Altruiści - ebook

1

– Idziesz z nami.

Mag­gie znała Emmę od za­wsze, ale wsty­dliwa dziew­czynka, która grała na sak­so­fo­nie w li­ce­al­nym jazz-ban­dzie z ta­kim en­tu­zja­zmem, by zre­ha­bi­li­to­wać ten in­stru­ment, i tym sa­mym jazz, te­raz była na dru­gim roku prawa. Kil­ka­na­ścioro jej ko­le­gów z roku stało w sa­lo­nie, trzy­ma­jąc pod ra­mię ważne osoby albo pew­nie opie­ra­jąc ręce na bio­drach. W anek­sie ku­chen­nym wiel­kie flaszki wódki z in­sy­gniami ze zma­to­wio­nego szkła dzie­liły blat z pla­sti­ko­wymi ba­nia­kami Sim­ply Orange. Mag­gie da­łaby się po­ciąć, że ko­ja­rzy le­cącą w tej chwili pio­senkę, ile­kroć jed­nak już, już miała ją roz­po­znać, w te­le­fo­nie pod­łą­czo­nym do gło­śnika grzmiał dźwięk przy­cho­dzą­cego ese­mesa i sku­tecz­nie ją roz­pra­szał.

– Za­wsze się po­ja­wiasz na po­czątku im­prezy – cią­gnęła Emma – ale po­tem się wy­my­kasz, jak­byś są­dziła, że nikt tego nie za­uważy.

– Nie­prawda – od­parła Mag­gie.

– No to do­brze. Bo dzi­siaj idziesz z nami.

Mag­gie zgrzyt­nęła zę­bami i wpa­try­wała się w po­ma­rań­czowy krą­żek resz­tek na dnie swo­jego ku­beczka. Po dru­giej stro­nie po­miesz­cze­nia wy­szcze­rzony chło­pak w mod­nych oku­la­rach cza­ro­wał ko­goś, kogo Mag­gie nie roz­po­zna­wała.

– Dużo tu in­te­re­su­ją­cych osób – do­dała Emma, ru­chem ręki wska­zu­jąc grupkę ko­le­gów.

Mag­gie się skrzy­wiła. To wszystko wy­da­wało się jej sztuczne. Wszy­scy byli za bar­dzo przy­go­to­wani, zmo­bi­li­zo­wani, zbyt pewni sie­bie. Do­padł ją atak pa­ra­noi. Czy tę im­prezę na Lo­wer East Side, tę zbie­ra­ninę mar­ke­tin­gow­ców, ana­li­ty­ków fi­nan­so­wych i pra­wie praw­ni­ków, zor­ga­ni­zo­wano ze względu na nią? Mag­gie nie mo­gła się po­zbyć wra­że­nia, że ta ewi­dentna pre­zen­ta­cja awansu spo­łecz­nego z za­ło­że­nia miała jej coś prze­ka­zać.

– Co chcesz przez to po­wie­dzieć?

Emma wy­rzu­ciła ręce w górę.

– Nic nie chcę po­wie­dzieć, nic a nic!

Mag­gie opu­ściła ra­miona. Mimo wszystko nie­źle so­bie ra­dziła. Za­ra­biała na czynsz, pra­cu­jąc dla do­brych lu­dzi z Qu­eens. Za je­dy­nego szefa miała swoje su­mie­nie. Na ogół ozna­czało to zaj­mo­wa­nie się róż­nymi spra­wami: a to pil­no­wa­nie dzieci, a to kon­tak­to­wa­nie się z urzę­dem w imie­niu jej hisz­pań­sko-, ro­syj­sko- czy chiń­sko­ję­zycz­nych są­sia­dów. Róż­nie. W ciągu pię­ciu mie­sięcy do­ro­biła się nie­wiel­kiej sieci klien­tów, prze­waż­nie imi­gran­tów, któ­rzy uwa­żali jej ame­ry­kań­skie oby­wa­tel­stwo za atrak­cyjny wa­lor. Była to praca sa­tys­fak­cjo­nu­jąca, choć nie­zbyt do­brze opła­cana. Mag­gie wiecz­nie cho­dziła tro­chę głodna.

Zbli­żył się do nich uśmiech­nięty chło­pak.

– Roz­ma­wia­li­śmy o Zie­gle­rze – po­wie­dział.

– O mój Boże! – krzyk­nęła Emma. – Zie­gler!

– Kto to Zie­gler? – spy­tała Mag­gie.

– Je­den z na­szych wy­kła­dow­ców – wy­ja­śnił chło­pak. – Od de­lik­tów.

– Co to są de­likty?

– Kiedy po­szko­do­wana strona...

– Zresztą nie­ważne.

– Okej – od­parł chło­pak ura­żony.

Emma ich so­bie przed­sta­wiła.

– To jest Mag­gie. Cho­dzi­ły­śmy ra­zem do li­ceum.

– Czym się zaj­mu­jesz? – spy­tał chło­pak, spo­glą­da­jąc na nią nie­chęt­nie.

Ostat­nio pewna Po­lka z Him­rod Street wy­na­jęła Mag­gie do roz­ma­wia­nia z jej nowo na­ro­dzo­nym sy­nem. Mo­gła mó­wić wszystko, co jej się żyw­nie po­do­bało, byle po an­giel­sku, a przy­świe­cała temu idea, że dziecko przy­swoi ję­zyk do swo­jej kieł­ku­ją­cej pod­świa­do­mo­ści i bę­dzie nim płyn­nie mó­wić. Ale pierw­szego dnia, gdy tylko matka wy­szła z po­koju, Mag­gie wpa­dła w stu­por. Przez całą se­sję szep­tała „ekhm”, „hmm” i „eee”, spa­ra­li­żo­wana naj­pierw z ner­wów, a po­tem z po­czu­cia winy wy­wo­ła­nego per­spek­tywą nie­za­słu­żo­nych za­rob­ków w wy­so­ko­ści dzie­się­ciu do­la­rów za go­dzinę. „Nie mogę wziąć od pani pie­nię­dzy – po­wie­działa ko­bie­cie na ko­niec se­sji. – Ale przyjdę w przy­szłym ty­go­dniu i będę miała dużo do po­wie­dze­nia. Obie­cuję”.

