Rzym i Jerozolima - ebook

Trzy książki, objęte tym wspólnym tytułem, obejmują jeden z najważniejszych i najbardziej dramatycznych okresów w dziejach Rzymu, Judei, chrześcijaństwa. W ciągu nawet nie półtora wieku, licząc od wkroczenia Pompejusza do świątyni jerozolimskiej w 63 roku p.n.e. aż po zdławienie ostatnich ognisk oporu żydowskiego w latach siedemdziesiątych n.e., ówczesny świat uległ ogromnym przeobrażeniom, których skutki trwają do dziś.

Po wielu latach wojen domowych republika rzymska przekształciła się w zupełnie nową formę ustrojową, cesarstwo. Wszystkie kraje wokół Morza Śródziemnego stały się prowincjami Imperium, a więc morze to, po raz pierwszy i jedyny w dziejach, znalazło się całkowicie w granicach tego samego państwa. Także Judea została ostatecznie wchłonięta przez Rzym, choć jej władca usiłował zręcznie opóźnić ów proces, udając całkowitą uległość wobec Imperium, wewnątrz zaś tyrańską ręką umacniając gospodarczo i wojskowo kraj, którego granice wciąż rozszerzał. Ostatecznie zyskał nienawiść poddanych i najgorszą pamięć u potomnych. A losy Judei i jej ludu i tak potoczyły się ku całkowitej katastrofie. Utracono resztki, choćby tylko pozornej, własnej państwowości, świątynia zaś, symbol jedności i trwania wspólnoty, spłonęła w pożodze, wśród gruzów zdobytej przez legiony stolicy. W kilkadziesiąt zaś lat później, po jeszcze bardziej beznadziejnym zrywie powstańczym, cała ludność musiała opuścić ziemię ojców. Równocześnie zaś, jakby pewne rzeczy działy się na zupełnie odmiennym planie, prawnuczka tamtego władcy, Berenika, omal nie została żoną tego wodza, który świątynię spalił, cesarzową Rzymu.

Oto czas i sceneria narodzin chrześcija1istwa. Proces ów nie jest przedmiotem tej książki, jednakże pewne związane z nim wydarzenia i zjawiska, zwłaszcza te mniej znane, są tu stale obecne, choćby tylko pośrednio. Nie ma tu również rozważań historiozoficznych o roli, naturze i przeciwstawności dwóch miast, dwóch stolic, dwóch symbolicznych ośrodków. Mówić winna własnym głosem sama materia faktów.