Ekonomia międzynarodowa. Tom 2 - ebook

Pierwsza zmiana w naszej analizie pojawia się wtedy, kiedy zapytamy, jak zmiana podaży pieniądza w Stanach Zjednoczonych wpływa na rynek walutowy . Tak jak poprzednio, spadek amerykańskiej stopy procentowej jest pokazany jako przesunięcie w lewo pionowej linii przedstawiającej dolarowy przychód z dolarowych depozytów. Tym razem jednak historia tutaj się nie kończy, gdyż wzrost podaży pieniądza wpływa teraz na oczekiwania dotyczące kursu walutowego. Ponieważ zmiana amerykańskiej podaży pieniądza jest trwała, ludzie będą się spodziewali długookresowego wzrostu wszystkich cen dolarowych, łącznie z kursem walutowym, który jest ceną euro wyrażoną w dolarach. Jak pamiętamy z rozdziału 14, wzrost oczekiwanego przyszłego kursu euro wyrażonego w dolarze (przyszłej deprecjacji dolara) zwiększa oczekiwany dolarowy przychód z depozytów w euro; powoduje więc przesunięcie w prawo ujemnie nachylonej krzywej w górnej części rysunku 15.12a. Dolar deprecjonuje się w stosunku do euro, a kurs walutowy przesuwa się z E¹_($/€) (punkt 1′) do E²_($/€) (punkt 2′). Zauważmy, że deprecjacja dolara jest większa, niż byłaby, gdyby oczekiwany przyszły kurs euro pozostał stały (co mogłoby mieć miejsce, gdyby wzrost podaży pieniądza miał charakter tymczasowy, a nie trwały). Gdyby oczekiwany kurs E^(e)_($/€) nie zmienił się, nowa krótkookresowa równowaga znalazłaby się w punkcie 3′, a nie w punkcie 2′.

Na rysunku 15.12b przedstawiono, jak zachowują się stopa procentowa i kurs walutowy, gdy poziom cen podnosi się podczas dostosowywania się gospodarki do stanu długookresowej równowagi. Poziom cen zaczyna rosnąć z początkowego P¹_(US), ostatecznie osiągając P²_(US). Ponieważ długookresowy wzrost poziomu cen musi być proporcjonalny do wzrostu podaży pieniądza, ostateczna realna podaż pieniądza, M²_(US)/P²_(US), jest, jak widać, równa wyjściowej realnej podaży pieniądza M¹_(US)/P¹_(US). Ponieważ poziom produkcji jest dany, a realna podaż pieniądza wróciła do pierwotnego poziomu, stopa procentowa w równowadze musi w długim okresie ponownie równać się R¹_($) (punkt 4). Stopa procentowa podnosi się więc z R²_($) (punkt 2) do R¹_($) (punkt 4), gdy poziom cen wzrasta z P¹_(US) do P²_(US).

Wzrost stopy procentowej w Stanach Zjednoczonych ma wpływ na kurs walutowy, co można zobaczyć na rysunku 15.12b: podczas procesu dostosowań dolar ulega aprecjacji w stosunku do euro. Jeśli oczekiwania dotyczące kursu walutowego nie będą się zmieniać w trakcie procesu dostosowawczego, rynek walutowy przesunie się do swojej długookresowej równowagi wzdłuż ujemnie nachylonej krzywej obrazującej przychody z depozytów w euro wyrażone w dolarach. Ścieżka rynku to ścieżka powstająca przez przesunięcie w prawo pionowej linii w wyniku stopniowego wzrostu poziomu cen. W długim okresie (punkt 4’) kurs walutowy równowagi, E³_($/€), jest wyższy niż ten w wyjściowym punkcie równowagi 1’. Tak jak poziom cen kurs euro wyrażony w dolarze podniósł się proporcjonalnie do wzrostu podaży pieniądza.

Rysunek 15.13 przedstawia opisane wyżej ścieżki zmian w czasie amerykańskiej podaży pieniądza, dolarowej stopy procentowej, poziomu cen w Stanach Zjednoczonych oraz kursu euro wyrażonego w dolarze. Wykresy narysowano tak, aby długookresowy wzrost poziomu cen (rys. 15.13c) oraz kursu walutowego (rys. 15.13d) były proporcjonalne do wzrostu podaży pieniądza (rys. 15.13a).