Do­bra, no więc głód nie był taki tra­giczny, ale szcze­rze? Od­ma­wia­jąc so­bie prawa do na­je­dze­nia się do syta, czuła się szla­chet­nie. Miała pod ręką za­wsze tyle pie­nię­dzy, by mo­gła czuć się szla­chetna, żeby stać ją było na wzgar­dze­nie in­nymi pie­niędzmi. Kon­tro­lo­wała wy­datki z su­rową dys­cy­pliną, kon­su­mo­wała tylko to, czego po­trze­bo­wała, tylko to, na co w swoim od­czu­ciu za­słu­gi­wała. Pro­blem po­le­gał na tym, że jej ciało nie od­róż­niało oso­bi­ście na­rzu­co­nego głodu od in­nego głodu. Ono, to ciało, znało tylko „głód” jako nie­do­sta­tek żyw­no­ści, a za­tem Mag­gie chu­dła. Sześć fun­tów w dwa lata. A to nie w kij dmu­chał, zwłasz­cza je­śli waga wyj­ściowa nie jest za duża.

Z po­czątku było to fajne, cały czas czuła się lekko, wręcz ulot­nie. Cho­dziła uli­cami Rid­ge­wood z lek­kim szmer­glem, który roz­ma­zy­wał gra­nice świa­do­mo­ści. Ale po­tem jej skur­czom wy­ro­sły szpony, a ataki bólu stały się gwał­towne. Za­częła się mar­twić, gdy ze­mdlała w opa­rach pię­ciu sma­ków za Hong Kong Su­per Buf­fet – nogi ugięły się pod nią w ak­cie buntu. W pierw­szym se­me­strze pierw­szego roku na Uni­wer­sy­te­cie Dan­for­tha w St. Lo­uis Mag­gie wy­brała dwu­ty­go­dniowy kurs pod­staw fi­lo­zo­fii: wpro­wa­dze­nie do my­śli Za­chodu, po­tem zaś zre­zy­gno­wała z niego na rzecz cze­goś mniej teo­re­tycz­nego i na tyle dłu­giego, by na­uczyła się wy­ra­że­nia „dy­le­mat psy­cho­fi­zyczny”, ale jego de­fi­ni­cji już nie. Te­raz od­no­siła wra­że­nie, że sama ma pro­blem psy­cho­fi­zyczny. Jej ciało sta­wiało wła­sne żą­da­nia, pod­czas gdy ta jej część, która de­fi­nio­wała Mag­gie – za­kła­dała, że to jej ego – nie­jako uno­siła się nad nimi jak ze­rwany ba­lon.

Emma po­ma­chała jej ręką przed oczami.

– Mag­gie? Brian cię o coś py­tał.

Po­mi­ja­jąc wagę, Mag­gie była prze­ko­nu­jąco po­dobna do zmar­łej matki. Miała włosy Fran­cine Klein Al­ter – ru­da­wo­brą­zowe i krę­cone – i sub­telne piegi na grzbie­cie nosa. Ale gdzie Mag­gie była drobna, jej matka była mocna – z tym że nie wielka czy ma­sywna. Miała spo­istość su­ge­ru­jącą silną wiarę we wła­sną mo­ral­ność. Po ojcu, choć nie przyj­mo­wała tego do wia­do­mo­ści, Mag­gie odzie­dzi­czyła lekko wy­pu­kłe czoło, czaszkę ukształ­to­waną przez nie­zde­cy­do­wany umysł.

– Nic jej nie jest? – spy­tał ten chło­pak, Brian.

– Mu­simy cię na­kar­mić – orze­kła Emma. – Tu chyba gdzieś były na­czosy.

– Nie, nie – Mag­gie za­pro­te­sto­wała, wy­ma­chu­jąc ręką. – Nic mi nie jest.

– Na pewno?

Kiw­nęła głową. Nie­wiel­kie za­mro­cze­nie, i tyle.

– Na pewno.

– No do­brze. No to do­brze. Zbie­raj się. Wy­cho­dzimy za dzie­sięć mi­nut.

– Do­kąd idziemy?

– W świat.

Mag­gie ro­zej­rzała się po po­miesz­cze­niu. Co kilka mi­nut ktoś odłą­czał się od jed­nej grupki i do­łą­czał do in­nej, co nie­zmien­nie po­wo­do­wało, że ktoś w tam­tej od­cho­dził do jesz­cze in­nej, grupki cią­gle się zmie­niały, ale po­zo­sta­wały tej sa­mej wiel­ko­ści w ja­kiejś to­wa­rzy­skiej ter­mo­dy­na­mice, którą Mag­gie ode­brała jako roz­myślną i jed­no­cze­śnie alie­nu­jącą.

– Na tym po­lega pro­blem – po­wie­działa. – Wszy­scy obecni są w dro­dze w inne miej­sce.

– O czym ty mó­wisz? Idziemy do baru. My wszy­scy.

Mag­gie unio­sła brwi.

– Nie wrzu­caj mnie do jed­nego worka z wszyst­kimi.

Emma wes­tchnęła.

– Wszy­scy tu­taj są bar­dzo fajni. I ku­maci! – Trą­ciła Briana łok­ciem. – Brian jest ge­niu­szem.

Mag­gie po­krę­ciła głową.

– Nie mogę.

– Mags, to moje uro­dziny. – Uśmiech­nęła się roz­pacz­li­wie. – Nikt mnie nie zna tak długo jak ty. Mo­żesz pójść? Pro­szę? Ten je­den raz? Dla mnie?

