Hashimoto. Jak rozpoznać i skutecznie leczyć chorobę tarczycy - ebook

Przedmowa

Nazwa zapalenie tarczycy Hashimoto sugeruje, że chodzi o chorobę rzadką i egzotyczną. Tymczasem mamy do czynienia z czymś wręcz przeciwnym, mianowicie z najczęściej występującą znaną chorobą autoimmunologiczną, czyli postępującym zapaleniem tkanki tarczycy, prowadzącym w efekcie do utraty funkcji tego gruczołu.

Osoby zdrowe nie są w stanie zauważyć, że tarczyca wpływa na działanie niemal wszystkich organów. Zmienia się to, gdy pojawiają się zaburzenia – dochodzi wówczas do rozregulowania skomplikowanego systemu, którego niezwykle istotną częścią jest równowaga hormonalna. W konsekwencji zaczynają występować liczne, niekiedy uporczywe i nierzadko zagadkowe dolegliwości. Bez wątpienia istnieje wielkie zapotrzebowanie na informacje o tarczycy w ogóle, a o chorobie Hashimoto w szczególności.

Niniejszy zwięzły poradnik prezentuje w skrócie podstawowe informacje na temat funkcji tarczycy, diagnostyki endokrynologicznej, cech charakterystycznych choroby, czynników ryzyka, aktualnych koncepcji terapeutycznych i strategii radzenia sobie w wypadku zachorowania.

Dr n. med. Eberhard J. WormerWprowadzenie

W roku 1912 japoński lekarz Hakaru Hashimoto po raz pierwszy przedstawił histologiczny obraz choroby, która w nazwie otrzymała jego nazwisko: zapalenie tarczycy Hashimoto. Nieprawidłowe funkcjonowanie i dolegliwości nie są w tym wypadku wywoływane przez samą tylko tarczycę, lecz stanowią efekt zaburzenia immunologicznego. Układ immunologiczny (odpornościowy) atakuje bowiem gruczoł tarczowy, co wyzwala proces zapalny i w konsekwencji prowadzi do powolnej, postępującej lub nagłej utraty wydolnej tkanki tego organu. Zapalenie tarczycy Hashimoto jest zatem chorobą autoimmunologiczną, podobnie jak cukrzyca typu 1, choroby reumatyczne, bielactwo czy choroba Addisona (choroba kory nadnerczy). Jedno jest pewne: przy wszystkich wspomnianych wyżej chorobach układ odpornościowy – z nieznanych jak dotąd powodów – atakuje tkanki własnego organizmu. Największy kłopot stanowi fakt, że zarówno w społeczeństwie, jak i wśród lekarzy jest to choroba zbyt mało znana – to klasyczny problem informacyjny i komunikacyjny – mimo że dotyka ona około 10 procent społeczeństwa. Kolejny problem związany jest z samą medycyną, która nie radzi sobie z chorobą Hashimoto, i to z wielu powodów. Układ wydzielania wewnętrznego (endokrynologiczny) jest skomplikowany i wymaga ponadprzeciętnej wyobraźni. Ponadto z oczywistych względów choroby, których przyczyny są nieznane, stanowią dla medycyny poważne wyzwanie, a ich leczenie jest trudne, często frustrujące lub w ogóle nieskuteczne. Do tego jeszcze wyniki badań naukowych na ogół zbyt wolno wprowadzane są do praktyki medycznej. W przypadku choroby Hashimoto odnosi się to przede wszystkim do właściwej oceny wyników badań laboratoryjnych, na przykład poziomu tyreotropiny (TSH). W praktyce wygląda to tak: gdy wyniki badań tarczycy mieszczą się w normie, to dla lekarza dyskusja jest skończona, nawet gdy niektórzy pacjenci pomimo „prawidłowych wyników” cierpią z powodu wyraźnych dolegliwości. Takie osoby szybko zostają zaszufladkowane jako „chorzy z urojenia”, „hipochondrycy” lub nawet „psychiczni”. W taki właśnie sposób odprawiane są przeważnie kobiety, nie uzyskując pomocy. Czy wobec tego są jakieś dobre wiadomości? W Niemczech działa bardzo aktywna społeczność osób chorujących na zapalenie tarczycy Hashimoto, która wykorzystując internet, dba o poprawę dostępu do informacji o tym schorzeniu. Czyni to poprzez stronę www.hashimotothyreoiditis.de, gdzie na forach dyskusyjnych i w grupach wsparcia można znaleźć wartościowe wskazówki dotyczące rozwiązywania problemów związanych z tą chorobą. Pocieszające jest to, że większość pacjentów stosunkowo dobrze sobie z nią radzi i może prowadzić niemal normalne życie. Nie zmienia to faktu, że około jednej piątej chorych cierpi jednak na częściowo trwałe i niekiedy ciężkie dolegliwości. W takich wypadkach istnieje pilna konieczność działania. Jeżeli chodzi o terapię w chorobie Hashimoto, są też dobre wiadomości – pod warunkiem że przejmie się we własne ręce „zarządzanie” swoją chorobą. Oznacza to, że im więcej o niej wiemy, tym większe mamy poczucie satysfakcji! Zalecane jest krytyczne spojrzenie na wyniki badań lekarskich. Dotyczy to przede wszystkim rozbieżności pomiędzy pozostającymi w normie wynikami badań funkcji tarczycy a istniejącymi objawami, jak również stosowania hormonów. W tym wypadku sens ma jedynie indywidualnie dostosowana do metabolizmu terapia hormonalna. Najlepsza informacja na koniec: jest coraz więcej dowodów na to, że zdrowy styl życia – zwłaszcza sprzyjający wzmocnieniu układu odpornościowego – skutecznie przyczynia się do tego, że w dłuższym czasie możemy pozytywnie oddziaływać na funkcje tarczycy i w znacznej mierze prowadzić wolne od dolegliwości życie z chorobą Hashimoto. Istotną rolę odgrywają tu: zdrowe odżywianie, ruch, relaksacja, antyutleniacze i zwracanie uwagi na czynniki ryzyka. Dlatego też wczesna diagnoza ma ogromne znaczenie. W każdym wypadku możemy również sami stworzyć sobie warunki dla normalnego życia z chorobą Hashimoto.