Wewnętrzne urządzenie szkół wydziałowych - ebook

WSTĘP.

CEL TYCH SZKÓŁ.

§. 1. Ce­lem iest szko­ły Wy­dzia­ło­wey dać do­brze po­znać mło­dzie­ży treść wszyst­kich tych nauk i umie­ięt­no­ści, któ­re wy­kształ­ca­ią oby­cza­ie, i oświe­cią ro­zum po­wszech­nie po­trzeb­ne­mi i uży­tecz­ne­mi wia­do­mo­ścia­mi, za­ostrza­ią szcze­gól­niey prze­mysł i wska­zu­ią mu ob­fi­te źrzó­dła tak pry­wat­ney za­moż­no­ści, iak bo­gactw kra­io­wych, i po­da­ią nie­za­wod­ne prak­tycz­ne spo­so­by na­by­cia i po­mno­że­nia oboy­ga. Ce­chą więc, za­słu­gą i za­le­tą bę­dzie do­brze urzą­dzo­ney szko­ły wy­dzia-ło­wey, kie­dy każ­dy uczeń, któ­ry wszyst­kie iey klas­sy chwa­leb­nie u – koń­czy, mieć bę­dzie grun­tow­ne za­sa­dy wszyst­kich tych wia­do­mo­ści, umie­ięt­no­ści i ta­len­tów, za po­mo­cą któ­rych rol­nic­two, rę­ko­dzie­ła, han­del i pięk­ne kunsz­ta do tak wy­so­kie­go, iak wi­dzi­my, do­sko­na­ło­ści stop­nia w kra­iach ob­cych do­szły: a nie­prze­sta­ią­cy na Edu­ka­cyi w tey Szko­le ukoń­czo­ney, zdat­nym prócz tego bę­dzie do ła­twe­go i pręd­kie­go ob­ję­cia do­kład­niey­szey teo­ryi nauk i umie­ięt­no­ści w wyż­szych Klas­sach, Szkół De­par­ta­men­to­wych.

I. Na­uki, Licz­ba Klass, Zgro­ma­dze­nie Na­uczy­ciel­skie.

§. 2. Na­uki w tey Szko­le da­wa­ne będą na­stę­pu­ją­ce:

Ję­zyk Pol­ski

Fran­cuz­ki

Nie­miec­ki

Ła­ciń­ski

Hi­sto­rya po­wszech­na, i Pol­ska

Je­ogra­liia

Aryt­me­ty­ka

Je­ome­trya

Hi­sto­rya na­tu­ral­na

Fi­zy­ka

Tech­no­lo­giia

Kon­sty­tu­cya kra­io­wa

Ka­li­gra­fiia

Ry­sun­ki.

§. 3. Zgro­ma­dze­nie Na­uczy­ciel­skie szko­ły Wy­dzia­ło­wey skła­da się z pierw­sze­go Pro­fes­so­ra, któ­ry iest ra­zem i Rek­to­rem, z dwóch in­nych Pro­fes­so­rów, z dwóch Na­uczy­cie­li, z Uczy­cie­la klas­sy Ele­men­tar­nej, z Kol­la­bo­ra­to­rów, gdzie ich bę­dzie po­trze­ba, z Na­uczy­cie­la lub Na­uczy­cie­lów Re­li­gii dla mło­dzie­ży róż­nych wy­znań.

z Kor­re­pe­ty­to­rów. –

§. 4. Każ­da szko­ła Wy­dzia­ło­wa mieć bę­dzie głów­nych Klass 5, oprócz Ele­men­tar­ney, a tyle po­bocz­nych, ile ich po­trze­bo­wać bę­dzie licz­ba uczniów, i fun­dusz po­zwo­li.

§. 5. Plan nauk na Szko­ły Wy­dzia­ło­we, do tego urzą­dze­nia przy­łą­czo­ny, opi­su­ie ia­kim spo­so­bem wy­żey wy­mie­nio­ne na­uki maią bydź da­wa­no, do ia­kie­go kre­su w każ­dey klas­sie, i z ia­kich xią­żek.