Mag­gie ode­brała to jako kom­ple­ment. Na­prawdę naj­dłu­żej – a za­tem i naj­le­piej – znała Emmę? Ale już wie­działa, jak wie­czór się ro­ze­gra. Ona kupi kok­tajl za szes­na­ście do­la­rów i przez resztę wie­czoru bę­dzie ża­ło­wać wy­datku, mę­cząc się pod­czas roz­mów o tym, że pierw­szy rok prawa był o wiele trud­niej­szy niż drugi, a jed­no­cze­śnie od­ma­wia­jąc drin­ków dzia­nym chło­pa­kom, ubra­nym jak je­den mąż w iden­tyczne nie­bie­skie ko­szule z przy­pi­na­nymi koł­nie­rzy­kami.

– Prze­pra­szam – po­wie­działa. – Nie mogę.

Emma prze­stała się uśmie­chać.

– Mo­żesz. Tylko że nie chcesz. Nie mu­sisz tak so­bie wszyst­kiego utrud­niać, wiesz prze­cież. Ży­cie nie musi być cięż­kie.

Ale Emma błęd­nie to ujęła. Ży­cie było cięż­kie, nie­mal dla wszyst­kich, ci zaś, któ­rzy mieli lek­kie, po­winni je so­bie utrud­niać, by unik­nąć zgni­li­zny mo­ral­nej. Żad­nego wi­doku Mag­gie nie od­bie­rała jako rów­nie nie­zno­śnego jak ten: wi­doku ba­wią­cych się lu­dzi, któ­rzy mają dużo do stra­ce­nia.

Na­gle za­krę­ciło się jej w gło­wie. Ze­mdliło ją. Mu­zyka spo­wol­niła. Czy ktoś jesz­cze to sły­szał? Kro­pla potu spa­dła do jej kubka. Wy­cią­gnęła rękę, by chwy­cić Emmę za ra­mię, ale już nie zdą­żyła.

Wie­działa, że nie po­winna od­pusz­czać so­bie lun­chu, ale za omdle­nie wi­niła ob­ra­że­nia, któ­rych za­znała z rąk pew­nego dwu­na­sto­latka.

Dwa razy w ty­go­dniu cho­dziła do Na­ka­ha­rów, ofi­cjal­nie by po­ma­gać w lek­cjach Bru­no­nowi i jego bratu. Ale Bruno nie­dawno za­in­te­re­so­wał się sztu­kami walki, a to skut­ko­wało kon­ste­la­cjami si­nia­ków na ca­łym jej ciele, za­sta­łymi pla­mami o bar­wie nie­świe­żego steka. Chło­piec twier­dził, że bok­so­wa­nie ko­re­pe­ty­torki jest nie­zbędną za­prawą.

– Po­łóż i do­łóż! – krzyk­nął dziś, po­wa­la­jąc ją na zie­mię.

Cho­ciaż Na­ka­ha­ro­wie aku­rat słabo pła­cili, Mag­gie cier­pli­wie zno­siła nę­ka­nie ze strony Bru­nona, a na­wet się z niego cie­szyła. Jego ataki sta­no­wiły do­wód, że jest za­an­ga­żo­wana w pracę, która wy­maga po­świę­ce­nia. Po­myśl o Matce Te­re­sie, sła­bo­wi­tej i przy­gar­bio­nej. O Gan­dhim i jego wy­sta­ją­cych że­brach. Si­niaki Mag­gie sank­cjo­no­wały jej wy­siłki. Sta­no­wiły do­wód cha­rak­teru. Bo o to wła­śnie cho­dziło w czy­nie­niu do­bra: osta­tecz­nie za­wsze do­sta­jesz cios w żo­łą­dek.

Na­ka­ha­ro­wie miesz­kali w przy­tul­nym, choć cia­snym miesz­kanku wy­cho­dzą­cym na wsty­dliwy za­ką­tek po­mię­dzy Cy­press, Myr­tle i Ma­diso w Rid­ge­wood w Qu­eens, pa­wi­lon prze­strzeni ne­ga­tyw­nej, gdzie w nie­dzielne wie­czory sły­chać wy­izo­lo­wane skła­dowe dziel­nicy: go­dziny bi­cia ko­ściel­nych dzwo­nów, świst mi­go­czą­cego neonu. Trzy­dzie­sto­letni spór po­mię­dzy ły­sym a go­łę­biem.

– Do­bra – burk­nęła, wy­czoł­gu­jąc się spod niego. Te­raz uty­kała. – Wi­dzę, że da­lej nie ra­dzimy so­bie z gnie­wem. – W od­nie­sie­niu do chłop­ców uży­wała pierw­szej osoby liczby mno­giej. Po­ma­gało to w bu­do­wa­niu jed­no­ści i za­ufa­nia.

Sa­lon Na­ka­ha­rów kon­se­kwent­nie śmier­dział spa­lo­nymi ta­qu­ito albo piz­zer­kami, czy jaką tam mro­żonką ży­wił się Bruno w tym ty­go­dniu, do­pra­wio­nymi pier­dami znie­do­łęż­nia­łego żół­tego la­bra­dora o imie­niu Flo­wer, który już dawno za­pu­ścił ko­rze­nie w rogu sa­lonu, by do­ko­nać ży­wota. Po­kry­wa­jąca wszyst­kie pod­łogi brudna wy­kła­dzina miała ko­lor zle­ża­łego śniegu. Nad brą­zową ska­jową ka­napą wi­siały dwa por­trety: je­den przed­sta­wiał Mi­cha­ela Jack­sona, drugi (o to mu­siała spy­tać) Pe­tra Po­ro­szenkę.

