Poeta ze średniowiecznej ekstazy. Ksiądz Antoni Szandlerowski (1878–1911) - ebook

Książka zawiera rozprawy i szkice o życiu i twórczości młodopolskiego poety i dramatopisarza Antoniego Szandlerowskiego (1878-1911). To twórca nietuzinkowy i pełen sprzeczności. Był księdzem, ale – zgodnie z duchem modernizmu katolickiego, zdecydowanie potępianego przez Kościół – nad dogmatyzm przedkładał myślenie o teologii i religii jako o ekspresji uczuć ludzi wierzących. Talent literacki realizował nie w twórczości religijnej, lecz – wywołując tym dezaprobatę władz kościelnych – w utworach beletrystycznych, na dodatek silnie inspirowanych dziełami Stanisława Przybyszewskiego, uznawanego za gorszyciela, erotomana i satanistę. Nad środowiska duszpasterskie przedkładał towarzystwo ludzi sztuki. Złożył śluby czystości, lecz złamał celibat. Żył na plebanii z kobietą (i to Żydówką), lecz nie zrzucił sutanny. Skonfliktowany z przełożonymi, zamiast okazać im posłuszeństwo, wystąpił przeciw nim z paszkwilem. Został pochowany bez krzyża, ponieważ taka była jego ostatnia wola, w przypadku księdza – niewątpliwie skandalizująca. I co najważniejsze – jednym z dominujących tematów twórczości Szandlerowskiego stała się miłość zmysłowa, ujmowana jako doznanie sakralne i mistyczne.

Twórczość księdza-poety oraz jej recepcja rozpięta między uwielbieniem a zapomnieniem to interesujące zagadnienie badawcze. Zwłaszcza w Łodzi, gdzie Szandlerowski – jako wikary w kościele Podwyższenia Świętego Krzyża – odnosił pierwsze, i od razu znaczące, sukcesy literacko-dramaturgiczne.

Słowem wstępu 7

Meandry życia i recepcji 11

Dorota Samborska-Kukuć, Antoni Szandlerowski spod palimpsestów biograficznych 13

Karolina Kołodziej, „W zapomnieniu tkwi cały tragizm poety, który za życia nie będąc zrozumianym – po śmierci został zapomniany”. Ksiądz Antoni Szandlerowski według prasy łódzkiej 47

Grażyna Legutko, „Umarł Poeta. W ciszy i milczeniu grób jego”. O nekrologach Antoniego Szandlerowskiego 63

Twórczość i życiopisanie 83

Krzysztof Biliński, Modernizm katolicki w dramatach księdza Antoniego Szandlerowskiego 85

Aleksandra Mikinka, Kobiecość uległa i kobiecość tryumfująca w dramatach Antoniego Szandlerowskiego 97

Grzegorz Igliński, Noc w tomie poezji Antoniego Szandlerowskiego Sąd wam niosę! 111

Katarzyna Badowska, W objęciach Persefony. O dwóch wierszach miłosnych księdza Antoniego Szandlerowskiego 131

Bartosz Ejzak, Nie tylko epistolografia. Confiteor jako utwór symbolistyczny 149

Małgorzata Domagalska, „Ciągnie mnie ten świat nieznany…” Powieściowe alter ego Heleny Beatus 167

Indeks osób 185