Watykański labirynt - ebook

Wstęp

Za­mach na Jana Paw­ła II, za­bój­stwo Ro­ber­ta Ca­lvie­go, za­gi­nię­cie Ema­nu­eli Or­lan­di to jed­ne z naj­bar­dziej ta­jem­ni­czych i do tej pory nie­wy­ja­śnio­nych wy­da­rzeń hi­sto­rii współ­czes­nej. Te trzy tra­ge­die – na­stę­pu­ją­ce jed­na po dru­giej w pierw­szych la­tach pon­ty­fi­ka­tu Ka­ro­la Woj­ty­ły – są jak la­bi­rynt, do któ­re­go wcho­dzi się w po­szu­ki­wa­niu praw­dy i z któ­re­go nie moż­na już wyjść. To wple­cio­na w kon­tekst zim­nej woj­ny ła­mi­głów­ka kry­mi­nal­no-hi­sto­rycz­na, któ­rej od po­nad trzy­dzie­stu lat nie mogą roz­wią­zać ani śled­czy i pro­ku­ra­tu­ra, ani dzien­ni­ka­rze. Praw­da jest tak skom­pli­ko­wa­na, że nie wia­do­mo, czy kie­dy­kol­wiek uda się wszyst­ko wy­ja­śnić.

Dla­te­go książ­ka ta ma na celu ze­bra­nie świa­dectw osób, któ­re z za­ma­chem na Jana Paw­ła II, za­bój­stwem Ro­ber­ta Cal­vie­go lub za­gi­nię­ciem Ema­nu­eli Or­lan­di mia­ły wie­le wspól­ne­go albo zaj­mo­wa­ły się tymi spra­wa­mi za­wo­do­wo, czę­sto przez lata, i z tych po­wo­dów są naj­bar­dziej kom­pe­tent­ne, aby mó­wić o fak­tach, wy­da­rze­niach, do­ku­men­tach, do­wo­dach, praw­dzi­wych lub fał­szy­wych tro­pach.

