Córka gniewu - ebook

7 października 1571 –

Lepanto –

Zatoka Patraska

1

Bladożółta tarcza słońca zapowiadała upał. Niebo było bezchmurne, a po wczesnorannej mgle nie było już najmniejszego śladu. Rozpłynęła się jak ostatni akord nocy, po której spokojnie, powoli, jakby nieco z ociąganiem, wstawał kolejny piękny dzień. Z sennym urokiem bezmiaru błękitu silnie kontrastowało to, co działo się pod jego sklepieniem. Na tafli zaczerwienionego od krwi morza, pomiędzy fragmentami roztrzaskanych okrętów dryfującymi ku niewiadomemu przeznaczeniu, unosiły się setki, tysiące ludzkich ciał. Kanonady armatnie mieszały się z hukiem wystrzałów z arkebuzów. Krzyki dowódców zagłuszały jęki konających i błagania rannych. Ponad nimi zaś pokrzykiwało nadmorskie ptactwo.

Nagle niewielki pocisk ze świstem przeciął powietrze, jednak w panującym wokoło zgiełku nikt go nie usłyszał. Wysoki mężczyzna w białym turbanie zwalił się na ziemię. Muślin barwy świeżego śniegu, precyzyjnie zwinięty wokół jego głowy, szybko zabarwił się szkarłatem.

– Ojcze! – jęknął młodzieniec stojący tuż obok. – Ojcze!

Łkając, padł na kolana obok leżącego. Po chwili dołączył do niego fechtujący nieco dalej brat.

– Medyka! – wrzasnął, lecz w ferworze walki nikt nie zareagował.

Synowie klęczeli przy wydającym ostatnie tchnienie ojcu i zawodzili z żalu. Krew znaczyła ich bogato zdobione szaty rozległymi plamami. Konający spróbował się do nich uśmiechnąć, powiedzieć cokolwiek, jakoś ich pocieszyć, lecz nie zdołał. Słowa zamarły mu na wargach, które opuścił jedynie nikły obłoczek pary. Mężczyzna nie żył. Młodzieńcy wybuchnęli płaczem tak rozdzierającym, że ich boleść przyciągnęła uwagę walczących w pobliżu.

– Skonał – wyszeptał ktoś z nabożnym szacunkiem, a jego słowa szybko rozniosły się pomiędzy ludźmi.

W chwilę później walki na „Sultanie”, okręcie flagowym Imperium Osmańskiego, ustały. Żołnierze i dostojnicy zgromadzeni w pobliżu poległego zdjęli nakrycia głowy, niektórzy rozrywali swoje kaftany w geście rozpaczy, inni padli na kolana i wzywali miłosierdzia Jedynego Boga.

– Ali Müezzinzade martwy! – Żołnierze przekazywali sobie informacje w językach ze wszystkich zakątków Imperium Osmańskiego.

Wśród bitewnej wrzawy rozległ się przeciągły, donośny odgłos tureckiego rogu. Po nim nastąpiła krótsza od mrugnięcia powiek chwila ciszy, która jednakże sprawiła, że walczący wstrzymali oddech i zaczęli się nerwowo rozglądać na boki. Niepokój ścisnął serca wszystkich. Coś musiało się wydarzyć. Czy było to wezwanie do odwrotu, czy może pieśń triumfu? Czyżby losy bitwy zostały rozstrzygnięte? A jeśli tak, która ze stron odniosła zwycięstwo?

Żołnierze obu armii mrużyli oczy, za zasłoną dymu usiłując wypatrzeć okrętów flagowych swoich dowódców. Wtem szarą kurtynę przedarł jasny promień słońca. Blask dnia odbił się od złoceń na zdobieniach „La Reala” i rozszczepił w kropelkach wody. Wokół okrętu Don Juana de Austrii utworzyła się świetlista łuna. Pomalowany w barwy Królestwa Hiszpanii okręt wyglądał nieziemsko, skąpany w szkarłacie jak we krwi, połyskując, jakby zstąpiły nań boska siła i błogosławieństwo. Tylko uważny obserwator zdołałby w pierwszej chwili dostrzec sczepiony z nią, skryty w cieniu okręt osmańskiej admiralicji – „Sultanę”.

