Doktryna Ateny Jak kobiety (oraz mężczyźni, którzy myślą jak kobiety) będą rządzić światem. - ebook
Doktryna Ateny Jak kobiety (oraz mężczyźni, którzy myślą jak kobiety) będą rządzić światem. - ebook
Kobiety nie rządzą jeszcze globem, ale mieszkańcy całego świata chcieliby, aby miały większy wpływ na biznes, rządy i każdy inny aspekt współczesnego życia. Wśród 64 tysięcy ankietowanych osób aż dwie trzecie przyznało, że świat byłby lepszym miejscem, gdyby mężczyźni myśleli podobnie jak kobiety. Reakcje były podobne, niezależnie od miejsca zamieszkania: mamy dość męskiego podejścia wszystko-albo-nic w realizacji działań. Czas na coś lepszego.
Zainspirowani zgromadzonymi danymi, John Gerzema i Michael D’Antonio przemierzyli świat, aby odnaleźć kobiety oraz mężczyzn, którzy stojąc na czele innowacyjnych organizacji, wykorzystują umiejętności i wartości powszechnie kojarzone z kobietami. Stawiając na współpracę, komunikację i dzielenie się, wszyscy ci pionierzy odnoszą sukcesy we współczesnej rzeczywistości. W Doktrynie Ateny jej autorzy pokazują, dlaczego kobiecość to system operacyjny sukcesu w dwudziestym pierwszym wieku.
· PRZYWÓDZTWO: wartości tradycyjnie kojarzone z kobietami pozwalają rozwijać skuteczniejszych liderów i strategie organizacyjne współczesnego społeczeństwa.
· ZARZĄDZANIE KARIERĄ I SAMODOSKONALENIE: cechy postrzegane jako kobiece – elastyczność, empatia i uczciwość – to podstawa mobilności zawodowej i poczucia osobistego spełnienia.
· ZARZĄDZANIE ZMIANĄ: kobiece cechy pozwalają nam płynnie i skutecznie dostosowywać się do współcześnie zachodzących zmian.
Zaprezentowane w Doktrynie Ateny fakty dowodzące, że kobiece wartości zyskują na znaczeniu, ożywają dzięki aktualnym opowieściom z całego świata wspartym przez dokładne dane. Dzięki trosce, słuchaniu i współpracy zarówno mężczyźni, jak i kobiety rozwiązują konflikty, wypracowują zyski i na nowo definiują sukces w każdej ze sfer. Te historie mogą być natchnieniem w przywództwie, zarządzaniu zmianą, a nawet kariery, i pomogą Ci osiągnąć podobny sukces.
Kategoria: | Ekonomia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-64437-59-5 |
Rozmiar pliku: | 1,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
„Znaleźliśmy się w nowym świecie, ale wiele umysłów wciąż tkwi w przeszłości, naszym zadaniem zaś jest się dostosować. Współczesny lider powinien służyć”.
Wywiad z Szymonem Peresem, prezydentem Izraela, Jerozolima 2012
―
„Doktryna Ateny, prezentując bogactwo danych i niezwykle cenne historie z całego świata, dostarcza przekonującego dowodu na to, że przyszłość wymaga od nas przyjęcia cech i wartości tradycyjnie przypisywanych kobietom. Ojcowie córek są najbardziej kompetentni, aby pokazać nam, jak kobiety i mężczyźni mogą w równym stopniu wykorzystywać empatię i współpracę w celu rozwiązania zarówno małych, jak i dużych problemów. Jeżeli przywództwo, kreatywność i rzeczywistość jutra są dla Ciebie ważne, to musisz przeczytać tę książkę”.
Arianna Huffington, prezes i redaktor naczelna „The Huffington Post”
―
„Niezwykłe badania. Wspaniałe historie. Przesłanie, które jest aktualne i ogromnie ważne zarazem. Tak, Doktryna Ateny robi wrażenie”.
Tom Peters, autorytet w dziedzinie przywództwa i autor bestselleru W poszukiwaniu doskonałości w biznesie
―
„Wartością książki jest rzetelna podbudowa metodologiczna oraz wysiłek autorów włożony w przeprowadzenie w krajach o odmiennych uwarunkowaniach kulturowych badań obejmujących kilkadziesiąt tysięcy osób. Dzięki temu autorom udało się uchwycić prawidłowości uniwersalne, ale jednocześnie pokazać specyfikę ich funkcjonowania w różnych kulturach.
Dla środowiska biznesu książka stanowi inspirację do tworzenia wizji rozwoju przedsiębiorstw oraz nowego stylu przywództwa. Dla obserwatorów życia społecznego jest interesującą lekturą pokazującą mechanizmy zmiany w rozumieniu podstawowych wartości w świecie pokryzysowym: sukcesu, moralności, przywództwa, szczęścia”.
Dr hab. Beata Krzywosz-Rynkiewicz, prof. UWM, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
―
„Fascynująca książka o przywództwie. Wymaga odwagi. Prowokuje, może także niepokoić tych liderów, którzy boją się zmiany. To nie apel o równouprawnienie, ale o postęp naszej cywilizacji, która domaga się nowego sposobu myślenia opartego na budowaniu i wykorzystaniu lepszych wartości tak bardzo potrzebnych w międzyludzkich relacjach. Wartości kobiecych, które w symbiozie z męskimi cechami dadzą nam szanse na bardziej zrównoważoną rzeczywistość”.
Józef Wancer, prezes Zarządu Banku BGZ
―
„Nie jestem zwolenniczką grupowego przypisywania kobietom i mężczyznom pewnych cech, chociaż oczywiście różnica płci i zadań, jakie stawia przed nimi życie, na pewno ma wpływ na sposób reagowania na rzeczywistość. Chciałabym, żeby współcześni liderzy byli bardziej empatyczni i postrzegali wydarzenia nie poprzez pryzmat wielkich liczb, ale przez doświadczenie pojedynczego człowieka.
Książka Doktryna Ateny pozwoli Państwu zrozumieć, czego dziś potrzebuje współczesny świat, jeżeli mają w nim przetrwać takie wartości, jak: miłość, pokój, szacunek dla drugiego człowieka i bezpieczeństwo”.
