Bruno Kreisky. Polityka zagraniczna i dyplomacja wobec PRL (1959-1983) - ebook

Dyplomacja Brunona Kreisky’ego wobec Polski w latach 1959-1983 miała przynosić korzyści obu stronom. Działając zgodnie z przekonaniem wypełniania obowiązku wobec swojego kraju, wzmacniając Wiedeń i przygotowując go do roli międzynarodowego centrum politycznego, wspomagał on zarazem rozwój państw sąsiednich. Zwracał uwagę, że w interesie Wiednia leży, by kierunek zmian na obszarze wschodnim miał charakter wyłącznie ewolucyjny. Dzięki Polsce Kreisky zmieniał swe podejście do innych krajów Europy Środkowej. Choć negatywnie oceniał polskie doświadczenia związane z kształtowaniem demokracji w przeszłości, już podczas pierwszej wizyty w 1960 r. przekonał się, że z Warszawy wychodził silny impuls do pozostałych państw regionu, zachęcający do otwarcia na Zachód. Kreisky przewidywał, że emancypacja społeczeństw za żelazną kurtyną może następować wyłącznie za przyzwoleniem Moskwy. Jakakolwiek ingerencja, zachęta i presja na obywateli państw wschodnich, mobilizująca ich do zrywów rewolucyjnych skazana była, jak sądził, na porażkę. Jednakże zawsze, kiedy do tych zrywów dochodziło - na Węgrzech, w Czechosłowacji czy Polsce - Austria pomagała poszkodowanym. Kanclerz konsekwentnie sprzeciwiał się przy tym sankcjom międzynarodowym wobec władz komunistycznych, gdyż uważał, ze godzą one przede wszystkim w zwykłych obywateli. Polskie władze wykorzystywały to podejście propagandowo.

Wykaz skrótów 9

Wstęp 13

I. Stosunki polsko-austriackie w powojennej rzeczywistości (1945–1958) 31

1. Sytuacja międzynarodowa Austrii. Od alianckiej okupacji do statusu neutralności 33

2. Wznowienie polsko-austriackich stosunków dyplomatycznych 5 marca 1946 r. Ustanowienie przedstawicielstw w Wiedniu i Warszawie 61

3. Charakter relacji Wiednia z komunistyczną Polską do roku 1958 77

4. Wnioski 89

II. Dyplomacja Bruno Kreisky’ego, ministra spraw zagranicznych Austrii, wobec PRL (1959–1966) 93

1. Kariera polityczna Bruno Kreisky’ego. Droga do urzędu ministra spraw zagranicznych Austrii 95

2. Miejsce PRL w austriackiej koncepcji „dobrego sąsiedztwa” 112

3. Polityczny aspekt relacji Wiedeń–Warszawa. Wizyta Kreisky’ego w Polsce w 1960 r. 138

4. Charakter współpracy gospodarczej 157

5. Rola kultury w kształtowaniu stosunków dwustronnych 168

6. Wnioski 180

III. Polityka kanclerza Bruno Kreisky’ego wobec Polski w okresie „dekady Edwarda Gierka” (1970–1980) 185

1. Stosunki polityczne. Cztery wizyty kanclerza w Polsce 187

2. Umowy gospodarcze i ich realizacja 211

3. Popieranie spraw polskich na forum międzynarodowym 231

4. Wnioski 245

IV. Ostatnie lata kanclerstwa Bruno Kreisky’ego. Kryzys w stosunkach austriacko-polskich (1981–1983) 249

1. Wiedeń wobec próby reform polityczno-społecznych i gospodarczych w Polsce 251

2. Reakcja na wprowadzenie stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. 275

3. Pomoc humanitarna Austrii 291

4. Kanclerz Kreisky wobec polskich zabiegów o normalizację stosunków dwustronnych 299

5. Wnioski 314

V. Bruno Kreisky i jego polityka zagraniczna w polskim dyskursie publicznym 317

1. Metahistoria i adaptacja społecznych narzędzi badawczych w naukach humanistycznych 319

2. Badanie polityki zagranicznej w dyskursie publicznym. Polskie wizerunki Bruno Kreisky’ego 325

3. Wnioski 357

Zakończnie 363

Zusammenfassung. Bruno Kreisky. Diplomatie und Außenpolitik gegenüber der VR Polen (1959–1983) 371

Summary. Bruno Kreisky. Foreign policy and diplomacy towards Poland (1959–1983) 375

Wykaz źródeł i literatury 377

Indeks osobowy 407

Od redakcji 419