– Nie mam pro­ble­mów z gnie­wem – od­parł Bruno. – Mam zuba. – Cho­dziło mu o za­bu­rze­nie opo­zy­cyjno-bun­tow­ni­cze, o któ­rym prze­czy­tał w in­ter­ne­cie. – To praw­dziwa cho­roba – do­dał – i do­sko­nale o tym wiesz. – Traf­ność jego dia­gnozy nie ła­go­dziła jed­nak ob­ja­wów.

– Za­bu­rze­nie – po­pra­wiła go. – Nie cho­roba.

Przez pół roku pracy z Bru­no­nem Mag­gie na­oglą­dała się, jak po­rzuca on roz­ma­ite hobby, w tym noże sprę­ży­nowe, skrajne ob­żar­stwo i pi­ro­ma­nię. Cho­ciaż zda­niem Mag­gie sporty MMA da­wały obłą­ka­nym bok­se­rom je­dy­nie pre­tekst, by od­rzu­cić ele­menty fi­lo­zo­ficzne, które miały pię­ściar­stwo uczy­nić „spor­tem dżen­tel­me­nów”, uwa­żała, że to lep­sze hobby niż inne. Był to sport i da­wał nie­za­prze­czalne efekty. Ślady sta­rań Bru­nona wi­dać było na jego ciele – a te­raz rów­nież na ciele Mag­gie.

– Skoń­czy­łem od­ra­biać lek­cje – za­wo­łał Alex od stołu ku­chen­nego, gło­sem dźwięcz­nym ni­czym dzwo­nek re­cep­cyjny. Pod­czas gdy Bruno przy­po­mi­nał wielki kloc o na­pom­po­wa­nych koń­czy­nach zwę­żo­nych w sta­wach jak u ba­lo­no­wych zwie­rzą­tek, jego brat był nie­duży i smu­kły, ae­ro­dy­na­miczny, z ja­sną skórą i atra­men­to­wo­czar­nymi wło­sami.

– Je­śli skoń­czy­łeś, mo­żesz po­grać w Ma­th­Bla­sta. Bruno, na­tych­miast wyj­mij z pie­kar­nika to coś, co tam się kopci.

Zwol­niła sprzączkę bie­gną­cego przez pierś pa­ska torby, a ta spa­dła na zie­mię mięk­kim desz­czem brzdę­ków okuć. Oswo­bo­dzona, Mag­gie pod­jęła in­spi­cjenc­kie po­win­no­ści: po­ło­żyła trzy za­ostrzone ołówki przy do­mi­nu­ją­cej ręce Alexa, po­tem zaś usia­dła za Bru­no­nem na krze­śle, by zmi­ni­ma­li­zo­wać okno z na­wa­lanką, a otwo­rzyć Worda.

Na­gle, jakby na dany znak, do kuchni wsu­nął głowę oj­ciec bliź­nia­ków, roz­czo­chrany Ja­poń­czyk, któ­remu Mag­gie ni­gdy nie zo­stała ofi­cjal­nie przed­sta­wiona – a który nie­wiele mó­wił po an­giel­sku, co było dziwne, skoro chłopcy, zdaje się, nie znali ja­poń­skiego. Po­wiódł po po­miesz­cze­niu dłu­gim stro­ska­nym spoj­rze­niem i na po­wrót znik­nął w swoim po­koju.

– Bruno, na­tych­miast.

Młody z ję­kiem ru­szył do kuchni.

Mag­gie utrzy­my­wała dys­cy­plinę nie­pewną ręką. Pod fa­sadą su­ro­wych za­sad skry­wała głę­boką stud­nię czu­ło­ści dla pod­opiecz­nych. Nie ba­wiło jej ka­ra­nie ich. Wo­la­łaby, żeby się jej pod­po­rząd­ko­wali z czy­stego sza­cunku. Nie wy­ma­gała ja­kiejś bez­wględ­nej czci, ale uwa­żała, że po­winni ją sza­no­wać. Sza­cu­nek kil­ku­lat­ków cza­sami bar­dzo przy­po­mi­nał brak sza­cunku. W ten spo­sób oka­zy­wali uczu­cie. A z pracy no­wa­tor­skiego an­tro­po­loga, czy­ta­nej w col­lege’u, pa­mię­tała, że zdo­by­cie sza­cunku au­to­chto­nów jest za­wsze kro­kiem nu­mer je­den. Albo nie „au­to­chto­nów”, ale... mniej­sza z tym.

– Kto chce mi­ni­cal­zone? – spy­tał Bruno, wy­cią­ga­jąc z pie­kar­nika bla­chę po­czer­nia­łych bu­łek. I prze­łą­czył się na swój ra­per­ski głos. – Żar­cik, zjeby. Moje, kurwa, wszystko moje. – Od­chy­lił głowę i je­den z do­rod­nych pie­ro­gów tra­fił do jego pasz­czy.

Krętą drogę Mag­gie do Rid­ge­wood za­po­cząt­ko­wał zro­dzony w dzie­ciń­stwie po­mysł, że świat jest nie tylko mały, lecz także po­datny na jej dzia­ła­nia.

Jako dziecko czę­sto spa­ce­ro­wała przez Fo­rest Park w St. Lo­uis, zbie­ra­jąc zbłą­kane piłki, które wy­le­ciały z pola gol­fo­wego. Gdy ze­brała ich tyle, że wy­peł­niły nie­bie­ski sześć­dzie­się­cio­li­trowy po­jem­nik na od­pady trzy­many przez ro­dzi­ców w ga­rażu, myła je szlau­chem i za­cią­gała wszystko na chod­nik przy rzutni gol­fo­wej. Kie­ro­wana zmy­słem przed­się­bior­czo­ści, po­sta­wiła szyld „Piłki gol­fowe – 1 do­lar”. Pierw­szego dnia za­ro­biła czter­dzie­ści do­la­rów, sprze­daw­szy po­nad po­łowę to­waru. Ale nim wró­ciła na sta­no­wi­sko ty­dzień póź­niej, zmie­niła zda­nie. Po­sta­no­wiła roz­da­wać piłki za darmo. A czemu nie? Lu­biła cho­dzić na spa­cery, lu­biła zbie­rać piłki gol­fowe – na­wet lu­biła oczysz­cza­jący akt my­cia! Cho­ciaż sam golf uwa­żała za śmieszną, nie­cie­kawą roz­rywkę bia­łych sam­ców naj­bar­dziej sta­ro­świec­kiego ga­tunku, od­kryła, tam na gre­enie, że lubi roz­da­wać.

