Pokój numer 10. Komisarz Erik Winter. Tom VII - ebook

ROZDZIAŁ 1

1

KOBIETA MRU­GNĘŁA PRA­WYM OKIEM. Raz, dwa, trzy, cztery razy. Komi­sarz Erik Win­ter na chwilę zamknął oczy. Kiedy je otwo­rzył, mru­gała na­dal. Wyglą­dało to jak spa­zma­tyczne drgawki, jakby jesz­cze żyła. Zoba­czył w jej oku odbi­cie sierp­nio­wego świa­tła. Wiązka pro­mieni sło­necz­nych wdarła się przez otwarte okno. Z dołu dobie­gały przed­po­łu­dniowe odgłosy ulicy – prze­je­chał samo­chód, tram­waj pomknął w dal, zaskrze­czał mor­ski ptak. Win­ter usły­szał kroki – odgłos obca­sów ude­rza­ją­cych o bruk. Jakaś kobieta szła szyb­kim kro­kiem, dokądś się spie­szyła.

Spoj­rzał na nią raz jesz­cze. I na drew­nianą pod­łogę. Świa­tło jak ogień wbi­jało się w deski i bie­gło dalej, przez ścianę, do sąsied­niego pokoju, a może nawet do wszyst­kich poko­jów na pię­trze.

Jej powieki zadrżały jesz­cze kilka razy. Odstaw­cie już te pie­przone elek­trody, pomy­ślał. Prze­cież wia­domo. Prze­niósł wzrok na zasłony powie­wa­jące na lek­kim wie­trze, przy­no­szą­cym nie tylko odgłosy, ale też zapa­chy z mia­sta. Woń ben­zyny, olejku zapa­cho­wego. Win­ter poczuł rów­nież słony zapach morza. Nagle pomy­ślał o morzu. I o linii hory­zontu. I o tym, co jest za nią. O podró­żach. Jego myśli zajęły podróże. Ktoś w pokoju coś powie­dział, ale Win­ter nie słu­chał. Na­dal myślał o podró­żach. I o tym, że będzie zmu­szony wypra­wić się w głąb życia tej kobiety. Wypra­wić wstecz. Rozej­rzał się po pokoju jesz­cze raz. Po tym pokoju.

*

Wszedł recep­cjo­ni­sta. Cią­gle jed­nak nie wia­domo, dla­czego aku­rat on.

Ruszył w jej stronę.

Zadzwo­nił z hotelu, z tele­fonu komór­ko­wego.

Cen­trala wysłała do hotelu karetkę i radio­wóz. Poli­cja jechała jed­no­kie­run­kową pod prąd. W sta­rych dziel­ni­cach, na połu­dnie od Dworca Cen­tral­nego, wszyst­kie ulice są jed­no­kie­run­kowe.

Mocno wystra­szona kobieta wysłała oboje inspek­to­rów na trze­cie pię­tro. Recep­cjo­ni­sta cze­kał pod drzwiami. Były otwarte. Poli­cjanci zoba­czyli leżące na pod­ło­dze ciało. Recep­cjo­ni­sta zdu­szo­nym gło­sem opo­wie­dział, co widział. Pró­bo­wał prze­do­stać się spoj­rze­niem do pokoju, jak gdyby tam miesz­kał. Kie­ru­jąca zespo­łem inspek­tor szybko weszła do środka. Uklę­kła i pochy­liła się nad cia­łem. Leżało w nie­na­tu­ral­nej pozy­cji.

Pętla wciąż była mocno zaci­śnięta na szyi. Metr od głowy leżało prze­wró­cone krze­sło. Na twa­rzy nie było widać żad­nych oznak życia. Ani w prze­krwio­nych oczach. Poli­cjantka długo szu­kała wyga­słego pulsu. Spoj­rzała w górę, na belkę prze­ci­na­jącą sufit. Wyglą­dał dziw­nie, śre­dnio­wiecz­nie. Cały pokój robił podobne wra­że­nie, jak gdyby nale­żał do innego świata. Albo jakby był sce­no­gra­fią do filmu. Porzą­dek naru­szało jedy­nie to leżące krze­sło. Inspek­torka usły­szała wycie karetki: naj­pierw docho­dzące z daleka, a po chwili, kiedy samo­chód sta­nął przed hote­lem, okrut­nie gło­śne. To wycie nie miało już jed­nak sensu.

Jesz­cze raz spoj­rzała w jej twarz, w otwarte oczy. Potem na linę i krze­sło. I wresz­cie na belkę. Dość wysoko.

– Dzwoń po tech­ni­ków – powie­działa do kolegi.

Przy­je­chali tech­nicy, Win­ter i lekarka sądowa.

Ścią­gnęła z pra­wego oka kobiety elek­trody. Nie mogły jej wskrze­sić, ale dzięki nim mogła usta­lić, jak długo była mar­twa. Im mniej czasu mija od chwili zgonu, tym skur­cze mię­śni są gwał­tow­niej­sze. Chwila zgonu, pomy­ślał Win­ter. To dziwny ter­min. Podob­nie jak cała ta metoda z elek­tro­dami.

Lekarka spoj­rzała na Win­tera. Nazy­wała się Pia E:son Fröberg. Współ­pra­co­wali od pra­wie dzie­się­ciu lat, choć Win­ter – z tej czy innej przy­czyny – cza­sami miał wra­że­nie, że dwa razy dłu­żej.

– Sześć do ośmiu godzin – powie­działa.

Win­ter ski­nął głową. Zer­k­nął na zega­rek, było wpół do jede­na­stej. A zatem umarła o bla­dym świ­cie albo, jak kto woli, późną nocą. Na dwo­rze było w każ­dym razie ciemno.

Rozej­rzał się po pokoju. Trzech tech­ni­ków oglą­dało krze­sło, belkę, pod­łogę wokół ciała, resztę mebli, wszystko, co mogło sta­no­wić jaką­kol­wiek wska­zówkę. Jeśli jakieś były. Nie, nie mogło być ina­czej. Sprawca zawsze coś po sobie zosta­wia. Zawsze. Jeśli nie dajemy temu wiary, możemy pako­wać manatki i się zmy­wać.

Bły­ski fle­sza zaczęły nie­re­gu­lar­nie oświe­tlać pokój, jak gdyby słońce chciało się wedrzeć do środka.

Jeśli jest jakiś sprawca… Spoj­rzał na belkę. I jesz­cze raz na ciało. Potem na prze­wró­cone krze­sło. Jeden z tech­ni­ków oglą­dał sie­dzi­sko. Albo raczej nogi. Spoj­rzał na niego i potrzą­snął głową.

Win­ter zer­k­nął na jej prawą rękę. Była biała, lśniąco biała, jak śnieg. Farba wyschła, się­gała połowy przed­ra­mie­nia. Jak jakaś gro­te­skowa ręka­wica. Biała farba. Obok stała puszka. Na roz­ło­żo­nej gaze­cie, jak gdyby naj­waż­niej­sza w tym pomiesz­cze­niu była pod­łoga. Waż­niej­sza niż życie.

Na gaze­cie leżał pędzel. Ście­kło z niego tro­chę farby. Roz­lała się po zdję­ciu jakie­goś zagra­nicz­nego mia­sta. Dostrzegł na nim zarys meczetu. Pod­szedł bli­żej, przy­kuc­nął. Poczuł zapach farby.

Na jedy­nym stole w pokoju leżała kartka papieru.

List, napi­sany odręcz­nie. Pra­wie dzie­sięć lini­jek. Mogła go napi­sać gdzie indziej. Cyfry na drzwiach pokoju zro­biono z pozła­ca­nego mosią­dzu. Przy­bito je gwoź­dziem. Trze­cie pię­tro z czte­rech. W środku – nawet kiedy już zamknęli okno – wciąż uno­sił się ten zapach. Słod­kawy, choć to słowo może mieć wiele zna­czeń.

Win­ter pod­niósł ze swo­jego biurka kopię listu i jesz­cze raz zaczął się przy­glą­dać pismu. Nie wyglą­dało na to, żeby ostat­nie słowa pisała trzę­sącą się ręką. Miał dla porów­na­nia inne jej – jak wyka­zano – zapi­ski. Oba tek­sty wysłano do labo­ra­to­rium.

