Badanie towarów przemysłowych - ebook

Wprowadzenie

Stały postęp techniczny przyczynia się do ciągłego udoskonalania technik wytwórczych i opracowywania oraz stosowania coraz nowszych, lepszych materiałów konstrukcyjnych, dających nowe możliwości ich wykorzystywania do produkcji nowych towarów rynkowych. Konsumenci również nieustannie poszukują coraz lepszych produktów.

Wszystkie towary charakteryzują się określonymi cechami, czyli specyficznymi właściwościami, które ze względu na sposób oceny dzieli się na:

● mierzalne, np. masa, gęstość, twardość, wymiary gabarytowe, czyli takie, które można opisać liczbą i jednostką miary określoną w wyniku badań laboratoryjnych,

● niemierzalne, jak estetyka wyglądu, smak i zapach, których nie da się zmierzyć znanymi środkami pomiarowymi, a można opisać jedynie słownie jako wynik porównania danego towaru z wzorcem albo wyrazić w umownej punktacji, np. w ocenie sensorycznej.

Cechy szczegółowe towarów można pogrupować na:

1) przyrodniczo-techniczne, określające techniczne parametry konstrukcji wyrobu, które decydują o jego funkcjach, takie jak: wymiary i kształt geometryczny, stan powierzchni, właściwości fizyczne i chemiczne oraz właściwości technologiczne;

2) sensoryczne – estetyczne, zapachowe, smakowe, dźwiękowe i cechy odbierane dotykiem; są to cechy najtrudniej mierzalne; określają staranność wykończenia wyrobów, wygląd zewnętrzny, proporcje kształtu, kompozycje kolorystyczne, stopień zgodności z wymaganiami mody i wzornictwa przemysłowego oraz walory zapachowe i smakowe oraz odczucia dotykowe;

3) ekonomiczne – wszystkie elementy struktury jakości wyrobów, które można wymierzyć bądź też oszacować, np. koszty nabycia wyrażone w postaci ceny kupna, amortyzacji, konserwowania, napraw itp.;

4) użytkowe – funkcjonalność, trwałość, niezawodność, naprawialność itp. powodują, że towary wykazują określoną zdolność zaspokajania materialnych i niematerialnych potrzeb nabywców i użytkowników;

5) ekologiczne – określają relacje towaru ze środowiskiem naturalnym, z uwzględnieniem zużywania surowców i energii oraz powstawania uciążliwych odpadów;

6) logistyczne – warunkują optymalne przepływy surowców, materiałów i towarów, co wpływa na koszty i wygodę ich stosowania.

Na jakość dóbr konsumpcyjnych składają się przeważnie zespoły cech, mieszczące w sobie określoną liczbę i rodzaj cech szczegółowych w zależności od rodzaju potrzeby, którą dobra te mają zaspokoić. Jakość jest rozumiana jako zespół cech i właściwości wyrobu, które decydują o spełnieniu przezeń bieżących i prognozowanych potrzeb użytkownika oraz różnią go w tym aspekcie od innych wyrobów o tej samej funkcjonalności. Dlatego należy ją rozumieć już nie tylko jako zgodność z wymaganymi i wyspecyfikowanymi cechami fizycznymi i chemicznymi, lecz przede wszystkim jako zdolność dostawcy do nieustannego spełnienia coraz to na nowo formułowanych potrzeb klienta. Nie zwalnia to jednak dostawcy w najmniejszym nawet stopniu z obowiązku dopilnowania, aby produkty były zgodne z wymaganiami ujętymi w normach i innych dokumentach prawnych. Widoczna jest wręcz stała tendencja do rozszerzania zakresu tego rodzaju uregulowań, co przy ogromnej liczbie norm i ciągłej ich aktualizacji może utrudniać zapoznanie się z nimi w praktyce. Stąd też podjęto próbę stworzenia pewnego rodzaju przewodnika po ujętych normami metodach badania wybranych grup towarów niespożywczych.

Książka Badanie towarów przemysłowych prezentuje podstawowe badania z zakresu jakości i wartości użytkowej wybranych towarów przemysłowych. Jej celem jest przedstawienie najważniejszych sposobów wykonywania badań i metod oceny jakości materiałów i towarów przemysłowych – surowców i wyrobów włókienniczych, skór i wyrobów skórzanych, wyrobów przemysłu papierniczego, środków czystości i wyrobów kosmetyczno-perfumeryjnych, mebli, zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego, materiałów stosowanych w medycynie oraz spoiw budowlanych. Przedstawiono w niej niezbędne kompendium wiedzy i opis nowoczesnych metod oznaczeń, przygotowany z uwzględnieniem najważniejszych norm aktualnych i archiwalnych, których nie zastąpiono innymi, nowszymi normami.

Zasady wykonywania pomiarów zostały zilustrowane schematami urządzeń oraz zdjęciami aparatury zaczerpniętymi z najnowszych ofert producentów. Opisy metod i aparatury przeznaczonej do badań dostarczą podstawowych informacji na temat technik badania omawianych towarów. Jakość towarów wprowadzanych na rynek zależy od sposobu ich zaprojektowania, sposobu wykonania oraz metodyki badania. Badanie towarów ma nie tylko umożliwić wyeliminowanie towarów wadliwych, ale także określić rodzaje wad i przyczyny ich powstawania, co pozwoli w konsekwencji na przeciwdziałanie ich powstawaniu w przyszłości.

Książka nie zawiera charakterystyk poszczególnych grup towarów przemysłowych, które Czytelnik znajdzie w publikacjach dotyczących towaroznawstwa towarów niespożywczych. Przedstawiono w niej jedynie w sposób bardzo ogólny najważniejsze metody badania towarów przemysłowych. Właściwie trudno jest jednoznacznie określić zakres wiedzy ujętej w książce, gdyż poruszana w niej tematyka jest bardzo obszerna i złożona.