To było do­nio­słe od­kry­cie. Skoro szczo­drość za­pew­niała taką eu­fo­rię, dla­czego lu­dzie w ogóle co­kol­wiek sprze­da­wali? Po co im trans­ak­cje? W ciągu dwóch ty­go­dni stwo­rzyła ry­nek i znisz­czyła go. I po­brała cenną lek­cję: gra­nice po­sta­wione po­mię­dzy ludźmi a ich sys­te­mami tylko z po­zoru są nie­na­ru­szalne.

Do­szła do tego wnio­sku na prze­kór ojcu pod­cho­dzą­cemu z głę­boką re­zerwą do wszel­kich prze­ja­wów fi­lan­tro­pii. Kilka lat po prze­chy­trze­niu ka­pi­ta­li­zmu w Fo­rest Park Mag­gie chciała prze­ka­zać swoje kie­szon­kowe miesz­kań­com No­wego Or­le­anu do­świad­czo­nym przez hu­ra­gan. Ale Ar­thur ją znie­chę­cił, wy­gła­sza­jąc wy­kład o wąt­pli­wym fe­ty­szy­zmie wik­ty­mi­zmu i skłon­no­ściach Czer­wo­nego Krzyża do trwo­nie­nia wszyst­kich pie­nię­dzy na koszty stałe.

– Oni nic nie ro­bią z tą całą kasą, tylko na niej sie­dzą – pe­ro­ro­wał.

I nic nie mo­gło go prze­ko­nać do zmiany zda­nia. W któ­reś Święto Dzięk­czy­nie­nia, gdy cio­cia Bex agi­to­wała przez pół go­dziny za swoją ulu­bioną sprawą, oj­ciec wy­buch­nął gnie­wem:

– Na co, u dia­bła, Izra­elowi drzewa?!

Prak­tycz­nie rzecz bio­rąc, była to de­wiza ro­dziny Al­te­rów, przy­sięga an­ty­hi­po­kra­te­sowa: Po pierw­sze, nie czyń do­bra.

Nie pod­da­wała się. Ukoń­czyw­szy dwa lata temu Dan­forth z rocz­ni­kiem 2013, już po śmierci matki i wy­wo­ła­nym przez to cha­osie – i nie mo­gła uda­wać, że te fakty nie są po­wią­zane z póź­niej­szymi wy­da­rze­niami – Mag­gie do­ło­żyła ogrom­nych sta­rań, by pra­co­wać na naj­go­rzej płat­nych sta­żach w ogra­ni­za­cjach non pro­fit, ja­kie dało się zna­leźć. Ra­zem ze swoim chło­pa­kiem z col­lege’u, Mi­keyem Blu­men­tha­lem, wpro­wa­dziła się do Mid­town, skąd można było pie­szo do­trzeć do firmy, w któ­rej sie­dział cały dzień przed dwoma mi­ga­ją­cymi mo­ni­to­rami, prze­no­sząc wiel­kie sumy z jed­nego na drugi. Miesz­ka­jąc u niego za darmo nad gło­śną, ob­le­ganą przez tu­ry­stów ulicą nie­da­leko Ma­di­son Squ­are Gar­den, mo­gła so­bie po­zwo­lić na po­szu­ki­wa­nia bar­dziej etycz­nej pracy: nie­płatne trzy mie­siące przy glo­bal­nej ini­cja­ty­wie po­świę­co­nej zdro­wiu dzieci, a po­tem pięć mie­sięcy w or­ga­ni­za­cji wal­czą­cej o czy­stą wodę.

Nie­stety, nie lu­biła ko­biet, z któ­rymi pra­co­wała, a to nie­mal za­wsze były ko­biety. Wszyst­kie na­le­żały do ga­tunku ska­za­nego na non pro­fit, smutne żoł­nierki na woj­nie z nie­spra­wie­dli­wo­ścią, miały pod­krą­żone oczy i dłu­gie po­żło­bione twa­rze ni­czym ma­ski ob­rzę­dowe oby­wa­teli Trze­ciego Świata, któ­rym miały po­ma­gać. Nie miały na­to­miast żad­nych hi­sto­rii, żad­nych bo­ha­ter­skich opo­wie­ści o po­ko­na­nym złu. Roz­mowy przy lun­chu to­czyły zwy­czajne, ich żale były po­spo­lite. Wię­cej ener­gii in­we­sto­wały w szwan­ku­jący eks­pres do kawy niż w lob­bo­wa­nie ustaw. Gdzie się po­dział za­pał, za­sta­na­wiała się Mag­gie. Gdzie serce?

A co gor­sza, na­wet się nie wy­róż­niała spo­śród sta­ży­stów, nie mo­gła ro­ścić so­bie pre­ten­sji do ty­tułu Słu­żeb­nicy, bo w obu or­ga­ni­za­cjach była przy­naj­mniej jedna za­bu­rzona dziew­czyna, która za­drę­czała się każ­dym wy­da­nym na sie­bie do­la­rem, każdą mi­nutą zmar­no­waną na nie­po­ma­ga­nie in­nym. Dziew­czyna, która rze­czy­wi­ście chyba wie­rzyła, że jej ży­cie jest warte do­kład­nie tyle samo co każde inne, dziew­czyna, która by oszczę­dzić wodę, nie brała prysz­nica, a resztę współ­pra­cow­ni­ków zmu­szała do de­lek­to­wa­nia się won­nymi skut­kami jej po­świę­ce­nia. Wierny obrońca mi­kro­po­ży­czek, chyba że ktoś po­trze­bo­wał dwóch do­lców na au­to­bus, bo wtedy to nie, sorry, bo czy tych pie­nię­dzy nie wyda się sku­tecz­niej na mo­ski­tierę an­ty­ma­la­ryczną dla dziecka w Kongu? W Mag­gie się go­to­wało. Z ma­łym Kon­gij­czy­kiem po pro­stu nie dało się dys­ku­to­wać.

