Procesy konsolidacji w szkolnictwie wyższym – stan i perspektywy - ebook

Niniejsza monografia powstała jako praca zbiorowa autorów, których doświadczenie oraz wiedza z obszaru zarządzania i procesów zmian w szkolnictwie wyższym, w szczególności w zakresie procesów konsolidacji, umożliwiła przygotowanie dzieła praktycznego. Podejmuje się w nim problemy o charakterze strategicznym, zarówno z perspektywy polityki państwa w sektorze szkolnictwa wyższego, jak i z perspektywy poszczególnych uczelni, uwzględniając zagadnienia prawne, finansowe i organizacyjne procesów konsolidacji, w szczególności w polskich warunkach.

Monografia obejmuje również studia przypadków z kraju i zagranicy. Jej uzupełnieniem jest deskrypcja wybranych, perspektywicznych rozwiązań organizacyjnych, które mogą sprawdzać się jako rozwiązania posttransakcyjne, z reguły decydujące o powodzeniu procesów konsolidacyjnych. W pracy odnajdzie P.T. Czytelnik także charakterystykę stanu procesów konsolidacji w Polsce i za granicą, co stanowi tło dla rozważań szczegółowych. Monografię adresujemy zarówno do praktyków jak też badaczy procesów zarządzania w szkolnictwie wyższym - zarówno publicznym, jak i niepublicznym. Jej adresatami są również osoby i instytucje współkreujące politykę publiczną w sektorze szkolnictwa wyższego. Jesteśmy przekonani, że będzie ona nie tylko dokumentem swoich czasów, lecz może być także źródłem wiedzy potrzebnej do podjęcia słusznych decyzji zarządczych dla kadr kierowniczych uczelni wyższych w Polsce.

Wstęp 11

Część I

Strategiczne aspekty procesów konsolidacji w sektorze szkolnictwa wyższego

Rozdział 1

Warunki sukcesu fuzji jako elementu strategii uczelni wyższych – Andrzej Kaleta 21

1.1. Rola fuzji w strategiach rozwoju współczesnych organizacji 22

1.2. Strategiczne warunki sukcesu fuzji 23

1.3. Możliwości fuzji w polskim sektorze uczelni wyższych 27

Rozdział 2

Konsolidacja a konkurencyjność organizacji – Marek Jacek Stankiewicz 33

2.1. Konkurencyjność organizacji jako warunek jej efektywnego funkcjonowania 34

2.2. Konsolidacja jako droga wzrostu organizacji 41

2.3. Efekty konsolidacji sprzyjające konkurencyjności 42

2.4. Potencjalne „słabe strony” konsolidacji 45

Bibliografia 47

Rozdział 3

Sieciowe formy współdziałania niepublicznych szkół wyższych na świecie i w Polsce: realia i perspektywy – Krzysztof Łobos, Mirosława Szewczyk 49

3.1. Przesłanki stosowania rozwiązań sieciowych w szkolnictwie wyższym 50

3.2. Sieciowe formy współdziałania oraz ich egzemplifikacje 52

3.3. Potencjalne korzyści płynące ze współdziałania – przykłady polskie 55

Bibliografia 58

Część II

Stan procesów konsolidacji w szkolnictwie wyższym

Rozdział 4

Konsolidacja sektora szkolnictwa wyższego w Polsce. Kierunki i uwarunkowania przełomu jakościowego – Waldemar Frąckowiak 61

4.1. Rozważania nad modelem kształcenia wyższego na miarę wyzwań cywilizacyjnych XXI wieku 62

4.2. O istocie konsolidacji 66

4.3. Procesy konsolidacji szkolnictwa wyższego. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość 69

Bibliografia 76

Rozdział 5

Koncentracja, konsolidacja i dekonsolidacja w polskim szkolnictwie wyższym – Paweł Zygarłowski 77

5.1. Kluczowe uwarunkowania 78

5.2. Struktura rynku szkolnictwa wyższego 79

5.3. Koncentracja na rynku szkolnictwa wyższego 83

5.4. Formy konsolidacji 85

5.5. Dekonsolidacja 93

Bibliografia 96

Rozdział 6

Procesy konsolidacji polskiego szkolnictwa wyższego na tle doświadczeń zagranicznych – stan obecny i perspektywy – Elżbieta Janczyk-Strzała 99