II. Obo­wiąz­ki Rek­to­ra.

§. 6. Rek­tor iest bez­po­śrzed­nim rząd­cą po­wie­rzo­ney so­bie szko­ły i wszyst­kich do niey na­le­żą­cych osób, oraz pierw­szym Pro­fes­so­rem; dla­te­go nie może się od­da­lać od szko­ły na czas dłuż­szy nad dni trzy, bez po­zwo­le­nia Ma­gi­stra­tu­ry przy­zwo­itey, – Do Rek­to­ra na­le­ży:

a.) Przyj­mo­wa­nie no­wo­przy­cho­dzą­cych do szko­ły iego uczniów.

b.) kie­ro­wa­nie roz­kła­dem prze­pi­sa­nych w osob­nym pla­nie nauk, na go­dzi­ny, dnie, klas­sy i na­uczy­cie­li.

c.) Do­zór nad Na­uczy­cie­la­mi, ucznia­mi, i czę­ste klass od­wie­dza­nie.

d.) Skła­da­nie kon­fe­ren­cyy z Na­uczy­cie­la­mi.

e.) Kie­ro­wa­nie pro­mo­cy­ami uczniów.

f.) Przy­go­to­wa­nie pu­blicz­ne­go po­pi­su.

g.) Pa­ten­to­wa­nie od­cho­dzą­cych ze szko­ły uczniów.

h.) Do­zór nad fun­du­sza­mi szko­ły i wszel­ką iey wła­sno­scią.

i.) Utrzy­ma­nie sto­sun­ków po­trzeb­nych z Ma­gi­stra­tu­ra­mi.

a.) Przyj­mo­wa­nie Uczniów.

§. 7. Dwa razy na rok przy otwar­ciu pół­ro­cza szkol­ne­go, przyj­mo­wa­nie uczniów miey­sce mieć po­win­no; bo od tego za­wisł po­rzą­dek lek­cyi, i ied­no­stay­ne w nich po­stę­po­wa­nie; prze­to od tego pra­wi­dła od­stą­pić nie moż­na tyl­ko dla bar­dzo waż­nych przy­czyn, i za po­zwo­le­niem Do­zo­ru.

§. 8. Ci któ­rzy w szko­le ia­kiey lub pry­wat­nym In­sty­tu­cie bra­li po­cząt­ko­wą edu­ka­cyą, zło­żą za­świad­cze­nie prze­ło­żo­ne­go te­goż in­sty­tu­tu o po­stęp­ku swo­im w na­ukach i oby­cza­iach. – Za­świad­cze­nie to Rek­tor do Akt szkol­nych przy­łą­czy, a po­mi­mo tego kan­dy­da­ta exa­mi­nu­ie, w celu wy­zna­cze­nia mu klas­sy uspo­so­bie­nia iego w każ­dey na­uce od­po­wia­da­ią­cey, gdy­by się zaś po­tem po­ka­za­ło, że nowo przy­by­ły uczeń, w ia­kiey na­uce co d o klas­sy nie iest na swo­iem miey­scu, Pro­fes­so­ro­wie ostrze­gą Rek­to­ra.

§. 9. Sko­ro wy­exa­mi­no­wa­ny uzna­ny bę­dzie za zdat­ne­go do przy­ię­cia, ro­dzi­ce lub opie­ku­no­wie od­da­ją­cy go do szko­ły, zło­żą iego me­try­kę i za­świad­cze­nie z od­by­tey ospy w ręce Rek­to­ra, oznay­mią, gdzie go umiesz­cza­ła na stan­cyi, opo­wie­dzą imię, prze­zwi­sko i miesz­ka­nie swo­ie, co wszyst­ko Rek­tor w ak­tach szkol­nych za­pi­sze, za­rę­czą za swe­go syna lub pu­pil­la ie bę­dzie re­gu­lar­nie po­sy­ła­ny do szko­ły przy­zwo­icie ubra­ny, opa­trzo­ny w xiąż­ki i rze­czy po­trzeb­ne do pi­sa­nia i ry­sun­ków, tu­dzież że w domu nie bo­dzie mu zby­wa­ło na po­trzeb­nym do­zo­rze; zło­ża za nie­go prze­pi­sa­ną opła­tę szkol­ną, któ­rą Hek­tor za­raz przy nich w xi gę na to prze­zna­czo­ną wpi­sze, i na ode­bra­ne pie­nią­dze kwit wyda; kwit ten ma bydź po­ka­za­ny przez ucznia pierw­szy raz do szko­ły przy­cho­dzą­ce­go Pro­fes­so­rów!, bo bez kwi­tu uczeń nie może bydź przy­ię­tym.