W celu ułatwienia korzystania z książki na początku zamieszczono Alfabetyczny wykaz omówionych metod badawczych, określając równocześnie, czego one dotyczą. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie będzie pomocne Czytelnikowi w opanowaniu wiedzy towaroznawczej, a zwłaszcza w jej praktycznym wykorzystaniu. Książka może być pomocna pracownikom zatrudnionym w działach kontroli jakości i działach handlowych, gdyż jej zakres przybliża normy ułatwiające określenie właściwości towarów handlowych. Ponadto z książki mogą korzystać studenci wydziałów towaroznawstwa uczelni ekonomicznych oraz różnych specjalności technicznych wyższych uczelni, zwłaszcza wydziałów zarządzania i inżynierii produkcji. Dla studentów oraz innych osób rozpoczynających dopiero kontakt z techniką i chcących nieco przybliżyć sobie tę problematykę, materiały zawarte w książce Badanie towarów przemysłowych są uzupełnieniem publikacji dotyczących współczesnych metod badania materiałów, a mianowicie:

● Wiktor Kubiński, Mariusz Niekurzak, Ewa Kubińska-Jabcoń, Podstawowe badania paliw, smarów, powłok lakierowych i klejów, Wydawnictwo: AGH, Kraków 2015,

● Wiktor Kubiński, Wybrane metody badania materiałów. Badanie metali i stopów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.

W książce przedstawiono sposoby pobierania i przygotowania próbek do badań, typową aparaturę badawczą oraz najczęściej stosowane metody wykonywania badań i oceny ich wyników. W celu zapewnienia powtarzalności wykonywania metody badań materiałów najczęściej są opisane w normach, w tym bardzo często o zasięgu międzynarodowym. Zgodnie z Ustawą o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. „Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne. Nie są one przepisami prawa, lecz dokumentami technicznymi przeznaczonymi do powszechnego, dobrowolnego stosowania przez wszystkie zainteresowane strony, a ich opracowanie i przyjmowanie odbywa się na zasadzie konsensusu”. Do opisu badań w książce wykorzystano przede wszystkim aktualne normy, ale też normy wycofane bez zastąpienia innymi, a także metody badania, które w ogóle nie były przedmiotem normy, a są powszechnie stosowane. „W normalizacji, u której podstaw leży dobrowolne stosowanie normy, faktu dezaktualizacji normy nie należy wiązać z prawnym zakazem stosowania normy wycofanej. Zbiór norm wycofanych nie jest bowiem zbiorem norm, których stosowanie jest zakazane . Normy wycofane tym różnią się od norm aktualnych, że prezentują mniej nowoczesne rozwiązania – z punktu widzenia postępu naukowo-technicznego – jednak rozwiązania te nie są błędne.” (U. Teper, Normalizacja 6/2001, Warszawa).

Książka ta nie zastąpi norm, gdyż przedstawiono w niej tylko zasady badań, bez szczegółów ich wykonywania, pominięto również wartości dopuszczalnych odchyłek badanych wielkości, zasady opracowywania sprawozdań itp. Stanowi ona jedynie przegląd norm przeznaczonych do opisu sposobu wykonywania określonych badań. Bez analizy pełnej treści powoływanych w książce norm nie można przystąpić do wykonywania tych badań, gdyż brak informacji zawartych w normach nie pozwala na poprawne wykonywanie badania oraz uzyskanie właściwych wyników.

W numeracji Polskich Norm (PN) są stosowane różne sposoby. W książce uwzględniono wprowadzone w 2013 r. przez Polski Komitet Normalizacyjny nowe zasady oznaczania norm.

1) Wprowadzono zasadę umieszczania na końcu numeru normy litery oznaczającej jej wersję językową: E – angielska, P – polska, F – francuska i D – niemiecka. Litera ta nie jest elementem składowym numeru, a jedynie informacyjnym. Dotychczas wersja polska nie miała wyróżnika, a wersje wydane w oryginale oznaczano w latach ubiegłych dopiskiem (org.), a ostatnio także literą „U”.

2) Obecnie nowy numer referencyjny nowych norm zawiera też miesiąc ich publikacji, np. PN-EN 1234:2014-02, w którym „02” oznacza luty.

3) Przyjęto zasadę nadawania kolejnej wersji (zwykle polskiej) numeru referencyjnego na podstawie pierwszej wersji językowej, np. jeżeli wersja angielska (lub francuska albo niemiecka) wydana w 2006 roku miała numer PN-HD 60364-4-443:2006E, to numer normy wydanej następnie w polskiej wersji językowej zawiera ten sam rok PN-HD 60364-4-443:2006P, niezależnie od daty publikacji tej wersji. Fakt przetłumaczenia na język polski nie zmienia zawartości normy, a rok informuje o chwili jej powstania.

Wymienione i opisane badania właściwości wybranych towarów stanowią jedynie przykłady najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych metod badań, jakim mogą podlegać omawiane towary. W tak krótkim opracowaniu nie sposób jest omówić nawet bardzo ogólnie metod badania wszystkich towarów przemysłowych. Jednakże dostarcza ono podstawowego zasobu wiedzy dla osób rozpoczynających kontakt z jakością towarów. A właśnie to jest najważniejszym celem opracowania.Alfabetyczny wykaz omówionych metod badawczych

1. BADANIE SUROWCÓW I WYROBÓW WŁÓKIENNICZYCH

1.1. Metody badań i identyfikacji surowców włókienniczych

● Oznaczanie chemiczne surowców włókienniczych

● Oznaczanie długości i wskaźników włókien przyrządem Almeter

● Oznaczanie palności surowców włókienniczych

● Oznaczanie składu surowcowego surowców włókienniczych

● Oznaczanie surowców włókienniczych z zastosowaniem suchej destylacji

1.2. Badanie liniowych wyrobów włókienniczych

● Oznaczanie cienkości włókien lnianych metodą permeametryczną

● Oznaczanie długości i rozkładu długości włókien odcinkowych metodą pojedynczych włókien