6.1. Obecna sytuacja szkolnictwa wyższego w Polsce 99

6.2. Przesłanki procesów konsolidacji 100

6.3. Przykłady dotychczasowych procesów konsolidacyjnych w Polsce 101

6.4. Doświadczenia konsolidacyjne na przykładzie uniwersytetów z wybranych krajów 104

Bibliografia 107

Rozdział 7

Proces konsolidacji w szkolnictwie wyższym – najważniejsze zagrożenia – Katarzyna Zioło 109

7.1. Istota i stan szkolnictwa wyższego w Polsce 110

7.2. Najważniejsze zagrożenia związane z procesem konsolidacji w polskim szkolnictwie wyższym 116

Bibliografia 121

Rozdział 8

Prywatne systemy uniwersyteckie w Polsce – Paweł Zygarłowski 123

8.1. Pojęcia i wcześniejsze badania 124

8.2. Klasyfikacja prywatnych systemów uniwersyteckich 125

8.3. Historia i skala zjawiska 127

8.4. Zarządzanie prywatnymi systemami uniwersyteckimi 132

8.5. Kierunki przyszłego rozwoju 137

Bibliografia 138

Część III

Prawno-organizacyjne i finansowe aspekty procesów konsolidacji w szkolnictwie wyższym

Rozdział 9

Franczyza jako instrument stabilizacji rynku usług edukacyjnych szkolnictwa wyższego – Halina Szulce 143

Rozdział 10

Konsolidacja szkół wyższych w drodze przeniesienia przedsiębiorstwa w perspektywie uwarunkowań prawnych – Monika Zajkowska, Filipina Narkiewicz-Kurek, Marek Małkowski 149

10.1. Uczelnia niepubliczna jako przedsiębiorstwo 150

10.2. Przedsiębiorstwo uczelni niepublicznej jako przedmiot obrotu prawnego 154

10.3. Skutki przeniesienia przedsiębiorstwa 155

10.4. Skutki w zakresie prawa pracy 157

10.5. Forma przeniesienia przedsiębiorstwa 160

Bibliografia 164

Rozdział 11

Związek uczelni jako forma konsolidacji szkół wyższych – Paweł Zygarłowski 167

11.1. Podstawy prawne 168

11.2. Modele funkcjonowania związku uczelni 173

11.3. Finansowanie działalności związku uczelni 181

11.4. Polskie doświadczenia w tworzeniu związków uczelni 182

Bibliografia 185

Część IV

Praktyczne aspekty procesów konsolidacji w szkolnictwie wyższym

Rozdział 12

ZUT w Szczecinie jako efekt konsolidacji uczelni – refleksje i wnioski z ponad 5-letniego istnienia – Irena Łącka 191

12.1. Motywy fuzji i przejęć w literaturze 193

12.2. Motywy partnerów połączenia uczelni 195

12.3. Geneza połączenia Akademii Rolniczej w Szczecinie z Politechniką Szczecińską 196

12.4. Powstanie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie 200

12.5. Pozycja i rola ZUT w Szczecinie jako wiodącej uczelni regionu w 2014 r. 202

Bibliografia 206

Rozdział 13

Konsolidacja Franklin University z Urbana University. Opis przypadku – Paweł Zygarłowski 207

13.1. Tło rynkowe 207

13.2. Urbana University 208

13.3. Franklin University 209

13.4. Proces fuzji 210

Rozdział 14

Operacyjne aspekty połączenia uczelni wyższych – wyzwania w obszarze e-learningu – Joanna Nogieć 215

14.1. Teoretyczne aspekty łączenia uczelni w obszarze e-learningu 216

14.2. Aspekty operacyjne połączenia 217

14.3. Wyzwania i dobre praktyki 221

Bibliografia 223

Rozdział 15

Wskaźniki oceny studiów i uczelni jako miary oceny procesu konsolidacji – na podstawie wyników badań studentów Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu i Wyższej Szkoły Zarządzania i Finansów we Wrocławiu – Paweł Zeller, Grzegorze Niklas 225

15.1. Interesariusze w procesie konsolidacji uczelni wyższej 225

15.2. Relacje ze studentem i pomiędzy studentami jako zasób uczelni wyższej 227

15.3. Studenci jako interesariusze w procesie konsolidacji 228

15.4. Tło badania 229

15.5. Metodologia badawcza 230

15.6. Próba badawcza 231

15.7. Ogólny wskaźnik satysfakcji 232

15.8. Wskaźnik przewagi konkurencyjnej 232

15.9. Szczegółowe oceny satysfakcji 234

Bibliografia 236

Zakończenie 237

Spis tabel 241

Spis rysunków 242

Spis schematów i wykresów 243