Działalność Żandarmerii Wojskowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w systemie bezpieczeństwa państwa w latach 1999–2018 - ebook

Wykaz akronimów

ABW — Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

ANA (ang. Afghan National Army) — Afgańska Policja Narodowa

ANCOP (ang. Afghan National Civil Order Police) — Afgańska Policja Cywilna

AW — Agencja Wywiadu

CBA — Centralne Biuro Antykorupcyjne

CIMIC (ang. Cywil Military Co-operation) — współpraca cywilno-wojskowa

CIMIN (fr. Comité InterMInistériel de haut Niveau) — Międzyresortowy Komitet Wysokiego Szczebla

COR (ang. Concept Of Requirements) — koncepcja wymagań

D-Ś — dochodzeniowo-śledczy

EUROGENDFOR, EGF (franc. Eu European Gendarmerie Force) — Europejskie Sił Żandarmerii

FLPC (ang. Final Logistic Planning Conference) — końcowa logistyczna konferencja planistyczna

GPK HNS ŻW — Główny Punkt Kontaktowy HNS ŻW

HN (ang. Host Nation) — państwo-gospodarz

HNS (ang. Host-Nation Support) — wsparcie przez państwo-gospodarza

HNS POC (ang. HNS Point Of Contact) — punkt kontaktowy HNS

HNS REQ (ang. HNS Request) — wniosek o zapewnienie HNS

HNSA (ang. HNS Arrangement) — porozumienie HNS

HNSCC (ang. HNS Coordination Cell) — komórka koordynacyjna HNS

ILPC (ang. Initial Logistic Planning Conference) — wstępna logistyczna konferencja planistyczna

ISAF (ang. International Security Assistance Force) — Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa

JHNSSC (ang. Joint Hns Steering Committee) — Połączony Komitet Koordynacyjny HNS

JIA (ang. Joint Implementation Arrangement) — wspólne porozumienie wdrożeniowe

JIC (ang. Joint Implementation Committee) — Połączony Komitet Wdrożeniowy

JLSG (ang. Joint Logistic Support Group) — połączona grupa wsparcia logistycznego

KG ŻW — Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej

LO (ang. liaison officer) — oficer łącznikowy

MON — Ministerstwo Obrony Narodowej

MOU (ang. Memorandum Of Understanding) — porozumienie ogólne

NATO (ang. North Atlantic Treaty Organisation) — Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

NATO MP COE — (ang. NATO Military Police Center of Excellence) — Centrum Eksperckie Policji Wojskowych NATO

NOA (ang. Note Of Accession) — nota o akcesji

NSE (ang. National Support Element) — narodowy element wsparcia

NSPK — Narodowy System Pogotowia Kryzysowego

OBWE — Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

ONZ — Organizacja Narodów Zjednoczonych

O-R — operacyjno-rozpoznawczy

OSŻW — Oddział Specjalny Żandarmerii Wojskowej

OŻW — Oddział Żandarmerii Wojskowej

PAT (ang. Police Advisor Team) — Policyjne Zespoły Doradcze

PKW — Polski Kontyngent Wojskowy

PŻW — Placówka Żandarmerii Wojskowej

RPOD (ang. Rail Port Of Debarkation) — kolejowy port wyładunku

SBN — System bezpieczeństwa narodowego

SC (ang. Strategic Command) — Dowództwo Strategiczne

SG — Straż Graniczna

SHAPE (ang. Supreme Headquarters Allied Powers in Europe) — Kwatera Główna Naczelnego Dowódcy Sił Sojuszniczych w Europie

SKW — Służba Kontrwywiadu Wojskowego

SN (ang. Sending Nation) — państwo wysyłające

SOFA (ang. Status of Forces Agreement) — umowa o statusie sił zbrojnych

SOI (ang. Statement of Entent) — deklaracja intencji

SOK — Straż Ochrony Kolei

SOP (ang. Standing Operating Procedures) — stałe procedury operacyjne

SOP — Służba Ochrony Państwa

SOR (ang. Statement of Requirements) — zestawienie potrzeb

SPOD (ang. Seaport of Debarkation) — morski port wyładunku

SRSBN RP — Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022

STANAG NATO (ang. Standardization Agrement) — porozumienie standaryzacyjne NATO

SWW — Służba Wywiadu Wojskowego

SZ RP — Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

TA (ang. Technical Arrangement) — porozumienie techniczne

UE — Unia Europejska,

WŻW — Wydział Żandarmerii Wojskowej

ŻW — Żandarmeria Wojskowa

Opracowano na podstawie:

1. Ministerstwo Obrony Narodowej — Sztab Generalny Wojska Polskiego (szt. gen. 1685/2016), Wsparcie przez państwo-gospodarza dd-4.5(b), Wydawnictwo MON, Warszawa 2016.

2. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, https://www.bbn.gov.plWstęp

Nieustanna intensyfikacja zagrożeń znamionowanych lokalnie, ogólnokrajowo czy globalnie, determinuje konieczność dopasowania i koordynacji podmiotów bezpieczeństwa publicznego w celu zapewnienia pożądanego stanu ładu i porządku, poprzez minimalizację skutków działań niepożądanych, ich ograniczenie, bądź całkowitą neutralizację. Całościowe zapewnienie bezpieczeństwa państwa, gwarantuje jego zamierzony rozwój, właściwe funkcjonowanie obywateli w społeczeństwie, pozytywną opinię na arenie międzynarodowej, co w znaczny sposób wpływa na politykę zagraniczną państwa.

Omawiany w niniejszej monografii zakres tematyczny, stanowi odzwierciedlenie w realizowanej polityce bezpieczeństwa RP. Współczesne procesy stacjonowania sił NATO w kraju, wskazują na potrzebę informowania czytelników o zakresie zadaniowym Żandarmerii Wojskowej w tym aspekcie. Udział Sił Zbrojnych w ramach Polskich Kontyngentów Wojskowych, determinuje konieczność użycia sił ŻW do realizowania swoich ustawowych kompetencji poza granicami kraju, a częsta współpraca formacji z różnymi służbami krajowymi, wskazuje na potrzebę użycia Żandarmerii Wojskowej w wielopłaszczyznowym charakterze wykonywanych zadań na rzecz poprawy bezpieczeństwa.

Wybór tematu opracowania niniejszej monografii, ukazuje próbę przybliżenia czytelnikowi całościowej działalności formacji z uwzględnieniem jej komórek specjalistycznych, optymalizujących szerokorozumiane pojęcie bezpieczeństwa.

Żandarmeria Wojskowa stanowi istotny komponent Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Umiejscowiona jest w polityce bezpieczeństwa państwa jako potencjał obronny, a jej zadaniem jest zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej i praworządności w wojsku, współdziałanie ze służbami bezpieczeństwa publicznego, służbami specjalnymi, a także zapewnienie ochrony ważnych osobistości areny krajowej, jak i podmiotów zagranicznych. Innym aspektem działalności Żandarmerii Wojskowej jest jej implikacja w ogólnokrajowym systemie bezpieczeństwa państwa, którego przeznaczeniem jest zapewnienie optymalnego funkcjonowania państwa na różnych jego płaszczyznach, w czasie wystąpienia zagrożeń o charakterze kryzysowym, stanu wyjątkowego czy zagrożeń wojennych, przy użyciu wyspecjalizowanych organów krajowych, w tym podsystemu kierowania oraz wielu podsystemów wykonawczych. Monografia, ukazuje działalność Żandarmerii Wojskowej (dalej: ŻW) w całościowym systemie bezpieczeństwa państwowego, z uwzględnieniem podsystemu obrony państwa i podsystemu operacyjnego oraz współdziałania ŻW z innymi podmiotami bezpieczeństwa publicznego w płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej.

Ponadto ma na celu zobrazowanie płaszczyzn ustawowej działalności formacji, także w odniesieniu do systemu Host-Nation Support, przeznaczenia tytułowej formacji w sytuacjach kryzysowych, przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym oraz udziale ŻW w misjach pokojowych i stabilizacyjnych.