● Oznaczanie dojrzałości włókien bawełny metodą przepływu powietrza

● Oznaczanie grubości wyrobów włókienniczych

● Oznaczanie liczby skrętu nitek metodą pośrednią

● Oznaczanie masy liniowej monofilamentów

● Oznaczanie masy liniowej nitek metodą pasmową

● Oznaczanie siły i wydłużenia zrywającego pojedynczych włókien

● Oznaczanie skurczu skędzierzawienia nitek z włókien ciągłych w formie pasma o znanej nominalnej masie liniowej

● Oznaczenie sprężystości włókien

● Oznaczenie statecznego rozciągania wyrobów włókienniczych

● Oznaczanie sztywności zginania nitek

● Oznaczenie średnicy włókien metodą mikroskopu projekcyjnego

● Oznaczanie wskaźników procesu wykurczania nici syntetycznych

● Oznaczenie zmian długości pasma przy użyciu kontrakcjometru

● Wyznaczanie zmian długości nitek z przędzy sieciowej

1.3. Badanie materiałów odzieżowych

● Ocena właściwości użytkowych wyrobu tekstylnego

● Oznaczanie chłonności kwasów i zasad przez tkaniny powlekane i folie

● Oznaczanie masy liniowej i powierzchniowej tkanin

● Oznaczanie skosów i łuków w dzianinach

● Oznaczanie sprężystości płaskiego wyrobu włókienniczego metodami wielokierunkowymi

● Oznaczanie sprężystości płaskiego wyrobu włókienniczego

● Oznaczanie zawartości impregnacji wodoodpornej i przeciwgnilnej tkanin

1.4. Badanie wyrobów odzieżowych

● Oznaczanie odporności na pilling i zmechacenie wyrobów odzieżowych

● Oznaczanie odporności włókienniczych płaskich wyrobów odzieżowych na wypychanie

● Oznaczanie odporności na wyświecenie wyrobów odzieżowych

● Oznaczenie rozciągliwości poprzecznej rajstop

● Oznaczanie trwałości zaprasowań płaskich wyrobów włókienniczych

● Oznaczanie wymiarów zasadniczych w wyrobach pończoszniczych

● Oznaczanie wyników z badań doświadczalnego użytkowania wyrobów odzieżowych

2. BADANIE SKÓR I WYROBÓW SKÓRZANYCH

2.1. Badanie skór wyprawionych

● Oznaczenie adhezji wykończenia skóry

● Oznaczanie cech zamglenia przez skórę

● Oznaczanie grubości powłok skór

● Oznaczenie odporności barwy skór wyprawionych na pranie mechaniczne

● Oznaczanie odporności skóry lakierowanej na ciepło

● Oznaczanie odporności skóry wyprawionej na ścieranie przy użyciu aparatu Martindale’a z kulkową płytą

● Oznaczanie przepuszczalności pary wodnej skóry

● Oznaczenie substancji garbujących metodą filtracyjną

● Oznaczanie temperatury skurczu skóry do 100°C

● Oznaczanie zgniatania przyszwy skór

2.2. Badanie obuwia, galanterii i odzieży skórzanej

● Oznaczanie ciepłochłonności materiałów skórzanych

● Oznaczanie elastyczność obuwia

● Oznaczanie energii kompresji spodów obuwia

● Oznaczanie odporności na rozwarstwienie obuwia

● Oznaczanie odporności skór odzieżowych na zwilżanie

● Oznaczenie procesów starzenia wyrobów skórzanych w warunkach laboratoryjnych

● Oznaczanie sprężystości czubka i pięty w obuwiu

● Oznaczanie współczynnika tarcia kinetycznego materiałów na spody obuwia

● Oznaczanie wytrzymałości przymocowania pasków do spodów obuwia

● Oznaczanie wytrzymałości przymocowania podeszwy

3. BADANIE WYROBÓW PAPIERNICZYCH

● Oznaczanie absorpcji wody przez papier metodą Cobb

● Oznaczenie białości CIED65/10° papierów i tektur

● Oznaczanie cętek i drzazg mas włóknistych

● Oznaczanie chłonności liniowej papieru i tektury metodą Klemma

● Oznaczanie chłonności powierzchniowej produktów przemysłu papierniczego

● Oznaczanie gładkości papieru metodą Bekka

● Oznaczanie gramatury papieru i tektury

● Oznaczanie grubości, gęstości pozornej i objętości właściwej papieru

● Oznaczanie kierunku wytworu papierniczego

● Oznaczanie metodą miareczkowania siarczanów rozpuszczalnych w wodzie zawartych w papierze, tekturze i masach celulozowych

● Oznaczanie odporności fali papieru i tektury na zgniatanie pionowe (CCT)

● Oznaczanie odporności na przedarcie papieru metodą Elmendorfa

● Oznaczanie odporności papieru i tektury na zgniatanie badaniem przy krótkim wpięciu

● Oznaczanie oporu papieru i tektury przy zginaniu

● Oznaczanie połysku papieru i tektury przy kącie 75° do kierunku prostopadłego do badanej powierzchni z zastosowaniem wiązki równoległej metodą DIN

● Oznaczanie połysku papieru i tektury pod kątem 75° do kierunku prostopadłego do badanej powierzchni z zastosowaniem wiązki zbieżnej metodą TAPPI

● Oznaczanie pracy zerwania oraz współczynnika odporności na pękanie papieru

● Oznaczanie przenikalności powietrza przez papier i tekturę w zakresie niskim

● Oznaczanie przenikalności powietrza przez papier i tekturę w zakresie średnim metodą Bendtsena

● Oznaczanie przenikalności składników przeciwdrobnoustrojowych z materiałów i wyrobów z papieru i tektury przeznaczonych do kontaktu z żywnością

● Oznaczanie przenoszenia lub migracji substancji z papieru i tektury przeznaczonej do kontaktu z żywnością z zastosowaniem jako symulanta modyfikowanego tlenku polifenylenu