„Kocham was i zawsze będę was kochać, bez względu na to, co mi się przy­da­rzy, i zawsze będzie­cie w moim sercu, gdzie­kol­wiek się znajdę, a jeśli was roz­gnie­wa­łam, to pro­szę o wyba­cze­nie, wie­dząc, że daru­je­cie mi winę bez względu na to, co mnie lub wam się przy­da­rzy, i że kie­dyś znów się spo­tkamy”.

Dopiero tu posta­wiła kropkę. Napi­sała jesz­cze kilka lini­jek, a potem to się stało. „Bez względu na to, co mi się przy­da­rzy”. Dwa razy to samo zda­nie w liście do rodzi­ców, napi­sa­nym według Win­tera spo­kojną ręką, choć tech­nicy dostrze­gli przez mikro­skop nie­wi­doczne gołym okiem drgnię­cia.

W liście, który teraz trzy­mał w ręce. Spoj­rzał na nią. Nie drżała, choć mogła. W końcu był tylko czło­wie­kiem. Jej biała ręka. Ide­al­nie poma­lo­wana. Albo jakby zro­biona z gipsu. Coś, co już do niej nie nale­żało. Co można było rów­nie dobrze od niej oddzie­lić. Takie myśli przy­cho­dziły mu do głowy. Zasta­na­wiał się dla­czego. Czy ktoś jesz­cze tak myśli?

Nazy­wała się Paula Ney, miała dwa­dzie­ścia dzie­więć lat. Za dwa dni, pierw­szego wrze­śnia, skoń­czy­łaby trzy­dzie­ści. W pierw­szym mie­siącu jesieni. Miała miesz­ka­nie, ale przez ostat­nie dwa tygo­dnie tam nie miesz­kała. Spół­dziel­nia robiła remont, robot­nicy cho­dzili tam i z powro­tem. Jedną godzinę spę­dzali w jed­nym pomiesz­cze­niu, drugą w kolej­nym. Prace miały trwać długo. Prze­nio­sła się więc do rodzi­ców.

Dwa dni temu wcze­snym wie­czo­rem poszła z przy­ja­ciółką do kina. Po poka­zie zamó­wiły w pobli­skim barze po lampce wina. Potem roz­stały się przy Grönsakstorget. Powie­działa przy­ja­ciółce, że poje­dzie tram­wa­jem. I wła­śnie tam urwał się ślad. Do chwili, kiedy następ­nego dnia przed połu­dniem zna­le­ziono ją w hotelu Revy, pół­tora kilo­me­tra na wschód od Grönsakstorget. Obok hotelu Revy nie prze­jeż­dża żaden tram­waj. To w ogóle dość oso­bliwa nazwa.

Hotel też jest oso­bliwy. Zapo­mniany, jakby powstał w gor­szych cza­sach. Albo w lep­szych, jak uwa­żają nie­któ­rzy. Stoi w gęsto zabu­do­wa­nym kwar­tale na połu­dnie od Dworca Cen­tral­nego, w jed­nym z tych budyn­ków, które omi­nęła akcja wybu­rza­nia w latach sześć­dzie­sią­tych. Prze­trwało wtedy pięć kwar­ta­łów. Jak gdyby tę część mia­sta przy­krył cień, kiedy urba­ni­ści stu­dio­wali mapę, być może pod­czas pik­niku w Trädgårdsföreningen po dru­giej stro­nie kanału.

Revy ist­nieje od dłuż­szego czasu. Wcze­śniej była tam restau­ra­cja. Teraz nie ma po niej śladu. Hotel stoi w cie­niu nowo wznie­sio­nego She­ra­tona przy Drot­t­ning­tor­get. W pew­nym sen­sie to miej­sce nabrało sym­bo­licz­nego wymiaru.

Swego czasu ucho­dził za bur­del. Stoi w pobliżu Cen­tral­nego, a więc tam, gdzie bywa wiele kobiet i wielu męż­czyzn. Ale po tych wszyst­kich rewe­la­cjach na jego temat – praw­dzi­wych i zmy­ślo­nych – zostało już tylko wspo­mnie­nie. Win­ter wie­dział, że cza­sami zagląda tam grupa zaj­mu­jąca się zwal­cza­niem pro­sty­tu­cji, ale nie było to już fajne miej­sce ani dla dzi­wek, ani dla dziw­ka­rzy. Bóg jeden wie, kto tam teraz pomiesz­kuje. Mają nie­wielu gości. Pokój, w któ­rym zna­leźli Paulę Ney, stał pusty od trzech tygo­dni. Wcze­śniej cztery noce spę­dził w nim bez­ro­botny aktor. Przy­je­chał do mia­sta na casting do serialu tele­wi­zyj­nego, ale nie dostał głów­nej roli. Obsa­dzili go w epi­zo­dzie. Mia­łem zagrać trupa, powie­dział przez tele­fon kole­dze Win­tera, Fre­dri­kowi Hal­der­sowi.

Win­ter usły­szał puka­nie. Pod­niósł wzrok. Zanim zdą­żył cokol­wiek powie­dzieć, wszedł komi­sarz Ber­til Ring­mar, trzeci rangą w wydziale śled­czym. Zamknął drzwi, prze­szedł szybko przez pokój i usiadł przed Win­terem.

– Zapra­szam bli­żej – powie­dział Win­ter.

– Darujmy sobie for­mal­no­ści. Prze­cież to tylko ja – odpo­wie­dział Ring­mar i przy­su­nął się, szu­ra­jąc krze­słem po pod­ło­dze. Spoj­rzał na Win­tera. – Byłem u Öberga.

Tor­sten Öberg rów­nież był komi­sa­rzem. Peł­nił obo­wiązki szefa wydziału tech­nicz­nego, miesz­czą­cego się pię­tro wyżej.

– No i?

– Miał coś do…

Zadzwo­nił sto­jący na biurku tele­fon. Prze­rwał Ring­ma­rowi w pół zda­nia. Win­ter ode­brał.

– Erik Win­ter. – Słu­chał w mil­cze­niu, a potem odło­żył słu­chawkę i wstał. – O wilku mowa. Öberg chce się z nami widzieć.

– Trudno kogoś powie­sić – powie­dział Öberg, pochy­la­jąc się nad jed­nym z labo­ra­to­ryj­nych sto­łów. – Zwłasz­cza jeśli ten ktoś wal­czy o życie. – Wska­zał na przed­mioty leżące na stole. – A nawet jeśli nie wal­czy, to i tak jest to trudne. Ciała są cięż­kie. – Spoj­rzał na Win­tera. – Rów­nież ciała mło­dych kobiet.

– Sta­wiała opór? – spy­tał Win­ter.

– Ani tro­chę.

– Więc co się stało?

– To już twoje zada­nie, Erik.

– Daj spo­kój, Tor­sten. Prze­cież mówi­łeś, że coś dla nas masz.

– Ni­gdy nie stała na tym krze­śle – powie­dział Öberg. – Z tego, co widać, ni­gdy nikt na nim nie stał. – Prze­je­chał pal­cami po nosie. – Czy recep­cjo­ni­sta nie mówił, że pod­sko­czył i zła­pał koniec liny?

Win­ter ski­nął głową.

– W ogóle nie wszedł na krze­sło?

– Nie. Prze­wró­ciło się, kiedy ciało spa­dło.

– Na ramie­niu ma ranę – powie­dział Öberg. – Pew­nie wła­śnie od tego.

Win­ter znów ski­nął głową. Roz­ma­wiał wcze­śniej z Pią E:son Fröberg.

– Ten recep­cjo­ni­sta, Bergström, chwy­cił koniec liny i pocią­gnął z całych sił, tak że węzeł się polu­zo­wał.

– Wygląda na to, że wie­dział, co robić – stwier­dził Öberg.

Ale recep­cjo­ni­sta nie miał o tym poję­cia. Tak powie­dział Win­te­rowi pod­czas krót­kiego wstęp­nego prze­słu­cha­nia w małym śmier­dzą­cym pokoju tuż za hote­lo­wym holem. Po pro­stu dzia­łał. Instynk­tow­nie. Mówił, że to był odruch. Chciał rato­wać życie.

Nie koja­rzył tej kobiety. Ani wtedy, ani póź­niej. Nie zamel­do­wała się w hotelu i nie odwie­dzała nikogo.