Z głównego masztu potężnego tureckiego galeasa opuszczano powoli zielony sztandar Proroka. Po chwili na nagi słup wciągnięto hiszpańską flagę. To był znak, na który czekano. Nagle wszystko się wyjaśniło. „Sultana” została zdobyta przez wojska Ligi Świętej. Na ten widok z tysięcy gardeł wydobył się ryk.

– Zwycięstwo! – wykrzykiwali chrześcijanie, rzucając się na kolana i wbijając wzrok w niebo, skąd, czego byli niemal pewni, nadeszła dla nich pomoc.

– Biada nam! – łkali żałośnie z właściwą ludziom Wschodu emocjonalnością żołnierze armii sułtana Selima II.

Na moment wszyscy jakby zapomnieli o walce. Jedni płakali, nie mogąc pojąć tego, co zaszło. Inni wznosili triumfalne okrzyki, padali sobie w ramiona, całowali różańce, intonowali pieśni sławiące Najświętszą Panienkę, która poprowadziła ich do zwycięstwa. Ta chwila przesądziła o losach bitwy. Gdy pierwsze emocje opadły, walka samoistnie rozgorzała na nowo.

W żołnierzy chrześcijańskich wstąpił nowy duch. Zmęczone ramiona odzyskały siły. Perspektywa przechylonej na ich stronę szali zwycięstwa nad armią niewiernych oraz wizja bajecznych łupów, przyobiecanego przez papieża odpustu wszystkich grzesznych czynów i gwarancja wejścia do szczęśliwości raju koiły ból, łagodziły głód i pragnienie, czyniły znośniejszym upał rozpoczynającego się dnia. Powietrze wypełnił szczęk stalowych ostrzy, z których sypały się iskry.

Po kolejnej godzinie morderczych zmagań było już po wszystkim. Oddziały tureckie jeden po drugim zaczęły składać broń. Gdy chmury armatniego dymu rozproszyły się zupełnie, przepuszczając światło poranka, na wodach Zatoki Patraskiej w plamach krwi unosiły się brutalnie okaleczone ciała. Niektóre z nich jak ryby w sieci wiły się w konwulsjach, usiłując zaczerpnąć tchu. Ludzie walczyli do końca o oddech, nim napełniwszy płuca powietrzem ten ostatni raz, ukołysani falami zapadali w wieczny sen.

2

Jelena otworzyła oczy. Ujrzała bezkresny lazur nieba, nieskalany ani jednym obłokiem. Wokoło było cicho. Nigdy dotąd nie słyszała takiej ciszy. W pierwszej chwili, zanurzona w otchłani milczenia, pomyślała, że umarła. Nie czuła własnego ciała. Zdawało jej się nawet, że nie oddycha. Przeszłość nie miała już znaczenia, przyszłości nie było. Ogarnięta dziwnym spokojem, jakiego nie doświadczyła nigdy wcześniej, wpatrywała się w niebo, dryfując w niebycie.

Nagle padł na nią cień; poczuła ostry zapach potu, a zaraz potem z błogostanu wyrwało ją brutalne klepnięcie w policzek. Jęknęła.

– Żyje! – wrzasnął ktoś tuż nad jej głową.

To jedno słowo zadziałało jak mechanizm rozwierający śluzę na wezbranej rzece. Potężna fala bodźców uderzyła w Jelenę. Poczuła pulsowanie skroni, rwący ból w prawym ramieniu i palące promienie słońca na twarzy. Dłoń wciąż miała kurczowo zaciśniętą na rękojeści pistoletu. Odór potu mężczyzny zmieszał się w jej nozdrzach z metalicznym zapachem krwi.

W oddali ktoś znów krzyknął. Nie zdołała rozróżnić słów. Ten ktoś musiał jednak zadać jakieś pytanie, bo po chwili w jej uszach ponownie zadudnił głos klęczącego obok człowieka.

– Ranny. Niegroźnie.

Jelena poruszyła się i z trudem dźwignęła na kolana. Ciało miała odrętwiałe, nogi jak z waty. Bolała ją głowa. Podłoże kołysało się sennie, przyprawiając ją o mdłości. Nie mogła zogniskować wzroku. Dłuższy czas zajęło jej przypomnienie sobie, że oto leży na deskach bocianiego gniazda na maszcie statku. Łagodne mruczenie fal jedynie z rzadka przerywały pokrzykiwania marynarzy. Było spokojnie. Zbyt spokojnie.