§. 10. Ro­dzi­ce któ­rych­by nie sta­ło na opła­tę, po­win­ni się z proś­bą udać do Do­zo­ru szkol­ne­go, tam wy­wieść swo­ię nie­moż­ność, a uzy­skaw­szy od nie­go re­zo­lu­cyą, zło­żyć ią Rek­to­ro­wi, któ­rą ten do akt szkol­nych przy­łą­czy.

§. 11. Kie­dy iuź po­wyż­sze wszyst­kie prze­pi­sy do­peł­nio­ne zo­sta­ną, Rek­tor przy­ię­te­mu w re­gestr uczniów szko­ły wpi­sa­ne­mu, w przy­tom­no­ści oso­by, któ­ra go przy­pro­wa­dzi­ła, prze­czy­ta, lub da do prze­czy­ta­nia xią­że – czkę praw i prze­pi­sów szkol­nych dla uczniów, z za­le­ce­niem nay­ści­śley­sze­go onych za­cho­wa­nia, poda mu re­ie­strzyk xią­żek, na­rzę­dzi któ­rych po­trze­bu­ie, aby one na­tych­miast na­był i za­pro­wa­dzi go do klas­sy.

b.) Kie­ro­wa­nie roz­kła­dem nauk.

§. 12. Licz­ba uczniów każ­dey klas­sy nie ma znacz­nie prze­cho­dzić 60 uczniów, gdzie­by znacz­nie więk­szą bydź mia­ła, po­dzie­li Rek­tor klas­sę, ie­że­li fun­dusz mu tego po­zwo­li na dwa dzia­ły; dla­cze­go ro­biąc roz­kład lek­cyy na na­uczy­cie­lów i klas­sy wzgląd mieć na to po­wi­nien.

§. 13. Wszyst­kie klas­sy i ich od­dzia­ły za­czy­na­ią lek­cye zwy­czay­ne w le­cie o go­dzi­nie 7. a koń­czą o go­dzi­nie 11, w zi­mie o go­dzi­nie 8. a koń­czą o 12 zra­na; po po­łu­dniu la­tem od­by­wa­ią się lek­cye od go­dzi­ny 5. do 5. a zimą od 2 . do 4.

§. 14. Rek­tor tey szko­ły daie lek­cyy na ty­dzień naym­niey 7; a inni Pro­fes­so­ro­wie i Na­uczy­cie­le nay­wię­cey po go­dzin 20.

§. 15. Sto­sow­nie do pla­nu, iako tez do po­prze­dza­ją­cych i na­stęp­nych pra­wi­deł, Rek­tor przy koń­cu pół­ro­cza szkol­ne­go, wspól­nie z Pro­fes­so­ra­mi, za­wcza­su zro­bi roz­kład przed­mio­tów ucze­nia na oso­by i go­dzi­ny, tak żeby każ­dy Na­uczy­ciel przed roz­po­czę­ciem pół­ro­cza mógł ten roz­kład od Rek­to­ra ode­brać. Przy tym roz­kła­dzie szcze­gól­niey trze­ba da­wać bacz­ność; I . aby na­uki do­kład­ne ile moż­no­ści da­wa­ne były z rana, 2, aby przez wzgląd na uczniów, któ­rzy dla nie rów­ne­go we wszyst­kich na­ukach po­ste­pu, ied­ney na­uki w klas­sie wyż­szey, dru­giey w klas­sie niż­szey słu­chać mu­szą, ied­na Na­uka np. Ję­zy­ka Nie­miec­kie­go, Ma­te­ma­ty­ki, w kil­ku ra­zem klas­sach o ied­ney go­dzi­nie była da­wa­na Uło­żo­ne­go tego roz­kła­du ko­piią, Hek­tor każe za­wie­sić przy roz­po­czę­ciu no­we­go kur­su nauk… z pod­pi­sem swo­im na wi­docz­nem dla wszyst­kich uczniów miey­scu mię­dzy szko­ła­mi.

c.) Do­zór nad Na­uczy­cie­la­mi ,

Ucznia­mi: i czę­ste klass

od­wie­dza­nie.

§. 16. Głów­nym Rek­to­ra obo­wiąz­kiem bę­dzie mieć nie­ustan­ną bacz­ność, aby wszyst­kie oso­by do In­sty­tu­tu na­le­żą­ce, obo­wiąz­ków swo­ich iak nay­ści­śley do­peł­nia­ły.