Rysunek 15.13. Ścieżki zmian w czasie zmiennych ekonomicznych USA po trwałym wzroście podaży pieniądza w Stanach Zjednoczonych

W wyniku wzrostu podaży pieniądza w chwili t0 stopa procentowa (b), poziom cen (c) oraz kurs walutowy (d) przesuwają się w stronę swoich długookresowych poziomów. Jak pokazano na panelu (d), przez początkowy skok z E¹_($/€) do E²_($/€), w krótkim okresie poziom kursu walutowego jest przestrzelony, zanim ustali się on na swoim długookresowym poziomie, E³_($/€).

15.7.3. Przestrzelenia kursu walutowego

W trakcie początkowej deprecjacji po wzroście podaży pieniądza kurs walutowy podnosi się z E¹_($/€) do E²_($/€) tak więc dolar ulega deprecjacji większej niż deprecjacja długookresowa od E¹_($/€) do E³_($/€) (por. rysunek 15.13d). Mówi się, że kurs walutowy jest przestrzelony, kiedy jego natychmiastowa reakcja na zakłócenia jest silniejsza niż jego realizacja długookresowa. Przestrzelenie kursu walutowego jest ważnym zjawiskiem, ponieważ pomaga wyjaśnić, dlaczego kursy walutowe ulegają gwałtownym wahaniom z dnia na dzień.Zauważmy, że prosta zasada pozwala nam przewidzieć wpływ jakichkolwiek spośród przedyskutowanych zaburzeń na krzywą DD: każde zaburzenie zwiększające zagregowany popyt na produkcję krajową powoduje przesunięcie krzywej DD w prawo; każde zaburzenie obniżające zagregowany popyt na produkcję krajową powoduje przesunięcie krzywej DD w lewo.

17.5. Równowaga rynku aktywów w krótkim okresie: krzywa AA

Wyprowadziliśmy do tej pory pierwszy element naszego opisu wyznaczania krótkookresowego kursu walutowego i dochodu, czyli zależność między kursem walutowym a produkcją zgodną z równością zagregowanego popytu i podaży. Relację tę podsumowuje krzywa DD pokazująca wszystkie poziomy kursu walutowego i produkcji, przy których rynek produkcji znajduje się w krótkookresowej równowadze. Niemniej jednak, jak zauważyliśmy na początku poprzedniego podrozdziału, równowaga gospodarki jako całości wymaga równowagi zarówno rynków aktywów, jak i rynku produkcji i nie ma żadnych ogólnych powodów, aby punkty na krzywej DD miały prowadzić do równowagi na rynku aktywów.

W celu zatem zakończenia opisu krótkookresowej równowagi musimy więc wprowadzić drugi element w celu zapewnienia, że poziom kursu walutowego i produkcji zgodny z równowagą rynku produkcji jest również zgodny z równowagą rynku aktywów. Krzywa obrazująca kombinacje kursu walutowego i produkcji, które są zgodne z równowagą krajowego rynku pieniężnego i rynku walutowego, jest nazywana krzywą AA.

17.5.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku aktywów

W rozdziale 14 badaliśmy warunek parytetu stopy procentowej, zgodnie z którym rynek walutowy jest w stanie równowagi tylko wtedy, kiedy oczekiwane tempa zwrotu z depozytów krajowych i zagranicznych są takie same. Z rozdziału 15 dowiedzieliśmy się, jak stopy procentowe, będące częścią relacji parytetu stopy procentowej, są kształtowane przez równość realnej podaży pieniądza i realnego popytu na pieniądz na krajowych rynkach pieniężnych. Połączymy teraz te warunki równowagi rynku aktywów, aby zobaczyć, jaki jest związek między kursem walutowym a produkcją wtedy, kiedy wszystkie rynki aktywów równocześnie się równoważą. Ponieważ koncentrujemy się teraz na gospodarce krajowej, przyjmujemy, że zagraniczna stopa procentowa jest dana.