Widział list, kartkę papieru. List poże­gnalny, prze­mknęło mu przez głowę na chwilę przed tym, jak zaczął dzia­łać. Ktoś miał dość życia. Zoba­czył krze­sło sto­jące pod nią. I koniec liny. Rzu­cił się na ratu­nek, pod­sko­czył.

– To krze­sło jest ide­al­nie czy­ste – zauwa­żył Öberg.

– Co masz na myśli? – spy­tał Win­ter.

– Gdyby sama chciała się powie­sić, musia­łaby wejść na krze­sło i zarzu­cić linę na belkę stro­pową. Ale nie stała na nim. A jeśli stała, to ktoś je póź­niej wytarł. I tym kimś nie była ona.

– No, to zro­zu­miałe – wtrą­cił Ring­mar.

– To gładka powierzch­nia – mówił dalej Öberg. – Miała bose stopy.

– Buty stały przy drzwiach – powie­dział Ring­mar.

– Miała bose stopy, kiedy tam weszli­śmy – mówił dalej Öberg. – Umarła boso.

– Żad­nych śla­dów na krze­śle – powie­dział Win­ter, wła­ści­wie do sie­bie.

– Jak pano­wie wie­dzą, brak śla­dów to coś rów­nie inte­re­su­ją­cego jak ich obec­ność – zauwa­żył Öberg.

– A co z liną? – spy­tał Ring­mar.

– O tym wła­śnie chcia­łem wam powie­dzieć – odparł Öberg.

Win­ter dostrzegł dumę albo coś w tym rodzaju. Öberg miał im coś do prze­ka­za­nia.

– Na linie nie było żad­nych odci­sków pal­ców, ale o tym chyba wspo­mi­na­łem, nie?

– Tak – odpo­wie­dział Win­ter. – O linach nylo­no­wych już tro­chę wiem.

Ta była nie­bie­ska. Jej jaskrawy kolor przy­po­mi­nał kolor neonu. Na tak szorst­kiej powierzchni rzadko zostają odci­ski pal­ców. Trudno więc od razu stwier­dzić, czy ktoś miał na rękach ręka­wiczki.

Ale były też inne ślady. Win­ter widział tech­ni­ków pra­cu­ją­cych w pokoju numer dzie­sięć. Pobie­rali z liny próbki, szu­kali wło­sów i pozo­sta­ło­ści śliny lub potu. Trudno nie zosta­wić żad­nych śla­dów DNA.

Ktoś, kto ma na rękach ręka­wiczki, może splu­nąć w jedną z nich, zacze­sać do tyłu włosy.

Cał­kiem praw­do­po­dobne, że nie zosta­wił po sobie nic. Win­ter sta­rał się myśleć trzeźwo. Pomy­ślał, że przy­szło mu żyć w cza­sach, kiedy nadzieje na to, że testy DNA wyja­śnią i roz­wiążą każdą kry­mi­nalną zagadkę, mogą się oka­zać poboż­nymi życze­niami, zwy­kłymi snami na jawie.

Wie­dział, że Öberg wysłał wszyst­kie próbki do Kra­jo­wego Labo­ra­to­rium Kry­mi­na­li­stycz­nego.

– Gert wykrył coś jesz­cze – powie­dział Öberg z bły­skiem w oku. – We włók­nach pętli.

– Zamie­niamy się w słuch – powie­dział Win­ter.

– Krew. Nie­wiele, ale wystar­cza­jąco dużo.

– To dobrze – wtrą­cił Ring­mar. – Bar­dzo dobrze.

– Jeden z naj­mniej­szych śla­dów, jakie widzia­łem – mówił dalej Öberg. – Gert roz­wią­zał węzeł i, ponie­waż jest czło­wie­kiem bar­dzo docie­kli­wym, dokład­nie mu się przyj­rzał.

– Nie widzia­łem krwi w pokoju – powie­dział Win­ter.

– Nikt z nas nie widział – dodał Öberg. – A już na pewno nie na ciele. – Zwró­cił się do Win­tera: – Czy Pia zauwa­żyła małe rany na jej ciele?

– Ani jed­nej.

– Więc jeśli Paula Ney nie przy­nio­sła liny ze sobą… – powie­dział Ring­mar.

– …to przy­niósł ją ktoś inny – dokoń­czył Öberg, znów z bły­skiem w oku.

– Godzinę temu roz­ma­wia­łem z jej rodzi­cami – powie­dział Ring­mar i prze­su­nął się z krze­słem pół metra do tyłu. Tym razem gło­śniej niż przed­tem. Wró­cili już do Win­tera. Win­ter był roz­draż­niony, jakby go brała gorączka. Ring­mar znów się prze­su­nął, znów szu­ra­jąc krze­słem po pod­ło­dze.

– Nie możesz pod­nieść tego krze­sła? – spy­tał Win­ter.

– Prze­cież na nim sie­dzę!

– Co powie­dzieli?

– Nie wyda­wała się inna tam­tego wie­czoru ani popo­łu­dnia. Ani przez ostatni tydzień. Była tylko wku­rzona na robot­ni­ków albo na spół­dziel­nię. Tak w każ­dym razie powie­dzieli. To zna­czy rodzice. Albo raczej mama. Roz­ma­wia­łem z matką, Eli­sa­beth.

Win­ter też z nią roz­ma­wiał, wczo­raj po połu­dniu. I z jej mężem, z ojcem Pauli, Mariem. Był bar­dzo młody, kiedy przy­je­chał do Szwe­cji i dostał pracę w SKF-ie. Wielu Wło­chów się tam zała­py­wało.

Mario Ney. Paula Ney. Jej torebka leżała na łóżku w hote­lo­wym pokoju. Öberg i jego ludzie jesz­cze nie usta­lili, czy ktoś w niej grze­bał. Był w niej port­fel z kar­tami płat­ni­czymi i nie­dużą gotówką. Prawa jazdy nie było, tylko kar­net na siłow­nię i kilka innych dro­bia­zgów.

W kie­szonce były cztery zdję­cia. Takie z auto­matu. Wyglą­dały na świeżo wywo­łane.

Zawar­tość torebki wska­zy­wała na to, że jej wła­ści­cielką była Paula Ney. I to wła­śnie Paula Ney została powie­szona w ciem­nym pokoju hote­lo­wym, do któ­rego prze­bi­jał się tylko cie­niutki pro­myk słońca.

– Kiedy miała wró­cić do miesz­ka­nia? – spy­tał Win­ter.

– Jakoś nie­ba­wem, jak stwier­dziła.

– Tak powie­działa? Sły­sza­łeś to od jej rodzi­ców?

– Chyba ojciec tak powie­dział. Pyta­nia zada­wa­łem matce.

Win­ter pod­niósł list, a raczej jego kopię. Słowa te same co w ory­gi­nale. Tych samych sześć lini­jek. Na górze: „Do Maria i Eli­sa­beth”.

– Dla­czego to napi­sała? I czemu do rodzi­ców?

– Nie miała faceta – odparł Ring­mar.

– Odpo­wiedz naj­pierw na pierw­sze pyta­nie – powie­dział Win­ter.

– Nie wiem jak.

– Zmu­szono ją?

– Na pewno.

– Wiemy, czy napi­sała ten list po znik­nię­ciu, że tak to nazwę? Po tym, jak się roz­stała z przy­ja­ciółką przy Grönsakstorget?

– Nie. Ale to jest nasz punkt wyj­ścia.

– Łączymy list z zabój­stwem – powie­dział Win­ter. – A może tu cho­dzi o coś innego?

– O co?

Byli w swoim żywiole. Jed­nym z tych ruty­no­wych. Burza mózgów: stra­te­gie, pyta­nia i odpo­wie­dzi, kolejne pyta­nia. Mogli się posu­nąć do przodu albo wstecz, nawet zabłą­dzić. Byle tylko nie stać w miej­scu.

– Może chciała coś z sie­bie wyrzu­cić? – powie­dział Win­ter. – A nie mogła tego powie­dzieć pro­sto w oczy, sta­nąć twa­rzą w twarz. Coś się wcze­śniej musiało stać. Chciała się z tego wytłu­ma­czyć albo wycią­gnąć rękę na zgodę. Albo po pro­stu dać o sobie znać. Zale­żało jej na wyrwa­niu się z domu na jakiś czas. Nie chciała miesz­kać u rodzi­ców.