● Oznaczanie przesiąkliwości produktów przemysłu papierniczego

● Oznaczanie składu włóknistego papieru, tektury i innych mas włóknistych metodą mikroskopową

● Oznaczania składu włóknistego papieru, tektury i mas włóknistych wybarwianiem odczynnikiem Herzberga

● Oznaczanie rozszerzalności papieru pod wpływem wilgotności

● Oznaczanie stopnia roztworzenia włóknistych mas celulozowych półproduktów papierniczych metodą określającą liczbę kappa

● Oznaczanie stopnia zaklejenia wyrobów papierowych metodą kreskową

● Oznaczanie strony sitowej wytworów papierniczych

● Oznaczanie szybkości przenikania pary wodnej przez materiały w postaci arkuszy papieru

● Oznaczenie szorstkości/gładkości papieru i tektur przeznaczonych do druku metodami przepływu powietrza print-surf

● Oznaczenie właściwości papierów i tektury pod działaniem sił rozciągających

● Oznaczanie wytrzymałości papieru na przepuklenie pod wpływem narastającego ciśnienia hydraulicznego

● Oznaczanie wytrzymałości tektury na przepuklenie pod wpływem narastającego ciśnienia hydraulicznego

● Oznaczanie zanieczyszczeń w papierze i tekturze

● Oznaczanie zawartości popiołu w papierze i tekturze

● Oznaczanie zawartości suchej substancji w papierze, tekturze i masie włóknistej metodą suszarki komorowej

● Oznaczanie zawartości wilgoci w partii papieru lub tektury z zastosowaniem suszarki komorowej

● Oznaczanie zmiany wymiarów papieru po zanurzeniu w wodzie

4. BADANIE ŚRODKÓW CZYSTOŚCI I WYROBÓW KOSMETYCZNYCH

4.1. Badanie środków do prania i mycia

● Oznaczenie całkowitej zawartości krzemionki metodą wagową

● Oznaczanie gęstości nasypowej proszku do prania i mycia

● Oznaczanie odporności środków powierzchniowo czynnych na twardą wodę

● Oznaczanie organoleptyczne serii mydeł toaletowych

● Oznaczanie pH wyciągu wodnego proszku do prania i jego rozpuszczalności w wodzie

● Oznaczanie składu ziarnowego proszku do prania

● Oznaczanie średniej masy kawałka mydła i jego właściwości pianotwórczych

● Oznaczanie szczelności opakowania jednostkowego i zawartości deklarowanej płynu do ręcznego mycia naczyń w jednostkach masy i objętości

● Oznaczanie wolnych alkaliów żrących mydła

● Oznaczanie wyglądu, zapachu i pH płynu do ręcznego mycia naczyń

● Oznaczenie zawartości aktywnego tlenu w proszkach do prania

● Oznaczanie zawartości chlorków w mydle metodą miareczkowania

● Oznaczenie zawartości fosforanów w proszku do prania

● Oznaczanie zdolności myjących płynu do ręcznego mycia naczyń

● Oznaczanie zdolności emulgowania tłuszczów w kąpieli myjącej płynnych środków do ręcznego mycia naczyń

● Oznaczanie zdolności piorącej środków do prania delikatnych tkanin i dzianin

4.2. Badanie wyrobów kosmetycznych i perfumeryjnych

● Oznaczanie organoleptyczne mleczka i kremów kosmetycznych oraz spirytusu salicylowego i wody kolońskiej

● Oznaczanie preparatów do trwałej ondulacji na zimno

● Oznaczanie stabilności pasty do zębów, emulsji i kremu do nawilżania skóry w obniżonej i podwyższonej temperaturze – 3°C i 35°C

● Oznaczenie stopnia ochrony UVA w kosmetykach z filtrem ochronnym

● Oznaczanie suchej substancji organicznej w szamponie i wykonanie testu starzenia

● Oznaczenie testu skuteczności i oceny zakonserwowania produktów kosmetycznych

● Oznaczanie typu emulsji kosmetycznej kremu i jej temperatury krzepnięcia

● Oznaczanie wody i substancji lotnych w paście oraz jej wytłaczalności z tuby

● Oznaczanie wolnego formaldehydu w spirytusie salicylowym

● Oznaczanie właściwości antybakteryjnych triclosanu i alantoiny w produktach higienicznych

● Oznaczanie właściwości pianotwórczych szamponu

● Oznaczanie wyglądu, barwy i efektu smakowo-zapachowego pasty do zębów

● Oznaczanie wymagań chemicznych i mikrobiologicznych kredek do warg

● Oznaczanie zawartości chlorków w szamponie

● Oznaczanie zawartości fluoru w paście do zębów

● Oznaczanie zawartości kwasu salicylowego w spirytusie salicylowym

● Oznaczanie zmian lepkości podczas składowania szamponów

5. BADANIE MEBLI

5.1. Badanie mebli mieszkaniowych

● Badanie kojców mieszkaniowych

● Badanie łóżek chowanych

● Badanie łóżek dziecięcych i dziecięcych składanych mieszkaniowych

● Badanie łóżeczek i kołysek mieszkaniowych

● Badanie łóżek i materacy mieszkaniowych

● Badanie łóżek piętrowych i wysokich do użytku domowego i niedomowego

● Badanie odporności mebli na uderzenie

● Badanie odporności powierzchni mebli na ciepło w próbie na mokro

● Badanie odporności powierzchni mebli na ciepło w próbie na sucho

● Badanie odporności powierzchni mebli na działanie światła

● Badanie odporności powierzchni mebli na ścieranie

● Badanie połysku powierzchni w meblach

● Badanie stateczności mebli do siedzenia

● Badanie stateczności, wytrzymałości i trwałości stołów

● Badanie szkła w meblach

● Badanie sztucznych oklein na nośniku papierowym

● Badanie urządzeń sterujących dla mebli do siedzenia i sof z funkcją rozkładania