Dla danego oczekiwanego przyszłego kursu walutowego, Ee, warunek parytetu stopy procentowej opisujący równowagę rynku walutowego dany jest równaniem (14.2):

R = R*+(E^(e) – E)/E,

gdzie:

R – stopa procentowa depozytów w walucie krajowej,

R* – stopa procentowa depozytów w walucie zagranicznej.

W rozdziale 15 widzieliśmy, że krajowa stopa procentowa spełniająca warunek parytetu stopy procentowej musi również równoważyć realną podaż pieniądza krajowego (Ms/P) z realnym zagregowanym popytem na pieniądz :

M^(s)/P = L(R, Y).

Przypomnijmy, że realny zagregowany popyt na pieniądz L(R, Y) wzrasta, kiedy stopa procentowa spada, ponieważ spadek R powoduje, że posiadanie oprocentowanych aktywów niepieniężnych staje się mniej atrakcyjne. (I na odwrót – wzrost stopy procentowej zmniejsza realny popyt na pieniądz). Wzrost realnej produkcji, Y, zwiększa realny popyt na pieniądz przez zwiększenie ilości transakcji pieniężnych, których ludzie dokonują (a spadek realnej produkcji obniża realny popyt na pieniądz przez ograniczenie zapotrzebowania ludzi na transakcje).

Teraz użyjemy narzędzi graficznych przedstawionych w rozdziale 15 do przeanalizowania zmian kursu walutowego, które muszą towarzyszyć zmianom produkcji, tak aby rynki aktywów pozostały w równowadze. Na rysunku 17.6 zobrazowano równowagę krajowej stopy procentowej i kursu walutowego, związaną z poziomem produkcji, Y¹, przy danej nominalnej podaży pieniądza, Ms, danym poziomie cen krajowych, P, danej zagranicznej stopie procentowej, R*, i danej wielkości oczekiwanego przyszłego kursu walutowego, E^(e). W dolnej części rysunku widzimy, że dla realnej produkcji, Y¹, i realnej podaży pieniądza, M^(s)/P, stopa procentowa R¹ równoważy krajowy rynek pieniężny (punkt 1), podczas gdy kurs walutowy E¹ równoważy rynek walutowy (punkt 1′). Kurs walutowy E¹ równoważy rynek walutowy, ponieważ zrównuje oczekiwaną stopę zwrotu z depozytów zagranicznych mierzonych w przeliczeniu na walutę krajową z R¹.

Rysunek 17.6. Produkcja i kurs wymiany w równowadze na rynku aktywów

Aby rynki aktywów (walutowe i pieniężne) pozostały w stanie równowagi, wzrostowi produkcji musi towarzyszyć aprecjacja waluty, przy wszystkich innych czynnikach niezmienionych.Na rysunku 20DM.3 pokazano te punkty na linii ograniczenia budżetowego inwestora, w których _(α) = 1 (czyli C₁ = H₁W; C₂ = H₂W), oraz takie, gdzie _(α) = 0 (czyli C₁ = F₁W; C₂ = F₂W). Zaczynając w punkcie, gdzie _(α) = 1, inwestor może przesuwać się w lewo i do góry wzdłuż linii ograniczenia budżetowego, przyjmując „krótką pozycję” w aktywach Zagranicy (powodując tym samym, że _(α) staje się większe od 1, a 1 – _(α) ujemne). Inwestor może się również przesuwać w dół i w prawo od punktu, gdzie _(α) = 0, przyjmując „krótką pozycję” w aktywach Kraju.

Rysunek 20DM.3. Niezdywersyfikowane portfele

Kiedy _(a) = 1, inwestor utrzymuje wszystkie swoje zasoby majątkowe w aktywach krajowych. Kiedy _(a) = 0, utrzymuje wszystkie swoje zasoby majątkowe w aktywach zagranicznych. Przesunięcie wzdłuż ograniczenia budżetowego w górę i w lewo od _(a) = 1 odpowiada krótkiej sprzedaży aktywów zagranicznych, które zwiększają wartość _(a) powyżej 1. Przesunięcia w dół i w prawo od wartości _(a) = 0 odpowiadają krótkiej sprzedaży zasobów aktywów krajowych, która powoduje spadek _(a) poniżej 0.