Janina Ochojska-Okońska, Polska Akcja Humanitarna
―
„Atena – bogini sztuki i mądrości, patronka Odyseusza i wzór dla wielu inteligentnych dziewcząt – jest ikoną naszych czasów. Doktryna Ateny przedstawia podejście neutralne płciowo – dzięki niemu możemy wzmacniać cechy, które pozwolą wdrożyć innowacje nowego rodzaju, oparte na relacjach i kreatywności. To optymistyczna oraz inspirująca książka”.
Annie-Marie Slaughter, profesor nauk politycznych i stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Princetown, była dyrektor Biura ds. Planowania Politycznego w amerykańskim Departamencie Stanu
―
„Doktryna Ateny prezentuje przekonujące dowody na to, że koniecznie trzeba wprowadzić zmiany w sferze globalnego przywództwa. Niezwykle starannie udokumentowana i poparta wyczerpującymi badaniami książka zawiera także wywiady z niezwykłymi ludźmi z całego świata, a tezy w niej przedstawione będą miały wpływ na liderów jutra i, co ważniejsze, dowodzą, że potrzeba nam więcej liderek”.
Pat Mitchell, prezes i CEO Paley Center for Media, kurator TEDxWomenW trakcie prac nad tą książką nieustannie towarzyszyło nam poczucie straty. W skali ogólnoludzkiej mieliśmy z nią do czynienia w trakcie naszego pobytu w Japonii. Kilkoro spośród naszych rozmówców niedawno straciło partnera, małżonka, któreś z rodziców czy dziadków. Podobnie było w naszym życiu osobistym – kiedy wybieraliśmy się do Brukseli, zmarła matka Michaela. Niniejszą książkę dedykujemy jej pamięci, chcąc również uhonorować pamięć Simona Sylvestera, dobrego przyjaciela i wieloletniego współpracownika Johna w zespole Young & Rubicam, obdarzonego nie tylko wspaniałym intelektem, ale także pokorą i niezmiennie dobrym nastrojem. Wreszcie inspirację tej książki stanowi walka, jaką mama Johna nieustannie toczy z rakiem piersi. Nie daj się, Jan.Wstęp
W ostatnich latach naukowcy obserwują istotne zmiany w stylu życia i wartościach, które dominują w społeczeństwach zachodnich. Kryzys 2008 roku spowodował zmianę warunków ekonomicznych, a tym samym sposobu, w jaki produkujemy, sprzedajemy, kupujemy, a przede wszystkim funkcjonujemy w życiu codziennym. Świat jest zmęczony dotychczas obowiązującym modelem przywództwa opartym na tradycyjnie męskich cechach. Dwie trzecie ludzi w najszybciej rozwijających się krajach świata uważa, że czas na wielką zmianę, a świat będzie lepszy, gdy do głosu dojdą cechy kobiece – reprezentowane przez kobiety i mężczyzn, którzy myślą jak kobiety.
Autorzy Doktryny Ateny swoje wnioski oparli na badaniu, w którym wzięło udział 64 tys. osób z 13 państw generujących większość światowego przychodu: Brazylia, Chile, Chiny, Francja, Indie, Indonezja, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Meksyk, Niemcy, USA i Wielka Brytania. Z prowadzonych od lat badań obu autorów książki wynika, że ludziom nie podoba się świat zdominowany przez męskie cechy – siłę, arogancję czy ambicję. Oczekują większej obecności w biznesie, polityce i życiu społecznym cech określonych jako kobiece – w tym intuicji, współpracy, lojalności, oryginalności, kreatywności czy elastyczności.
Co to oznacza dla biznesu na świecie? Wraz z wielkim trendem odwrotu od dominacji męskich cech zmieniają się między innymi definicje szczęścia i sukcesu oraz oczekiwania wobec przywództwa w biznesie. Zwykli ludzie inaczej niż kilka lat temu opisują, co oznacza dla nich sukces czy szczęście. Współczesny lider, zdaniem badanych, ma dzielić się emocjami i odczuciami w otwarty sposób. Powinien widzieć i kreować przyszłość, wdrażając rozwiązania zapewniające przede wszystkim zrównoważony wzrost i wartości, a nie wyłącznie bieżące korzyści. Potencjał kobiet w obszarze przywództwa zdefiniowanego na nowo jest ogromny. To one kojarzone są z cechami, których obecnie szukają konsumenci w firmach, a obywatele w życiu politycznym. Wyjątkowa zgodność poglądów między rynkami i kulturami, ale także generacjami każe przypuszczać, że jest to trend trwały i długofalowy.
Badanie Deloitte¹ przeprowadzone wśród menedżerów największych firm w Polsce pokazuje, że również na rynku polskim obserwujemy pierwsze oznaki zmiany. Postrzeganie kompetencji przywódczych kobiet wśród menedżerów wyraźnie ewoluuje. Badani, niezależnie od szczebla, jaki zajmują w hierarchii firmy, oceniają wyżej kompetencje przywódcze kobiet – członków zarządów niż mężczyzn. Kobiety wyróżniają się szczególnie w obszarze umiejętności związanych z budowaniem efektywnych relacji i firmy opartej na wartościach, rozwijaniem talentów oraz przewodzeniem zmianom. To właśnie te umiejętności, zgodnie z badaniami autorów Doktryny Ateny, będą odgrywać kluczową rolę w nowoczesnym biznesie i budować przewagę konkurencyjną także na polskim rynku. Wzrasta zatem rola kompetencji, które kobiety rozwijały w sposób naturalny, teraz to one będą uczyć mężczyzn, jak je wykorzystywać dla dobra biznesu. To jest czas kobiet.
Książka Doktryna Ateny jest również fascynującym przeglądem przedsięwzięć biznesowych i społecznych budowanych na kompetencjach kapitału społecznego – rozwoju opartego na wartościach, zaufaniu, etyce i efektywnych relacjach. Przykłady projektów realizowanych w wybranych krajach stanowią inspirację i dowód na słuszność nowego przywództwa.
Iwona Georgijew, liderka Klubu SheXODoktryna Ateny
Świat byłby lepszym miejscem, gdyby mężczyźni myśleli bardziej jak kobiety.