– Pobożne życze­nia.

– Że co pro­szę?

– Aż strach pomy­śleć, że mogło być wręcz odwrot­nie.

Nie odpo­wie­dział. Ring­mar miał oczy­wi­ście rację. Win­ter spró­bo­wał wyobra­zić sobie tę scenę. Była to w końcu część jego pracy. Zamknął oczy i zoba­czył, jak Paula sie­dzi pochy­lona nad kartką. Ktoś stoi za nią, nad nią. Paula trzyma w ręce dłu­go­pis. Pisz. Pisz!

– To jej słowa? – spy­tał Ring­mar.

– Spi­sy­wała czy­jeś? – dodał Win­ter.

– A może napi­sała to, co chciała?

– Wydaje mi się, że tak wła­śnie było – odparł Win­ter i jesz­cze raz prze­czy­tał pierw­sze zda­nia.

– Dla­czego?

– Ton jest zbyt oso­bi­sty.

– Może to ton mor­dercy?

– Cho­dzi ci o to, że to może być jego wia­do­mość do wła­snych rodzi­ców?

Ring­mar wzru­szył ramio­nami.

– Wąt­pię – powie­dział Win­ter. – To jej słowa.

– Ostat­nie.

– Jeśli nie poja­wią się kolejne listy.

– Niech to szlag.

– O co jej cho­dzi z tym pro­szę o wyba­cze­nie? – powie­dział Win­ter i prze­czy­tał jesz­cze raz.

– O to, o czym pisze – odparł Ring­mar. – Że prosi o wyba­cze­nie, jeśli roz­gnie­wała rodzi­ców.

– Czy aku­rat o tym się myśli, kiedy się pisze taki list? To by jej przy­szło do głowy?

– A myśli się w ogóle w takich sytu­acjach? – spy­tał Ring­mar. – Wiesz, że jesteś w bez­na­dziej­nym poło­że­niu, ktoś każe ci pisać list. – Buj­nął się na krze­śle, ale tym razem go nie prze­su­nął. – No, cał­kiem moż­liwe, że ma się wtedy poczu­cie winy. I odczuwa chęć pojed­na­nia.

– Ale czy była jakaś wina? Praw­dziwa wina?

– Według rodzi­ców nie. Nic, co… no, co by wykra­czało poza stan­dar­dowe sprzeczki mię­dzy dziećmi a rodzi­cami. Żad­nych waśni czy jak to ina­czej nazwać.

– Ale do końca tego nie wiemy – zauwa­żył Win­ter.

Ring­mar nie odpo­wie­dział. Wstał, pod­szedł do okna i wyj­rzał przez szpary w żalu­zjach. Widział, jak wiatr prze­dziera się przez czarne korony drzew przy kanale Fattighusån. Nad domami za wodą uno­siła się matowa łuna. Nie była czy­stym bla­skiem let­niej nocy. Była czymś innym.

– Spo­tka­łeś się już z czymś takim? – spy­tał Ring­mar, wciąż sto­jąc przo­dem do okna. – Z listem… z dru­giej strony.

– Z dru­giej strony?

– Daj spo­kój, Erik – odparł Ring­mar i odwró­cił się. – Bie­daczka wie, że zosta­nie zamor­do­wana, i pisze o miło­ści, pojed­na­niu i prze­ba­cze­niu. Potem dosta­jemy tele­fon z tego prze­klę­tego zawszo­nego hotelu i jedyne, co możemy zro­bić, to poje­chać tam i stwier­dzić, że stało się to, co się stało.

– Nie tylko cie­bie to wku­rza, Ber­til.

– Więc spo­tka­łeś się już z czymś takim? Z takim listem poże­gnal­nym?

– Nie.

– Napi­sa­nym ręką, którą póź­niej poma­lo­wano? Na biało. Jakby… była oddzie­lona od ciała.

– Nie.

– Więc o co, do cho­lery, w tym cho­dzi?

Win­ter wstał. Nie odpo­wie­dział. Poczuł ostry ból w karku. Roz­cho­dził się po łopatce. Za długo sie­dział, roz­my­śla­jąc nad listem. Zapo­mniał roz­pro­sto­wać swoje czter­dzie­sto­pię­cio­let­nie kości. Nie mógł już wytrzy­mać. Nie da się sie­dzieć tak długo bez ruchu. Ale jesz­cze trzy­mał się na nogach. Miał czu­cie w rękach. Mógł je pod­nieść i roz­ma­so­wać kark. I tak zro­bił. Potem pod­szedł do Ring­mara. Ring­mar wciąż stał przy oknie. Win­ter je otwo­rzył i poczuł zapa­chy wie­czoru, jego rześki chłód.

Ber­til się wku­rzył. Był pro­fe­sjo­na­li­stą, w tej chwili wku­rzo­nym pro­fe­sjo­na­li­stą, a to dobre połą­cze­nie. Dobrze wpływa na wyobraź­nię, pobu­dza. A poli­cjanci bez fan­ta­zji są kiep­skimi śled­czymi, w naj­lep­szym wypadku prze­cięt­nymi. Takim udaje się zapo­mnieć o wszyst­kim z chwilą, kiedy wyjdą z komi­sa­riatu. Może dla nich to dobrze, ale na pewno nie służy to śledz­twu. Gli­niarz, któ­remu bra­kuje wyobraźni, może się po pracy wyłą­czyć, ale potem będzie się zasta­na­wiał, dla­czego ni­gdy nie osią­gnął dobrych rezul­ta­tów. Wielu jest takich ledwo kom­pe­tent­nych prze­cięt­nia­ków. Nie patrzą dalej niż czu­bek wła­snego nosa. Win­ter w ciągu swo­jej kariery śled­czego czę­sto miał z nimi do czy­nie­nia. W pew­nym sen­sie są spo­krew­nieni z psy­cho­pa­tami: nie potra­fią myśleć samo­dziel­nie, kie­ro­wać się intu­icją, pytać, co jest za hory­zon­tem. Przyj­mują postawę: skoro cze­goś nie widzę, to zna­czy, że to nie ist­nieje, więc lepiej zawró­cić.

– Nie wiem, czy to miała być wia­do­mość dla nas – powie­dział Win­ter. – Ta ręka. Biała.

– O co z nią cho­dziło? – spy­tał Ring­mar.

– Co masz na myśli?

– To coś… ozna­cza? Po co poma­lo­wał jej rękę tą pie­przoną ema­lią?

To była farba Bec­kers. Nazy­wała się Syn­tem. Biel antyczna, pół­ma­towa, do drewna, mebli, ścian i powierzchni meta­lo­wych we wnę­trzach. Wszystko to było napi­sane na puszce. Stała w pokoju numer dzie­sięć. Tech­nicy mieli spraw­dzić, czy tą wła­śnie farbą poma­lo­wano jej rękę. Nie było powo­dów, żeby w to wąt­pić, ale musieli się upew­nić. Jeden szcze­gół już potwier­dzono: Paula Ney nawet nie dotknęła leżą­cego przy pra­wie peł­nej puszce pędzla. Farba miała więc słu­żyć do poma­lo­wa­nia jej ręki. Póź­niej pędzel wysechł.

– Według rodzi­ców z ręką nie wią­zało się nic… nad­zwy­czaj­nego – powie­dział Win­ter.

Boże! Prze­cież oni nie widzieli jej ręki. Pia E:son Fröberg i Tor­sten Öberg jesz­cze jej dokład­nie nie zba­dali. Win­ter ukrył ten szcze­gół przed jej rodzi­cami, ale nawią­zał do niego, zada­jąc im pyta­nia. Co za gów­niana sprawa.

– Mam wszyst­kie rodzinne zdję­cia – powie­dział Ring­mar.

– Nic na nich nie znaj­dziemy.

Ring­mar nic nie powie­dział.

– Po co to zro­bił? – spy­tał. – To z ręką?

– Powie­dzia­łeś to tak, jakby ją wziął ze sobą – zauwa­żył Win­ter.

– A nie masz takiego wra­że­nia?

– Nie wiem, Ber­til.

– Jest w tym jakiś sens. Ten dupek chciał nam coś powie­dzieć. Coś nam opowie­dzieć. – Ring­mar uniósł rękę. – O sobie. – Spoj­rzał na Win­tera. – Albo o niej. – Wyj­rzał przez okno. Win­ter podą­żył za jego spoj­rze­niem. Na dwo­rze było ciemno. – Albo o obojgu.

