Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Ewolucja systemu - ebook

SŁOWO OD AUTORA

Oddawany do rąk czytelnika podręcznik stanowi przegląd regulacji prawnych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego z różnych okresów. W podręczniku przedstawiono historię planowania przestrzennego w oparciu o wybrane akty prawne, dzieląc je na poszczególne okresy (regulacje prawne sprzed 1939 r. i regulacje prawne z okresu 1939–2002), a także obowiązujący system planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce oraz próbę jego reformy.

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne jest nie tylko przedmiotem wykładanym w szkołach i na uczelniach wyższych, ale także elementem różnych szkoleń branżowych. Przegląd dokonany w niniejszym podręczniku ma ułatwić zrozumienie idei systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz zapoznać czytelnika z historią jego tworzenia.

Zamierzeniem autora było nie tylko zaprezentowanie ewolucji systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce jako zmian zachodzących w prawie, ale także pokazanie, z jakich składowych ten system był zbudowany w różnych okresach historycznych, aby można było m.in. porównać go z obecnie obowiązującym systemem i wyciągnąć wnioski z wprowadzonych zmian.

Zawartą tu problematykę starałam się przedstawić możliwie jak najbardziej syntetycznie i zrozumiale, dlatego też moje rozważania ilustrowane są tabelami, rysunkami i schematami.

W pracy nad książką towarzyszyło mi przekonanie, że planowanie i zagospodarowanie przestrzenne to usystematyzowane działania, których celem jest efektywne wykorzystanie przestrzeni.

Lidia PiotrowskaWSTĘP

Próby usystematyzowania planowania i zagospodarowania przestrzennego mają w Polsce długą tradycję. Z analizy materiałów, do jakich udało się dotrzeć, wynika, że prace budowlane oraz planistyczne były już uregulowane w ustawie budowniczej dla wsi i pomniejszych miast i miasteczek (ustawa opublikowana w dniu 13 października 1899 r., w Dzienniku Ustaw i Rozporządzeń Krajowych Królestwa Galicyi, Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem).

Następnie, w 1928 r. powstał kolejny akt prawny, tj. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli, który w sposób kompleksowy, jak na owe czasy, regulował kwestie zagospodarowania przestrzennego całego obszaru państwa (z wyłączeniem jednego województwa). Następnie powstawały kolejne ustawy i rozporządzenia.

System planowania przestrzennego w dwudziestoleciu międzywojennym był dwupoziomowy: regionalny i lokalny. Wyróżniano dwa PLANY ZABUDOWANIA: ogólne oraz szczegółowe, z czego plan ogólny mógł pełnić również funkcję planu szczegółowego.

Po II wojnie światowej również podejmowane były próby unormowania systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego w aktach prawnych. Powstawały dekrety, ustawy, normatywy, rozporządzenia i zarządzenia.

W niniejszym podręczniku przedstawiono wybrane regulacje prawne odnoszące się zarówno do planowania i zagospodarowania przestrzennego sprzed 1939 r., jak i po tym roku, aż do czasów współczesnych. Analizując akty prawne, powoływano się na ich oryginalne brzmienie (niektóre słowa występujące w nazwach aktów prawnych nie występują we współczesnym języku). Analiza historycznego aspektu systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce, przedstawiona w niniejszym podręczniku, może stanowić fundament do dalszych analiz dokonywanych przez właściwe organy w zakresie podejmowanych prób zmiany obecnie obowiązującego systemu.