Księga czarów Baby Jagi i słowiańskie praktyki magiczne - ebook

PRZEDMOWA

Kości przetrwają. Gdy krew i ciało się rozpadną, kości pozostaną.

Kości naszych przodków wciąż noszą w sobie ich życie, marzenia i nadzieje. Głęboko w grobie na ukraińskim cmentarzu w Pensylwanii spoczywające w grobie kości mojej babci zaczęły się poruszać. Gdzieś pod płatami śniegu i zamarzniętą ziemią kości zaczęły się rozgrzewać i prawie niezauważalnie drgać.

Zawsze, gdy stykałam się z czymś, co łączyło mnie z moimi karpackimi przodkami – żałobną melodią ludową, ukraińską pisanką wielkanocną, haftowaną bluzką – kości wydawały z siebie małe grzechotanie życia, a potem zapadały w głęboki sen.

I wtedy pojawiał się dźwięk. Tak nietrwały i niezauważalny jak powiew wiosennego wiatru. Dźwięk tak cichy, że zagłuszyłby go delikatny odgłos spadającego liścia. To był dźwięk szumu. Najpierw jedna mała nuta. Potem następna, a potem jeszcze jedna. Stał się melodią. Brzęczenie stawało się coraz silniejsze. Kości mojej babci śpiewały.

I wtedy dotarły do mnie słowa piosenki.

„Pamiętajcie o naszej magii. Nasze drogi nie mogą zostać zapomniane”.

Do jej głosu przyłączył się inny głos. Jej matki, która nauczyła ją, że można wlać wosk do wody, aby ustalić źródło choroby.

I jeszcze jeden głos. Jej babci, która nauczyła ją, jak za pomocą lalki motanki uzdrowić dziecko znajdujące się w stanie zawieszenia między życiem a śmiercią.

Każdy głos dodawał mocy poprzedzającemu go głosowi. Do nich dołączały kolejne. Otwarte gardła, rytualnie zawodzące swoje żałobne lamenty holosinnia, harmonizując, śpiewając żarliwie i głośno w chórze. Tam i z powrotem, przez pokolenia i pokolenia. Matka za matką, matka za matką. Powrót do trypolskich przodków, którzy stworzyli gliniane jajka i gliniane lalki z symbolami nasyconymi magiczną mocą. I jeszcze dalej wstecz, aż do najdawniejszej z nich. Do babuszki wszystkich babuszek, babki wszystkich babek, do Baby Jagi. I to właśnie ona śpiewała najgłośniej ze wszystkich.

„Opowiedz moją historię, a opowiesz wszystkie historie”.

Chór stał się jeszcze silniejszy i piękniejszy. I wtedy dołączył do niego jeszcze jeden głos. Głos mojej własnej matki, znajomy i wyraźny.

„Pamiętaj, co ci mówiłam. Weź czerwoną nitkę i wykonaj pierwszy ścieg krzyżykowy. Do środka i na zewnątrz. Do środka i na zewnątrz”.

Niemałym wyzwaniem dla zmarłych jest to, aby sprawić, by ich kości śpiewały. Przejście ze świata duchów z powrotem do świata żywych i przekazywanie wiadomości jest bardzo trudne, ale przejście ze świata przodków i obudzenie osoby w świecie materialnym, aby dla ciebie tworzyła, wymaga naprawdę dużej dozy magii. Jestem ogromnie wdzięczna za potężną magię mojej mamy, potężną magię mojej babuszki i potężną magię wszystkich kości wszystkich babuszek, które zaprowadziły mnie aż do pierwszej z nich, Baby Jagi.WPROWADZENIE

Jagiszna, Baba Egi, Jagaja. Każdy kraj słowiański ma swoją własną wersję tego imienia. Baboj dza, Jedubaba, Jaginja. Wypowiedziane na głos brzmią jak starożytny śpiew mający wywołać duchy. Ega, Jagaba, Egabowa. Setki imion, które zostały opowiedziane w setkach historii. Indzhi Baba, Iagoniszna, Iezibaba. Rozsiane po Europie Wschodniej jak haftowana tkanina zszywana z pokolenia na pokolenie. Ježibaba, Iagaia Babitsa, Aga Gniszna.

Kiedy słynny rosyjski pisarz Aleksander Afanasjew zbierał opowieści rosyjskich chłopów i w połowie XIX wieku napisał książkę „Rosyjskie baśnie ludowe”, spośród setek imion czarownicy z lasu wybrał tylko jedno. Piękno i magia, które wplótł w swoje opowieści, zawładnęły wyobraźnią całego świata, a imię, które jej nadał utrwaliło się w świadomości społecznej: Baba Jaga.

Jej opowieści były częścią kilkusetletniej tradycji ustnej, która obejmowała kultury i kraje tak różne jak Polska, Białoruś, Bułgaria, Słowacja, Czechy, Chorwacja, Morawy, Serbia, Słowenia, Galicja, Ukraina, Ruś, Litwa i dziesiątki innych. To prawdziwa czarownica nie znająca granic. Ze względu na powszechność tych opowieści antropolodzy kultury i folkloryści uważają, że Baba Jaga była pierwotnie duchem lub bóstwem, które czczono i honorowano jako Panią Lasu¹. Ten niegdyś dziki duch natury, który pomagał myśliwym i zbieraczom, został naznaczony jako „zły” po wprowadzeniu chrześcijaństwa, a niektóre z jej opowieści ewoluowały, aby to odzwierciedlić. Jednak na tych, którzy są skłonni spojrzeć głębiej poza jej pomarszczoną skórę, splecione włosy i kościstą posturę, czeka potężna wiedza.

