Adam Styka – życie i twórczość - ebook
Adam Styka – życie i twórczość - ebook
Początkowo pod cieniem swojego ojca, twórcy wielkich obrazów historycznych Jana Styki, Adam Styka stał się „malarzem słońca” w Europie, która zmierzała ku zmierzchowi. Po dzieciństwie spędzonym we Lwowie fin de siècle w towarzystwie polskich patriotów Adam Styka wyjechał razem z ojcem do imperialnej Francji, gdzie odkrył nie tylko splendory Paryża Belle Époque, ale również kolonie francuskie w Afryce Północnej.
Podczas pierwszej wojny światowej służył w Błękitnej Armii Hallera – najpierw bronił Francji przed Niemcami, a potem już w niepodległej Polsce wystąpił przeciw bolszewikom. Bujnemu życiu w latach 1920 i 1930, prowadzonemu między Paryżem, Warszawą a Afryką, położyło kres „drugie zabójstwo Europy”. Już po wojnie, na jej ruinach, Adam postanowił wypłynąć na zawsze do Stanów Zjednoczonych, przenosząc jednak ze sobą charakterystyczny styl pełen światła i życia.
Nowa biografia Adama Styki, oparta na źródłach dotychczas niewykorzystywanych, będzie interesowała miłośników zarówno sztuki, jak i historii, ponieważ postać malarza jest jednocześnie świadectwem utraconej Europy, panującej na połowie kuli ziemskiej i jeszcze niepodzielonej żelazną kurtyną.
Kategoria: | Biografie |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-942838-0-3 |
Rozmiar pliku: | 3,8 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Dziękujemy wszystkim osobom i instytucjom, które pomogły nam zrekonstruować historię życia Adama Styki, a w szczególności francuskim Archives nationales, Archives départementales des Yvelines, Bibliotheque nationale de France, Bibliotece École Centrale Paris, Bibliotece Hôtel de Ville, Bibliotece Forney, Bibliotheque Historique de la Ville de Paris, Service historique de la Défense, Centre des archives du personnel militaire, Bureau des anciens de la Légion étrangere, Archives diplomatiques, Grande chancellerie de la Légion d’honneur, Renault Histoire i Fondation Berliet.
Dziękujemy również Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego, Bibliotece Polskiej w Paryżu, Centralnemu Archiwum Wojskowemu, Instytutowi Francuskiemu w Polsce, a za udostępnienie zdjęć Muzeum Narodowemu w Warszawie oraz szanowanemu warszawskiemu Domowi Aukcyjnemu „Agra Art”. Szczególne podziękowania kierujemy do Pani Marii Styki, wdowy po synu malarza, Andrzeju Styce.
AutorzyAdam Styka (1890 — 1959)
Czasy młodości
Ojciec Adama Styki, Jan, był pochodzącym ze Lwowa znanym polskim artystą malarzem, którego dzieła na stałe wpisały się do kanonu polskiej sztuki. Był typowym przedstawicielem malarstwa akademickiego. Do jego ulubionych tematów należały wzniosłe sceny religijne, historyczne i mitologiczne na dużym formacie. W młodości kształcił się pod kierunkiem mistrza polskiego malarstwa historycznego — Jana Matejki. Później przeniósł się do Kielc i jako dojrzały malarz sam kształcił swoich uczniów, wśród których znalazła się Lucyna Olgiati, siostrzenica Ludwika Strumpfa — kieleckiego przemysłowca i właściciela m.in. Hotelu Polskiego/Teatru Ludwika (obecnie Teatr im. Stefana Żeromskiego) — i późniejsza żona Jana Styki. W hotelu w 1885 r. koncertował jeszcze niezbyt wówczas znany Ignacy Jan Paderewski i być może właśnie tam Jan Styka miał okazję poznać go po raz pierwszy — obaj patrioci uczestniczyli później w wielu wspólnych przedsięwzięciach na rzecz niepodległej Polski.
W 1886 r. Jan wyjechał do Paryża, ale w czasie Wielkanocy wrócił na krótko do Kielc, by tam poślubić 29 kwietnia Lucynę Olgiati. Młodzi małżonkowie zamieszkali razem w pracowni Styki w Paryżu. Europejska stolica sztuki rozczarowała jednak malarza, który po trzech latach walki o środki na życie, malując obrazy na zlecenie, postanowił powrócić z żoną i urodzoną w 1888 r. córką Marią do Kielc, by tam rozpocząć prace nad bardziej ambitnymi dziełami, które od dawna czekały na realizacje. W Kielcach Stykowie zamieszkali w Dworku Karscha, który należy do wpływowego wuja Lucyny, Ludwika Strumpfa — animował on w mieście życie towarzyskie i kulturalne w swoim Hotelu/Teatrze. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzi portret Ludwika Strumpfa namalowany przez Jana Stykę. Podczas pobytu w Kielcach 12 kwietnia 1889 r. na świat przyszedł pierwszy syn Styków, Tadeusz.
Kielce leżały w tym okresie na terenie rosyjskiego zaboru i miały status stolicy guberni. Panował tam rozwój gospodarczy, rozwijał się przede wszystkim przemysł, ale życie kulturalne stało się przedmiotem szeroko zakrojonego procesu rusyfikacji. Władze zamykały uczelnie wyższe, ograniczając Polakom możliwości kształcenia się, usuwały Polaków z administracji i utrudniały działalność Kościoła katolickiego. Sprzyjały natomiast umacnianiu pozycji wiary prawosławnej i języka rosyjskiego. Nieprzyjazny klimat artystyczny, prowincjonalność miasta i ciasnota pracowni zaczęły doskwierać Janowi, którego ambicje wciąż rosły. Wielkie idee mistrza wymagały przestrzeni malarskiej, odpowiedniego światła i zaplecza. Nieustannie dręczyła go także myśl, że powinien tworzyć w rodzinnym Lwowie.
W 1890 roku Jan Styka ostatecznie zdecydował się na przeprowadzkę do Lwowa i kupił tam działkę przy ul. Św. Jana, na której wybudował willę w stylu romańskim i przeniósł się do niej wraz z żoną i trojgiem dzieci — najstarszą córką Marią, starszym synem Tadeuszem i Adamem, urodzonym 7 kwietnia tego samego roku.
Lwów należał do zaboru austriackiego i choć ten region, Galicja, był biedny, Polacy cieszyli się tam największą swobodą, co widać na przykładzie Krakowa i jego awangardowej roli w odrodzeniu polskiej kultury (repolonizacja uniwersytetów, powstanie nowych, narodowych nurtów typu Młoda Polska). Sam Lwów rozwijał się dzięki handlowi i inwestycjom publicznym, które wspierały rozwój sztuki i budowę monumentalnych obiektów. W tym okresie oddano do użytku gmach Sejmu Galicyjskiego (obecnie główna siedziba Uniwersytetu Lwowskiego), budynki Namiestnictwa, Politechniki, Galicyjskiej Kasy Oszczędności (obecnie Muzeum Etnografii i Przemysłu Artystycznego), Sądu Krajowego (obecnie Uniwersytet Lwowski ), Teatru Wielkiego i Hotelu George.