Międzypokoleniowy transfer wiedzy a wydłużanie okresu aktywności zawodowej - ebook

Obecnie coraz częściej uwaga skupiona jest na szansach, jakie niosą za sobą zjawiska towarzyszące procesowi starzenia się społeczeństw. Stawiana w centrum zainteresowania koncepcja aktywnego starzenia się koncentruje się na optymalizacji szans związanych ze zdrowiem, uczestnictwem i bezpieczeństwem osób starszych tak, aby w miarę postępującego procesu starzenia pozostali produktywni – dla społeczeństwa i gospodarki. Książka wpisuje się w nurt badań nad aktywnym starzeniem się, wnosząc szersze spojrzenie na problematykę wydłużania okresu aktywności zawodowej osób w wieku 50+. Przedstawiono w niej uwarunkowania decyzji o kontynuowaniu zatrudnienia przez osoby po 50. roku życia – zarówno te indywidualne, jak i leżące po stronie pracodawców. W szczególności zwrócono uwagę na znaczenie międzypokoleniowego transferu wiedzy w tym zakresie. Wartością dodaną publikacji jest diagnoza potencjału funkcjonujących w miejscu pracy pokoleń, zwłaszcza w kontekście szerszego wdrożenia międzypokoleniowego transferu wiedzy, a w odniesieniu do pokolenia wyżu demograficznego – także opóźnienia decyzji o przejściu na emeryturę. Wśród istotnych zagadnień poruszanych w książce znalazły się tym samym kapitał ludzki i społeczny. Książka kierowana jest nie tylko do naukowców i studentów, ale także do osób odpowiedzialnych za politykę społeczną i zarządzanie organizacjami, jak również do pracowników w wieku 50+.

Wprowadzenie   9

Rozdział 1. Główne założenia metodologiczne     13

Rozdział 2. Starzenie się zasobów pracy – aspekty teoretyczne      23

2.1. Wstęp        23

2.2. Starzenie się ludności i jego skutki z perspektywy makroekonomicznej           24

2.3. Mikroekonomiczne aspekty starzenia się zasobów pracy         30

2.4. Starzenie się populacji jako szansa dla społeczeństw i gospodarek       41

2.5. Kapitał ludzki jako główny wyznacznik produktywności starszych pracowników          49

2.6. Kapitał społeczny i jego związki z aktywnością zawodową osób starszych        57

2.7. Podsumowanie        63

Rozdział 3. Potencjał starszych pracowników na tle młodszych pokoleń     65

3.1. Wstęp        65

3.2. Kategoria pokolenia w analizach kohortowych          66

3.3. Jakościowa charakterystyka pokoleń w kontekście ich funkcjonowania w miejscu pracy           72

3.4. Pokolenia na rynku pracy w Polsce – ogólna charakterystyka  78

3.5. Ogólna ocena kapitału ludzkiego – pokolenie 50+ na tle młodszych generacji Polaków 83

3.6. Wielowymiarowa analiza kompetencji Polaków         93

3.7. Kapitał społeczny z perspektywy pokoleń      106

3.8. Podsumowanie        108

Rozdział 4. Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania wydłużania okresu aktywności zawodowej    113

4.1. Wstęp        113

4.2. Ekonomia behawioralna a problematyka aktywności zawodowej w późnej fazie dorosłości       114

4.3. Uwarunkowania aktywności zawodowej starszych pracowników – ogólna charakterystyka        118

4.4. Indywidualny kontekst wydłużania okresu aktywności zawodowej w świetle desk research        122

4.5. Uwarunkowania aktywności zawodowej Polaków w wieku 50+ z perspektywy jednostkowej – wyniki badań własnych   128

4.6. Uwarunkowania organizacyjne wydłużenia okresu aktywności zawodowej       149

4.7. Działania w obszarze polityki zatrudnienia służące zwiększeniu aktywności zawodowej osób w wieku 50+         151

4.8. Podsumowanie        156

Rozdział 5. Międzypokoleniowa wymiana wiedzy i umiejętności – jak wykorzystać potencjał starszych pracowników           159

5.1. Wstęp        161

5.2. Wiedza i jej znaczenie z perspektywy ekonomicznej   162

5.3. Transfer wiedzy wewnątrz organizacji w perspektywie między pokoleniowej   169

5.4. Znaczenie międzypokoleniowego transferu wiedzy     178

5.5. Instrumenty międzypokoleniowego transferu wiedzy wewnątrz organizacji      192

5.6. Uwarunkowania rozwoju międzypokoleniowego transferu wiedzy       202

5.7. Podsumowanie        215

Rozdział 6. Międzypokoleniowy transfer wiedzy w Polsce i jego związki z aktywnością zawodową starszych osób – perspektywa pracodawcy       219

6.1. Wstęp        219

6.2. Skala wdrożenia międzypokoleniowego transferu wiedzy w Polsce– próba ilościowej oceny w świetle wyników desk research            221

6.3. Wdrażanie instrumentów międzypokoleniowego transferu wiedzy w polskich organizacjach w świetle badań własnych   232

6.4. Syntetyczna ocena poziomu rozwoju międzypokoleniowego transferu wiedzy w Polsce            241

6.5. Międzypokoleniowy transfer wiedzy a zatrudnienie starszych pracowników     248

6.6. Znaczenie zarządzania wiekiem z perspektywy międzypokoleniowego transferu wiedzy i skłonności do zatrudniania starszych pracowników     261

6.7. Podsumowanie        266

Rozdział 7. Międzypokoleniowy transfer wiedzy z perspektywy starzenia się zasobów pracy – ujęcie syntetyczne      271

Zakończenie      285

Aneks   287

Bibliografia       311

Spis tabel          337

Spis rysunków   339

Od Redakcji      353