Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze - ebook

Z naukowego punktu widzenia publikację należy oceniać jako udany i wartościowy cykl literaturoznawczych i kulturoznawczych refleksji nad zjawiskiem najszerzej rozumianego mimetyzmu w literaturze i innych obszarach sztuki (z licznymi odwołaniami do zoologii, botaniki, geografii, etnologii, antropologii).

Fauna i flora potraktowane tu zostały z jednej strony jako zjawiska naturalne, a z drugiej jako punkt odniesienia do określenia kondycji człowieczej poprzez wykorzystanie sprawdzonego instrumentarium (exempla, heraldyka, bestiariusze, wirydarze etc.). Prace dowodzą, że wnikliwa obserwacja świata zwierząt i świata roślin może z powodzeniem mieć charakter kulturotwórczy. W takim ujęciu materiał literacki staje się wykładnikiem niekonwencjonalnego oglądu przyrody (zarówno rodzimej, jak i egzotycznej), interesującą próbą wyjścia poza stereotypowe postrzeganie zwierząt i roślin w różnych kręgach kulturowych.

Metodologiczne założenia określiłbym jako hermeneutyczne dociekania w obrębie humanistyki ekologicznej. Sprowadzają się one do poszukiwania różnorodnych znaczeń nadawanych faunie i florze w utworach literackich (czy szerzej: w odniesieniach kulturowych). […] Królestwo zwierząt i roślin w większości ujęć uznane zostało za kategorię fenomenologiczną, co pozwoliło badaczom skoncentrować uwagę nie tylko na oglądzie i opisie, lecz także na dociekaniu znaczeń ukrytych.

W czasie coraz większego przywiązywania znaczenia do roli ekologii w życiu społeczeństw, naglącej konieczności respektowania jej zasad, wzrasta również potrzeba uprawiania humanistyki ekologicznej. Tom wychodzi więc naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu.

Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Błażejewskiego

Michał Kuran, Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze — wprowadzenie do monografii 7

W kręgu mitologii 39

Adam Jegorow, Lupus in fabula. Owidiańska metamorfoza w średniowieczu na przykładzie pseudoowidianum De lupo 41

Magdalena Garnczarska, „Ty potworze dzikszy niż Cerber w Hadesie... Psie wstrętnie cuchnący, żmijowa naturo...”, czyli o odniesieniach do zwierząt w inwektywie Michała Psellosa na mnicha Sabbaitę 55

Monika Sagało, Świat słowiańskich bóstw i ich wpływ na dziecięcego czytelnika (na przykładzie wybranych utworów ze zbioru Priče iz davnine Ivany Brlić Mažuranić) 73

Dawid Wesołowski, Geneza i rola drzew w mitologii japońskiej w świetle Kojiki i Nihongi 83

Symbolika 99

Kamila Korabik, Motywy zwierzęce w Apokalipsie św. Jana 101

Paulina Anna Mielnik, Symbolika laski marszałkowskiej w świetle zachowanej ikonografii i literatury 111

Estera Głuszko-Boczoń, Symbolika „zwierzęca” w twórczości Güntera Grassa 125

Kurioza i fantasy 135

Aleksandra Goszczyńska, Zwierzęta — niezwierzęta. Ludzie — nieludzie. Komiczni herosi w Spitamegeranomachii Jana Achacego Kmity 137

Aleksandra Deskur, Fauna, flora i cudowność – zagadki Wojciecha Tylkowskiego 153

Patrycja Katarzyna Głuszak, Fauna w Tygodniu stworzenia świata Wacława Potockiego 159

Beata Zielonka, Fauna i flora w Igrzyskach śmierci Suzanne Collins 169

Perspektywa filozoficzna 177

Patrycja Pietrasik, Wobec tajemnicy istnienia: o sposobach doświadczania świata w utworze Józefa Weyssenhoffa Soból i panna 179

Bartłomiej Borek, Kanibalistyczna uczta. O wszechcierpieniu fauny i flory w Niedokonanym Tadeusza Micińskiego 187

Dariusz Piechota, Ukryte życie roślin w literaturze fantastycznej przełomu XIX i XX wieku 197

Anna Fiedeń-Kułak, „przyjęliśmy się na gałęzi” – motyw(y) flory(styczne) w twórczości poetyckiej Anny Frajlich 207

Eryk Weber, Świat ożywiony w filmie Avatar Jamesa Camerona – podmiotowy charakter fauny i flory 225

Moralistyka i wartościowanie 233

Małgorzata Penińska, „Konie też leciały jak ptaki [...]”. Analogie animalistyczne w twórczości literackiej J.I. Kraszewskiego 235

Monika Wdowińska, Postaci zwierzęce w artystycznej kreacji świata powiastek Beatrix Potter 245

Barbara Szymczak-Maciejczyk, Ludzie w otoczeniu przyrody. O Dwóch księżycach Marii Kuncewiczowej 253

Michał Głuszak, Czesława Miłosza zmagania z naturą 267

Deskrypcje 283

Katarzyna Ossowska, Opisy fauny i flory Ziemi Świętej pochodzące z XVI-wiecznych relacji polskich pielgrzymów 285

Michał Kuran, Fauna i flora w staropolskich opisach Orientu (wybrane przykłady) 303

Ewelina Lechocka, Znaczenie i funkcja motywu ruty w warmińsko-mazurskich pieśniach ludowych 347

Jolanta Machowska-Goc, Rośliny mówią — rozmowy kulturowe w literaturze i tekstach uczniów klas III w edukacji wczesnoszkolnej 359

Indeks osób 371

Indeks postaci 385