(Zgadza się z tym 66% pytanych)
Ankieta autorów przeprowadzona wśród przedstawicieli trzynastu krajów wytwarzających 65% globalnego PKB
Po tym, gdy w naszej książce Spend Shift (2010) opisaliśmy, jak Ameryka podąża w stronę „nowej normalności”, spędziliśmy rok, podróżując po kraju i spotykając wielu ludzi. Opowiadali się oni za tezą cichej rewolucji, która zaszła w „naszym stylu kupowania, sprzedawania i życia”, i popierali sposób, w jaki jednostki, rodziny, firmy i organizacje przystosowywały się do surowszych warunków gospodarczych².
Podkreśliliśmy kwestię przystosowania, a nie tylko przetrwania, ponieważ zrozumieliśmy, że w najbliższym czasie skutki wielkiego kryzysu, który zaczął się w 2008 roku, nie znikną w wyniku powstania nowej bańki czy kolejnego wzrostu. Kiedy decydenci w Waszyngtonie i innych stolicach na różne sposoby starali się rozprawić z kryzysem – za pomocą obniżonego oprocentowania, wydatków publicznych, cięć budżetowych oraz dotowania banków – wydawało się to coraz mniej realne. Stany Zjednoczone znów notowały wzrost gospodarczy, ale jego tempo było anemiczne, a wysokie bezrobocie nadal zagrażało klasie średniej. W strefie euro oraz Wielkiej Brytanii sytuacja okazała się jeszcze gorsza i kryzys powrócił tam w 2012 roku. Nawet Chiny borykały się z problemami, co z kolei nie służyło naszym wzajemnie na siebie oddziałującym gospodarkom.
Biorąc pod uwagę fakty gospodarcze, było jasne, że kryzys, który rozpoczął się w 2008 roku, będzie trwał dłużej, niż spodziewała się tego większość analityków, a jego efekty mogą okazać się podobne do skutków wielkiego kryzysu z lat trzydziestych XX wieku. Tamta klęska ukształtowała poglądy społeczne, polityczne i gospodarcze całego pokolenia. Niektóre z jej konsekwencji, takie jak nadmierna ostrożność i asekuranctwo, uznawano za uciążliwe, ale reszta okazała się korzystna. Historycy William Strauss i Neil Howe dowiedli, że ludzie, którzy osiągnęli pełnoletność w czasach wielkiego kryzysu, skupiali się raczej na kwestiach praktycznych niż statusie³. Tak zwane Silent Generation (dosł. ciche pokolenie) okazało się bardzo pomysłowe, jeśli chodzi o osiąganie szczęścia, niezależnie od posiadanego majątku czy zasobu dóbr. Prowadząc nasze badania na potrzeby książki Spend Shift, odkryliśmy wspólne cechy tej grupy i zauważyliśmy, że współcześnie młodzi dorośli podziwiają jej przedstawicieli za elastyczność.
Chociaż w Spend Shift jasno przedstawiliśmy nasze przemyślenia, to kiedy zaczęliśmy je prezentować międzynarodowej publiczności, zauważyliśmy coś, na co wcześniej nie zwróciliśmy należytej uwagi. Wiele osób wskazywało, że większość cech charakteryzujących skutecznych przedsiębiorców, liderów, organizatorów czy twórców, o których pisaliśmy, powszechnie uważa się za kobiece. Nie chcemy przez to powiedzieć, że prezentowaliśmy głównie sylwetki kobiet (ponieważ tego nie robiliśmy) albo że naszym zdaniem jakakolwiek ludzka cecha lepiej charakteryzuje jedną z płci (ponieważ tak nie uważamy). Po prostu niejednokrotnie słyszeliśmy, że umiejętności potrzebne do odniesienia sukcesu we współczesnym świecie – takie jak: uczciwość, empatia, komunikatywność czy umiejętność współpracy – łatwiej przychodzą kobietom.
Mając to na uwadze, zaczęliśmy szukać dowodów na to, że tradycyjnie kobiece wartości czy cechy mogą dominować wśród skutecznych liderów biznesowych, politycznych, rządowych czy społecznych. Oczywiście łatwiej było powiedzieć, niż zrobić. W jednym z pierwszych wywiadów przygotowywanych z myślą o tej książce rozmawialiśmy z Ann Danylkiw, która pisze m.in. o gospodarce i płci. Ann, która w Internecie funkcjonuje jako „Ann Lytical”, była doktorantką w Goldsmiths College. Poprosiliśmy, aby odniosła się do stwierdzenia, że tradycyjnie kobiece cechy i umiejętności zyskują coraz większą wartość i szacunek.
Kiedy przedstawialiśmy nasz projekt, Ann skrzywiła się i zaczęła wiercić na krześle niczym profesor słuchający studenta, który na egzaminie opowiada kompletne bzdury. Kiedy skończyliśmy, zrobiła głęboki wdech i powiedziała: „Nie zgadzam się z określaniem tych cech mianem kobiecych”⁴.
Nie był to najlepszy początek. Po nim nastąpiła burzliwa rozmowa, w trakcie której odkryliśmy, że Ann nie zgadzała się z nami w żadnej z kwestii dotyczących tego, co „męskie” lub „kobiece”. Kiedy mówiliśmy o cechach, które „wiele osób tradycyjnie kojarzy z płcią”, Ann wyraziła powątpiewanie w stosunku do naszej „tradycji” i poprosiła nas, abyśmy zdefiniowali „osoby”, na które się powołujemy. Po tej dyskusji zaczęliśmy się zastanawiać, czy jest możliwe, aby dwóch serdecznych, ale jednak mężczyzn w średnim wieku było w stanie przyczynić się do zgłębienia kwestii męskości i kobiecości. Jeżeli tak zareagowała osoba, która zgodziła się nam pomóc, to co powiedzą nasi krytycy?
Najwyraźniej decydowanie na samym początku, jakie poglądy są „kobiece”, a jakie „męskie”, nie było najlepszym pomysłem. Zamiast tego powinniśmy przeprowadzić badania – aby odkryć, jak ludzie z różnych stron świata tradycyjnie definiują cechy męskie i kobiece. Potem musieliśmy się dowiedzieć, czy kobiece przymioty są cenione wyżej. Jeżeli odpowiedź okaże się twierdząca, to należałoby poszukać dowodów na istnienie takiego trendu w rzeczywistości. Korzystając z naszego doświadczenia jako badaczy i autorów, latem 2011 roku zabraliśmy się do pracy.
