała Bogu będzie trwała,

A ludziom pokój na ziemi.

Pasterze wstawajcie, witajcie Pana;

Pokłon Mu oddajcie, wziąwszy barana;

Skoczno Mu zagrajcie, głosy zaśpiewajcie

Zgodnymi.

Więc ich tamuje i perswaduje

Bartos jako stary w te słowa:

Czego krzyczycie, gwałty czynicie?

Nie gore, lecz to rzecz nowa:

Bóg się na świat rodzi, witać się Go godzi,

Pójdźmyż do Niego z darami.

Weź Kuba jędyka, ty Wojtku cielę;

Ja Mu poduszeczkę z puchu uścielę;

Grześko zagra w dudki, by skakał malutki

Wraz z nami.

Biegną więc w skoki, nabrawszy w troki

Jabłek, obwarzanków i gruszek:

Miodu praśnego, masła młodego,

Mleka i śmietany dzbanuszek:

Kurcząt młodych czworo,

kur starych ośmioro,

Przy tym jaj świeżych dwie kopy.

Dwie kozy dla mleka i jagniąteczko,

Jędyka, kapłona i cieląteczko;

Idąc wygrywają, szczęśliwie stawają

U szopy.

Stojąc pod ścianą, powyjmowano,

Co z sobą przynieśli dla Pana:

Dał Wojtek cielę, Stach jaj kobielę,

Mikołaj i Szymon barana;

Grześko obwarzanki, Kuba dzban śmietanki,

Przytem jaj świeżych dwie kopy.

Klęknąwszy, z darami serca oddali;

Stanąwszy parami, na dudkach grali;

Potem się skłonili, do domu wrócili

Wesoło.Przypisy:

zoczyć (daw.) — zauważyć.

skop — wykastrowany baran.

zamkniony – dziś popr.: zamknięty.

bróg — daszek chroniący siano.

truchleć — drętwieć ze strachu.

chromać (daw.) — kuleć.

wywinąć — tu: zwichnąć, skręcić.

gorzeć (daw.) — palić się, płonąć.

którzy — z użycia tego zaimka wynika, iż w kolędzie anioły są rodzaju męskiego.

padół (daw.) — nisko położony teren, przen. cała ziemia.

skoczno — dziś popr.: skocznie.

głosy — dziś popr. forma N. lm: głosami.

tamować — powstrzymywać.

perswadować — tłumaczyć.

czego — dziś popr.: czemu.

godzi się (daw.) — wypada, należy.

jędyk (gw.) — indyk.

dudki a. dudy — instrument ludowy składający się z piszczałek, do których powietrze tłoczono za pomocą skórzanego miecha.

w skoki (daw.) — częściej „w skok”: szybko.

troki — rzemienie służące do przywiązywania części ubrania.

praśny (reg.) a. przaśny— surowy, niezakwaszony (wynika stąd, że nie chodziło o miód pitny, lecz o naturalny).

kopa — 60 sztuk.

kapłon — wykastrowany kogut.

kobiela — kobiałka, koszyk.Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.

Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/polnoc-juz-byla

Tekst opracowany na podstawie: Karol Miarka, Kantyczki. Koledy i pastorałki w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane z dodatkiem pieśni przygodnych w ciągu roku używanych, Mikołów-Warszawa 1911

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paweł Kozioł, Marta Niedziałkowska.

Plik wygenerowany dnia 2011-01-26.