● Badanie wytrzymałości i trwałości mebli do siedzenia

● Badanie zapalności materaców i tapicerowanych podstaw leżysk, gdy źródłem zapłonu jest równoważnik płomienia zapałki

● Badanie zapalności materaców i tapicerowanych podstaw leżysk, gdy źródłem zapłonu jest zapalony papieros

● Badanie zapalności mebli tapicerowanych, gdy źródłem zapłonu jest równoważnik płomienia zapałki

● Badanie zapalności mebli tapicerowanych, gdy źródłem zapłonu jest tlący się papieros

5.2. Badanie mebli do użytku zewnętrznego

● Badanie siedzisk mebli do siedzenia przy użytkowaniu na zewnątrz i stołów użytkowanych na kempingu, na zewnątrz domu i w miejscach publicznych

● Badanie stołów, mebli do siedzenia i stołów użytkowanych na kempingu, na zewnątrz domu i w miejscach publicznych

● Badanie wytrzymałości i trwałości w siedziskach szeregowych

● Badanie wytrzymałościowe łączników do siedzisk do użytku niedomowego połączonych w rzędy

● Badanie wytrzymałości, trwałości i stateczności mebli do przechowywania użytkowanych w mieszkaniu i poza mieszkaniem

5.3. Badanie mebli biurowych i laboratoryjnych

● Badanie krzeseł biurowych do pracy

● Badanie mebli laboratoryjnych do przechowywania

● Badanie przegród w meblach biurowych

● Badanie stateczności i wytrzymałości konstrukcji mebli biurowych do przechowywania

● Badanie tablic do pisania dla szkół

● Badanie wytrzymałości i trwałości części ruchomych biurowych stołów, biurek i mebli do przechowywania

6. BADANIE ZMECHANIZOWANEGO SPRZĘTU GOSPODARSTWA DOMOWEGO

6.1. Badanie sprzętu do prania

● Badanie bezpieczeństwa użytkowania pralek elektrycznych

● Oznaczanie efektywności prania, płukania i odwadniania pralek oraz kurczenia się tkanin

● Oznaczanie wydajności prania i wirowania oraz zużycia wody przez pralki i wirówki

● Oznaczanie zużycia energii przez pralki

6.2. Badanie urządzeń elektrycznych grzejnych

● Sprawdzanie bezpieczeństwa użytkowania urządzeń elektrycznych o napięciu znamionowym do 250 V do ogrzewania cieczy

● Sprawdzanie cech funkcjonalnych domowych kuchenek mikrofalowych oraz wydajności piekarników

● Sprawdzanie cech funkcjonalnych żelazek elektrycznych do użytku domowego

6.3. Badanie sprzętu elektrycznego do sprzątania

● Sprawdzenie cech funkcjonalnych odkurzaczy do użytku domowego

● Oznaczanie hałasu odkurzaczy

● Oznaczanie odkurzania na mokro

● Oznaczanie odkurzania na sucho

6.4. Badanie urządzeń kuchennych

● Oznaczanie kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń kuchennych

● Oznaczenie nagrzewania urządzeń kuchennych

● Oznaczenie odporności maszyn kuchennych na wilgoć i wysoką temperaturę

● Oznaczenie poboru mocy i prądu urządzeń kuchennych

● Oznaczenie stateczność i zagrożenia mechanicznego urządzeń kuchennych

● Oznaczenie wytrzymałości mechanicznej urządzeń kuchennych

7. BADANIE MATERIAŁÓW STOSOWANYCH W MEDYCYNIE

7.1. Dziane artykuły medyczne – protezy

● Oznaczanie długości protez

● Oznaczanie grubości protez ubytków kości czaszki

● Oznaczanie liczby i wysokości karbików protez naczyń krwionośnych nierozwidlonych i rozwidlonych

● Oznaczanie liczby oczek protez naczyń krwionośnych nierozwidlonych i rozwidlonych w stanie skarbikowanym i rozprostowanym

● Oznaczanie liczby rządków w protezach ścięgien-więzadeł

● Oznaczanie masy protez naczyń krwionośnych nierozwidlonych i rozwidlonych z jedwabiu poliestrowego

● Oznaczanie mocy protez kończyn górnych

● Oznaczanie rozciągliwości protez

● Oznaczanie siły zrywającej i wydłużenia przy zerwaniu protez naczyń krwionośnych nierozwidlonych i rozwidlonych

● Oznaczanie sztywności zginania protez ścięgien-więzadeł metodą stałego kąta

7.2. Artykuły medyczne stosowane w stomatologii

● Oznaczenie chłonności wody i trwałości barwy materiałów polimerowych na korony i mosty

● Oznaczanie dentystycznych materiałów lutowniczych

● Oznaczanie dentystycznych materiałów wyciskowych alginianowych

● Oznaczanie korozji dentystycznych materiałów metalowych statyczną próbą zanurzeniową

● Oznaczanie nieprzepuszczalności materiałów medycznych dla promieniowania

● Oznaczanie odporności materiałów dentystycznych na chemiczne środki dezynfekcyjne

● Oznaczanie trwałości barwy materiałów stomatologicznych pod działaniem wody i światła

● Oznaczanie trwałości, wytrzymałości na zginanie i wytrzymałości złącza z metalem materiałów polimerowych na korony i mosty

● Oznaczanie wytrzymałości na ugięcie kępki włosia ręcznych szczoteczek do zębów

● Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie cementu tlenkowo-cynkowego eugenolowego i tlenkowo-cynkowego bezeugenolowego

● Oznaczanie wytrzymałości na zginanie i chłonność wody polimerowych materiałów do wypełnień, odbudowy i cementowania zębów