– Znali się?

– Tak.

– Umó­wili się w nie­po­zor­nym hotelu? I dla bez­pie­czeń­stwa nie zamel­do­wali się w recep­cji?

– Tak.

– I dajemy temu wiarę?

– Nie.

– Ale znała mor­dercę.

– Tak sądzę, Erik.

Win­ter nie odpo­wie­dział.

– Robię w tym gów­nia­nym zawo­dzie dzie­sięć lat dłu­żej niż ty, Erik. Mia­łem do czy­nie­nia z róż­nymi spra­wami, ale tego, co tu się dzieje, nie mogę ogar­nąć.

– Damy radę – powie­dział Win­ter.

– Oczy­wi­ście – odparł Ring­mar, ale się nie uśmiech­nął.

– À pro­pos prze­szło­ści – zaczął Win­ter. – Kiedy jesz­cze byłem świe­ża­kiem, pierw­szy rok pra­co­wa­łem jako śled­czy, zaj­mo­wa­łem się sprawą, w któ­rej poja­wił się hotel Revy.

– Nie pierw­szy raz jest boha­te­rem śledz­twa – wtrą­cił Ring­mar. – Obaj dobrze o tym wiemy.

– Tak… ale tamta sprawa… czy jak to nazwać, była wyjąt­kowa.

Win­ter patrzył w noc. Na sza­rówkę i poświatę. Wyda­wało się, że wszystko stoi w zawie­sze­niu, bo zbliża się koniec lata i razem z mgłą do powie­trza powoli wkrada się jesień.

– To było zagi­nię­cie – powie­dział. – Teraz sobie przy­po­mi­nam.

– W hotelu Revy?

– Cho­dziło o kobietę – cią­gnął Win­ter. – Nie pamię­tam już jej imie­nia. Ale wyszła z domu, żeby coś zała­twić. Wydaje mi się, że była mężatką. Pamię­tam, że zamel­do­wała się w Revy na noc przed znik­nię­ciem.

– Znik­nię­ciem? Gdzie?

Win­ter nie odpo­wie­dział. Zato­nął w myślach, we wspo­mnie­niach. Tak jak w ciem­no­ści za oknem zato­nęły wierz­chołki dachów, ulice, parki, porty i hotele.

– Co się z nią stało? – spy­tał Ring­mar. – Bada­łem za dużo zagi­nięć. Wszyst­kie się zlały w jedno.

– Nie wiem – odpo­wie­dział Win­ter i zimno spoj­rzał Ring­ma­rowi w twarz. – Nikt nie wie. Nie wydaje mi się, żeby została odna­le­ziona.

Win­ter miał wtedy dwa­dzie­ścia sie­dem lat. Dopiero zaczy­nał, był aspi­ran­tem. To było późne lato, zie­leń­sze niż zwy­kle o tej porze, bo w waka­cje wyjąt­kowo dużo padało. Każdy dzień spę­dzał w mie­ście. Urlop wybił sobie z głowy, myślał o przy­szło­ści, o swo­jej karie­rze śled­czego. Prze­rwał stu­dia praw­ni­cze, zanim je tak naprawdę zaczął. Posta­no­wił zostać poli­cjan­tem. Ale po szkole, po roku służby w mun­du­rze i pół roku pracy po cywil­nemu jako śled­czy wciąż nie był pewien, czy chce poświę­cić życie na scho­dze­nie do pod­ziemi. Na powierzchni działo się prze­cież tak wiele. I było dużo jaśniej. Nawet kiedy padało. W ciągu pół­tora roku zoba­czył to, czego nor­malni ludzie ni­gdy nie oglą­dają, nawet jeśli żyją sto lat. Tak wła­śnie o nich myślał: nor­malni ludzie. Ci, któ­rzy żyją na powierzchni. On też cza­sem tam żył. Poja­wiał się i zni­kał, wyczoł­gi­wał się na górę, a potem pełzł w dół. Wie­dział, że jego życie ni­gdy nie będzie nor­malne. Tam, na dole, mają swój wła­sny świat. Poli­cjanci, a z nimi zło­dzieje, mor­dercy i gwał­ci­ciele. Oni rozu­mieją. Rozu­mieją sie­bie nawza­jem.

Zaczął poj­mo­wać, co to zna­czy rozu­mieć. I wtedy zaczęło się robić coraz łatwiej. Będę jak oni, myślał. Jak mor­dercy.

Będę coraz bar­dziej podobny do nich, bo oni ni­gdy nie mogą być tacy jak ja.

Zro­zu­miał, że aby roz­wią­zy­wać zagadki, musi prze­stać myśleć sche­ma­tami. Wtedy jest łatwiej. Ale rów­nież trud­niej. Wie­dział, jak się zmie­nił w tym cza­sie, kiedy sta­wał się coraz lep­szy w swoim fachu, kiedy zaczy­nał lepiej myśleć. Gdy jed­nak docho­dził do roz­wią­za­nia sprawy albo jej czę­ści, stwier­dzał, że ma bujną wyobraź­nię, i osta­tecz­nie jego wysi­łek szedł na marne. Ale to nie była tylko fan­ta­zja. Myślał jak o n i, zapusz­czał się w ciem­ność jak o n i. Zda­rzały się dłu­gie okresy, kiedy nie miał swo­jego życia. Im lepiej pra­co­wał, tym trud­niej mu było nor­mal­nie żyć. Był samotny. Jak ska­li­sta wysepka. Nie liczył dni. Nie zaj­mo­wał się niczym oprócz kry­mi­nal­nej zagadki. Opie­ko­wał się nią, kładł ją do łóżka, pod­le­wał. Jeśli cho­dziło o nią, był praw­dzi­wym pedan­tem. Tro­skli­wym z przy­musu. Doku­menty leżały na jego biurku w rów­niut­kich rzę­dach. W domu, mię­dzy sypial­nią a łazienką, prze­wa­lały się sterty ciu­chów. O cywilny strój służ­bowy, ow­szem, dbał, bo zanie­dba­nia nie uwa­żał za zaletę. A jed­nak gdzieś w środku, pod tym czy­stym ubra­niem, był nie­chlujny jak cho­lera. Jeśli już pró­bo­wał zro­bić sobie nor­malny obiad, pod­da­wał się w poło­wie drogi. Wolał otwo­rzyć butelkę sło­do­wej, kiedy jesz­cze mało kto wie­dział, co to jest. Wtedy uzy­ski­wał prze­wagę nad nor­malnym świa­tem i pró­bo­wał pić whi­sky tak powoli, jak tylko potra­fił, słu­cha­jąc przy tym jazzu ato­nal­nego, któ­rego nikt inny nie mógł znieść. Whi­sky i jazz – to był jego spo­sób na życie, kiedy zapa­dała noc i wszystko za oknami w niej tonęło. Sie­dział w pół­mroku ze swo­imi obo­wiąz­kami i zagad­kami, a póź­niej z rzu­ca­ją­cym na pokój zimne świa­tło lap­to­pem.

Po kilku latach pracy w wydziale doszedł do wnio­sku, że wresz­cie się odna­lazł: powoli prze­stał być tym, kim był. Uznał, że dobrze się stało. Wyzwo­lił się od nor­mal­no­ści.

*

Od nor­mal­no­ści została też wyzwo­lona Ellen Börge. Albo sama się wyzwo­liła. Wyszła kupić cza­so­pi­smo i ni­gdy nie wró­ciła. Tak to wła­śnie wyglą­dało, rze­czy­wi­stość jak fik­cja lite­racka: poszła kupić jakiś kobiecy maga­zyn. Win­ter sądził, że „Feminę”, bo na ławie w salo­nie leżała sterta nume­rów „Feminy”. Tylko „Feminy”. Ale jej mąż, Chri­ster Börge, nie wie­dział. „Ach tak? «Feminę»? Nie wiem. Nie mówiła”.

Nie dotarła do pobli­skiego sklepu, w któ­rym zazwy­czaj kupo­wała prasę i inne rze­czy. Dwie pra­cu­jące tam­tego popo­łu­dnia eks­pe­dientki powie­działy, że dobrze ją znały i pamię­ta­łyby, gdyby się zja­wiła.