* * *
John zarządza największym na świecie panelem ankietowym mierzącym kondycję marek, BrandAsset^(®) Valuator. Dzięki niemu od 1993 roku przeprowadzono badania wśród ponad półtora miliona osób i pięćdziesięciu jeden tysięcy firm z pięćdziesięciu krajów. Postanowiliśmy sprawdzić, czy – z powodów gospodarczych, technologicznych, pokoleniowych, wpływu globalizacji oraz innych czynników – ludzie mogą bardziej cenić kobiecą stronę osobowości. Ustaliliśmy grupę badanych, którą stanowiły sześćdziesiąt cztery tysiące osób wybranych tak, aby odzwierciedlały przekrój ludności trzynastu krajów odpowiadających za 65% światowego produktu krajowego brutto. Kraje, w których przeprowadzaliśmy ankietę – Brazylia, Chile, Chiny, Francja, Indie, Indonezja, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Meksyk, Niemcy, USA oraz Wielka Brytania – są bardzo zróżnicowane kulturowo, geograficznie, politycznie, religijnie i gospodarczo.
Najpierw chcieliśmy zrozumieć, jak ludzie oceniają czasy, w których żyjemy. Czy są nastawieni optymistycznie, czy pesymistycznie? Czy czują się bezpiecznie? A może zagrożeni? Ankietowani wyrażali się tak, jakby żyli w okresie naznaczonym chronicznym niepokojem. Większość z nich odrzucała twierdzenie, że ich dzieciom będzie się powodziło lepiej niż im samym, a znaczna większość wyrażała obawę o podstawową sprawiedliwość społeczną (patrz rysunki I.1, I.2, I.3 oraz I.4).
Rysunek I.1.
Rysunek I.2.
Rysunek I.3.
Rysunek I.4.
Te ogólne obawy pokrywają się z atmosferą naszych czasów. Niezależnie od kraju nagłówki prasowe przypominają nam, że borykamy się z poważnymi problemami – brakiem pracy, zastojem gospodarczym, globalnym ociepleniem itd. Nasi przywódcy i reprezentowane przez nich instytucje nieustannie zaś wywołują skandale i ponoszą porażki. Upadły wielkie banki, które kiedyś uznawano za stabilne. WikiLeaks skrupulatnie ujawnia skrywane tajemnice rządów kolejnych krajów. W postępowaniach sądowych wychodzą na jaw nieprawidłowości z udziałem duchowieństwa. Nasza ankieta wykazała, że od czasu kryzysu finansowego ludzie ufają przeciętnie tylko jednej firmie na cztery i jest to 50-procentowy spadek w porównaniu z czasami przed kryzysem.
Rysunek I.5.
Kiedy zaczęliśmy zgłębiać główne przyczyny tego niepokoju, odkryliśmy niezadowolenie nie tylko z rządu i gospodarki, ale również z postępowania mężczyzn w ogóle (patrz rysunek I.5).
Wyraźna większość ludzi jest rozczarowana postępowaniem mężczyzn: takie podejście prezentuje 79% mieszkańców Japonii i Korei Południowej oraz trzy czwarte ludzi w Stanach Zjednoczonych, Indonezji i Meksyku – a stopień niezadowolenia jest niemal taki sam wśród mężczyzn i kobiet. Kanadyjscy mężczyźni najwyraźniej robią coś lepiej i w zgromadzonych przez nas danych stanowią wyjątek. Co ciekawe, millenialsi przejawiają zasadniczo większe uznanie dla kobiecości i roli kobiet w ich społeczeństwach.
Trzy czwarte młodzieży zamieszkującej Japonię i Koreę Południową podchodzi krytycznie do zachowania mężczyzn, podobnie jak dwie trzecie millenialsów na całym świecie. W Niemczech, Korei Południowej i Indiach różnica procentowa między negatywnymi opiniami pokolenia millenialsów a mężczyznami wyraża się w wielkościach dwucyfrowych.
Wydaje się, że ludzie są sfrustrowani światem, w którym dominują schematy myślenia i zachowania tradycyjnie postrzegane jako męskie: wzorce kontroli, rywalizacji, agresji oraz czarno-białego myślenia, które przyczyniły się do powstania wielu spośród problemów, z którymi obecnie się borykamy: od wojen i różnic majątkowych, do niepotrzebnego ryzykanctwa i wywoływania skandali.
Kiedy jednak przeglądaliśmy dane, naszą uwagę przykuł jeden zestaw wyników – ilustruje je rysunek I.6. Prawie dwie trzecie ludzi na świecie – w tym większość mężczyzn – uważa, że Ziemia byłaby lepszym miejscem, gdyby mężczyźni myśleli bardziej jak kobiety. Tezę tę popiera 79% Japończyków, 76% mieszkańców Francji i Brazylii oraz 70% Niemców. Przekonanie to było niezależne od wieku, dochodów czy narodowości. I znów millenialsi wywodzący się ze społeczeństw zmaskulinizowanych – Chin, Japonii, Korei Południowej i Indii – zgadzali się z tym twierdzeniem częściej niż kobiety.
Rysunek I.6.
W Książce Spend Shift odkryliśmy, że ci młodzi ludzie nie przywiązują nadmiernej wagi do pieniędzy i statusu, a bardziej interesują ich relacje międzyludzkie i społeczność. Łatwiej dostosowują się do zmian i są bardziej elastyczni, a jednocześnie cenią sobie przyjaźnie, etyczne zachowanie i różnorodność. Odkryliśmy, że takie podejście pomaga im zachować nadzieję i odnaleźć szczęście, mimo trudności finansowych.
Definicja i ocena męskich oraz żeńskich cech charakteru
Kolejnym krokiem, jaki musieliśmy wykonać, było zdefiniowanie męskich i żeńskich cech charakteru w zrozumiały sposób, a następnie zmierzenie społecznego nastawienia do tychże cech. Nie mamy tutaj na myśli najbardziej współczesnych, wyważonych definicji, ale przekonania, które ludzie tworzą na podstawie własnych, subiektywnych interpretacji. W tym celu przeprowadziliśmy dwa oddzielne badania.