Oddziaływanie zmian stóp zwrotu

Wykres, który przedstawiliśmy, można wykorzystać również do zilustrowania wpływu zmian stóp zwrotu przy założeniu niechęci do ryzyka. Przyjmijmy, że np. wypłata w przypadku aktywów Kraju w stanie 1 rośnie, podczas gdy wszystkie inne wypłaty oraz początkowy majątek inwestora, W, pozostają bez zmian. Wzrost H₁ powoduje wzrost _(ϕ), czyli względnej ceny konsumpcji w stanie 2, powodując w ten sposób, że linia ograniczenia budżetowego staje się bardziej stroma, co przedstawia rysunek 20DM.3.

Aby jednak opisać wpływ wzrostu H₁ na umiejscowienie linii ograniczenia budżetowego, musimy wiedzieć więcej. Lukę tę uzupełnia poniższe rozumowanie. Wyobraźmy sobie portfel, w którym _(α) = 0, czyli w którym cały majątek inwestora ulokowany jest w aktywach Zagranicy jak na rysunku 20DM.3. Poziomy konsumpcji zależne od stanu natury wynoszą w tym punkcie C₁ = F₁W, C₂ = F₂W i nie zmieniają się w wyniku wzrostu H₁, ponieważ portfel, o którym mowa, nie zawiera w ogóle aktywów Kraju. Skoro dwa poziomy konsumpcji związane z punktem _(α) = 0 nie zmieniają się wraz ze wzrostem H₁, widzimy, że C₁ = F₁W, C₂ = F₂W jest punktem na nowej linii ograniczenia budżetowego. Po wzroście H₁ inwestor wciąż może sobie pozwolić na zainwestowanie całego swojego majątku w aktywa Zagranicy. Wynika z tego, że wzrost H₁ spowoduje obrót linii ograniczenia budżetowego na rysunku 20DM.3 zgodnie z ruchem wskazówek zegara w punkcie, gdzie _(α) = 0.

Oddziaływanie wzrostu H₁ na inwestora przedstawiono na rysunku 20DM.4, na którym założono, że początkowo _(α) > 0 (czyli inwestor na początku miał pewną dodatnią ilość aktywów Kraju). Jak zwykle zarówno efekt „substytucyjny”, jak i efekt „dochodowy” wpływają na ostateczne przesunięcie z punktu 1 do punktu 2 poziomów konsumpcji inwestora w zależności od stanów natury. Zgodnie z efektem substytucyjnym inwestor ma tendencję do zwiększania popytu na C₁, której względna cena zmalała, oraz do zmniejszania popytu na C₂, której względna cena wzrosła. Jednak efekt dochodowy wzrostu H₁ wypycha całą linię ograniczenia budżetowego na zewnątrz od początku układu współrzędnych w obu stanach natury (dopóki na początku _(α) > 0). Ponieważ w stanie 1 inwestor będzie bogatszy, może sobie pozwolić na przesunięcie części swojego majątku w kierunku aktywów Zagranicy (które oferują wyższą wypłatę w stanie 2), wyrównując w ten sposób konsumpcję w obu stanach natury. Niechęć do ryzyka tłumaczy, dlaczego inwestorzy wolą unikać dużych wahań poziomów konsumpcji między stanami natury. Jak pokazano na rysunku 20DM.4, C₁ z pewnością rośnie, podczas gdy C₂ może zmaleć lub wzrosnąć. W przykładzie przedstawionym na rysunku efekt substytucyjny jest silniejszy niż efekt dochodowy, powodując spadek C₂.

Rysunek 20DM.4. Wpływ wzrostu H₁ na konsumpcję

Wzrost w H₁ powoduje, że linia budżetowa obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokół _(a) = 0, a optymalna wartość dla inwestora przesuwa się do punktu 2. Konsumpcja w stanie 1 zawsze wzrasta; w pokazanym przypadku konsumpcja w stanie 2 spada.