Ila­rio Mar­tel­la i Ro­sa­rio Prio­re to dwaj wło­scy sę­dzio­wie śled­czy, któ­rzy pro­wa­dzi­li dru­gie i trze­cie do­cho­dze­nie w spra­wie za­ma­chu na pa­pie­ża – bez wąt­pie­nia to wła­śnie oni po­tra­fią udzie­lić naj­wię­cej istot­nych i in­te­re­su­ją­cych in­for­ma­cji na ten te­mat. Car­lo Ca­lvi jest sy­nem za­bi­te­go ban­kie­ra, a Pie­tro Or­lan­di od lat po­szu­ku­je za­gi­nio­nej sio­stry, dla­te­go ich gło­sy są bar­dzo waż­ne. Praw­nik Fer­di­nan­do Im­po­si­ma­to – były sę­dzia śled­czy i ad­wo­kat mat­ki Ema­nu­eli – po­świę­cił wie­le lat, by zna­leźć roz­wią­za­nie. Jego zda­niem po­rwa­nie mło­dej oby­wa­tel­ki wa­ty­kań­skiej jest kon­se­kwen­cją oraz kon­ty­nu­acją za­ma­chu na pa­pie­ża – w obu przy­pad­kach mo­co­daw­cą była Mo­skwa, a or­ga­ni­za­to­ra­mi i wy­ko­naw­ca­mi wy­wiad buł­gar­ski oraz Sza­re Wil­ki. Upro­wa­dzo­na dziew­czy­na nadal żyje i sta­ła się ofia­rą syn­dro­mu sztok­holm­skie­go. Im­po­si­ma­to wraz z dzien­ni­ka­rzem San­drem Pro­vvi­sio­na­tem na­pi­sa­li książ­kę Za­mach na Pa­pie­ża, któ­ra uka­za­ła się w 2011 roku tak­że w Pol­sce. Pro­fe­sor Fran­ce­sco Bru­no – zna­ny wło­ski kry­mi­no­log – był prze­słu­chi­wa­ny przez sę­dzie­go Prio­re w ra­mach do­cho­dze­nia „Papa-ter”. Ar­tu­ro Mari – ofi­cjal­ny fo­to­graf pa­pie­ża – trzy­na­ste­go maja 1981 roku znaj­do­wał się na pla­cu Świę­te­go Pio­tra za­le­d­wie kil­ka kro­ków od Jana Paw­ła II, gdy Meh­met Ali Ağca do nie­go strze­lał. Mar­co An­sal­do – wa­ty­ka­ni­sta wło­skie­go dzien­ni­ka „La Re­pub­bli­ca” – i Yase­min Ta­şkın – ko­re­spon­dent­ka tu­rec­kie­go dzien­ni­ka „Sa­bah” – są au­to­ra­mi książ­ki Uc­ci­de­te il Papa (Za­bij­cie pa­pie­ża). Wie­lo­krot­nie spo­tka­li się z tu­rec­kim za­ma­chow­cem. Ich zda­niem pró­bę za­bi­cia przy­wód­cy Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go pod­ję­ły i sfi­nan­so­wa­ły Sza­re Wil­ki, któ­re po­trze­bo­wa­ły roz­gło­su z po­wo­dów po­li­tycz­nych, a ślad buł­gar­ski był ope­ra­cją dez­in­for­ma­cji pro­wa­dzo­ną przez CIA. Chri­sto Pe­trov, wie­lo­let­ni buł­gar­ski ko­re­spon­dent w Rzy­mie, od sa­me­go po­cząt­ku śle­dził do­cho­dze­nie w spra­wie za­ma­chu oraz pro­ces, w któ­rym oskar­żo­no tak­że jego ro­da­ków, i uwa­ża, że CIA nie ma nic wspól­ne­go z Bul­ga­rian con­nec­tion, gdyż był on owo­cem nad­gor­li­wo­ści ide­olo­gicz­nej pew­nych przed­sta­wi­cie­li me­diów. Bry­tyj­ski dzien­ni­karz Phi­lip Wil­lan śle­dził na­to­miast pro­ces w spra­wie za­bój­stwa Ro­ber­ta Ca­lvie­go i na­pi­sał książ­kę Last Sup­per (Ostat­nia Wie­cze­rza) o ta­jem­ni­czej śmier­ci „ban­kie­ra Boga”. Z ini­cja­ty­wy Mau­ri­zia Tur­co – de­pu­to­wa­ne­go par­tii Wło­scy Ra­dy­ka­ło­wie – do­szło do in­ter­pe­la­cji par­la­men­tar­nej do­ty­czą­cej re­kwi­zy­cji są­do­wych w spra­wie Ca­lvie­go, na któ­re Wa­ty­kan nig­dy nie od­po­wie­dział. Raf­fa­el­la No­ta­ria­le, wło­ska dzien­ni­kar­ka te­le­wi­zyj­na, od­kry­ła w Ba­zy­li­ce Świę­te­go Apo­li­na­re­go w Rzy­mie gro­bo­wiec En­ri­ca De Pe­di­sa – le­gen­dar­ne­go sze­fa ban­dy z Ma­glia­ny, i wraz z Sa­bri­ną Mi­nar­di, byłą ko­chan­ką rzym­skie­go prze­stęp­cy, na­pi­sa­ła książ­kę Se­gre­to cri­mi­na­le (Ta­jem­ni­ca kry­mi­nal­na). Ze­zna­nia Mi­nar­di z ko­lei skie­ro­wa­ły pro­ku­ra­tu­rę, pro­wa­dzą­cą do­cho­dze­nie w spra­wie za­gi­nię­cia Ema­nu­eli Or­lan­di, wła­śnie na trop ban­dy z Ma­glia­ny. Mi­ster X –Po­lak od lat ży­ją­cy we Wło­szech – w 1983 roku zo­stał za­trzy­ma­ny przez po­li­cję jako rze­ko­my „Ame­ry­ka­nin”, któ­ry pro­wa­dził per­trak­ta­cje w imie­niu po­ry­wa­czy oby­wa­tel­ki wa­ty­kań­skiej, szan­ta­żu­ją­cych Wa­ty­kan i żą­da­ją­cych uwol­nie­nia Ağcy. Gian­lu­igi Nuz­zi, au­tor dwóch gło­śnych be­st­sel­le­rów, pod­jął na­to­miast trop we­ry­fi­ko­wa­ny przez wło­skich śled­czych, wska­zu­ją­cy na to, że po­wo­dem za­gi­nię­cia na­sto­lat­ki były po­bud­ki sek­su­al­ne i być może nig­dy nie opu­ści­ła ona Ba­zy­li­ki Świę­te­go Apo­li­na­re­go, gdzie zgi­nę­ła.