W pierwszym z nich poprosiliśmy połowę respondentów (trzydzieści dwa tysiące osób) o przyporządkowanie 125 różnych cech charakteryzujących ludzkie zachowanie do kategorii „męskie”, „kobiece” lub „neutralne” (patrz rysunek I.7). Z poprzednich badań doświadczalnych nad psychologią behawioralną i płcią wybraliśmy słowa takie jak „bezinteresowny”, „wiarygodny”, „ciekawy” i „dobry”. Niezależnie od kraju można zaobserwować podobieństwo podziału na cechy postrzegane jako męskie, żeńskie i neutralne.
Potem zaprezentowaliśmy tę samą listę słów drugiej połowie ankietowanych, tyle że tym razem nie przypisywaliśmy płci do żadnego z nich. Poprosiliśmy po prostu, aby badani ocenili, jak ważne są podane cechy w osiągnięciach, jak: przywództwo, sukces, moralność i szczęście – są to pojęcia stanowiące esencję tego, co mają na myśli ludzie, kiedy mówią o dobrym życiu dla siebie i społeczeństwa.
Rysunek I.7.
Rysunek I.7.
Porównując te dwie próbki, mogliśmy statystycznie pokazać, jak męskie i kobiece cechy prezentują się w kontekście radzenia sobie ze współczesnymi problemami. Kiedy otrzymaliśmy dane z wszystkich trzynastu krajów, dostrzegliśmy, że niezależnie od wieku, płci i kultury ludzie na całym świecie uznawali, że kobiece cechy mają więcej wspólnego z przekształcaniem świata na lepsze.
Badanie wpływu kobiecych cech
Przywództwo
Nasze dane widoczne na rysunku I.8 pokazują, że wiele cech idealnego współczesnego lidera jest uznawanych za kobiece. Co najważniejsze, odpowiedzi wskazują, że szukamy liderów bardziej ekspresyjnych – takich, którzy otwarcie i szczerze dzielą się odczuciami i emocjami. Innymi słowy, na całym świecie ludzie chcą, aby sprawujący władzę mieli bardziej osobiste nastawienie. Jest to zrozumiała reakcja na fakt, że rządzący ukrywają swoje zamiary i są niedostępni, co często kojarzy się z mężczyznami. Nasza ankieta wskazuje, że ludzie na ogół uważają, iż ważniejszą cechą jest u lidera cierpliwość oraz że szukamy przywódcy, który będzie potrafił przełamać impas dzięki rozsądkowi, a nie sztywnej ideologii. Ludzie są również zdania, że idealny przywódca powinien myśleć długofalowo i planować trwałe rozwiązania w przyszłości, a nie skupiać się na własnych interesach. Stanowczość i wytrzymałość (określane jako bardziej męskie) odgrywają ważną rolę, ale nasze dane wskazują na zmianę zachodzącą w definicji wygranej – staje się ona pojęciem otwartym, a nie grą o sumie zerowej. W połączonych i wzajemnie od siebie zależnych gospodarkach cechy męskie, takie jak agresja i kontrola (które na ogół interpretuje się jako niezależność), są uznawane za mniej skuteczne niż wartości żeńskie – współpraca i dzielenie się zasługami.
Rysunek I.8
Dostrzegliśmy również, że koncentracja na zagadnieniu (bardziej niż na samym sobie) jest u lidera bardziej ceniona. Być może dlatego z naszej ankiety wynikało, że lojalność (kobieca) jest ważniejsza niż duma (męska). Chcemy, aby nasi liderzy bardziej kierowali się intuicją, lepiej rozumieli uczucia innych i potrafili ocenić dany problem lub konsekwencje danego działania z wielu różnych perspektyw, zanim zaczną wdrażać konkretne rozwiązania. Wreszcie dowiedzieliśmy się, że współcześnie niezbędną umiejętność stanowi elastyczność, która pozwala ludziom słuchać, uczyć się i wypracowywać kompromisy niezbędne do realizacji zadań.
Sukces
Wiele spośród pytań zadanych w ankiecie miało nam umożliwić ustalenie tego, jak ludzie wyobrażają sobie sukces (patrz rysunek I.9). Przeszło 80% naszych respondentów było zdania, że to raczej relacje i szacunek innych, a nie pieniądze stanowią miarę sukcesu. Nieco ponad 50% z nich zgodziło się ze stwierdzeniem, że „mili ludzie mają obecnie większe szanse na sukces niż ci, którzy są agresywni i mają potrzebę kontrolowania”. Wiele osób wskazywało także na współpracę, uprzejmość i empatię. Ponieważ nie istnieją wcześniejsze badania na ten temat, nie możemy stwierdzić, czy zmienia się sposób, w jaki ludzie postrzegają sukces. Możemy jednak powiedzieć, że w roku 2012 zdecydowana większość mężczyzn i kobiet uznaje tradycyjnie kobiece cechy za niezbędne elementy udanego życia.
Rysunek I.9.
Moralność
Kiedy badaliśmy pojęcie moralności, spodziewaliśmy się napotkać wiele różnych wzorców i definicji określanych przez zwyczaje, religię i kulturę. Jednak nasze ankiety pokazują, że na całym świecie moralność jest silnie kojarzona z lojalnością, rozsądkiem, empatią i bezinteresownością – a wszystkie te cechy są kobiece (patrz rysunek I.10). Znaczenie przypisywane tym cechom wskazuje na oburzenie społeczeństwa z powodu chciwości, skorumpowania i faktu, że skupiamy się tylko na sobie, co charakteryzuje nasze czasy.
Rysunek I.10.
Struktury społeczne i rynki gospodarcze w jednakowym stopniu zależą od cech, które postrzega się jako kobiece, co z kolei wskazuje, że w naszej kulturze niezbędny jest większy szacunek dla kobiecości – aby usprawnić struktury społeczne i uzdrowić światowe rynki.
