Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. 100 historii dziewczyn, które zmieniają świat - ebook

PRZEDMOWA

Jestem wojowniczką na rzecz ochrony przyrody i przemawiam w imieniu tych, którzy nie mogą mówić za siebie. Zawsze prowadziłam „dzikie” życie, mieszkam obecnie w ogromnym rezerwacie zwanym Australia Zoo. Nie chodzi tylko o to, co robię, lecz także o to, kim jestem. Gdy dorastałam, moi rodzice kręcili serial dokumentalny Łowca krokodyli. Postanowili edukować i inspirować ludzi, by kochali i szanowali wszystkie stworzenia. Zaangażowali mnie w swoją misję ochrony środowiska i nauczyli traktować każdą żywą istotę tak, jak sama chciałabym być traktowana. Ponieważ pająk zasługuje na takie samo uznanie jak słoń.

Kontynuuję rodzinną tradycję i szerzę wiedzę o ochronie przyrody, kręcąc liczne programy telewizyjne i filmy, pisząc książki, wygłaszając wykłady, współpracując z mediami i wykorzystując platformy społecznościowe. Robiąc to wszystko, zachowuję empatię wobec każdego gatunku, bo to wpoili mi rodzice. Czuję się dumna, że jestem częścią globalnej inicjatywy na rzecz ochrony naszej Matki Ziemi.

Przyroda, dzikie miejsca i istoty ludzkie są ze sobą połączone. Ludzie często utożsamiają ochronę przyrody z ochroną stworzeń żyjących w lasach. Tak naprawdę jednak chodzi o nas samych. Wpływ, jaki wywieramy na naszą planetę, będzie odczuwalny w przyszłości. Dlatego trzeba zastanowić się nad tym, jak traktujemy naturę. A wystarczy chociażby zakręcić kran podczas mycia zębów czy zasadzić drzewo.

W Australia Zoo wraz z rodziną stworzyłam programy hodowli gatunków zagrożonych. Ale to nie wszystko. Chronimy również prawie pół miliona akrów ziemi w całej Australii. Nasza organizacja charytatywna Wildlife Warriors dba o dobrostan zwierząt i łagodzi konflikty między ludźmi a zwierzętami. Zbudowaliśmy jeden z najbardziej obleganych szpitali na świecie, dający drugą szansę na życie na wolności ponad stu tysiącom zwierząt. Nie liczę już, ile zwierząt uratowałam. Każdego dnia odczuwam palącą potrzebę zrobienia wszystkiego, co w mojej mocy, dla naszej planety. Pragnę uratować każde zwierzę, pragnę też wprowadzić zmiany korzystne dla środowiska naturalnego na większą skalę.

Każdy, kto zmienia coś na lepsze, musi wierzyć w swoją sprawczość. Uwielbiam tę książkę za historie niezwykłych dziewcząt i młodych kobiet, które bronią tego, w co wierzą, aby stworzyć lepszą przyszłość dla kolejnych pokoleń. Przedsiębiorczynie, ekolożki, wynalazczynie, naukowczynie. Ich osiągnięcia przypominają nam, że tak samo ważne jest wytrwać we własnych postanowieniach, jak i zachęcać innych do wytrwania w swoich. Helena Gualinga zapoczątkowała swój ruch wbrew wszelkim przeciwnościom – dokonała tego dzięki własnej sile i determinacji. Esther Okade pokazuje nam, że można podążać za marzeniami i osiągnąć wszystko – nawet w matematyce wyższej – bez względu na wiek. Jojo Siwa pozostaje wierna sobie i przypomina, że miłość to miłość, zawsze. Ta książka opisuje wizjonerki, które udowadniają, że kiedy jest się oddanym i pełnym pasji człowiekiem, można przenosić góry.

Czytając o tych niezwykłych pionierkach, pamiętajcie, że też możecie codziennie zmieniać świat. Pragnę Wam powiedzieć, że jesteście dokładnie tymi, których ten świat potrzebuje. Życzliwość, którą okazujecie innym, marzenia, które żarliwie chcecie zrealizować, i wysiłki, które podejmujecie na co dzień, to wszystko tworzy zmianę. A te historie są tylko przypomnieniem, że możecie inspirować świat.

Bindi

Bindi IrwinWSTĘP

Cześć, Buntowniczki!

