Koniec żartu. Można się śmiać - ebook

O KSIĄŻCE

„To odkrywcza, zabawna i absolutnie wyjątkowa książka, która odmieni twoje spojrzenie na pracę zawodową, świat i życie jako takie”.

Leslie Blodgett, założycielka i była dyrektor generalna Bare Escentuals

„Nic tak skutecznie nie pozbawia ludzi poczucia humoru jak zdania rozpoczynające się od słów »badania«, »analizy« albo »profesor«. Zła wiadomość jest taka, że wszystkie te słowa występują w tej książce, i to wcale nie tak rzadko. Dobra wiadomość jest jednak taka, że wbrew pozorom czyta się ją przyjemnie. Raczej nie licz na to, że zostaniesz drugą Ali Wong czy Hannah Gadsby albo drugim Dave’em Chappellem najpewniej jednak lepiej ich zrozumiesz, a przy okazji poznasz nowe sposoby na to, aby wywołać uśmiech na twarzach innych ludzi”.

Adam Grant, autor bestsellerowych książek Buntownicy oraz Dawaj i bierz, gospodarz podcastu TED zatytułowanego WorkLife

„Jennifer Aaker i Naomi Bagdonas napisały odkrywczą i ważną, a przy tym bardzo przyjemną książkę, w której odwołują się do danych naukowych, aby opowiedzieć o tym, w jaki sposób poczucie humoru pomaga radzić sobie ze stresem, lękiem i wypaleniem zawodowym w pracy (i w życiu w ogóle). Po tę książkę sięga się, żeby przeczytać coś zabawnego, wynosi się z niej jednak coś ważnego”.

Arianna Huffington, współzałożycielka „The Huffington Post”, dyrektor generalna Thrive Global

„Gdyby do baru weszli Brat Pitt i ta książka, a ja musiałabym dokonać wyboru, to zabrałabym ze sobą do domu tę książkę”.

Nancy Lublin, była dyrektor generalna Crisis Text Line
oraz DoSomething.org

„Jennifer Aaker i Naomi Bagdonas napisały ważną książkę w ważnym momencie. Już dawno temu przekonałem się, że gdy trzeba się mierzyć z ważkimi wyzwaniami, to najłatwiej jest zapewnić sobie poważne traktowanie poprzez odpowiednio swobodne podejście do sprawy – uzupełnione nutą pokory, optymizmu i pewności siebie. To najlepszy sposób na to, aby zaskarbić sobie zaufanie i stać się dla innych autorytetem”.

Joel Peterson, przewodniczący rady dyrektorów JetBlue Airways

„Świeża, głęboka i niezmiennie zabawna! Zdaję sobie sprawę, że słowo »merytoryczny« zwykle nie wywołuje dzikich salw śmiechu, ale Aaker i Bagdonas niezwykle dobrze sobie radzą z przedstawieniem humoru jako sztuki i umiejętności praktycznej właśnie w kontekście naukowym”.

Kelly Leonard, wiceprezes wykonawcza The Second CityPRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA

Och, humor. Rzecz, która sprawia, że piekłem na ziemi stają się wszystkie rodzinne obiady, kiedy wujek Wiesiek po raz kolejny opowiada wyborny żart o tym, gdzie mieszkają łosie, i że na łosiedlu. He he he. Jeśli jednak nie chcecie dzwonić do zakładu pogrzebowego po każdym opowiedzianym przez siebie dowcipie: „halo, proszę przyjechać, właśnie pogrzebałem własną godność osobistą i szanse na awans”, wiecie, że jest to książka idealna dla was.