Szczęście
We wszystkich krajach respondenci byli najbardziej zgodni w kwestii połączenia kobiecych cech i wartości ze szczęściem. Ponownie wiele z nich, takich jak: cierpliwość, lojalność, rozsądek i elastyczność, wskazywało konieczność dostosowania się do nowej rzeczywistości (patrz rysunek I.11). Widać tutaj odchodzenie od koncentrowania się na dobrobycie, w miarę jak nowe „waluty” – np. wiedza i wpływy – zastępują tradycyjne symbole statusu materialnego, ściśle związane z męskimi ideami władzy i szacunku.
* * *
Za to żadna z najbardziej męskich cech (szorstki, agresywny, dominujący, odważny, zarozumiały) nie była wysoko ceniona, kiedy należało wymienić przymioty wspaniałego lidera czy osoby doskonalszej pod względem moralnym lub po prostu szczęśliwszej. Męskie cechy, które zostały wymienione jako ważne w kontekście przywództwa, moralności czy szczęścia – stanowczy i śmiały – plasowały się na najdalszych miejscach, kiedy odpowiadano na pytanie: „Co to znaczy być męskim?”.
Konsekwencje dla przyszłości kobiet, biznesu i społeczeństwa
Mając do dyspozycji wyniki naszej ankiety oraz ich analizę, zaczęliśmy się rozglądać za kilkoma ekspertami, którzy mogliby więcej wiedzieć o wartościach, płci, pracy i przywództwie. Janet Walkow i Christine Jacobs z organizacji Leading Women podejrzewały, że kobiety budzą większe zaufanie (konsumentów, współpracowników i inwestorów), ponieważ uważniej słuchają i są bardziej empatyczne.
Ludzie mający tę umiejętność, mężczyźni i kobiety, odniosą sukces w czasie kryzysu, kiedy to społeczeństwo traci zaufanie do instytucji. Jeśli zaś wziąć pod uwagę niedawne krachy finansowe, przewroty polityczne i kataklizmy, zaufanie staje się towarem deficytowym.
„Można chyba powiedzieć, że musi być bardzo, bardzo źle, zanim pozwoli się kobietom przejąć dowodzenie” – żartowała Janet⁵. Christine dodała: „Lubię myśleć, że ludzie wiedzą, iż kobiety – albo mężczyźni, którzy myślą tak jak my – mają rozsądniejsze podejście do ryzyka”.
Teza Christine znajduje oparcie w rzeczywistości. W 2009 roku firma Hedge Fund Research podała, że fundusze, którymi zarządzały kobiety, przez dziewięć lat radziły sobie znacznie lepiej niż te, którymi kierowali mężczyźni⁶. Badania przeprowadzone w 2012 roku przez Credit Suisse ujawniły, że w ciągu sześciu lat akcje wielkich firm (których kapitalizacja rynkowa przewyższała 10 miliardów dolarów), gdzie w zarządzie zasiadały kobiety, radziły sobie o 26% lepiej niż porównywalne firmy, w których zarządzie znajdowali się wyłącznie mężczyźni⁷.
Rysunek I.11.
Inne statystyki wskazują na sukces, jaki odniósł kobiecy styl, oraz na jego znaczenie zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet. Obecnie w Ameryce więcej kobiet niż mężczyzn studiuje i zdobywa licencjat lub wyższe stopnie akademickie. Chociaż w karierze zawodowej kobiety nadal walczą ze szklanym sufitem, to w 2012 roku cztery na dziesięć żon zarabiało więcej od mężów, co w stosunku do sytuacji sprzed dwudziestu lat stanowi 50-procentowy wzrost⁸. Jednocześnie mężczyźni, których etaty w branży produkcyjnej są redukowane, coraz częściej wybierają zawód pielęgniarza, nauczyciela w przedszkolu, recepcjonisty czy pedagoga szkolnego⁹. Ta zmiana zbiegła się w czasie z większym zaangażowaniem mężczyzn w obowiązki domowe i opiekę nad dziećmi (jedno z wyliczeń sporządzonych na podstawie danych z Amerykańskiego Spisu Ludności pokazuje, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat podwoiła się liczba ojców, którzy decydują się zostać w domu¹⁰).
Pojawiają się również informacje o tym, że zarówno w Ameryce, jak i innych krajach rozkwitają przedsięwzięcia non profit, które opierają się na ideałach raczej kobiecych. Robert Enterprise Development Fund z San Francisco poinformował, że jego inwestycje w ponad pięćdziesiąt lokalnych organizacji non profit stworzyły setki miejsc pracy – wygenerowały ponad 100 milionów dolarów rocznego obrotu¹¹. Mieszcząca się w Seattle organizacja Pioneer Human Services stworzyła ponad tysiąc miejsc pracy i finansuje niemal cały swój budżet, wynoszący 70 milionów dolarów, z zysków ze swoich przedsięwzięć¹². W Hiszpanii działa spółdzielnia Mondragon, która rozwinęła się tak, że zatrudnia ponad 100 tysięcy ludzi¹³. Zgodnie ze sprawozdaniem opublikowanym w 2011 roku w niemieckim dzienniku „Analyse and Kritik” 10% dochodów spółdzielni jest przeznaczanych na edukację, a 20% zatrzymywane jako rezerwa¹⁴.
Biorąc pod uwagę cechy, które nasi respondenci opisywali jako najbardziej kobiece, powiedzielibyśmy, że spora część sektora non profit jest kobieca, jeżeli chodzi o styl i obszary, w których funkcjonuje. Kadra zarządzająca organizacjami non profit zwykle w bardziej zrównoważony sposób podchodzi do realizacji celów (zysk nie jest jedyną miarą sukcesu), żywiej reaguje na ludzkie potrzeby, bierze pod uwagę więcej opinii przy podejmowaniu decyzji i jest świadoma skutków swoich działań. Okazuje się również bardziej kreatywna i skuteczna w dążeniu do rozwoju i wzrostu. Pogląd ten popiera magazyn „Stanford Social Innovation Review”, który o boomie w sektorze non profit w pierwszej dekadzie XXI wieku napisał: „Nastąpił szybki wzrost liczby znanych przedsiębiorców społecznych, pojawili się wpływowi filantropi, a do sektora napłynęło więcej pieniędzy. Wszystkie te trendy doprowadziły do bezprecedensowego wzrostu liczby i rozmiaru organizacji non profit”¹⁵.
