Monografie Podatkowe. Podatek od towarów i usług - 59 najważniejszych pojęć - ebook

Oddajemy do rąk Czytelników książkę, która syntetycznie przedstawia pięćdziesiąt dziewięć pojęć współczesnego podatku od towarów i usług w świetle stanu prawnego obowiązującego na dzień 1 stycznia 2024 roku. W narastającym od kilkunastu lat z każdym rokiem chaosie interpretacyjnym, do którego przyczynia się walnie praktyka organów podatkowych i skarbowych oraz rozbieżna i niestabilna judykatura sądów krajowych i wspólnotowych, pogłębia się ryzyko podatkowe podatników tego podatku, a wyniki procedur jurysdykcyjnych, których przedmiotem jest stosowanie prawa dotyczącego tego podatku, są w istotnej części wręcz nieprzewidywalne. Stan niepewności dotyczy również podstawowych pojęć tego podatku: zarówno podatnicy, jak i pracownicy organów podatkowych na co dzień zadają pytanie o treść norm prawnych regulujących dokumentowanie, ewidencjonowanie i deklarowanie tego podatku, która ginie w chaosie sprzecznych poglądów. Istotny jest także fakt, że podatek ten jest przedmiotem na nieznaną w przeszłości skalę zorganizowanych działań o charakterze międzynarodowym mającym na celu ucieczkę od opodatkowania i wyłudzania nienależnych zwrotów. Mimo podjęcia w ostatnich latach wielu przedsięwzięć mających na celu ograniczenie zasięgu tego zjawiska w dalszym ciągu ma ono istotny wpływ na codzienną praktykę podatkową setek tysięcy podatników tego podatku, którzy są nieświadomie wciągani w oszustwa podatkowe. Przez wiele lat – praktycznie w całym okresie od 2004 do 2015 roku – pomijano milczeniem wszystkie istotne rodzaje ryzyka interpretacyjnego związane z tym zjawiskiem, gdyż prawdopodobnie niejawnym celem strategicznym części piśmiennictwa oraz „biznesu optymalizacyjnego” było również stworzenie fałszywego obrazu tego podatku, który w wersji wspólnotowej miał być (jakoby) „bezpieczny”, „przyjazny” (dla podatników), a nawet „prosty”: bez upowszechniania tej wizji nie doszłoby do nieograniczonej skali oszustw w tym podatku.

W książce podjęto próbę sformułowania prawidłowych, zgodnych z prawem definicji wszystkich istotnych pojęć tego podatku. Być może choć trochę przyczyni się ona do ustabilizowania jego doktryny interpretacyjnej i zwiększenia bezpieczeństwa podatników oraz zwiększy przewidywalność praktyki organów stosujących prawo podatkowe. Praca stanowi również pokłosie prawie trzydziestoletniego dorobku piśmiennictwa oraz analiz prawnopodatkowych prowadzonych przez Instytut Studiów Podatkowych.

Spis treści

Wstęp ............................................................................................... 5

Wykaz ważniejszych skrótów................................................................. 6

1. Anulowanie faktury.......................................................................... 8

2. Czynności podlegające opodatkowaniu.............................................. 14

3. Deklaracja.................................................................................... 17

4. Dobra wiara.................................................................................. 23

5. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe................................................ 28

6. Dostawa łańcuchowa...................................................................... 35

7. Dostawa towarów.......................................................................... 39

8. Dostawa trójstronna...................................................................... 44

9. Eksport towarów........................................................................... 48

10. Ewidencja.................................................................................. 50

11. Faktura...................................................................................... 55

12. Faktura pusta............................................................................. 60

13. Import towarów.......................................................................... 62

14. Import usług.............................................................................. 65

15. Informacja podsumowująca.......................................................... 68

16. Jednolity Plik Kontrolny................................................................ 73

17. Karuzela podatkowa................................................................... 78

18. Kasa rejestrująca....................................................................... 83

19. Korekta podatku naliczonego....................................................... 90

20. Magazyn call-off stock................................................................ 93

21. Mechanizm podzielonej płatności................................................ 100

22. Miejsce świadczenia.................................................................. 107

23. Nadużycie prawa....................................................................... 115

24. Należyta staranność.................................................................. 118

25. Nota korygująca....................................................................... 123

26. Obowiązek podatkowy............................................................... 126

27. Odliczenie podatku.................................................................... 133

28. Odwrotne obciążenie................................................................. 139

29. Organ podatkowy...................................................................... 144

30. Oszustwo i wyłudzenie zwrotu podatku........................................ 147

32. Podatek do zapłaty.................................................................... 154

31. Płatnik.....................................................................................150

33. Podatek należny....................................................................... 160

34. Podatek naliczony.................................................................... 166

35. Podatek od wartości dodanej (VAT)............................................. 173

36. Podatnik................................................................................. 175

37. Podatnik VAT czynny................................................................. 180

38. Podstawa opodatkowania.......................................................... 184

39. Prawo unijne (harmonizacja)..................................................... 189

40. Prewspółczynnik...................................................................... 193

41. Procedury szczególne................................................................ 197

42. Proporcja................................................................................ 205

43. Przedstawiciel podatkowy.......................................................... 209

44. Refakturowanie........................................................................ 212

45. Rolnik ryczałtowy..................................................................... 215

46. Stawki podatku........................................................................ 220

47. STIR (system teleinformatyczny izby rozliczeniowej)......................225

48. Transakcja trójstronna.............................................................. 228

49. Ulga na złe długi.......................................................................233

50. Usługa (świadczenie usług)........................................................ 236

51. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów......................................242

52. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.......................................247

53. Wiążąca Informacja Stawkowa...................................................  250

54. Wykaz podatników.....................................................................255

55. Zwolnienie od podatku............................................................... 258

56. Zwrot podatku...........................................................................262

57. Zwrot podatku naliczonego......................................................... 265

58. Zwrot podatku podróżnym.......................................................... 267

59. Zwrot różnicy podatku................................................................ 269

Bibliografia .................................................................................... 272

Wykaz literatury.............................................................................. 272

Wykaz orzecznictwa......................................................................... 276

Wykaz interpretacji i objaśnień.......................................................... 278

Pozostałe źródła.............................................................................. 279