Jennifer Aaker i Naomi Bagdonas przeprowadzają nas w niej przez meandry humoru w taki sposób, by nie potrącił nas przy tym pędzący rydwan spalonych puent ani trochę mniej rozpędzone Deawoo Tico z bagażnikiem pełnym „sucharów”. Opowiadają o tym, dlaczego właściwie potrzebujemy humoru – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym (dajcie spokój, kto nigdy nie wyszedł martwy w środku jakiejś prezentacji służbowej, niech pierwszy rzuci excelem). Następnie zaś uczą, jak stać się istnym Tadeuszem Drozdą każdego spotkania towarzyskiego, kiedy pomiędzy futrowaniem bufetu, jakby jutra miało nie być, będziesz rzucać anegdotkami tak zabawnymi, że zaraz potem wszyscy twoi rozmówcy udadzą się na SOR, by przyszyto im te boki, które sobie zerwali ze śmiechu. Przekonacie się, że wszystkie dobre żarty składają się tak naprawdę z tych samych składników użytych w różnych proporcjach – tu dorzucić puentę, tam szczyptę sar­kaz­mu, wymieszać z odpowiednią intonacją i cyk, oto już możecie się zgłaszać do MasterChefa, bo w tym piekarniku komedii upiekliście najpiękniejszy, tfu – najśmieszniejszy – żart na świecie.

Tylko uważajcie z tym sarkazmem – ja na przykład napisałam kiedyś na blogu, że uważam, że prace domowe należy dostosować do wieku dziecka i tym samym nie powinniśmy kazać niemowlakom myć okien, bo one mają takie małe rączki, że wieki całe im zajmie, aż umyją jedno okno, i dostałam 56 maili o tym, że niemowlaki nie powinny myć okien, bo spadną z parapetu. Tak jakbym nie wiedziała, że trzeba je przywiązać sznurkiem do klamki!!!

No co wam powiem – nie wszyscy ludzie na tym świecie czają sarkazm i nie wszyscy mają poczucie humoru. Ale totalnie wszyscy mogą je mieć, bo nauczenie się tego, jak być zabawnym, jest w zasięgu każdego. Przeczytajcie więc tę książkę, a następnie idźcie brylować na spotkaniach towarzyskich i zawodowych jako te najzabawniejsze, cudownie obśmiane norki hasające po tym łez padole. A potem koniecznie podsuńcie tę książkę wujkowi Wieśkowi.

Janina BąkPRZEDMOWA TO HUMOR CZYNI NAS LUDŹMI ED CATMULL

Porozmawiajmy o dowcipach. Albo może najpierw porozmawiajmy o opowieściach.

Typowa opowieść składa się z trzech aktów, które układają się według sprawdzonego schematu. W pierwszym akcie publiczność dowiaduje się, na czym polega problem i dlaczego warto mu poświęcić chwilę uwagi. W drugim akcie sprawy się komplikują… i to bardzo. Natomiast trzeci akt to ten moment, w którym – inaczej niż w prawdziwym życiu – wszystkie problemy udaje się rozwiązać. Dzieje się to jednak – tym razem podobnie jak w prawdziwym życiu – w sposób zupełnie zaskakujący.

Kręcąc filmy w wytwórni Pixar, szukaliśmy ważnych opowieści, które jakoś do nas osobiście przemawiały, nawiązywały do wspólnych doświadczeń, a przy tym zawierały elementy dobrej zabawy, przygody i wzruszenia. Dlatego to nie był zwykły szczur, tylko mały, odważny gryzoń, który snuł ambitne marzenia o karierze szefa kuchni światowej klasy.

Doszliśmy do wniosku, że najłatwiej nam będzie przekazać ludziom ten sens – zarówno na płaszczyźnie poznawczej, jak i emocjonalnej – jeśli wzbogacimy go dodatkowo o element dowcipu.

Tak naprawdę trudno jest powiedzieć coś rzeczywiście sensownego, nie odwołując się do poczucia humoru. Bez niego wszystko dzieje się za wolno i staje się zbyt oczywiste. Nie porywa, bardziej przypomina wykład. A przecież nikt nie będzie chciał słuchać wykładów szczura w kucharskiej czapce.