Ta błyskotliwa i czarująca książka stanowi piąty tom serii Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. Z tej strony Jess i Maithy, redaktorki tego specjalnego projektu. Jesteśmy bardzo podekscytowane, że możemy o nim opowiedzieć. Jak pewnie wiecie, książki z tego cyklu zawsze przedstawiały kobiety, które zmieniły lub zmieniają świat. Tym razem jednak pomyślałyśmy, że zrobimy coś nowego i pokażemy twórczynie zmian, innowatorki i przywódczynie, które już teraz budują naszą przyszłość.

Przez lata podsuwałyście nam nazwiska niesamowitych buntowniczek, o których chciałybyście dowiedzieć się więcej. Przejrzałyśmy setki życiorysów i zdumiałyśmy się liczbą młodych kobiet i dziewczyn, które żyją śmiało i odważnie. Wtedy zdecydowałyśmy, że warto o nich opowiedzieć i wzbogacić te herstorie o ilustracje.

Po pierwsze, wybrałyśmy niesamowitą, zróżnicowaną grupę dziewczyn zmieniających świat, o których powinny się dowiedzieć nasze czytelniczki. Miesiącami zgłębiałyśmy historie marzycielek i działaczek ze wszystkich zakątków świata, także z tych krajów, o których nigdy nie pisałyśmy, takich jak Indonezja, Dania, Liechtenstein, Bułgaria, Urugwaj i Sri Lanka. Na koniec zapytałyśmy WAS, jakie tematy są najbliższe Waszym sercom. Otrzymałyśmy wyczerpujące odpowiedzi, w których pisałyście o zdrowiu psychicznym, prawach zwierząt i ciałopozytywności. Upewniłyśmy się, że wszystkie te kwestie zostały uwzględnione podczas zamykania listy tematów przedstawionych w tej książce. Zadbałyśmy więc o to, by opowiedzieć o takich osobach jak Te Manaia Jennings, malarka, która poprzez swoją pracę stara się normalizować dyskusje o zdrowiu psychicznym; Earyn McGee, herpetolożka, która uczy ludzi o jaszczurkach za pośrednictwem mediów społecznościowych; i Megan Jayne Crabbe, która inspiruje innych do kochania swojego ciała bez względu na jego kształt i rozmiar.

Z tego tomu dowiecie się między innymi o artystkach, wynalazczyniach, sportowczyniach, aktywistkach i naukowczyniach. Wiele z przedstawionych kobiet wychodzi poza granice swoich dziedzin, jak Marine Serre, projektantka mody, która do produkcji swoich ubrań używa materiałów z recyklingu, czy poruszająca się na wózku Puisand Lai, która uznała, że będzie przodować w dwóch dyscyplinach sportowych! Niektóre bohaterki zaś wytyczają zupełnie nowe ścieżki, jak Alina Morse, nastoletnia prezeska własnej firmy produkującej zdrowe słodycze, czy Shaine Kilyun, która z chęci pomagania zwierzętom zaczęła wytwarzać wózki dla czworonogów, które uległy wypadkom. Wszystkie te buntowniczki wiedzą, że możliwości są nieograniczone, zarówno dla nich, jak i dla Was!

Opisane w tej książce dziewczyny i młode kobiety koncentrują się na problemach współczesnych dzieci i nastolatków. Gdy Milena Radoytseva zauważyła wymierzony w dziecko internetowy hejt, zorganizowała kampanię przeciwko nękaniu, licząc, że pewnego dnia nikt już nie będzie znajdował okrutnych wiadomości w sieci. Kiedy Rayouf Alhumedhi dostrzegła, że brakuje emotikonu, który wyglądałby jak ona – i milion innych dziewczyn noszących hidżaby – wzięła sprawy w swoje ręce i sama taki zaprojektowała.

Mamy nadzieję, że każda z tych historii zainspiruje Was do wielkich marzeń – pamiętajcie, że nie jest ważne, ile macie lat! Cassidy Crowley i Mikaila Ulmer założyły własne firmy, zanim osiągnęły wiek nastoletni. DJ Switch jest dowodem, że pewność siebie i zaangażowanie (i być może funkowy beat!) to znacznie więcej niż data w akcie urodzenia. A artystka domina Lily Hevesh pokazuje nam, że wyjątkowe hobby można zamienić w coś, co z początku wydawało się nieosiągalne.