– Co się dzieje? – wychrypiała.

– Zwycięstwo! – zawołał marynarz, a z dołu odpowiedziało mu kilka radosnych okrzyków. – Ich dowódca padł od strzału.

Myśli Jeleny, dotąd dziwnie mętne, rozjaśniły się od tych słów. Nie chybiła, kula dosięgnęła celu. Wspomnienia powróciły jedno po drugim, nieznośnie uporządkowane w obnażaniu prawdy o tym, co zrobiła. Lepanto. Bitwa morska. Zadanie powierzone przez ojca Vicenza. Nabity pistolet wymierzony w głowę tureckiego dowódcy, Alego Müezzinzade. Blask słońca odbitego w krwawniku przyczepionym do lśniąco białego muślinu turbanu. Twarz ukochanego mężczyzny. Krzyk konającego Gašpara. Strzał. Krwawnik.

– Özgün… – wymamrotała, ponownie opadając na deski. – Özgün…

– Co mówisz? – zapytał marynarz, lecz Jelena mu nie odpowiedziała. Zamknęła oczy, a po jej policzku spłynęła łza.

Marynarz przyglądał jej się przez chwilę, po czym szybkim ruchem przerzucił sobie drobnego żołnierza przez ramię i zaczął schodzić z masztu. Jelena miała wrażenie, że przy każdym drgnieniu przeszywa ją miecz bólu. Zemdlała.

Gdy znów się ocknęła, leżała w pościeli w kajucie. Przez małe okrągłe okienko do pomieszczenia wpadało pomarańczowe światło chylącego się ku końcowi dnia. Spojrzała w dół. Rana była opatrzona, a ramię zabandażowane.

– Pić – szepnęła niepewna, czy ktoś ją usłyszy.

Postać skryta dotąd w cieniu zbliżyła się do jej posłania.

– Dobrze się spisałaś – powiedział ojciec Vicenzo, siadając na rogu siennika. Przysunął cynowy kubek do ust dziewczyny.

– Gašpar? – spytała z nadzieją, gdy zaspokoiła już pierwsze pragnienie.

– Niech spoczywa w pokoju. – Duchowny przeżegnał się teatralnie, choć żaden mięsień na jego twarzy nie drgnął. Ksiądz zdawał się nieporuszony śmiercią bliskiego współpracownika.

Jelena milczała chwilę, nim znów się odezwała.

– Müezzinzade też nie żyje, prawda? – Starała się panować nad głosem, by kapłan nie domyślił się, że naprawdę chciałaby zapytać o jednego z młodzieńców towarzyszących dowódcy Osmanów.

– Tak. Bóg obdarzył nas zwycięstwem, a Imperium Osmańskie już się nie podniesie. Najwyższy pozwolił nam obrócić w pył wraże wojska z ich dowódcą na czele.

– A pozostali… – zawahała się dziewczyna.

Ojciec Vicenzo wbił w nią przenikliwe spojrzenie. Wiedziała już, że popełniła błąd; wzbudziła jego czujność.

– Pozostali? – spytał głosem, w którym pobrzmiewały nutki podejrzliwości.

– Nasi dowódcy – dokończyła szybko Jelena, ogarnięta złymi przeczuciami. – Przeżyli?

– Nasi? O kogo chcesz zapytać, księżniczko? Z kim się utożsamiasz? O kogo się tak troszczysz? – Ojciec Vicenzo popatrzył jej prosto w oczy. – O chrześcijańską admiralicję czy może o sułtańskie psy?

Ciałem Jeleny wstrząsnął dreszcz. Nie mogła pojąć, jakim sposobem duchowny zdołał odczytać najgłębsze tajemnice jej duszy. Nie powiedziała nic więcej. Odwróciła wzrok.

– Powinnaś odpoczywać – odezwał się znów sekretarz kardynała Ferdynanda Medyceusza. – Wkrótce dopłyniemy do portu. W Mesynie zajmą się tobą konsyliarze Jego Świątobliwości. Będziesz w dobrych rękach. Nic złego cię więcej nie spotka…

Te słowa sprawiły, że zimna obręcz strachu zacisnęła się wokół jej gardła. Zabrzmiała w nich niewypowiedziana groźba.