Uwiel­biała za to swoją trze­cią pracę: in­fil­tro­wa­nie mek­sy­kań­skiej re­stau­ra­cji w han­dlo­wym ciągu w Pa­ra­mus na zle­ce­nie or­ga­ni­za­cji pra­cow­ni­czych. (Wtedy ze­rwała już z Mi­keyem, który w ciągu roku po col­lege’u wy­ho­do­wał po­kaźny brzuch, wy­ły­siał i wstą­pił do par­tii re­pu­bli­kań­skiej, twier­dząc, że to po­su­nię­cie uła­twi mu ka­rierę). Do­stała za za­da­nie uda­wać kel­nerkę, zdo­być sza­cu­nek in­nych pra­cow­ni­ków i po­woli, lecz kon­se­kwent­nie siać ziarno re­wo­lu­cji w ich umy­słach. Za­chę­cić ich do za­ło­że­nia związku za­wo­do­wego, z tym że cał­ko­wi­cie nie­po­strze­że­nie.

Wi­działa w tej mi­sji coś eks­cy­tu­ją­cego. Do­póki była tajną agentką, nie można było jed­no­znacz­nie przy­pi­sać jej nic, co ro­biła, mó­wiła czy my­ślała, na­wet je­śli sama nie czuła się zbyt taj­nie, gdy ro­biła, mó­wiła czy my­ślała to coś. Jak na przy­kład: „Po­le­cam en­chi­lady” (a nie po­le­cała) czy „Po­go­dzi­łam się ze śmier­cią matki” (a się nie po­go­dziła). Nie­ważne. W końcu to osią­gnęła. Tak, po dłu­gim, dłu­gim cza­sie po­zbyła się tego brze­mie­nia: już nie mu­siała być sobą.

Tym­cza­sem stała się fe­no­me­nalną kel­nerką – uprzejmą, wy­dajną i dow­cipną – co było za­bawne, bo tak na­prawdę nie była kel­nerką. Była tajną agentką. Nie­mniej ni­gdy nic nie stłu­kła. Ku­po­wała pa­pie­rosy dla prze­pra­co­wa­nych po­my­wa­czy. Na­uczyła się roz­po­zna­wać szczo­drych klien­tów. Była to fi­zycz­nie wy­czer­pu­jąca, ale za­do­wa­la­jąca praca, a do tego Mag­gie przez cały dzień mu­siała za­cho­wać czuj­ność. Jako kel­nerka żyła pro­sto i bez am­bi­cji.

Po sied­miu mie­sią­cach, gdy za­częła od nie­chce­nia prze­my­cać słowo „or­ga­ni­zo­wać się” w roz­mo­wach z mi­mo­wol­nymi ko­le­gami, ode­brała te­le­fon od praw­dzi­wego pra­co­dawcy.

– Cześć, Mag­gie – po­wie­dział głos po dru­giej stro­nie. – Mówi Brenna. Brenna z... no wiesz. Jest tu ze mną Jake i Trish. Bar­dzo nam wszyst­kim przy­kro, ale cię zwal­niamy.

– Że co?

To się działo we wrze­śniu. Ode­brała te­le­fon na prze­rwie, sto­jąc przy śmiet­niku przed re­stau­ra­cją, z ko­mórką przy­ci­śniętą do po­liczka, a jej od­dech uno­sił się chmurką w zim­nym za­nie­czysz­czo­nym po­wie­trzu Jer­sey.

– To nie ma nic wspól­nego z twoją pracą. Nie mo­żemy so­bie po pro­stu po­zwo­lić, by cię da­lej za­trud­niać.

– Je­stem zwol­niona?

– Z po­sady u nas tak. Ale na­dal oczy­wi­ście pra­cu­jesz jako kel­nerka. Nie mo­żemy cię zwol­nić z re­stau­ra­cji. I wcale by­śmy nie chcieli! Na pewno je­steś w tym świetna.

– Do­sko­nała – do­dała w tle Trish.

Po­bory z or­ga­ni­za­cji pra­cow­ni­czej za­si­lały jej pen­sję. Dość skrom­nie, co prawda, i ich braku nie od­czu­łaby bo­le­śnie, ale bez świa­do­mo­ści, że dla niej pra­cuje, bez sta­tusu agenta, który jej za­pew­niała, Mag­gie była... była tylko...

– Będę kel­nerką – po­wie­działa. – Nie dzia­łaczką uda­jącą kel­nerkę. Tylko... kel­nerką.

– To nie wstyd... – wtrą­cił się do roz­mowy Jake.

– Ża­den wstyd, pew­nie – do­koń­czyła za niego Mag­gie. – A mogę mó­wić lu­dziom, że da­lej dla was pra­cuję?

Od­nio­sła wra­że­nie, że Brenna krzyk­nęła bez­gło­śnie.

– A mó­wi­łaś lu­dziom, że dla nas pra­cu­jesz? To nie­do­brze. Mag­gie? To cał­ko­wi­cie pod­waża istotę sprawy. Cho­lera. Mó­wi­łaś ko­muś, że dla nas pra­cu­jesz? Mó­wi­łaś ko­mu­kol­wiek, co ro­bimy?

– Nie – skła­mała.

– Okej. Uff. Uff. Na­stra­szy­łaś mnie.