Trzynaście autorek i redaktorek, które nie przekroczyły jeszcze trzydziestki, czytało artykuły, słuchało podcastów i wywiadów z naszymi bohaterkami, aby ubarwić historie ciekawymi szczegółami i baśniowym stylem. Ponadto osiemdziesiąt młodych artystek (niektóre nie miały więcej niż jedenaście lat) ożywiło każdą postać kolorami, wykorzystując własną paletę barw i indywidualny sposób wyrazu. Ta książka jest dowodem na to, że gdy spotykają się młode kobiety i dziewczęta, rodzi się magia.

Nie zapominajmy, że dla przedstawionych tu buntowniczek to dopiero początek ich historii. Cieszymy się, że mogłyśmy uchwycić jeden z etapów ich podróży, i nie możemy się doczekać, aby zobaczyć, jak rosną, uczą się i DZIAŁAJĄ! Tak jak Wy, one też mają przed sobą całe życie na odkrywanie, tworzenie, wymyślanie i inspirowanie. I tak jak one, WY również macie moc, by coś zmienić. Z Waszą błyskotliwością, odwagą i wizją przyszłość naszego świata będzie jaśniejsza niż kiedykolwiek. Z niecierpliwością czekamy, aż zabłyśniecie!

Śnijcie o rzeczach niemożliwych!

Jess i Maithy

Jess Harriton i Maithy Vu

A’JA WILSON
KOSZYKARKA

URODZONA 8 SIERPNIA 1996 ROKU

STANY ZJEDNOCZONE

Pewnego razu w Karolinie Południowej żyła sobie jedenastoletnia dziewczynka, która kochała dźwięk, jaki wydaje piłka, gdy wpada do siatki kosza. To był świst. I ona bardzo dobrze go znała. Tata A’ji grał zawodowo w koszykówkę za granicą przez całe dziesięć lat. Dziewczynka dorastała więc z tym dźwiękiem i słuchała ciągle o tym sporcie.

W szkole średniej A’ja przeżywała ciężkie chwile. Musiała radzić sobie z dysleksją i brakowało jej pewności siebie.

– Nie za bardzo w siebie wierzyłam – wspomniała. – Byłam wysoką, chudą nastolatką o piegowatej twarzy, próbującą znaleźć swoje miejsce.

Jej miejscem okazało się boisko, po którym z łatwością kozłowała piłkę tam i z powrotem.

W liceum w wieku czternastu lat A’ja dostała się do drużyny. Popołudnia spędzała na wyczerpujących treningach – podeszwy jej butów aż piszczały w zetknięciu z parkietem, a piłka wydawała świst za świstem. Uczelniani skauci szukający koszykarskich talentów zwrócili uwagę na szybkość zawodniczki i oszałamiające rzuty za trzy punkty.

A’ja zdecydowała się studiować na Uniwersytecie Karoliny Południowej, gdzie zdobyła ze swoją drużyną mistrzostwo kraju. Po studiach dostała się do klubu Las Vegas Aces w lidze WNBA, czyli profesjonalnej koszykarskiej lidze kobiet. Została piątą najmłodszą najbardziej wartościową zawodniczką w historii. Dzięki koszykówce A’ja odwiedziła takie kraje jak Rosja, Chiny czy Litwa. W 2021 roku wywalczyła złoty medal olimpijski!

A’ja wciąż pamięta, jak nieswojo czuła się w szkole średniej. Dlatego założyła fundację A’ja Wilson, aby pomagać dzieciom zmagającym się z dysleksją i umożliwić im wykorzystanie własnego potencjału.

„NIE MUSISZ WYELIMINOWAĆ Z GRY WSZYSTKICH, ABY WYGRAĆ SWOJĄ”.

– A’JA WILSON

ILUSTRACJA:

DANIELLE ELYSSE MANNAJ CLEMENTINE
AKTYWISTKA LGBTQIA+ I MODELKA

URODZONA 14 MARCA 1996 ROKU

AUSTRALIA

Była sobie dziewczyna o imieniu AJ, która pewnego dnia zrozumiała, że jej historia może zmienić świat. Zanim to jednak nastąpiło, musiała odkryć, kim naprawdę jest.