Implikacja polskich Sił Zbrojnych w zapewnianiu bezpieczeństwa strefy euroatlantyckiej, determinowana jest członkowstwem Rzeczypospolitej Polskiej w strukturach Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO). Polska, jak i inne kraje członkowskie, zobowiązana jest do wypełniania założeń polityki bezpieczeństwa oraz zapewnienia bezpiecznego przebywania siłom sojuszu na terytorium naszego państwa. Dlatego Żandarmeria Wojskowa realizuje szereg przedsięwzięć związanych z zapewnieniem prawidłowego procesu przyjęcia i stacjonowania wojskom sojuszniczym na terytorium RP oraz zapewnia przestrzeganie dyscypliny wojskowej i bezpieczeństwa oraz porządku publicznego, a także możliwość interweniowania w przypadkach popełnienia ewentualnych przestępstw lub wykroczeń przez wojska sojusznicze.

Kooperacyjne i szybkie działania poszczególnych jednostek państwowych, przygotowanych i odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i minimalizację strat w sytuacjach kryzysowych, są gwarantem optymalizacji poziomu bezpieczeństwa w zagrożeniach o charakterze niemilitarnym. Organami odpowiedzialnymi za wsparcie podmiotów państwowych w zwalczaniu, zapobieganiu lub minimalizacji skutków zaistniałych sytuacji kryzysowych są także Siły Zbrojne RP (SZ RP). Ich zadania ukierunkowane są między innymi na monitorowanie i ochronę przestrzeni powietrznej, wsparcie ochrony granicy państwowej (na lądzie i morzu), podejmowanie działań o charakterze rozpoznawczym/wywiadowczym, realizację poszukiwań i akcji ratowniczych, udzielanie pomocy władzom państwowym. Elementem wspierającym działania w systemie reagowania kryzysowego są Oddziały Specjalne Żandarmerii Wojskowej oraz terenowe Oddziały Żandarmerii Wojskowej, których działalność ukierunkowana jest także na zapobieganie lub usuwanie skutków zagrożeń bezpieczeństwa, porządku publicznego, w tym również zapobieganie eskalacji zamachów o charakterze terrorystycznym i przeciwdziałanie im.

Kompetencje ustawowe Żandarmerii Wojskowej dotyczą, zapewnienia ochrony i porządku publicznego na terenach wojskowych i obiektach o przeznaczeniu wojskowym, ochronę podmiotów uprawnionych (i mienia) przed zamachami na życie, zdrowie, mienie tychże podmiotów, fizyczne zwalczanie terroryzmu poprzez współudział w zabezpieczeniu działań podmiotów osłony strategicznej kraju, działalność wspierającą oddziały i pododdziały SZ RP i MSWiA w aspektach przeciwterrorystycznych, ochrony kluczowych obiektów, zapobiegania i likwidacji skutków klęsk żywiołowych. Działalność antyterrorystyczna ukierunkowana jest także na wsparcie Sił Zbrojnych RP w sytuacjach kryzysowych, wynikających z zagrożeń terrorystycznych.

Żandarmeria Wojskowa wspiera działania wojsk uczestniczących w operacjach, poprzez zapewnienie utrzymywania gotowości sił i środków wydzielonych i przeznaczonych do realizowania określonych zadań przy uwzględnieniu różnych stanów gotowości bojowej. Istotą udzielanego wsparcia policyjnego dla wojsk operacyjnych jest umożliwienie efektywnego wykonywania ich zadań, przez zapewnienie pożądanego poziomu przestrzegania prawa, porządku i dyscypliny oraz przeciwdziałanie i zapobieganie występowaniu przestępstw.

Formacja współpracuje także z licznymi podmiotami bezpieczeństwa w płaszczyźnie krajowej, jak i międzynarodowej, w tym z Policją, Strażą Graniczną, Strażą Ochrony Kolei, Służbą Ochrony Państwa oraz innymi służbami i instytucjami. Działalność międzynarodowa to współpraca z Centrum Eksperckim Policji Wojskowych NATO (NATO Military Police Center of Excellence), Europejskimi Siłami Żandarmerii (European Gandarmerie Forces — EGF, EUROGENDFOR), Wielonarodowym Batalionem Policji Wojskowej NATO (MNMPBAT Multinational Military Police Batalion), oraz zagranicznymi policjami wojskowymi.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (T. j.: Dz. U. z 2001 Nr 123, poz. 1353), stanowiła pierwszy dokument formułujący zakres zadaniowy, działanie, organizację, uprawnienia oraz obowiązki żołnierzy formacji, sygnowana była przez ówczesnego Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Ustawa determinowała konieczność opracowania licznych aktów wykonawczych regulujących płaszczyzny działalności Żandarmerii Wojskowej.

Znaczącym jest przybliżenie czytelnikowi znaczenia tytułowego wyrażenia niniejszej monografii tj. „Żandarmeria Wojskowa”. Definicyjne znaczenie tychże wyrazów wg słownika języka polskiego stanowi, synonim policji wojskowej. Konkretyzując problematykę omawianego znaczenia wyrazów, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, określa je bardziej dokładniej, odnosząc się do policji wojskowych świata: Żandarmeria Wojskowa (ang. Military Police) „organizacyjnie wyodrębnione i specjalnie szkolone jednostki występujące w niektórych armiach, powołane do pełnienia funkcji porządkowych, utrzymywania dyscypliny w wojsku, regulacji i kontroli ruchu drogowego, zapobiegania przestępstwom, prowadzenia dochodzeń w sprawach karnych, ścigania przestępców i dezerterów oraz ochrony osób zatrzymanych. ŻW posiada zarówno jednostki terytorialne jak i operacyjne. W wielu armiach jednostki powołane do wykonywania tych zadań są rożnie nazywane, mają także dodatkowe zadania, zapobieganie dokonywania wykroczeń, naruszeń dyscypliny wojskowej oraz zapobieganie występowaniu tych czynów”.

Podsumowując, Żandarmeria Wojskowa Sił Zbrojnych RP, stanowi jeden z organów ścigania Rzeczypospolitej Polskiej, obok m.in.: prokuratury, policji, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straży Granicznej, oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Jest formacją uprawnioną do prowadzenia śledztw i dochodzeń, wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz prewencyjnych. Istotą opisywanej formacji jest zapewnienie dyscypliny i praworządności w Siłach Zbrojnych RP, oraz zapewnienie bezpieczeństwa podmiotom o przeznaczeniu wojskowym. Skala działalności formacji odnosi się do aspektów wojskowych ale także cywilnych (zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscach publicznych). Realizacja ustawowych kompetencji wskazuje na działalność na terytorium kraju jako podmiot bezpieczeństwa publicznego oraz poza granicami RP stanowiąc podmiot działań operacyjnych w różnych rejonach świata.

Monografia tworzy podstawy wiedzy, dotyczące działalności Żandarmerii Wojskowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Adresowana jest do osób które, pragną ustrukturyzować wiedzę oraz prawidłowo identyfikować i interpretować kluczowe kompetencje formacji, a także osób, których zakres znajomości danej problematyki, wykracza poza ramy podstawowej wiedzy z tego zakresu.

W trakcie opracowywania niniejszej monografii korzystano z literatury specjalistycznej, dotyczącej działalności Żandarmerii Wojskowej. Były to:

1. Bogusław Pacek:

a. Policje wojskowe świata, Warszawa 2006,

b. Żandarmeria Wojskowa — komponent Sił Zbrojnych RP, Warszawa 2007,

c. Żandarmeria Wojskowa Sił Zbrojnych RP w misjach pokojowych i stabilizacyjnych (rozprawa habilitacyjna), Warszawa 2008,

d. Działania Żandarmerii Wojskowej, Warszawa 2012.

2. Bernard Wiśniewski, System bezpieczeństwa państwa. Konteksty teoretyczne i praktyczne, Szczytno 2013.

3. Jarosław Stelmach, Żandarmeria Wojskowa w narodowym systemie przeciwdziałania zagrożeniu terroryzmem, Wrocław 2013.

4. Piotr Płonka, Żandarmeria Wojskowa w działaniach bojowych Sił Zbrojnych RP, Mińsk Mazowiecki 2013.

5. Tadeusz Chiniewicz, Stanisław Korzeniowski, Piotr Płonka, Żandarmeria Wojskowa w działaniach operacyjnych, Mińsk Mazowiecki 2010.