Chri­ster Börge zadzwo­nił na poli­cję po pię­ciu godzi­nach. Połą­czono go z dziel­ni­co­wym poste­run­kiem numer trzy. Tak to się wtedy nazy­wało. Po dobie od jej znik­nię­cia do poszu­ki­wań włą­czył się wydział śled­czy, a dokład­niej jed­nostka do spraw zagi­nięć. Sprawa przy­pa­dła żół­to­dzio­bowi Eri­kowi Win­te­rowi. Podej­rze­wał popeł­nie­nie prze­stęp­stwa, bo taką miał pracę i taką miał naturę. Sie­dział przy ławie ze stertą „Femin” i pytał o dwu­dzie­sto­dzie­wię­cio­let­nią Ellen Börge jej trzy­dzie­sto­jed­no­let­niego męża. Wszy­scy troje byli w podob­nym wieku, ale Win­ter czuł się wyklu­czony – nie znał Ellen, a jej mąż wcale się nie cie­szył na jego widok. Był zde­ner­wo­wany, ale Win­ter nie wie­dział, jaki to rodzaj zde­ner­wo­wa­nia. Żeby móc coś takiego roz­po­znać, trzeba lat pro­wa­dze­nia śledztw. Szkoła poli­cyjna nie daje takiej wie­dzy. Trzeba długo cze­kać, a raczej samemu się uczyć – bez końca zada­wać pyta­nia, czy­tać z twa­rzy, wsłu­chi­wać się w słowa i pró­bo­wać wyła­wiać zna­cze­nia. W 1987 roku, gdy wszystko się zaczęło, Win­ter wie­dział, że lite­ra­tu­ro­znawcy dużo mówią o pod­tek­ście. To słowo ide­al­nie paso­wało do tego, co się działo pod­czas prze­słu­chań. Mię­dzy tym, co się mówi, a tym, co się ma na myśli, może ist­nieć ogromna prze­paść.

– Cze­kał pan pięć godzin, zanim wezwał poli­cję – powie­dział do Chri­stera Börgego. To nie było pyta­nie.

– Tak, no i co z tego?

Börge poru­szył się na sofie naprze­ciwko niego. Win­ter sie­dział w plu­szo­wym fotelu. Miał wra­że­nie, że meble są za… stare jak na tak młode mał­żeń­stwo. Cały dom wyda­wał się… urzą­dzony i zamiesz­kany przez parę w śred­nim wieku. Ale nie ufał swoim osą­dom. W jego dwu­po­ko­jo­wym miesz­ka­niu stały łóżko, stół i coś w rodzaju fotela, więc pod­czas takiego prze­słu­cha­nia sam nie potra­fiłby okre­ślić, jakie ma meble i czemu one służą.

Ale Chri­ster Börge mógłby opi­sać wszystko w swoim domu, zro­bić dokładny spis inwen­ta­rza, łącz­nie z liczbą ser­we­tek w dru­giej od góry kuchen­nej szu­fla­dzie. Co do tego Win­ter nie miał naj­mniej­szych wąt­pli­wo­ści. Börge wyglą­dał na kogoś, kto musi mieć cał­ko­witą kon­trolę, jeśli świat ma pozo­stać nor­malny. Na jed­nej z foto­gra­fii sto­ją­cych na ławie jego żona wyglą­dała podob­nie: drę­twy wyraz twa­rzy, skromna fry­zura, nie­obecne spoj­rze­nie. Ale Ellen Börge miała na tym zdję­ciu piękne, regu­larne, ostre rysy. Ta twarz w innym kon­tek­ście mogłaby nawet wzbu­dzić sen­sa­cję. Ale nie z tą fry­zurą. Zanim Win­ter usiadł w fotelu, pomy­ślał, że chyba nie była szczę­śliwa ze swoim mężem. Za bar­dzo wszystko kon­tro­lo­wał. Może pla­no­wali dzieci, choć pierw­sze pew­nie za kilka lat, pod­czas pełni księ­życa, pod­czas odpływu, kiedy posłuży to gospo­darce. Win­ter nie myślał o dziecku, ale nie miał też kobiety, z którą mógłby się dzie­lić takimi myślami.

Może Ellen Börge nie wytrzy­mała.

Pięć godzin. Zadzwo­nił na poli­cję po pię­ciu godzi­nach. Jeśli Chri­ster Börge rze­czy­wi­ście był tym, na kogo wyglą­dał, powi­nien zate­le­fo­no­wać od razu. Doma­gać się swo­ich praw. Doma­gać się peł­nego zaan­ga­żo­wa­nia. Doma­gać się dostar­cze­nia żony z powro­tem.

Win­ter zacho­dził w głowę.

– Nie nie­po­koił się pan? Pięć godzin to kawał czasu, kiedy się na kogoś czeka.

– A zro­bi­li­by­ście cokol­wiek, gdy­bym zadzwo­nił wcze­śniej? – Ton jego głosu nagle stał się wysoki, nie­mal piskliwy. – Nie powie­dzie­li­by­ście po pro­stu, żebym cze­kał?

– A dzwo­nił pan kie­dy­kol­wiek wcze­śniej? – spy­tał Win­ter. – Zda­rzyło się wcze­śniej, żeby znik­nęła?

– Ech… nie. Cho­dziło mi o to, że trzeba cze­kać. Tak czy­ta­łem. Poli­cja czeka, nie?

– To zależy – powie­dział Win­ter i nagle to on zaczął odpo­wia­dać na pyta­nia. Było ciężko. Całe to prze­słu­cha­nie oka­zało się trudne. – Nie da się powie­dzieć tak ogól­nie.

– Cza­sami… szła na spa­cer – zaczął Börge, choć Win­ter nie zadał pyta­nia. – Wycho­dziła bez słowa i nie było jej nawet kilka godzin.

– Pięć?

– Nie, ni­gdy. Dwie, cza­sem może trzy.

– Dla­czego?

– Dla­czego co?

Börge zamilkł, jak gdyby wspo­mnie­nie prze­szło­ści go uspo­ko­iło.

– Dla­czego bez słowa wycho­dziła na wiele godzin?

– Powie­dzia­łem, że na kilka godzin.

– Pytał ją pan?

– Niby o co? – Börge prze­cią­gnął dło­nią po plu­szu, jakby gła­skał psa albo kota. – Prze­cież to był tylko spa­cer.

– Ale tym razem wyszła kupić cza­so­pi­smo. Może „Feminę”.

– Skoro pan tak twier­dzi.

– Widzę tu tylko jeden tytuł – powie­dział Win­ter, a potem zła­pał całą stertę i spraw­dził datę wyda­nia ostat­niego numeru. – Jest pan pewien, że poszła po cza­so­pi­smo?

– Tak.

– Pre­nu­me­ro­wała jakieś inne tytuły?

– Co? Nie… kie­dyś tak… ale teraz prze­rzu­ciła się na… kupo­wa­nie w skle­pie.

– Kiedy prze­stała pre­nu­me­ro­wać?

Te szcze­góły mógł aku­rat sam spraw­dzić, ale wolał spy­tać jego. Takie pyta­nia mogły być ważne. Naj­czę­ściej dopiero póź­niej się o tym prze­ko­ny­wał.

– No… – odparł Börge i spoj­rzał na stertę cza­so­pism na stole. – Nie pamię­tam dokład­nie. Zdaje się, że kilka mie­sięcy temu.

– Czy­tała jakieś inne gazety albo cza­so­pi­sma?

– Noo… dzien­nik. „Göteborgs-Posten”. No i chyba ten maga­zyn tutaj – odparł, wska­zu­jąc ręką na stertę, którą Win­ter wciąż trzy­mał w ręku. – Może pan pospraw­dzać w sza­fach, ale ja widzia­łem tylko ten tytuł.

– Już go miała – powie­dział Win­ter.

– Słu­cham?

Win­ter pod­niósł dwa pierw­sze numery.

– Miała sierp­niowy i wrze­śniowy.

– Wrze­śniowy? Prze­cież wrze­sień jesz­cze się nie zaczął.

– Wydaje mi się, że wycho­dzą na chwilę przed począt­kiem mie­siąca. – Jesz­cze raz prze­czy­tał napis na okładce. – Jak byk: wrze­sień 1987.

– Może nie o ten jej cho­dziło? – powie­dział Börge. – To zna­czy może poszła kupić coś innego.