● Oznaczenie zawartości fluoru w płynie do płukania jamy ustnej

● Oznaczanie zgodności materiałów wyciskowych alginianowych z gipsem

● Oznaczanie zmęczeniowe śródkostnych implantów dentystycznych

8. BADANIE SPOIW, ZAPRAW BUDOWLANYCH I BETONU

8.1. Badanie cementu

● Analiza chemiczna cementu – wyznaczanie siarczków

● Oznaczanie ciepła rozpuszczania cementu

● Oznaczanie czasów wiązania cementu

● Oznaczanie konsystencji cementu

● Oznaczanie mrozoodporności cementu

● Oznaczenie pucolanowości cementów

● Oznaczanie stopnia białości cementu

● Oznaczanie stopnia zmielenia cementu metodą sitową i przepuszczalności powietrza

● Oznaczenie w cemencie zawartości chromu(VI) rozpuszczalnego w wodzie

● Oznaczanie wytrzymałości cementu na zginanie i ściskanie

● Oznaczanie zatrzymania wody w zaprawie cementowej

● Oznaczanie zawartości części nierozpuszczalnych cementu

8.2. Badanie betonu

● Oznaczanie gęstości w stanie suchym autoklawizowanego betonu komórkowego

● Oznaczanie odporności na zamrażanie-rozmrażanie autoklawizowanego betonu komórkowego

● Oznaczenie przyczepności autoklawizowanego betonu komórkowego do prętów zbrojenia metodą wypychania

● Oznaczanie skurczu podczas wysychania autoklawizowanego betonu komórkowego

● Oznaczanie wilgotności autoklawizowanego betonu komórkowego

● Oznaczanie wytrzymałości betonu na ściskanie i zginanie

● Oznaczanie wytrzymałości betonu na ściskanie metodą ultradźwiękową

● Oznaczanie wytrzymałości prefabrykatów z betonu

8.3. Badanie gipsu budowlanego

● Oznaczanie absorpcji wody przez masę szpachlową

● Oznaczenie czasu wiązania zaczynu gipsowego

● Oznaczanie normalnej konsystencji do sporządzania zaprawy gipsowej

● Oznaczanie odporności na pękanie mas gipsowych

● Oznaczanie przyczepności tynku gipsowego do określonego podłoża

● Oznaczanie stopnia zmielenia spoiw gipsowych

● Oznaczanie stosunku woda/spoiwo gipsowe metodą zasypywania i stolika dyspersji

● Oznaczanie twardości mas gipsowych

● Oznaczanie wytrzymałości gipsu na ściskanie po 2 godzinach twardnienia

● Oznaczanie wytrzymałości gipsu na zginanie po 2 godzinach twardnienia

● Oznaczanie zmian liniowych związanego zaczynu gipsowego

8.4. Badanie wapna budowlanego

● Oznaczanie aktywnych tlenków: wapna i magnezu w wapnie

● Oznaczanie cech chemicznych wapna budowlanego – zawartość CO₂

● Oznaczanie czasu i temperatury gaszenia wapna palonego

● Oznaczenie gęstości nasypowej wapna

● Oznaczanie reaktywności kamienia wapiennego (s. 364 )

● Oznaczanie reaktywności wapna niegaszonego

● Oznaczenie składu masy zaprawy normowej i zapotrzebowania na wodę do oznaczania wielkości rozpływu i głębokości wnikania

● Oznaczenie stałej objętości wapna budowlanego

● Oznaczenie zatrzymywania wody w świeżej zaprawie wapiennej

● Oznaczenie zawartości powietrza w świeżej zaprawie wapiennej

● Oznaczanie zawartość wapna czynnego

● Oznaczanie wilgoci w wapnie budowlanym

● Oznaczenie wydajności wapnaROZDZIAŁ 1 Badanie surowców i wyrobów włókienniczych

1.1. Metody identyfikacji surowców włókienniczych

Oznaczanie składu surowcowego wyrobów włókienniczych rozpoczyna się od wstępnej identyfikacji ocenianego wyrobu, wykonanej na reprezentatywnej próbce za pomocą odpowiednio przygotowanych wzorców:

● nitki bada się pojedynczo,

● w próbkach tkanin bada się oddzielnie nitki osnowy i wątku wg wzorca,

● dzianiny należy spruć i wyodrębnić wg norm poszczególne nitki do badań.

Badania należy powtórzyć w celu potwierdzenia wyników.

Oznaczanie palności wyrobów włókienniczych polega na ujęciu szczypcami próbki 5–10 nitek wzajemnie skręconych, zbliżeniu do płomienia i obserwowaniu szybkości palenia się włókien, a po wyjęciu ich z płomienia – ocenie, czy smażą się one, czy topią, a ponadto ocenie zapachu powstałego w procesie spalania, a po ostygnięciu – rodzaju pozostałości oraz popiołu. Metoda ta służy do odróżniania włókien celulozowych od białkowych, a także włókien z polimerów syntetycznych od włókien z polimerów naturalnych.

Dla ułatwienia wskazane jest wykonanie przed badaniem prób porównawczych na znanych włóknach. Próby spalania umożliwiają na ogół tylko orientacyjne określenie rodzaju danego włókna. Do badania mieszanek włókien należy rozwłóknić całkowicie próbkę i badać osobno poszczególne włókienka, gdyż łączne ich palenie nie daje jednoznacznych wyników. W celu oznaczenia skręcony pęczek drobnych włókienek o długości kilku centymetrów chwyta się pęsetą i wprowadza w płomienie palnika gazowego lub zapałki. Gdy włókna miękną i kurczą się, utrzymuje się je w płomieniu do zapalenia się i spłonięcia na popiół lub dopóki nie okaże się, że są one niepalne. Podczas próby należy obserwować: szybkość spalania, zmianę stanu skupienia włókna przed spalaniem i podczas spalania, charakterystyczny zapach spalania oraz wygląd i strukturę pozostałego popiołu. Włókna roślinne naturalne i sztuczne z regenerowanej celulozy spalają się szybko, bez stopienia, z wydzieleniem charakterystycznego zapachu spalonego papieru, z minimalną ilością białoszarego lekkiego popiołu. Włókna octanowe spalają się wolniej, tworząc stopione, pęcherzykowate, zwęglone kuleczki z wydzieleniem ostrego kwaśnego zapachu. Włókna alginianowe nie palą się, a tylko żarzą, bez specyficznego zapachu, przy czym jasny popiół zachowuje szkielet włókna. Włókna zwierzęce naturalne (wełna, włosy, jedwab) i sztuczne (pochodne regenerowanych białek) spalają się znacznie wolniej, topią się i wzdymają, wydzielając zapach spalonego rogu lub włosów, jak również pozostawiając zwęglone, pęcherzykowate kuleczki. Jedwab naturalny obciążony solami metali pali się źle, nie topi się i nie wzdyma oraz pozostawia żarzący się w płomieniu szkielet włókna. Włókna nieorganiczne (azbest, włókno szklane, nitki metalowe) nie palą się i nie pozostawiają żadnego zapachu. Włókna syntetyczne ulegają z reguły stopieniu, niektóre początkowo topią się, a później zapalają, dając charakterystyczny zapach i wygląd pozostałości.