Mag­gie roz­łą­czyła się i wró­ciła tyl­nymi drzwiami do kuchni. Z grilla ga­zo­wego do­la­ty­wał swąd przy­pa­la­nego mięsa. Dwóch ku­cha­rzy śmiało się i prze­kli­nało po hisz­pań­sku, ki­wa­jąc się i ude­rza­jąc na­wza­jem po kro­czach. Ru­szyła w ich stronę i sta­nęła na muszli do taco, która roz­pa­dła się z su­chym roz­pacz­li­wym od­gło­sem.

Ode­szła z Ta­qu­eria In­su­fri­ble i tra­fiła do do­brze się za­po­wia­da­ją­cego re­jonu Qu­eens, gdzie zna­la­zła po­kój na pią­tym pię­trze bu­dynku, w któ­rym spółka Ha­si­dic prze­rwała prace re­mon­towe. Za­sta­na­wiała się, jak bę­dzie za­ra­biać na ży­cie. Co miała ro­bić? Do czego się nada­wała? Za­sy­pała Rid­ge­wood ulot­kami, ofe­ru­jąc usługi jako opie­kunka do dzieci i psów. Te­le­fon ja­koś mil­czał. Jaki sens miała ocena na ame­ry­kań­skim dy­plo­mie, skoro nie mo­gła jej za­in­we­sto­wać w pod­ję­cie wy­kań­cza­ją­cej ame­ry­kań­skiej pracy za­rob­ko­wej? Przez dwa nie­spo­kojne ty­go­dnie przej­mo­wała się swoim bez­wła­dem. A po­tem za­dzwo­niła Oksana Ko­zak-Na­ka­hara.

Po­cho­dząca z Ukra­iny Oksana, naj­star­sza i za­ra­zem naj­wy­tr­wal­sza ra­tow­niczka me­dyczna w swoim ze­spole – w Ukra­inie była uty­tu­ło­waną mio­taczką i le­karką – szu­kała Ame­ry­kanki lub Ame­ry­ka­nina, po col­lege’u, żeby mo­ni­to­ro­wał po­stęp edu­ka­cyjny jej sy­nów i pra­co­wał nad ich an­giel­skim. Mag­gie ocho­czo przy­jęła po­sadę. Na pierw­szym spo­tka­niu Bruno wal­nął ją pię­ścią w brzuch. Oksana uka­rała go trzema siar­czy­stymi klap­sami. Mag­gie i tak przy­jęła po­sadę.

Chłopcy, jak się zo­rien­to­wała, po an­giel­sku mó­wili płyn­nie. Po­trze­bo­wali tylko po­mocy, by ukoń­czyć gim­na­zjum, nie ob­ra­ca­jąc go w perzynę.

– Jak skoń­czę Ma­th­Blast, mogę iść do sie­bie i po­maj­stro­wać przy swo­ich ze­sta­wach ro­bo­tycz­nych? – spy­tał Alex.

– Pe­dał – skwi­to­wał Bruno. Mag­gie nie wie­działa, czy to z po­wodu Ma­th­Blast czy ro­bo­tów.

Alex wzniósł oczy do su­fitu.

– Znajdź so­bie dziew­czynę.

– Bruno, jak się wy­ra­żasz? – in­ter­we­nio­wała Mag­gie. – Alex, gdzie uprzej­mość? Obaj wrzu­ca­cie po do­la­rze do słoja.

To ona wy­my­śliła słój. Nie był to try­wialny karny słój za prze­kleń­stwa, tylko słój do­broci, na tyle po­jemny, by po­mie­ścić więk­szość prze­ja­wów nie­wła­ści­wego za­cho­wa­nia. Nie miała nic prze­ciwko temu, jak chłopcy ją trak­to­wali – im go­rzej się za­cho­wy­wali, tym bar­dziej czuła się uspra­wie­dli­wiona, że uczy ich pod­staw pro bono – ale nie to­le­ro­wała okru­cień­stwa mię­dzy nimi.

– Ja mam dwie dziew­czyny i ni­gdy się nie po­pi­suję – mó­wił pod no­sem Alex. Chłopcy wrzu­cili mo­nety do słoja na bla­cie w kuchni, gdzie stał w rogu przy bloku noży.

Bru­non wró­cił do ma­te­ma­tyki, za po­mocą ołówka za­mie­nia­jąc dia­gramy ko­łowe w pe­nisy. Alex po­szedł maj­stro­wać. Mag­gie przy­sia­dła w ką­ciku Flo­wer, przez chwilę trą­cała ją no­sem, a po­tem wstała i po­szła do kuchni. Spoj­rzała na słój. Był pe­łen w trzech czwar­tych, na­sy­cona zie­leń i na­chył­kowa żółć, gąszcz bank­no­tów nad po­sła­niem mie­dzi i cynku. Jej małe fi­skalne ter­ra­rium. Udała, że kaszle, i wy­do­była garstkę do­la­ró­wek, po czym we­pchnęła je do kie­szeni.

Go­spo­darka Mag­gie, jak wszyst­kie inne, pełna była pa­ra­dok­sów. Zła ko­niecz­nego. To było jedno z nich: aby ob­cią­żać ro­dzinę Na­ka­ha­rów tak ni­ską na­leż­no­ścią za swoje usługi, mu­siała od czasu do czasu coś od nich wziąć.

Waż­niej­sze py­ta­nie brzmiało, czy chłopcy też łu­pili słój. Nie­mal na pewno – przez cały ty­dzień słoja nikt nie pil­no­wał – ale co mia­łaby Mag­gie po­wie­dzieć, nie po­su­wa­jąc się do hi­po­kry­zji? Ow­szem, kra­dła, ale hi­po­kry­zji mó­wiła sta­now­cze „nie”.