Moja znajomość z Babą Jagą nawiązała się dzięki ukraińskiemu pochodzeniu mojej rodziny. Dla nas była to Baba Jaga, słynna stara baba, która zjadała dzieci, tak jak czarownica z bajki o Jasiu i Małgosi – z tą różnicą, że była o wiele bardziej ekscytująca, ponieważ latała w ogromnym moździerzu i miała czujący dom, który chodził na kurzych nóżkach. Dopiero gdy zaczęłam bardziej zagłębiać się w ukraińskie praktyki duchowe, dostrzegłam powiązania między Babą Jagą a duchowymi uzdrowicielami, mądrymi kobietami i czarownicami z Ukrainy. Ta książka skupia się na praktykach duchowych mojego własnego dziedzictwa; jednak osoby zainteresowane magią słowiańską odkryją wiele podobieństw z własnymi tradycjami.

W niektórych opowieściach Baba Jaga pojawia się nie jako jedna kobieta, ale jako trzy siostry, wszystkie o imieniu Baba Jaga. Pomyśl więc o tym, co napisałam wcześniej: ukraińska Baba Jaga poszukuje swoich licznych sióstr rozsianych po całym słowiańskim świecie. Baba Jaga inspirowała opowieści w tak wielu krajach przez setki, jeśli nie tysiące lat i będzie to czynić nadal w przyszłości. Mam nadzieję, że moje słowa zainspirują ludzi z innych krajów i kultur do podjęcia tego wątku Baby Jagi i opowiedzenia historii jej licznych sióstr.

Jeśli kiedykolwiek słyszałeś bajkę, w której bohater lub bohaterka spotyka Babę Jagę, wiesz, że jest ona bardzo zwodnicza. Tacy ludzie jak ona są nauczycielami. A Baba Jaga, jak wszyscy najlepsi nauczyciele, jest pośrednia w swoim przekazie. Oferuje uczniom zagadki, które w danej chwili wydają się tajemnicze, ale koniec końców przynoszą ogromne olśnienie.

Ta książka jest właśnie taka jak Baba Jaga. W miarę przewracania kartek, będziesz wkraczał w baśń i podążał tajemniczą, krętą ścieżką, która czasami może wydawać się kapryśna, mglista, zbyt wolna, zbyt szybka, a czasem nawet frustrująca. Ta ścieżka jest otwarta dla każdego, ale nie jest dla wszystkich. Podobnie jak bohaterowie, którzy spotykają Babę Jagę, osoba, która bierze do ręki tę książkę, może zdecydować się pójść na skróty, odłożyć spotkanie na później lub całkowicie zawrócić do domu. Jeśli jednak pójdziesz okrężną drogą u boku bohaterki naszej opowieści, to nawiążesz głęboką relację z Babą Jagą i poznasz dary i mądrość, o których istnieniu w tobie nie miałeś pojęcia.

Twoja podróż w tej książce zaczyna się jak wszystkie dobre podróże, od opowieści. Każdy rozdział rozpoczyna się epizodem bajki, która będzie przewijać się przez całą książkę. Jak we wszystkich bajkach, kryje się w nich coś więcej, niż to, co widać na pierwszy rzut oka. Zaprzyjaźnisz się z bohaterami i wejdziesz do ich świata, aby zdobyć spostrzeżenia, które będziesz mógł przenieść do swojego życia. Historia, którą tu dla ciebie snuję, jest luźno powiązana z fabułą słynnej baśni „Wasylisa Piękna”, a elementy z innych opowieści o Babie Jadze zostały wplecione po to, by stworzyć coś zupełnie nowego. Ta nowość to między innymi ukraińskie imię bohaterki – Wasylina.

W drugiej części każdego rozdziału na scenę wkracza sama Baba Jaga, by podzielić się swoimi mądrościami w charakterystyczny dla siebie, uroczo ckliwy sposób. Oczywiście, ma ona swoje zdanie, opowiada o specjalnych wierzeniach i tradycjach, które pojawiają się w opowieści. Może nie zawsze docenisz to, co ma do powiedzenia (stare kobiety są znane z tego, że nie potrafią filtrować informacji), ale zawsze będzie prawdomówna, a to, co powie, zawsze może okazać się przydatne.

W trzeciej części rozdziału przedstawię inne ujęcie tego tematu, ucząc cię, jak wprowadzić tradycyjną magię słowiańską do swojej współczesnej praktyki duchowej. Oderwę cię od zwykłego czytania baśni i wprowadzę w magię, która przeniesie cię bezpośrednio do świata Baby Jagi. Jak trzy pasma włosów w warkoczu, te trzy wątki dadzą ci możliwość takiego ich splecenia ze sobą, aby stworzyć własną kompozycję.

Widzę, że z niecierpliwością czekasz na rozpoczęcie podróży. Pamiętaj: kiedy spotkasz Babę Jagę, bądź pokorny, chętny, pełen szacunku i łaskawy. Pokaż swoje najlepsze maniery, a może nawet zaprosi cię, abyś usiadł obok niej przy piecu. Jeśli zajmiesz miejsce przy ogniu, być może opowie ci swoje historie.

Jeśli będziesz godzien wysłuchać jej opowieści, może uda ci się poznać tajniki jej magii. A jeśli ona nauczy cię swojej magii, będziesz naprawdę bardzo wielkim szczęściarzem.