Zaletą tych badań jest prostota wykonania i szybkość. Przy pewnej wprawie dają dość dobre wyniki oceny jakościowej.

Oznaczanie surowców włókienniczych z zastosowaniem suchej destylacji polega na badaniu gazowych produktów rozkładu włókien poddawanych ogrzewaniu do wyższej temperatury. Próbkę włókna umieszcza się w suchej rurce szklanej zatopionej na jednym końcu bądź w małej probówce i ostrożnie ogrzewa palnikiem, a na wylocie rurki umieszcza się zwilżony papierek wskaźnikowy do badania odczynu wydzielających się gazów lub stwierdzenia obecności siarki.

Włókna białkowe naturalne i regenerowane, większość poliamidowych oraz poliuretanowe dają gazowe produkty rozkładu o odczynie alkalicznym, zabarwiając czerwony papierek lakmusowy na niebiesko, a fenoloftaleinowy na czerwono. Wełna i w mniejszym stopniu włókno kazeinowe zabarwiają papierek z octanem ołowiu na skutek obecności siarki. Próba włókien poliamidowych nie daje pewnego wyniku, gdyż produkty rozkładu niektórych gatunków mają odczyn kwaśny. Włókna celulozowe i octanowe dają produkty o odczynie kwaśnym, zabarwiając niebieski papierek lakmusowy na czerwono. Kwaśne produkty daje też włókno polichlorowinylowe, które można rozróżnić przy użyciu papierka Kongo. Kwaśne produkty rozkładu tych włókien zabarwiają papierek na kolor intensywnie niebieski, a słabo kwaśne produkty rozkładu włókna celulozowego – zabarwiają papierek na bladoniebiesko. Włókna polietylenowe dają produkty gazowe o odczynie słabo kwaśnym. Włókna poliestrowe dają produkty o odczynie obojętnym, a poliakrylonitrylowe niekiedy o odczynie kwaśnym, a niekiedy alkalicznym. Próba suchej destylacji nie daje jednoznacznego wyniku.

Oznaczanie chemiczne surowców włókienniczych polega na ich rozpuszcza-niu w różnych rozpuszczalnikach i obserwacji oraz identyfikacji. Najdokładniejsze wyniki identyfikacji można uzyskać w połączeniu z obserwacją pod mikroskopem. W przypadku identyfikacji włókien metodą mikroskopową konieczna jest znajomość charakterystycznych cech zewnętrznych poszczególnych rodzajów włókien, tzn. widoków podłużnych oraz poprzecznych. Uzyskane obrazy należy porównać z odpowiednimi wzorcami. Opis widoków podłużnych oraz przekrojów poprzecznych wybranych włókien przedstawiono w normie PN-P-04604:1972P . Dla dokładniejszego rozpoznawania włókien opracowano schematy jakościowej analizy umożliwiające dokładne określenie rodzaju badanego włókna na podstawie jego specyficznej rozpuszczalności w różnych związkach. Badania wykonuje się na gorąco w probówce, podgrzewając palnikiem próbkę włókien zanurzoną w niewielkiej ilości chemicznego rozpuszczalnika charakterystycznego tylko dla danego rodzaju włókna. Następuje całkowite rozpuszczenie włókien, czyli ich plastyfikacja. Jeżeli nie nastąpi rozpuszczenie włókna po 10 minutach, należy przyjąć, że dany odczynnik chemiczny nie rozpuszcza włókien, czyli próba dała wynik negatywny. Wszystkie schematy postępowania są opracowane dla określonych rodzajów włókien. Badanie nowego rodzaju włókna syntetycznego daje wyniki niepewne, dlatego schematy te muszą być ciągle uzupełniane.