– …dopóki będziesz wierna swej przysiędze – dodał ksiądz, podnosząc się z posłania. – A teraz odpoczywaj, księżniczko. To był ciężki dzień.

3

O tym, co dokładnie wydarzyło się pod Lepanto, Jelena dowiedziała się w jakiś czas później, gdy dziewka służebna imieniem Giulia przyniosła jej posiłek. Gorączka ustąpiła, więc dziewczyna poprosiła, by posługaczka pomogła jej usiąść. Nadal musiała być karmiona, gdyż jej prawe ramię pozostawało unieruchomione.

Giulia troskliwie ułożyła poduszki za plecami urodziwego podopiecznego księdza Vicenza. Karmiła mężczyznę gęstym, pełnym ziół i mięsiwa gulaszem, zabawiając go przy tym rozmową. Najbardziej interesującym młodego żołnierza tematem wydawał jej się przebieg bitwy, w której został ranny, więc z zapałem zabrała się do relacjonowania wydarzeń, od czasu do czasu rzucając mu spod przymkniętych powiek roziskrzone nadzieją spojrzenie.

– Powiadają, że książę García de Toledo Osorio, który walczył już kiedyś z sułtańskimi dzikusami u wybrzeży Sycylii, nakłonił Don Juana de Austrię do zmiany taktyki. Sam dowódca miał inne plany, ale podążył za jego radą, i jak widać, dobrze zrobił.

– Doprawdy? – Jelena starała się zachęcić Giulię, by ta mówiła dalej. Choć głos po bitwie miała wciąż ochrypnięty, mówiła cicho, by nie zdradził jej żaden dziewczęcy ton.

Służąca kilkakrotnie pokiwała głową.

– Tak, tak właśnie było, a Toledo doradził, by nie ustawiać statków w tradycyjnym szyku bojowym, ale żeby podzielić je na kilka mniejszych grup, które będą mogły manewrować samodzielnie. Przed nimi płynęło kilkadziesiąt potężnych galeonów weneckich. Na pokładzie każdego z nich umieszczono mnóstwo armat, które miały wyrządzić pierwsze, straszliwe szkody wśród osmańskich wojsk – opowiadała służąca, podnosząc do ust rannego kolejne łyżki strawy. Jelena wiedziała, że dziewka powtarza zasłyszane w mieście historie, nie rozumiejąc do końca ani znaczenia słów, których używa, ani o czym tak naprawdę mówi, ale nie przerywała jej, nie zadawała pytań, licząc na to, że dziewczyna mimochodem wyjawi coś w interesującej ją kwestii. – Bitwa była zacięta. Ogień i dym spowijały wszystko wokół. Ludzie mówią, że morze zabarwiło się szkarłatem od krwi zabitych spływającej z pokładów w wodną kipiel. Trwał pojedynek pomiędzy sczepionymi ze sobą statkami dowódców. Żadna ze stron nie miała pewności zwycięstwa. Przewaga była to po jednej, to po drugiej stronie. Tureckie diabły kilkakrotnie wdzierały się na hiszpański okręt flagowy „La Real”, ale dzięki Bogu za każdym razem udawało się ich stamtąd wyprzeć. I wtedy padł strzał.

Służąca urwała nagle. Jej policzki zaczerwieniły się z przejęcia, oczy zaszły mgłą. Podobnie jak większość mieszkańców Mesyny, od kilku dni żyła wyłącznie niesamowitymi wydarzeniami, które rozegrały się u wejścia do Zatoki Patraskiej. Jelena miała ochotę ponaglić dziewczynę, ale z niemałym trudem powstrzymała się, nie chcąc wzbudzać podejrzeń swym nadmiernym zainteresowaniem.

– Nikt nie wie, czyj palec pociągnął za spust. Niezauważona przez nikogo kula przecięła powietrze i trafiła prosto w głowę tureckiego dowódcy – ciągnęła tamta drżącym z emocji głosem. – Ktoś go zastrzelił, rozstrzygając tym samym o naszym zwycięstwie.

– Wiadomo, kto to był? – odważyła się spytać Jelena.

Dziewczyna pokręciła głową i westchnęła ciężko.