Poczucie humoru to nie tylko dowcipy. Postać nie będzie zabawna tylko dlatego, że będziemy sobie tego życzyć. Jeśli postać ma bawić, trzeba ją tak skonstruować, żeby sama w sobie była zabawna. Odbiorcę uda się przekonać wtedy, gdy narzędziem budowania dowcipu będą przestrzeń i kontekst wplecione w fabułę filmu oraz sama konstrukcja postaci.

W życiu też tak jest.

Wszyscy pragniemy w życiu sensu. Czasem jednak się zdarza, że tak w pracy, jak i poza nią narasta w nas poczucie, że wszystko, co się dzieje wokół nas, jest poważne, skomplikowane, przyziemne i stresujące. Poczucie humoru pozwala nie tylko zrównoważyć i skontrować tę powagę, ale również utorować drogę dla sensu. Zaskakujące sytuacje z udziałem współpracowników, partnerów, członków rodziny i przyjaciół mogą na chwilę wywrócić wszystko do góry nogami i na nowo rozbudzić naszą uwagę. Decydują one o kształcie relacji w takim samym stopniu, jak te najtrudniejsze chwile. Wspólna zabawa i wspólne pozytywne doświadczenia okazują się nieocenione, gdy wokół nastaje atmosfera powagi.

Zjawisko to występuje zresztą nie tylko na płaszczyźnie indywidualnej. Dotyczy także nas jako liderów organizacji.

Pixar od samego początku zmagał się z najróżniejszymi problemami. Z trudnymi, poważnymi wyzwaniami. Mieliśmy kłopoty finansowe i trudności kulturowe. Borykaliśmy się z konsekwencjami utraty tego czy innego świetnego członka naszego fantastycznego zespołu. Z moich doświadczeń wynika, że w takich chwilach nie liczyło się za bardzo, co jako lider mówiłem swoim ludziom – to były przecież tylko słowa, które szybko szły w niepamięć. Ważne było zaś to, jak się zachowywałem. Lider powinien przyznać się do niepowodzenia i podjąć działania, poprzez które pokaże ludziom, co jest naprawdę ważne.

Takie postępowanie, okraszone dodatkowo zdrowym poczuciem humoru – dystansem intelektualnym, empatią i akcentem ludzkim – ma zasadnicze znaczenie, gdy dzieje się coś nieoczekiwanego i trzeba się przystosować do nowej rzeczywistości. Słowa nie mają wielkiej mocy. Liczą się przede wszystkim zachowania i postawy.

Poczucie humoru to jeden z aspektów naszego człowieczeństwa. To element, który pomaga nam budować silne więzi i daje poczucie siły. Korzystanie z humoru nie powoduje, że poważne rzeczy tracą na znaczeniu, dowodzi natomiast tego, że pomimo trudności człowiek potrafi wytyczyć sobie drogę naprzód.

Właśnie tak robi dobry bohater Pixara w trzecim akcie. Przystosowuje się, zmienia i rozwiązuje problem. W naszych filmach zawsze robi to z poczuciem humoru, a czasem również z dodatkiem szczypty papryki.

Gdy się podchodzi do pracy poważnie, ale swobodnie – wtedy właśnie odnajduje się sens.

Życzę lektury z poczuciem sensu!

EdWprowadzenie

Jest to nawiązanie do hasła BYOB, które rozwija się jako Bring Your Own Bootle, czyli „przyjdź z własną butelką”. W wolnym tłumaczeniu hasło BYOSA można ująć jako: „Przyprowadź kogoś z Azji Południowej” – przyp. tłum.

Studentom zdarza się napisać w ewaluacji, że jesteśmy sobie „niekomfortowo bliskie”. (Przypisy z gwiazdką są komentarzami autorek).

Wzmianka o „ówczesnym” chłopaku może sugerować dwa całkiem różne zakończenia tej historii. W tym wypadku mieliśmy do czynienia z happy endem.