6. Zbigniew Ścibiorek, Działania Taktyczne Wojsk Lądowych, Warszawa 1995.

7. Wojciech Więcek, Sztuka wojenna — taktyka formacji nieregularnych, „Zeszyty Naukowe AON” 2014, nr 2(95).

8. Zbigniew Ścibiorek, Bernard Wiśniewski, Rafał Bolesław Kuc, Andrzej Dawidczyk, Bezpieczeństwo wewnętrzne — podręcznik akademicki, Toruń 2015.ROZDZIAŁ 1

PODSTAWY PRAWNE REGULUJĄCE FUNKCJONOWANIE ŻANDARMERII WOJSKOWEJ

Definicja bezpieczeństwa stanowi niezwykle kluczowe i horyzontalne znaczenie we wszystkich aspektach działalności człowieka, dlatego jest nierozłącznym podmiotem optymalnego funkcjonowania państwa oraz jego jednostek. Wiek XXI zwraca szczególną uwagę społeczną na bezpieczeństwo globalne, regionalne, a także narodowe, które daje obywatelom poczucie stabilności, możliwości rozwoju, pewność i szczęście.

Polska, w związku ze swoim położeniem geostrategicznym w centralnej części Europy, jest narażona na potencjalne, a także realne zagrożenia, mogące godzić w bezpieczeństwo w aspekcie regionalnym bądź ogólnokrajowym.

Sfera bezpieczeństwa państwa determinowana jest planowaniem strategicznym w celu zdefiniowania pożądanych interesów narodowych, celów strategicznych, na które znaczny wpływ ma stan systemu bezpieczeństwa narodowego Polski, stanowiący całokształt elementarnych podsystemów operacyjnych, wsparcia i kierowania bezpieczeństwem narodowym.

Konstytucyjne zasady ustrojowe określają indywidualny charakter interpretacyjny i implementacyjny fundamentalnych interesów narodowych w większości nowoczesnych państw. Potencjał strategiczny państwa determinuje (redukuje lub wzmacnia) esencjonalność interesów narodowych. W Polsce zasady te zostały określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku.

Międzynarodowa pozycja państwa i stan relacji politycznych w płaszczyźnie bezpieczeństwa oddziałują na określone cele strategiczne i interesy narodowe. Członkowstwo Polski w Pakcie Północnoatlantyckim, Unii Europejskiej, a także realizowana polityka obronna wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi i aktywność w sąsiedzkiej polityce regionalnej stanowią czynniki optymalizujące interesy narodowe RP.

Potencjał obronny państwa, czyli Siły Zbrojne RP, służba zagraniczna i przemysł obronny są zasadniczym determinantem regulującym wymienione wcześniej interesy narodowe i cele strategiczne. Potencjał strategiczny Sił Zbrojnych RP to utrzymywanie gotowości do podejmowania najważniejszych zadań o przeznaczeniu gwarantującym obronę państwa, stabilizacja sytuacji konfliktowych o charakterze międzynarodowym, działania w reagowaniu kryzysowym, pomoc humanitarna, a także wsparcie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i społeczeństwa.

Dzieje dotyczące początków Żandarmerii Wojskowej ukazują konieczność powołania jej struktur w momentach przełomowych dla Polski i dla jej wartości narodowościowych. Zmiany ustrojowe zapoczątkowane w 1989 roku uwidoczniły się również w Siłach Zbrojnych RP i dotyczyły potrzeb utworzenia i zmian doktryn bezpieczeństwa państwa oraz zmniejszenia ilości wojska poboru zasadniczego. Przeobrażenie sił zbrojnych determinowało potrzebę przywrócenia zreorganizowanej i przekształconej formacji żandarmerii.

Żandarmeria Wojskowa, stanowi organ ścigania, który w swoich ustawowych kompetencjach wykrywa przestępstwa i ich sprawców, poprzez prowadzenie czynności procesowych w postaci dochodzeń i śledztw. ŻW jest wyodrębnioną i wyspecjalizowaną służbą Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, której przeznaczeniem jest zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej, ochrona porządku publicznego i zapobieganie popełnianiu przestępstw na terenach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych. Żandarmeria Wojskowa pełni rolę policji wojskowej.

Reorganizacja struktur policji wojskowej w Polsce realizowana była na podstawie Rozkazu Ministra Obrony Narodowej z 18 kwietnia 1990 roku w sprawie rozformowania Wojskowej Służby Wewnętrznej i utworzenia Żandarmerii Wojskowej. Sprecyzowanie struktury organizacyjnej formacji zdefiniowało Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z 15 czerwca 1990 roku, natomiast artykuł 16 znowelizowanej Ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej określał zadania formacji, które w roku 2001 precyzyjnie ustanowiła Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych.

Prawo międzynarodowe

Zaangażowanie ŻW w działalność międzynarodową jest znaczne, stanowiące współpracę bilateralną oraz wielostronną. Dotychczasowa działalność formacji na arenie międzynarodowej, zaowocowała powstaniem na terytorium Polski Centrum Eksperckiego Policji Wojskowych NATO oraz przyłączeniem Żandarmerii Wojskowej Sił Zbrojnych RP do struktur Europejskich Sił Żandarmerii. W 2013 r. formacja otrzymała pełnoprawny status Europejskich Sił Żandarmerii oraz podpisano Memorandum of Understanding z państwami zaangażowanymi w powołanie na terytorium kraju Centrum Eksperckiego Policji Wojskowych NATO (Bydgoszcz), które to stanowiły zwieńczenie długoletnich wysiłków przy tychże inicjatywach międzynarodowych. Powyższą współpracę międzynarodową opisano szerzej w dalszych częściach niniejszej monografii.

Poniżej przedstawiono wybrane akty prawa międzynarodowego określające przeznaczenie Żandarmerii Wojskowej oraz Europejskich Sił Żandarmerii (EGF) w aspektach bezpieczeństwa międzynarodowego:

1. Umowa Między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotycząca statusu ich sił (Agreement Between the Parties to the North Atlantic Treaty Regarding the Status of Their Forces),

2. Europejska Strategia Bezpieczeństwa (European Security Strategy) — Bruksela 12 grudzień 2003 r.,

3. Deklaracja Intencji na temat EUROGENDFOR — Noordwijk 17 września 2004 r.,

4. Traktat Między Królestwem Hiszpanii, Republiką Francuską, Republiką Włoską, Królestwem Norwegii Holandia i Republika Portugalska, ustanawiający Europejskie Siły Żandarmerii EUROGENDFOR — Velsen 18 października 2007 r.,

5. Koncepcja centrów eksperckich NATO (Concept for NATO Centres of Excellence) MCM236-03, Komitet Wojskowy NATO, Bruksela 2003 r.,

6. Struktura dowodzenia NATO (The NATO Military Command Structure) MC 324/2 Norfolk 2009 r.,

7. Kryteria akredytacji centrów eksperckich NATO (NATO Centres of Excellence Accreditaion Criteria), Norfolk 2004 r.,

8. Współpraca cywilno-wojskowa i rozwój potencjału cywilno-wojskowego Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie współpracy cywilno-wojskowej i rozwoju potencjału cywilno-wojskowego (2010/2071(INI)) (Dz.U.UE.C.2012.99E.7) r.

Prawo krajowe

Podstawę prawną w realizacji ustawowych zadań formacji Żandarmerii Wojskowej stanowią niżej wymienione akty normatywne:

1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych,

2. Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.

Koniec wersji demonstracyjnej.Przypisy

W. Łepkowski (red.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego – wydanie szóste, Warszawa 2008, s. 181.

Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego RP, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2013, s. 9.

Tamże, s. 9-10.

M. Radzimska, 15 lat Żandarmerii Wojskowej III RP, Wydawnictwo Polonia Militaria, Warszawa 2005, s. 20.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz.U.2018.430 t.j. z dnia 2018.02.27).

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2017.1430 t.j. z dnia 2017.07.26).

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz.U.2018.430 t.j. z dnia 2018.02.27).

M. Witczak, Podstawowe zadania Żandarmerii Wojskowej, Przeciwdziałanie zagrożeniom niemilitarnym – zasadnicze aspekty współpracy Żandarmerii Wojskowej i Policji, red. P. Guły, P. Płonka, Wydawnictwo Centrum Szkolenia Policji, Legionowo 2009, s. 18-19.

M. Rozmus, Międzynarodowe inicjatywy policyjno-wojskowe Żandarmerii Wojskowej, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, nr 10 (1)/2014, s. 101-114.

European Gendarmerie Force, http://www.eurogendfor.org (dostęp:16.03.2018 r.).

M. Rozmus, Międzynarodowe inicjatywy policyjno-wojskowe Żandarmerii Wojskowej, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, nr 10 (1)/2014, s. 101-114.

Ustawa o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.2018.430 t.j. z dnia 2018.02.27).

Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. (Dz.U. z 2013 r. poz. 628).