Dwie go­dziny póź­niej po­że­gnała się z chłop­cami i ru­szyła do domu. Miesz­kała kilka prze­cznic da­lej nad nie­do­ma­ga­jącą li­nią Bu­sh­wick–Rid­ge­wood, gdzie po­ciąg li­nii M z ło­mo­tem prze­jeż­dżał po es­ta­ka­dzie, zgrzy­ta­jąc sta­lo­wymi ko­łami. Po­gra­ni­cze Bro­oklynu i Qu­eens tęt­niło ży­ciem i ki­piało fer­men­tem, jakby każda z dziel­nic uwa­żała, że dla za­cho­wa­nia toż­sa­mo­ści musi się wy­róż­niać i być w kon­flik­cie.

Jej ka­mie­nica, o ca­łych pię­trach za­bi­tych na głu­cho, stała na­prze­ciwko Food Ba­zaar i obok wy­kopu. Wy­kop był ogromny i zaj­mo­wał cały wi­dok z jej okna na pią­tym pię­trze. Czę­sto na niego pa­trzyła. Wpa­try­wała się w niego. Uwa­żała, że jest lep­szy niż te­le­wi­zja – cho­ciaż nie miała te­le­wi­zora – lep­szy na­wet niż wi-fi, za które pła­cili ro­dzice jej współ­lo­ka­torki. Wy­kop! Cza­sami wi­działa małe lu­dziki w ka­skach cho­dzące po jego skraju, po­ka­zu­jące coś so­bie, wy­krzy­ku­jące po­le­ce­nia. Wy­kop miał się prze­ro­dzić w par­king, a może w ko­lejną ka­mie­nicę, w sklepy, w co­kol­wiek. Ale prace po­stę­po­wały po­woli. W tej chwili był to wy­kop, wy­kop Mag­gie, jama o ol­brzy­mim po­ten­cjale.

Jej skrzynka na li­sty była za­pchana brudną paką. Z tru­dem pod­wa­żyła klapkę i w środku uj­rzała złą­czony gumką plik ra­chun­ków i ka­ta­lo­gów. Sor­to­wała je, wcho­dząc po scho­dach. Spółka ener­ge­tyczna chciała pie­nię­dzy, jej uczel­nia chciała pie­nię­dzy. Mag­gie za­sta­na­wiała się, po co w ogóle za­glą­dała do skrzynki.

We­pchnęła za­wi­niątko pod pa­chę, wil­gotną od wspi­naczki na piąte pię­tro, i we­szła do miesz­ka­nia.

Jej współ­lo­ka­torka, no­sząca, nie­stety, rów­nież imię Mag­gie, sie­działa bez siły na nie­bie­skim płó­cien­nym krze­śle tu­ry­stycz­nym, które na­sza Mag­gie przy­nio­sła z ulicy przed kil­koma mie­sią­cami.

– Ciężki dzień?

– Obłęd. Uro­dziny trójki uczniów. Już sam ten cu­kier by wy­star­czył. Moje dzie­ciaki były na haju. To­talne sza­leń­stwo.

Druga Mag­gie była na­uczy­cielką trze­cich klas w Ame­ri­Corps. Nie­na­wi­dziła tego. Jej ucznio­wie cią­gle zdzie­rali so­bie na­wza­jem z pięt te­ni­sówki, a po­tem ucie­kali się do prze­mocy. Dziwne było zo­ba­czyć ją, jak tak sie­dzi za­to­piona w głę­bo­kiej kie­szeni płó­cien­nego sie­dzi­ska. Więk­szość czasu ukry­wała się w swoim po­koju, jej ist­nie­nie spro­wa­dzało się do klik­nięć i trza­sków zamka, świa­tła w szpa­rze pod drzwiami.

– Tak, tak, ku­mam. Szkoda, że nie wi­dzia­łaś dzi­siaj mo­ich chło­pa­ków. Bruno znowu się na mnie rzu­cił.

– Mag­gie – po­wie­działa Mag­gie udrę­czo­nym gło­sem. – Zaj­mu­jesz się dwoma chłop­cami. Ja uczę trzy klasy po dwu­dzie­stu uczniów. Nie masz po­ję­cia, ja­kie to wy­czer­pu­jące.

– Do­bra, spo­koj­nie. Nie li­cy­tuję się.

Mag­gie nie zno­siła, gdy jej sub­lo­ka­torka mó­wiła ta­kim pro­tek­cjo­nal­nym to­nem. Nie miała wy­kształ­ce­nia pe­da­go­gicz­nego i nie­mal na pewno tylko szko­dziła swoim uczniom. Ostat­nie, czego po­trze­bo­wali, to nie­wy­kwa­li­fi­ko­wana biała zba­wi­cielka pod ta­blicą.

Drwiąc pod no­sem, po­szła do swo­jego po­koju. Już i tak de­ner­wo­wała się im­prezą u Emmy. Te­raz była w okrop­nym na­stroju. Rzu­ciła pocztę na łóżko, gdzie ta uło­żyła się w kształt wy­cią­gnię­tej ręki.

Jej uwagę przy­kuło coś ja­snego. Pod nie­tra­fioną „Pra­cu­jącą matką” zna­la­zła śnież­no­białą ko­pertę – w le­wym gór­nym rogu wid­niało na­zwi­sko jej ojca i na­zwa ulicy, na któ­rej się wy­cho­wała.

Kiedy po nią się­gnęła, przez głowę prze­szły jej rów­no­cze­śnie dwie my­śli. Jedna: „Że co?!”. I druga, sil­niej­sza myśl, którą tamta wy­prze­dziła o ułamki se­kund: że poczta ana­lo­gowa to coś tak ofi­cjal­nego, tak ze­szło­wiecz­nego, że ko­perta wy­daje się ma­łym bia­łym smo­kin­giem.

------------------------------------------------------------------------

Za­pra­szamy do za­kupu peł­nej wer­sji książki

------------------------------------------------------------------------