Wresz­cie Piotr Lit­ka – zna­ny pol­ski dzien­ni­karz, re­por­ter TVN-owskie­go Su­per­wi­zje­ra – wraz z Grze­go­rzem Głu­sza­kiem na­pi­sał książ­kę Skom­pro­mi­to­wać pa­pie­ża. Nie­zna­ne fak­ty i do­ku­men­ty do­ty­czą­ce Jana Paw­ła II. Dla­cze­go rów­nież jego za­pro­si­łam do roz­mo­wy? Po­zor­nie wy­da­je się, że pro­wo­ka­cja oby­cza­jo­wa, po­le­ga­ją­ca na pod­rzu­ce­niu pa­mięt­ni­ków Ire­ny Ki­na­szew­skiej do domu księ­dza Bar­dec­kie­go w 1983 roku, nie ma ab­so­lut­nie nic wspól­ne­go z za­ma­chem na Jana Paw­ła II i za­gi­nię­ciem Ema­nu­eli Or­lan­di. Je­że­li jed­nak prze­śle­dzi się uważ­nie wy­da­rze­nia, do­ku­men­ty i daty, może się oka­zać, że ope­ra­cja o wło­skim kryp­to­ni­mie „Trian­go­lo”, pro­wa­dzo­na przez ka­pi­ta­na Grze­go­rza Pio­trow­skie­go (ska­za­ne­go za po­rwa­nie i za­bi­cie księ­dza Je­rze­go Po­pie­łusz­ki), była czę­ścią więk­szej mię­dzy­na­ro­do­wej ope­ra­cji „Pa­pież”, pro­wa­dzo­nej od 1982 roku w celu od­wró­ce­nia uwa­gi od śla­du buł­gar­skie­go.

W Wa­ty­kań­skim la­bi­ryn­cie są przed­sta­wio­ne hi­po­te­zy i opi­nie nie­raz ze sobą sprzecz­ne i czę­sto kon­tro­wer­syj­ne. Au­tor­ka nie za­mie­rza ni­ko­go prze­ko­ny­wać, że któ­ryś z oma­wia­nych śla­dów jest praw­dzi­wy lub nie. Czy­tel­nik sam doj­dzie do wła­snych kon­klu­zji.

Pew­ne fak­ty, o ja­kich roz­ma­wia się w tej książ­ce, są przed­mio­tem do­cho­dzeń śled­czych. W związ­ku z tym oso­by, o któ­rych wspo­mi­na się w wy­wia­dach, a któ­rych te do­cho­dze­nia do­ty­czą, są uwa­ża­ne za nie­win­ne aż do mo­men­tu osta­tecz­ne­go wy­ro­ku sądu. W sto­sun­ku do osób, któ­re zo­sta­ły unie­win­nio­ne z bra­ku do­wo­dów, a któ­re są cy­to­wa­ne dla po­trzeb wy­ja­śnie­nia hi­sto­rii, obo­wią­zu­je orze­cze­nie są­do­we.

Au­tor­ka nie bie­rze od­po­wie­dzial­no­ści za opi­nie wy­ra­żo­ne przez swo­ich roz­mów­ców ani za oskar­że­nia wy­su­wa­ne przez nich pod ad­re­sem osób trze­cich. Wy­po­wie­dzi zo­sta­ły przy­to­czo­ne i prze­tłu­ma­czo­ne w ca­ło­ści, z ewen­tu­al­ny­mi drob­ny­mi po­praw­ka­mi re­dak­cyj­ny­mi.

Wa­ty­kań­ski la­bi­rynt jest kon­ty­nu­acją roz­mów ze­bra­nych w to­mie Gło­sy spo­za chó­ru, opu­bli­ko­wa­nym przez wy­daw­nic­two Czar­na Owca w kwiet­niu 2013 roku.