Kiedy się urodziła, lekarze uznali, że jest chłopcem. W domu pozwalano jej bawić się wszystkimi zabawkami: pistoletami na wodę, autami, lalkami, AJ chętnie urządzała też przebieranki. Mogła być sobą. Ale poza domem wyglądało to inaczej. Z wiekiem zrozumiała dlaczego.

„Jestem dziewczyną” – uświadomiła sobie.

AJ to osoba transpłciowa – urodziła się w ciele chłopca, lecz czuje się dziewczyną. Na początku trudno jej było dzielić się tym doświadczeniem. Niektórzy nie wierzyli jej, kiedy im o tym opowiadała. Nikt jednak nie mógł jej powstrzymać. AJ zaczęła publikować w mediach społecznościowych filmiki na ten temat, zwłaszcza z poszczególnych etapów swojej przemiany w dziewczynę. „Mówiąc o tym głośno, pomogę innym osobom transpłciowym poczuć się pewnie” – pomyślała.

Powoli nagrania AJ, w których opisywała życie osoby transpłciowej, zaczęły zdobywać popularność. Widzów pociągały jej otwartość, kolorowy makijaż i modny wygląd. Kiedy dziewczyna nawiązała współpracę z dużym festiwalem LGBTQIA+ w australijskim Sydney, wszystko nabrało rozpędu! Z dnia na dzień zaczęła pracować jako modelka prezentująca wygodną bieliznę i skarpetki. Została pierwszą transpłciową osobą reprezentującą dużą australijską markę odzieżową! Potem napisała książkę. Podzieliła się w niej z fanami swoją historią i zachęciła ich do mówienia o własnych losach, bo doskonale wiedziała, że jedna taka opowieść może podnieść na duchu tłumy.

„POWINNIŚMY TWORZYĆ DZIECIOM WARUNKI, W KTÓRYCH BĘDĄ SIĘ CZUĆ DOBRZE TAKIMI, JAKIE SĄ”.

– AJ CLEMENTINE

ILUSTRACJA:

BETSY FALCOALEXANDRA HUYNH
POETKA

URODZONA 11 LISTOPADA 2002 ROKU

STANY ZJEDNOCZONE

Pewnego razu w tętniącym życiem mieście Sacramento w Kalifornii młoda dziewczyna o imieniu Alexandra zakochała się w słowach. Dorastając, wolny czas spędzała na śpiewaniu. Z czasem jednak doszła do wniosku, że teksty piosenek na lekcjach śpiewu są nudne. „A może by tak napisać własną piosenkę?” – zastanawiała się.

Alexandra chwyciła kartkę i długopis i słowa popłynęły. Pisanie wydawało się jej tak naturalne jak oddychanie – jakby się do tego urodziła. Zaczęła dzielić się swoimi wierszami na scenie. Gdy przygotowywała się do swojego pierwszego miejskiego slamu poetyckiego, czyli pojedynku poetów i poetek, poczuła, że ogarnia ją trema. Czy naprawdę potrafi podzielić się swoją twórczością z tyloma osobami? Zadzwoniła do siostry bliźniaczki Brianny po słowa otuchy. Pomogło. Alexandra wyszła na scenę, stanęła w świetle reflektorów i dała czadu!

Wkrótce prezentowała swoje wiersze o wspólnocie, rodzinie i sprawiedliwości społecznej w całym kraju. W tekście poruszającym temat zmian klimatycznych napisała: „Las to teraz miasto, które płonie od środka i kipi od smogu”. Jej umiejętność malowania obrazów słowami i recytowania utworów z pasją na scenie przyniosły jej wyjątkowy tytuł. W 2021 roku Alexandra została uznana za Najlepszą Młodą Poetkę Stanów Zjednoczonych.

Jako dumna córka wietnamskich imigrantów Alexandra często myśli o tym, jak rodzina i społeczność kształtują jej głos.

– Stoję na ramionach swoich przodków. To ich poświęcenie i mądrość pozwoliły mi się tu znaleźć – powiedziała kiedyś podekscytowana swoją nagrodą Alexandra, podkreślając z nadzieją, że coraz więcej młodych ludzi również będzie się dzielić swoimi historiami.

„KIEDY WYDAJE MI SIĘ, ŻE SPADAM, ZAWSZE CHWYTAM SIĘ KARTKI PAPIERU”.

– ALEXANDRA HUYNH

ILUSTRACJA:

JIAWEN CHEN