Oznaczanie długości i wskaźników włókien przyrządem Almeter zgodnie z normą PN-P-04770:1986P polega na wyznaczeniu wskaźników charakteryzujących rozkład długości włókien w czesance wełnianej i wełnopodobnej. Próbki do badań dobiera się sposobem losowym zależnie od masy: do 5000 kg – 3 kłęby, powyżej 5000 kg – 3 kłęby plus jeden dla każdych 2000 kg. Z każdego opakowania jednostkowego należy pobrać próbki pierwotne o długości około 120 cm, zachowując odstęp minimum 3 m od końca czesanki, i ułożyć je w linii prostej prostopadłej do osi włókien. Liczba wyciąganych włókien zależy od ich grubości i możliwości pomiarowych przyrządu Almeter. Przed wykonaniem pomiaru przyrząd pomiarowy należy odłączyć od komputera i skontrolować, czy miernik jest wyzerowany, po czym ponownie włączyć i odczekać 10 min przed sprawdzeniem tzw. zera mechanicznego. W razie potrzeby skorygować położenie wskazówki za pomocą śruby znajdującej się u dołu miernika. Następnie próbkę roboczą przygotowaną wg normy należy ułożyć na podkładce z folii w szufladce urządzenia pomiarowego na jej bocznych metalowych listwach, po czym wsunąć ją ręcznie w głąb przyrządu. Następnie pokrętłem nastawić zero elektryczne. W tym celu należy kręcić pokrętłem głównym przeciwnie do ruchu wskazówek zegara do momentu, aż wskazówka miernika pokryje się ze swoim odbiciem lustrzanym. Punkt zwrotny powinien znajdować się pomiędzy wartościami 70 a 80. Następnie, używając tego samego pokrętła, ustawić wskazówkę miernika dokładnie na wartości 100. Jeżeli punkt zwrotny przypada w położeniu wskazówki na prawo lub lewo od wartości 100, to znaczy, że próbka robocza jest odpowiednio za mała lub za duża do badań i należy przygotować nową próbkę z tego samego końca odcinka czesanki, odpowiednio zwiększając lub zmniejszając liczbę wyciągnięć. Przeprowadzanie pomiaru należy rozpocząć od odczytania wartości w chwili ustawienia dźwigni w pozycji 0 i wyciągnięciu szufladki. Następnie należy przełączyć urządzenie w pozycję funkcji 1 i po samoczynnym zatrzymaniu się szufladki odczytać wynik, analogicznie w pozycji funkcji 2. Przerwa między odczytem tych dwóch wartości nie powinna być dłuższa niż 10 sekund od momentu samoczynnego zatrzymania się szufladki. Następnie należy przełączyć przełącznik funkcji na pozycję Ampli, wartość na mierniku powinna wtedy zawierać się między 46 a 50, po czym sprawdzić, czy ostrze blaszki pokrywa się z linijką boczną szufladki. W przypadku, gdy nie pokrywa się i wskazuje wartość inną niż 0, należy zapisać tę wartość i uwzględnić ją przy wyznaczaniu zawartości włókien krótszych lub dłuższych od założonej długości. W tym położeniu szufladki odczytać wartość wskazaną na mierniku, zwracając uwagę, by podczas odczytu wskazówka pokrywała się jednocześnie ze swoim odbiciem w lusterku miernika. Następnie przestawić dźwignię pomiarową do pozycji 0, wyciągnąć szufladkę wraz z próbką i na tym pomiar zakończyć. W wyniku pomiaru uzyskuje się :

● średnią długość grubościową włókien w próbce roboczej H_(i)

(1.1)

gdzie: α – współczynnik zależny od przyjętego zakresu pomiaru zgodnie z normą ;

I_(1i) – wartość odczytana po samoczynnym zatrzymaniu się szufladki w pozycji funkcji 1.

● średnią długość grubościową włókien w partii czesanki H

(1.2)

gdzie: n – liczba badanych próbek roboczych.

● średnią długość wagową włókien w próbce roboczej B_(i)

(1.3)

gdzie: β – współczynnik zależny od przyjętego zakresu pomiaru zgodnie z normą ;

I_(2i) – wartość odczytana po samoczynnym zatrzymaniu się szufladki w pozycji funkcji 2.

● średnią długość wagową włókien w partii czesanki B

(1.4)

● współczynnik zmienności długości grubościowej włókien w próbce roboczej V_(Hi)

(1.5)

● współczynnik zmienności długości grubościowej włókien dla partii czesanki V_(H)

(1.6)

● zawartość włókien krótszych od założonej długości na podstawie częstości grubościowych dla próbki roboczej R_(Hi)

(1.7)

gdzie: L_(Ki) – odczyt z miernika przyrządu przy takim ustawieniu szufladki, w którym ostrze blaszki przymocowanej do obudowy wskazuje na linijce bocznej wartość równą sumie algebraicznej przyjętej długości włókien krótkich i wartości wskazywanej, gdy ostrze blaszki nie pokrywa się z linijką boczną szufladki i wskazuje wartość inną niż 0.

● zawartość włókien krótszych od założonej długości na podstawie częstości grubościowych dla partii czesanki R_(H)

(1.8)

Podając wynik oznaczenia należy określić charakterystykę badanej czesanki i rodzaj włókien.

1.2. Badanie liniowych wyrobów włókienniczych

Oznaczanie cienkości włókien lnianych metodą permeametryczną zgodnie z normą PN-ISO 2370:1999P polega na pomiarze oporu powietrza przepływającego przez pęczek włókien lnianych ułożonych równolegle w dwóch pierścieniach w określonej wysokości i różnych średnicach, a następnie obliczeniu wskaźnika powierzchni właściwej pęczka i gęstości włókien, które charakteryzują ich cienkość. Próbką do badań jest pęczek sześciu ułożonych równolegle włókien o długości 80 mm i masie 2,8–3,2 g. Przed wykonaniem oznaczenia należy wyrównać włókna przez czesanie i ułożyć je w tym samym kierunku jedno na drugim. Przykładowy aparat do czesania przedstawiono na rysunku 1.1.

Rys. 1.1. Przykładowy aparat do czesania

W przyrządzie pomiarowym należy ustawić objętościową prędkość przepływu powietrza 0,5 cm³/s, po czym odłożyć przyrząd na 30 min, tak aby uzyskać przepływ stacjonarny, przy ciśnieniu wstępnym ustawionym na 1 bar. Następnie pęczek włókien ułożonych równolegle należy uchwycić cienkim sznurkiem w połowie jego długości i wprowadzić przy pierwszym pomiarze do pierścienia o średnicy wewnętrznej 10 mm, a przy drugim 11 mm, umieścić w komorze pomiarowej i przykryć pokrywą. Po zrównoważeniu ciśnienia na manometrze wodnym należy dwukrotnie obliczyć opór powietrza przepływającego przez pęczek R_(1,2) ze wzoru

(1.9)

gdzie: Q – objętościowa prędkość przepływu powietrza, cm³/s; Δh – wysokość słupa wody odczytana na manometrze w położeniu pionowym, cm.

Wskaźnik powierzchni właściwej pęczka włókien A′ i gęstość włókna lnianego ρ₁, oblicza się ze wzorów

(1.10)

(1.11)