Win­ter nie odpo­wie­dział. Cze­kał. Wie­dział, że cza­sem dobrze jest pocze­kać. To było zresztą w sztuce pro­wa­dze­nia prze­słu­chań naj­trud­niej­sze.

Minęło pół minuty. Widział, jak cisza spra­wia, że Börge zaczyna się zasta­na­wiać, czy nie powie­dział cze­goś, co mu się nie spodo­bało albo zabrzmiało podej­rza­nie. I czy teraz nie powi­nien cze­goś wydu­sić, żeby tro­chę popra­wić atmos­ferę.

Nagle wstał i pod­szedł do sto­ją­cego pod ścianą regału. Tak naprawdę był ogromną witryną na por­ce­lanę, ozdoby, książki i zdję­cia w ram­kach. Twarz Ellen, którą Win­ter już widział.

Börge wciąż stał przy książ­kach, jakby szu­kał kon­kret­nego tytułu. Odwró­cił się.

– Pokłó­ci­li­śmy się tro­chę.

– Kiedy?

– Wtedy… gdy wyszła.

– O co się pań­stwo pokłó­cili?

– O dziecko.

– Dziecko?

– No… chciała mieć dziecko, a ja uzna­łem, że jest jesz­cze za wcze­śnie.

Win­ter prze­mil­czał odpo­wiedź swo­jego trzy­dzie­sto­jed­no­let­niego roz­mówcy. Głów­nie dla­tego, że nie miał na ten temat nic do powie­dze­nia. Wcze­śnie ozna­czało dla niego totalną abs­trak­cję. Per­spek­tywa zało­że­nia rodziny była odle­gła o lata świetlne. Nawet wyobraź­nią nie mógł tego ogar­nąć.

– Kłó­cili się pań­stwo o dziecko?

– Tak. Tak powie­dzia­łem. Ale to nie była poważna kłót­nia.

– Co pan ma na myśli?

– To w zasa­dzie nie była żadna kłót­nia. Ona po pro­stu… o tym wspo­mniała.

– A pan nie chciał roz­ma­wiać?

Börge się nie ode­zwał.

– Czy wcze­śniej docho­dziło do takich sprze­czek?

– Tak…

– Czy potem wycho­dziła? I nie mówiła, gdzie idzie?

– Tak – odparł Börge.

– Tym razem też wyszła z tego powodu?

– Eee… wła­ści­wie się nie pokłó­ci­li­śmy. Miała pójść do sklepu po cza­so­pi­smo. – Börge spoj­rzał na numer, który Win­ter pod­niósł ze sterty. Na ten, który chciała kupić, choć już go miała.

– Z tego powodu wyszła? – spy­tał ponow­nie Win­ter, patrząc mu pro­sto w oczy. – Z powodu kłótni o to, kiedy będzie­cie mieć dzieci?

– Eee… nie pamię­tam – odparł Börge. – Ale zawsze prze­cież wra­cała. – Spoj­rzał na Win­tera, szu­kał jego wzroku. – Zawsze wra­cała.

Ale wtedy nie wró­ciła.

Ni­gdy nie wró­ciła.

– Przy­po­mnia­łem sobie – powie­dział Win­ter. – Ni­gdy nie wró­ciła do domu. Ellen. Miała na imię Ellen. Ellen Börge.

Wciąż stali przy oknie. Na dwo­rze było ciemno jak w listo­pa­dzie. Win­ter myślał o okładce z wydru­ko­wa­nym pod tytu­łem sło­wem: wrze­sień.

Wrze­śnie przy­cho­dziły i odcho­dziły, przez całe lata, ale Ellen Börge już nie gro­ma­dziła cza­so­pism, nie two­rzyły już sterty, przy­naj­mniej nie na tam­tej ławie.

– Pamię­tam – odparł Ring­mar, lekko się uśmie­cha­jąc w bla­sku świa­tła zza okna. – I pamię­tam cie­bie. To chyba była twoja pierw­sza sprawa. Albo jedna z pierw­szych.

– Pierw­sza sprawa i pierw­sze nie­po­wo­dze­nie.

– Jedno z wielu – odparł Ring­mar.

Win­ter ski­nął głową.

– A tak na poważ­nie… – zaczął Ring­mar. – To było zagi­nię­cie, któ­rego nie wyja­śni­li­śmy, ale nie stwier­dzi­li­śmy też, że doszło do zbrodni.

– Nie dowie­dzie­li­śmy się nawet, czy to mogła być zbrod­nia, którą nale­ża­łoby wyja­śnić.

– Ma to dla cie­bie jakieś zna­cze­nie? – spy­tał Ring­mar. – Było w tym coś szcze­gól­nego? W jej znik­nię­ciu?

– Nie wiem. – Nagle Win­ter poczuł się cho­ler­nie zmę­czony, jak gdyby wszyst­kie lata od tam­tego dnia do teraz zwa­liły mu się hur­tem na głowę. – W… Ellen było coś, co spra­wiało, że nie chcia­łem odpu­ścić.

– Początki są naj­trud­niej­sze – powie­dział Ring­mar. – Jest się jesz­cze zie­lo­nym w branży.

– Nie.

Win­ter pogła­dził się po zaro­ście. Usły­szał chrzęst szcze­ciny pod pal­cami. Od kilku lat siwiał w tym miej­scu. I nie cho­dziło wcale o wiek. Cecha dzie­dziczna, natu­ralna pra­wi­dło­wość. Aż taki stary jesz­cze prze­cież nie był.

– Cza­sami się nad tym zasta­na­wia­łem – cią­gnął. – Przez wszyst­kie te lata. I wydaje mi się, że w tej spra­wie była jakaś wska­zówka. Że mogłem jesz­cze coś zro­bić. Cze­muś się przyj­rzeć. Że to coś tam było, że mia­łem to przed oczami. Powi­nie­nem był to dostrzec. Gdyby tak się stało, zaszedł­bym dalej.

– Dalej, czyli dokąd?

– Do… Ellen.

– Mówisz o tym jak o prze­stęp­stwie – powie­dział Ring­mar. – Jakby była ofiarą.

Win­ter roz­ło­żył bez­rad­nie ręce, w stronę Ring­mara i nocy.

– W każ­dym razie teraz mamy do czy­nie­nia z oczy­wi­stym prze­stęp­stwem – powie­dział Ring­mar.

– Hm… – odparł Win­ter i gwał­tow­nie ski­nął głową. Czuł, że w środku coś mu brzę­czy, może jakaś śrubka, którą trzeba dokrę­cić jesz­cze moc­niej. – Jestem zmę­czony. Nie mogę sobie przy­po­mnieć, jak tra­fi­li­śmy na jej ślad.

– Hotel Revy – powie­dział Ring­mar. – Zamel­do­wała się w naj­mil­szej noc­le­gowni w mie­ście.

– Ale Paula Ney tego nie zro­biła.

– Zga­dza się. Ani się nie wymel­do­wała.ROZDZIAŁ 3

3

ZESPÓŁ ZEBRAŁ SIĘ W SALI KON­FE­REN­CYJ­NEJ. Od kiedy Win­ter pra­co­wał w wydziale, odno­wiono ją dwa razy. I na tym koniec. Ceglane kory­ta­rze, które wyglą­dały jak z innej epoki, nie miały się już docze­kać remontu. W ogóle nie pla­no­wano reno­wa­cji. Nie było na to pie­nię­dzy. Mógł tylko cze­kać, aż ściana kory­ta­rza przy jego pokoju sama się zawali.

Zoba­czył ostat­nią chwilę wschodu słońca nad Ullevi. W tej czę­ści świata wsta­wało nie­chęt­nie. Bez­sen­sowna robota. W końcu i tak miała nadejść zima. Słońce było teraz w dro­dze do rów­nika, tam, gdzie jego miej­sce. Tutaj cały rok chy­lił się ku zacho­dowi. Potem zapad­nie ciem­ność. Do nocy polar­nej pozo­stało tylko kilka mie­sięcy. Na początku kale­sony znów będą gry­zły, ale z cza­sem, jak zawsze, czło­wiek się przy­zwy­czai.

– Cho­lera, jak gorąco – powie­dział Ring­mar, jak tylko wszedł. Usiadł i otarł pot z czoła.

– Odpuść sobie – powie­dział Hal­ders.