Oczywiście takie organizacje w dużym stopniu są zależne również od męskiej energii, która pozwala realizować zamierzenia; łatwo również odnaleźć cechy kobiece w sposobie zarządzania przedsięwzięciami nastawionymi na zysk. Adelaide Lancaster, która doradza kobietom przedsiębiorcom z Nowego Jorku, podała nam wiele konkretnych powodów, dla których kobiety mogą być świetne w zarządzaniu biznesowymi startupami, a wszystkie one wiązały się z postawami i zdolnościami tradycyjnie przypisywanymi kobietom. Te mocne strony – także bardziej zrównoważone podejście do ryzyka i ponadprzeciętna wielozadaniowość – idealnie pasują do współczesnego środowiska biznesowego. „A jeżeli różnica między płciami sprawiałaby, że kobiety jeszcze lepiej odnajdują się w biznesie? – pytała. – Nietrudno znaleźć na to dowody”¹⁶.
Zajęcie przez kobiety kluczowych stanowisk poza granicami USA wydaje się sygnalizować zmiany na lepsze zarówno w rozwoju społecznym, jak i ekonomicznym. Kiedy prezydent Brazylii Dilma Rousseff otwierała posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2011 roku, przekonywała, że „kobiecy głos” jest również głosem demokracji i równości. Zwróciła uwagę na to, że w języku portugalskim – jej ojczystym – słowa oznaczające odwagę, szczerość, życie i nadzieję są rodzaju żeńskiego i wyraziła przekonanie, że rozpoczyna się era kobiet, która przyniesie pokój i dobrobyt¹⁷. Rzeczywiście, wiele badań dowodzi, że kiedy kobiety zdobywają mocniejszą pozycję w zakresie edukacji, zatrudnienia i zamożności, wzrasta również dobrobyt kraju.
Rozszyfrowanie wartości Ateny
Historie i dane, które wskazują na sukces kobiet, dają nam jedynie częściowy obraz bardziej skomplikowanej rzeczywistości. W pewnym stopniu wzrost wynagrodzenia kobiet wynika z likwidacji dobrze płatnych stanowisk dla niewykwalifikowanych mężczyzn. Według U.S. Bureau of Labor Statistics kobiety za wykonywanie tej samej pracy nadal otrzymują średnio 80% tego, co mężczyźni¹⁸. I chociaż liczba pań o sześciocyfrowych dochodach wzrasta dwukrotnie szybciej niż mężczyzn, to nadal stanowią one zdecydowaną mniejszość na stanowiskach kierowniczych. Według danych ośrodka analityczno-badawczego Catalyst kobiety zajmują zaledwie 16,1% stanowisk w zarządach firm, które znalazły się na liście Fortune 500 w 2011 roku¹⁹. W polityce, biznesie, a nawet sztuce decyzje nadal podejmują przede wszystkim mężczyźni, zaś na liście dwudziestu najbogatszych ludzi na świecie czasopisma „Forbes” znalazły się zaledwie trzy panie²⁰.
Chociaż kobiety nie osiągnęły jeszcze pełnego równouprawnienia, to nieustanne zmiany dowodzą, jak ważne we współczesnej gospodarce są kobiece cechy. Cierpliwość, wrażliwość i umiejętność zrozumienia innych okazują się niezwykle cenne w świecie, który charakteryzują szybkie tempo i wzajemne zależności. W naszych ankietach 78% ludzi wyraziło opinię, że „obecne czasy wymagają większej uprzejmości i empatii”; podobnie 79% uznało, że „udana kariera wymaga obecnie współpracy i dzielenia się zasługami z innymi”. Te wyniki wskazują, że „kobiece” uprzejmość i współpraca są wartościami niezbędnymi nie tylko w miejscu pracy, ale w społeczeństwie w ogóle.
Chociaż niniejsza książka skupia się głównie na kwestii przywództwa, to nie mogliśmy nie zauważyć, że kobiece cechy odgrywają istotną rolę w każdej dziedzinie życia. Ogromna większość ludzi popiera tezę, że dobre życie to efekt posiadania porządnej pracy, dających satysfakcję relacji z innymi oraz odrobiny bezpieczeństwa. I znów – cechy, które ludzie, niezależnie od płci, utożsamiają z dobrym życiem, są tradycyjnie kojarzone z kobietami.
* * *
Ankietowane przez nas osoby twierdziły, że kluczem do osobistego sukcesu jest połączenie elementów męskich i kobiecych. Ponadto 65% z nich uważało, że większa obecność kobiet w rządzie doprowadziłaby do wzrostu zaufania i sprawiedliwości, przy jednoczesnym ograniczeniu liczby konfliktów i skandali. Opisywany przez badanych kobiecy sposób rządzenia nie był miękki i delikatny, ale mądry i zdecydowany. Gdybyśmy mieli kluczowe elementy sukcesu wymieniane przez 64 tysiące naszych respondentów umieścić na jednej liście, byłyby to:
Otwartość na ludzi – umiejętność nawiązywania i utrzymywania więzi z ludźmi
Pokora – podejście, które umożliwia słuchanie, uczenie się od innych i dzielenie się zasługami
Szczerość – wola wyrażania się w sposób otwarty i szczery
Cierpliwość – świadomość tego, że niektóre rozwiązania przychodzą powoli
Empatia – wrażliwość na innych, która sprzyja zrozumieniu
Wiarygodność – historia dokonań i siła charakteru, które zachęcają do zaufania
Otwartość – otwarcie się na wszystkich ludzi i różnorodne koncepcje
Elastyczność – umiejętność zmiany i dostosowania się, kiedy wymagają tego okoliczności
Bezbronność – odwaga, aby być ludzkim i popełniać błędy
Równowaga – zbilansowana świadomość celu
Wszystkie te cechy wydają się nam ponadczasowymi cnotami. Oddają one siłę charakteru, która jest jednocześnie godna podziwu i szlachetna. Szczerość, elastyczność, pokora i równowaga wymagają autentycznej prawości i pewności. Natomiast, aby móc jednocześnie pozwolić sobie na bezbronność i otwartość na ludzi, trzeba wykazać się odwagą.
Cechy najczęściej wskazywane w tym badaniu przypominały, naszym zdaniem, te, które są przypisywane greckiej bogini Atenie. Ceniona za swoją inteligencję, umiejętności, zdolność do zażegnywania konfliktów i sprawiedliwość, patronowała ona przemysłowi i sztuce. To Atena ofiarowała Grekom drzewko oliwne, które stało się podstawą ich gospodarki i kultury. Kiedy pojawiały się konflikty, Atena kierowała się inteligentną strategią i mądrą taktyką, podczas gdy jej brat, Ares, był skłonny do przemocy.
Jeżeli przyjmiemy, że Atena stanowi uosobienie cech, które sprawdzają się w naszych czasach, to ideały przez nią reprezentowane można uznać za rodzaj doktryny wiodącej nas ku skutecznemu przywództwu i udanemu życiu osobistemu, zawodowemu i społecznemu. Chociaż Atena jest tradycyjnie kobieca, to wykorzystywać ten model postępowania mogą i powinni także ci mężczyźni, którzy mają nadzieję odnieść sukces w erze nieustannych zmian.
Negatywna ocena mężczyzn – 62% jest niezadowolonych ze swojego postępowania – i pozytywny stosunek do kobiecego sposobu rozwiązywania współczesnych problemów pokazują, że ludzie intuicyjnie rozumieją, iż nadszedł czas zmian. Pomimo wielu przeszkód, jakie kobiety wciąż napotykają na swojej drodze, ludzie – niezależnie od kraju i płci – czują, że współczesny rodzaj żeński ma taką samą lub nawet większą szansę na rozwój niż jej męski odpowiednik.
Jeśli wziąć pod uwagę duży rozdźwięk pomiędzy ogólnym nastawieniem ludzi do świata (negatywnym) i postrzeganiem własnych możliwości (pozytywnym), wydaje się oczywiste, że nasi respondenci uznali, iż istnieją sposoby na osiągnięcie sukcesu, szczęścia i zachowanie nadziei. Socjologowie informują, że ludzie mają najlepsze zdanie o gospodarce, kiedy społeczeństwo oferuje im szansę na odniesienie sukcesu finansowego w trwałym systemie, który będzie dobrze funkcjonował na dłuższą metę. Kiedy analizowaliśmy odpowiedzi na nasze pytania o płeć i sukces, stało się jasne, że większość ludzi już doceniała, przynajmniej podświadomie, znaczenie cech Ateny. Wychodzili oni z założenia, że mężczyźni i kobiety powinni mierzyć się z życiowymi wyzwaniami, wykorzystując raczej kobiece umiejętności, cechy i postawy. Wyraźnie dostrzegliśmy, że ludzie, którzy podchodzą do przyszłości z większym optymizmem i pewnością, już zaczęli wykorzystywać i rozwijać kobiecy sposób myślenia.
Ponownie przyjrzeliśmy się danym, aby sprawdzić, czy istnieją różnice w rozwoju gospodarczym pomiędzy krajami, których obywatele myślą w bardziej kobiecy sposób, a tymi, gdzie myśli się bardziej po męsku. Odkryliśmy, że państwa lepiej rozwinięte i stabilniejsze reprezentują bardziej neutralny sposób myślenia, akceptując więcej kobiecych wartości, podczas gdy gospodarki rozwijające się nadal preferują bardziej męskie podejście.
Co więcej, kraje o bardziej sfeminizowanym sposobie myślenia i zachowania mają również wyższe PKB per capita i lepszy standard życia (patrz rysunki I.12 oraz I.13).
Dzięki naszym ankietom dowiedzieliśmy się, że ludzie, którzy myślą w bardziej kobiecy sposób, są niemal dwa razy szczęśliwsi i bardziej optymistycznie nastawieni do przyszłości niż ci, którzy myślą w sposób męski.
* * *
Skoro z przeprowadzonych ankiet wynikało, że ludzie wolą styl Ateny (chociaż oczywiście nie używali tego określenia), postanowiliśmy tę zmianę na korzyść kobiecych wartości udokumentować. Odwiedziliśmy zatłoczone okolice Limy w Peru i chłostane wiatrem obszary Islandii. Przeszliśmy górskie przełęcze, aby dotrzeć do Medellin w Kolumbii, i zmarzliśmy w drodze do Bhutanu w Himalajach. Dzięki podróży, w trakcie której przebyliśmy 250 tysięcy kilometrów, odkryliśmy, że doktryna Ateny funkcjonuje w rządach, biznesie i przedsięwzięciach non profit.
Rysunek I.12. Źródła: Światowy sondaż Gallupa 2011. „Jakość życia: wskaźnik rozwoju”. 2011.
https://worldview.gallup.com/default.aspx; Bank Światowy. „PKB per capita PSN”. 2012. http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.KD
Rysunek I.13. Źródła: Światowy sondaż Gallupa 2011. „Jakość życia: wskaźnik rozwoju”. 2011.
https://worldview.gallup.com/default.aspx; Bank Światowy. „PKB per capita PSN”. 2012. http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.KD
Niektóre ze znalezionych przez nas przykładów, takie jak reforma islandzkiej konstytucji, stanowiły wielkie przedsięwzięcia. Jednak większość, tak jak na przykład londyńska usługa WhipCar, polegająca na użyczaniu samochodu, były inicjatywami o niewielkiej skali lub wręcz eksperymentami. Mimo to w każdym przypadku spotykaliśmy się z ludźmi szukającymi elastycznego, a jednocześnie trwałego sposobu na życie i modelu zarządzania.
Nasza książka zawiera przemyślenia na temat wyników globalnej ankiety oraz historie ludzi z całego świata, którzy walczą z gospodarczymi przeciwnościami, szybkimi zmianami technologicznymi i trudnymi do pokonania problemami społeczeństwa. Wartości zgodne ze stylem Ateny nie gwarantowały im ostatecznego sukcesu, jednak uczciwość, energia, ciekawość i kreatywność, które wykorzystywali w poszukiwaniu trwałych rozwiązań, były niezwykle inspirujące. Pozwalały nam przypuszczać, że obecny kryzys zaowocuje pojawieniem się inicjatyw bardziej ludzkich i otwartych, które jednak odniosą sukces. Jeżeli potrzeba naprawdę jest matką wynalazku, to niech to się potwierdzi właśnie teraz.