– Niestety. Ale wszyscy, od Don Juana de Austrii poczynając, a na mojej matce kończąc, wiele by dali, by się tego dowiedzieć. Całe miasto huczy od plotek i domysłów. Wysłannicy możnych szukają tego strzelca po całym mieście. Kobiety zaś powiadają, że te poszukiwania i tak na nic się zdadzą, bo to nie ludzkie dzieło; że to Bóg zesłał tajemniczego mściciela, by obronił chrześcijański świat, i że sam Święty Michał Archanioł prowadził kulę, aby mocą Bożą zapędzić turecką zarazę do piekieł, gdzie jej miejsce.

Jelena miała ochotę się roześmiać, słysząc te niedorzeczne sugestie. By ukryć rozbawienie, otworzyła szeroko usta, domagając się kolejnej porcji jedzenia.

– Apetyt dopisuje. To znak, że zdrowie wraca – stwierdziła tymczasem Giulia, wyskrobując z miseczki resztkę gulaszu. – Pójdę po więcej.

– Nie, zostań – gwałtowanie zatrzymała ją Jelena. Obawiała się, że przy następnej okazji służąca może nie być już tak skłonna do rozmowy. A nuż po drodze ktoś ją złaje lub dziewczyna przypomni sobie o jakichś pilnych obowiązkach i nie wróci? Poza służbą nikt nie zaglądał do pokoju księżniczki, a ona sama była jeszcze zbyt słaba, by wstać z łóżka i wyjść na miasto. Nie mogła zaprzepaścić takiej okazji.

Dziewka w jednej chwili pokraśniała po czubek głowy. W jej spragnionym uczuć sercu zrodziła się nadzieja, że oto młody, urodziwy panicz zwrócił na nią uwagę, a kto wie, może zakocha się w niej i pewnego dnia wezmą ślub w miejscowej katedrze, a przebrzydła Clara Rigamonti, która całe życie wyśmiewała się z biednej Giulii, będzie się temu przyglądała. Ta wizja tak oszołomiła służkę, że całkiem zapomniała o apetycie swego podopiecznego, o przyniesieniu dodatkowej porcji jedzenia, a nawet o jego obecności. Przez pewien czas siedziała na stołeczku przy łóżku rannego i zatopiona w marzeniach skubała nitki fartuszka, nie mogąc wydobyć z siebie głosu.

Widząc jej zmieszanie, Jelena postanowiła wykorzystać sytuację i spróbować dowiedzieć się czegoś o Özgünie.

– Dowódca poległ, a co z innymi? – zapytała.

– Uluç Ali – dziewczyna z trudem przesylabizowała imię tureckiego kapudan paszy, dla pewności splunęła też dyskretnie przez ramię, by odegnać złe moce – czy jak on się tam zwał, zniszczył okręt maltańskiego dowódcy i uciekł jak szczur, zabierając z sobą jedyny sztandar utracony przez wojska Ligi Świętej. O innych wiem tylko tyle, że część zginęła na polu bitwy, a część dostała się do niewoli. Pewnego dnia mogą posłużyć za cenny okup. Sułtan poniósł dotkliwą klęskę i już nie podniesie się z kolan, na które rzucił go Don Juan de Austria! – zakończyła żarliwie.

Jelena skinęła głową, choć nie była przekonana, czy dziewczyna i ojciec Vicenzo mają rację, mówiąc, że wojska chrześcijańskie starły swych przeciwników na proch, że zadały śmiertelny cios ich potędze. Strata kilkuset okrętów, tysięcy żołnierzy i galerników niewątpliwie była dotkliwa, lecz znając wszechmoc i bogactwo Imperium Osmańskiego, sama miała niemal pewność, że dla wspieranego przez Sokollu sułtana Selima II był to nie tyle upadek, co lekkie zachwianie. Nie zamierzała jednak dłużej się nad tym zastanawiać. Giulia powiedziała, że część dowódców dostała się do niewoli. Jelena musiała zatem czym prędzej dowiedzieć się, czy był wśród nich syn Lala Mustafy, wybranek jej duszy, Özgün. Myśli, że mógł polec w walce, nie poświęciła ani chwili. Serce podpowiadało jej, że ukochany żyje. Musiała go tylko odnaleźć.

Ciąg dalszy w wersji pełnej