– Słu­cham? – spy­tał Ring­mar, wciąż z ręką na czole.

– Naj­gor­sza rzecz, jaką znam, to miesz­ka­niec pół­nocy, który narzeka na słońce, jak tylko się pojawi.

– Powie­dzia­łem tylko, że jest gorąco – odparł Ring­mar.

– Powie­dzia­łeś: cho­lera, jak gorąco. – Hal­ders wska­zał na sło­neczną mgłę. – Czy to nie jest narze­ka­nie?

– Powie­dział to naj­więk­szy opty­mi­sta w poli­cji – odparł Ring­mar i znów wytarł czoło.

– _Carpe diem_ – zaśmiał się Hal­ders.

– _Mea culpa_ – odpo­wie­dział Ring­mar. – _Mea maxima culpa_.

– Może ktoś to prze­tłu­ma­czyć? – wtrą­cił Lars Ber­gen­hem, wciąż naj­młod­szy inspek­tor w gru­pie.

– Nie sze­dłeś kla­syczną ścieżką? – spy­tał Ring­mar.

– Kla­sycz­nym czym?

– Kla­sycz­nym pro­gra­mem. W szkole poli­cyj­nej – wtrą­cił Hal­ders. – Naj­pierw pomyśl, potem zrób. Już tego nie uczą. Porzu­cili stare metody.

– _Carpe diem_ ogar­niam – powie­dział Ber­gen­hem. – Ale te inne zwroty?

– Moja wina, moja bar­dzo wielka wina – wyja­śnił Ring­mar.

Win­ter pocią­gnął ostatni łyk kawy. Przy­naj­mniej kawa była chłodna w tym dusz­nym pokoju. Potem chrząk­nął i poranna roz­grzewka mię­dzy Hal­der­sem, Ring­ma­rem i Ber­gen­he­mem uci­chła.

– Słowo nic nie kosz­tuje – powie­dział. – Ale sze­fo­stwa poli­cji już nie stać na tłu­ma­czy.

Aneta Dja­nali wybuch­nęła gło­śnym śmie­chem. To był pierw­szy odgłos, jaki wydała tego ranka. Wcze­śniej roz­ma­wiała z Hal­der­sem i z jego dziećmi, Han­ne­sem i Magdą, ale w roz­grzewce w sali kon­fe­ren­cyj­nej nie uczest­ni­czyła. Było jej wystar­cza­jąco cie­pło. Wie­czo­rem mieli się wybrać do Sal­thol­men, na skałki, i zażyć ostat­niej tego lata kąpieli. Mówili o tym już od tygo­dnia. Ale słońce zacho­dzące za Asperö co wie­czór było jak krwi­sta poma­rań­cza. A to ozna­czało, że następ­nego dnia wróci.

– Mię­dzy Paulą a jej rodzi­cami jest ogromna prze­paść – zaczął Hal­ders. – Była. – Win­ter ski­nął głową. – Nikt nic nie mówi, a raczej nie mówił. Dla mnie to podej­rzane – cią­gnął Hal­ders. Win­ter znów kiw­nął głową. – Wydaje mi się, że tam­tego wie­czoru wyszła z domu, żeby już nie wró­cić.

– Bez walizki? – Ring­mar pochy­lił się nad sto­łem. – Jej torebka była z gatunku tych mini­ma­li­stycz­nych dodat­ków.

– Prze­cież miała miesz­ka­nie, nie? – powie­dział Hal­ders, roz­glą­da­jąc się po pokoju. Ber­gen­hem zachę­ca­jąco kiw­nął głową. – Miała od niego klucz, prawda? Był wie­czór, mala­rze poszli już do domu. Mogła poje­chać do sie­bie, spa­ko­wać walizkę i wyjść. Potem spo­tkała tę przy­ja­ciółkę jak-ona-się-tam-nazywa i ruszyła dalej.

– Do hotelu Revy? – wtrą­cił Ring­mar.

– Nie wiem, czy aku­rat tam zamie­rzała poje­chać.

– Przy­ja­ciółka nazywa się Nina Lor­rin­der – powie­dział Win­ter. – Nie wspo­mi­nała nic o walizce.

– A pyta­li­śmy o nią? – zauwa­żył Hal­ders.

– Nie – odparł Ber­gen­hem. – Nie pyta­łem o walizkę.

– Tak to jest, jak się nie szło kla­syczną ścieżką – powie­dział Hal­ders.

– O to byś ją naj­pierw spy­tał? – odparł Ber­gen­hem. Wyglą­dał na wście­kłego. Hal­ders tylko cze­kał na taki wyraz twa­rzy.

– Daj­cie spo­kój – wtrą­cił Win­ter. – Prze­cież ona żyje. Możemy ją spy­tać teraz.

– Zadzwo­nię od razu – powie­dział Ber­gen­hem i wstał.

– Świetny pomysł! – odparł Hal­ders.

– Prze­stań, Fre­drik – powie­działa Aneta Dja­nali.

– Z jej rodzi­cami coś jest nie tak – cią­gnął Hal­ders nie­wzru­szony. Nawet nie odwró­cił głowy w stronę Anety.

– Wła­śnie stra­cili jedyne dziecko – powie­dział Ring­mar.

– Było cicho – mówił dalej Hal­ders, jakby go nie usły­szał. – W dzie­wię­ciu przy­pad­kach na dzie­sięć po tak cho­ler­nej trau­mie wszy­scy chcą roz­ma­wiać. Ludzie nie mogą się naga­dać. Napła­kać. A u Neyów nie było żad­nych łez.

– Nie otrzą­snęli się jesz­cze z szoku – wtrą­cił Ring­mar.

– Nie – odparł Hal­ders, a wyraz jego twa­rzy się zmie­nił. – Wierz mi, Ber­til, wiem… coś o tym. W pierw­szych dniach nie ma żad­nego szoku. Jest tylko nie­na­wiść.

Zapa­dła cisza. Wszy­scy sły­szeli tylko jedno z ostat­nich wes­tchnień eks­presu do kawy. Ring­mar otarł ręką czoło. Win­ter usły­szał odgłosy ulicy zza okna, do Anety Dja­nali dotarł szum kli­ma­ty­za­tora: posępne szepty roz­cho­dzące się tuż pod sufi­tem.

Wró­cił Ber­gen­hem.

– Nie miała walizki.

– Mogła ją zosta­wić w szatni. W nie­któ­rych kinach są szat­nie – powie­dział Hal­ders.

– Spo­tkały się na zewnątrz. Miała przy sobie tylko torebkę.

– Mogła tam być wcze­śniej.

– Szły stam­tąd razem. Do pubu, zna­czy do baru. Nie było żad­nej walizki.

– I wypy­ta­łeś o to wszystko?

Ber­gen­hem ski­nął głową.

– Mogła pójść wcze­śniej do pubu i tam zosta­wić walizkę – cią­gnął dalej Hal­ders.

– Nie.

– O to też pyta­łeś?

– Powie­działa, że to ona zapro­po­no­wała ten pub. Paula chciała iść gdzie indziej – wyja­śnił Ber­gen­hem.

– W takim razie musimy go spraw­dzić – powie­dział Hal­ders.

– Otwie­rają o czwar­tej.

– Już się dowie­dzia­łeś?

Ber­gen­hem ski­nął głową.

– Dobrze pomy­ślane, chłop­cze! Wyobraź­nia działa.

– Ale wszystko, co mamy, to hipo­te­tyczna walizka – powie­dział Win­ter.

– Czy ktoś może to prze­tłu­ma­czyć? – Hal­ders rozej­rzał się po pokoju.

– Mogła też pójść na Cen­tralny – zauwa­żyła Aneta Dja­nali. – Jeśli zamie­rzała wyje­chać na dobre i miała przy sobie walizkę, a nie chciała jej za sobą cią­gnąć po mie­ście.

– W torebce nie było klu­czyka od szafki – powie­dział Ber­gen­hem. – To zna­czy takiego z prze­cho­walni bagażu. Do takiej szafki.

– Mor­derca mógł ulec poku­sie i go zabrać – powie­dział Ring­mar.

– A może klu­czyk jest gdzie indziej? – wtrą­ciła Aneta.

– Może szafka wciąż jest zamknięta? – dodał Ber­gen­hem. – A w środku jest walizka?

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki