Slow fashion - ebook

Przedmowa

Od czasów plemiennych wspólnot ubiór spełniał wiele funkcji. Nie był jedynie okryciem, lecz określał status społeczny i wyrażał także pełnioną rolę. Często był nacechowany kulturą, religią, sztuką, a nawet polityką. Choć nie zdajemy sobie z tego sprawy, to jako konsumenci mamy niesamowitą moc.

Monika Szymor

A co, gdyby zacząć od slow fashion? Powolnie, małymi krokami zgłębiać świat mody i delektować się nim niczym smakiem ulubionego napoju? Możliwe jest, by przestać pędzić? Za karierą i osiągnięciami, bez pytania „co ludzie powiedzą”. Co powiedzą? Nieistotne. Zacznij od siebie i dokonywania własnych wyborów — może warto postawić pierwszy mały krok już dziś?

Koncepcja mody przedstawiona w tej książce była mi bliska, zanim poznałam samą autorkę niniejszej publikacji, Monikę Szymor. W swojej szafie mam niewiele ubrań, ale te, które się tam znajdują, pochodzą z drugiego obiegu. Możesz się śmiać, ale nawet moją suknię ślubną uszyto z koronek znalezionych w sklepie ze starociami. Nie zmienia to jednak faktu, że nie jestem projektantką — zawodowo zajmuję się słowem, dziennikarstwem i zgłębianiem ludzkiego wnętrza podczas nauczania piękna jogi. O ile zmysły człowieka są bardzo rozbudowane, o tyle pokusiłabym się o stwierdzenie, że szybka moda (fast fashion) bazuje jedynie na odczuciach wzrokowych. W kontrze stoi powolna moda (slow fashion), czyli idea opisywana w książce. Slow fashion według mnie łączy wszystkie zmysły i kładzie nacisk między innymi na to, by podejmować racjonalne decyzje zakupowe.

Coraz więcej projektantów mody dostrzega, że poza pieniędzmi na rynku pojawiła się kolejna waluta: emocje, uczucia i potrzeby. Które z marek biorą to pod uwagę? Monika Szymor, chcąc szczegółowo odpowiedzieć na współczesne problemy zrównoważonej mody, postanowiła w swojej książce przybliżyć również cały proces zakupowy. Nie zaczyna i nie kończy się on przy ladzie, nic bardziej mylnego. Świadomy konsument zadaje pytania. Świadomy konsument jest ciekawy świata, ludzi, historii drugiego człowieka i przedmiotów, które posiada.

Co istotne, to fakt, że Monika Szymor w poradniku „Slow fashion” podeszła do zagadnienia kompleksowo. Przeprowadza bowiem czytelnika również przez zagadnienia związane z materiałoznawstwem, a nawet tłumaczy (za pomocą prostych infografik) całe procesy produkcji i recyklingu, np. dżinsów. Wiesz, na co zwrócić uwagę, czytając metkę? Znasz historię łódzkich fabryk i żywotność koszulki, którą masz na sobie?

Nie pragnijmy tego, co niedostępne i nie bójmy się wiedzy. Każdy z nas ma w sobie siłę do zmiany, a wdrażanie nowych nawyków to proces, za który będzie nam wdzięczne środowisko naturalne. Przedmowę rozpoczęłam cytatem z niniejszej książki, a zakończę po swojemu: bądźmy ludzcy i doceniajmy innych. Tam, gdzie kończy się koniuszek naszego nosa, zaczyna się drugi człowiek.

Malika Ledeman

redaktorka naczelna magazynu „Kraft”Od autorki

Moda to gra, w którą trzeba grać na poważnie.

Karl Lagerfeld

Obok pianina, na honorowym miejscu, stał mały domek dla lalek. Tak naprawdę była to przestrzeń na dywanie, pod ścianą, gdzie lubiłam spędzać czas, kiedy nie grałam. Na początku zasiadałam do instrumentu z czystej, nieprzymuszonej woli. Roztaczałam przed sobą wizję zawodu muzyka. Chciałam być jak tata. W kolejnych latach odgrywałam gamy już z ciężkim sercem. Co chwilę wstawałam i szłam do kuchni po wodę, by zaspokoić pragnienie. Czułam, że powinnam robić coś innego, aniżeli spędzać czas przed klawiaturą.

Barbie, Fleur, Skipper i Ken mieszkali niedaleko i tworzyli zgraną rodzinę. Jeszcze bardziej udana była ich szafa. Kreacje dla lalek, które dostawałam od rodziców, cioć i wujków, często z zagranicy, pozwalały mi przenosić się do innego świata. Komponowanie strojów, wymyślanie kolejnych i tworzenie ich nie działo się bez pomocy mamy, która potrafiła uszyć wszystko! Spódnicę w grochy z falbanami i szeroką gumą, długą sukienkę na ramiączka i z rozcięciem dołu, a nawet rękawiczki dla dwudziestocentymetrowej modelki!

Dopiero jako dorosła osoba zrozumiałam, że świat mody fascynował mnie od zawsze. Przez lata obserwowałam prace konstruktorów i projektantów polskich marek, które wypływały na szerokie wody: Monnari, Pabia, Hexeline, Caterina. Mama, konstruktor odzieży, tworzyła formy, układając je na wielkim stole. Dzięki niej wizje projektantów stawały się codzienną garderobą Polek. Przesiadywałam na wysokim krześle barowym i przyglądałam się, jak kreśli linie i łuki, a wszystko to po dokonaniu dziwnych wyliczeń na kalkulatorze. Po co tak skrupulatne liczenie do wymyślania ubrań? Mama tłumaczyła mi, że wpierw zdejmuje się miarę sukienki, a potem kalkuluje wszystkie wartości, by na stworzonej siatce konstrukcyjnej powstał jej zarys. Każdy szew, cięcie czy zaszewka tworzą całość. Czasem inaczej trzeba poprowadzić linię dekoltu, po łuku. Na biodrach konieczne jest pozostawienie luzu. Każdy centymetr i zachowanie proporcji mają znaczenie. Materiał tak ma się ułożyć na ciele, aby stał się funkcjonalną odzieżą, która nie krępuje ruchów. Ubranie jest nie tylko okryciem, ale i wygodną ozdobą.

Mogłam jedynie zachwycać się tym, że projektanci mają szczęście. Ich wizje przedstawione na rysunkach stają się rzeczywistym produktem. Choć chciałam robić to samo, wiedziałam, że nie potrafię rysować. Nie myślałam więc o projektowaniu. Zmiana nadeszła nieoczekiwanie, gdy podczas pierwszej ciąży zaczęłam tworzyć ubrania na własne potrzeby (w końcu!). Odkryłam, że bez szczególnego opanowania technik rysunku jestem jednak w stanie wymyślać sukienki, spódnice i bluzki. Wystarczały wyobraźnia, manekin i materiał.

W 2012 roku założyłam własną markę SheMore. Ruszyłam wytyczonymi szlakami, projektując co sezon dziesiątki nowych modeli.

Moja marka pojawiała się podczas Łódzkiego Tygodnia Mody. Po pewnym czasie okazało się, że tworzę więcej, niż potrzebują moje klientki.

W owym czasie rozpoczynały się pierwsze targi Slow Fashion, które stały się dla mnie prawdziwym objawieniem. Zamiast napędzać wszechobecny konsumpcjonizm, zaczęłam promować odpowiedzialne wybory konsumenckie. Postanowiłam, że SheMore będzie marką, która działa w zgodzie z nurtem slow fashion.

Choć fascynacja modą trwa do dziś i nie odmawiam sobie śledzenia światowych trendów, to przede wszystkim wsłuchuję się w potrzeby kobiet, moich klientek. Podczas upinania materiałów myślę o konkretnej osobie, dla której tworzę, ale i o naszej planecie, której sama nie chcę szkodzić. Wiem, że świat nie jest czarno-biały. Składa się z tysięcy drobnych wyborów, jakich dokonuje codziennie każdy z nas. Jestem jednak świadoma, jak ważną rolę odgrywa moda. Z jednej strony jest sztuką — odzwierciedleniem wizji projektanta, z drugiej — środkiem wyrazu osoby, która ją nosi. Bezsprzecznie jest także niszczycielską machiną. Masowa produkcja sprawia, że wiele osób pozwala sobie na bezrefleksyjne zakupy oraz wyrzucanie dobrych, a nawet nienoszonych ubrań. W rezultacie produkty cechują się krótszą żywotnością i znacznie obniżoną jakością.

Chciałabym każdą osobę, która czyta te słowa, przekonać albo utwierdzić w podjętym już postanowieniu, że warto wspierać marki działające etycznie, dbające o ludzi i środowisko. Wiem, że suma świadomych wyborów w kierunku prawdziwej jakości i dopasowanej mody jest kluczem do realnych zmian w branży modowej. Zapraszam cię zatem do współpracy. Wdrażajmy razem życie w rytmie slow. Proponuję, by zacząć od „slow fashion”.

Życzę udanej lektury!

Monika SzymorSlow fashion, czyli powolna moda

Prekursorką ruchu slow fashion jest Kate Fletcher (wykładowczyni akademicka, konsultantka Izby Lordów Wielkiej Brytanii ds. odpowiedzialnej mody). Określenia slow fashion użyła po raz pierwszy w 2008 roku, wyjaśniając, że jest to moda, w której każdy etap produkcji jest zrównoważony. Od wytworzenia materiału na bluzę czy sukienkę, bez nadmiernego nadużywania zasobów planety, ograniczając zatruwanie środowiska, po jej uszycie w bezpiecznych warunkach, wynagradzając należycie ludzi za wykonaną pracę.

Ponieważ jestem projektantką mody, to slow fashion jest nurtem, w którym odnalazłam się i zawodowo, i prywatnie, choć równie mocno chwalę sobie slow food, slow life czy slow reading. Dzięki licznym osobistym kontaktom z klientkami zauważyłam, że często kupujemy rzeczy, które są ładne, ale nie zwracamy uwagi na to, czy pasują do naszej garderoby. Idea slow fashion jest mi szczególnie bliska, bo tworzę ubrania dla innych, a uważne podejście do mody, zaprojektowanie odzieży z refleksją, bez pośpiechu jest zgodne z moją naturą i wartościami. Można modę tworzyć wolniej, rozważniej, pozostając kreatywnym twórcą. Projektant w każdej firmie ma możliwość wybierania dobrej jakości materiałów z miejsc, które produkują w sposób etyczny i ekologiczny.

Firmy odzieżowe, które kształtują ofertę zgodnie z założeniami slow fashion, tworzą niewielkie kolekcje, często w limitowanych ilościach. Starają się przy tym, aby produkcję prowadzić w sposób zrównoważony. Marki, najczęściej niszowe, starają się uświadamiać swoich klientów, że potrzebna jest zmiana w branży. Pragną również promować odpowiedzialną modę ze względu na wartość, know-how i jakość takich ubrań.

Slow fashion (powolna moda) różni się celem głównym od fast fashion (szybka moda), zauważa bowiem, że ważne są wszystkie elementy: projektowanie, produkowanie i konsumowanie. Zarówno projektanci, jak i kupcy, handlowcy, detaliści mają wpływ na pracowników, społeczności i ekosystem.

Powolna moda wspiera także psychologiczne potrzeby człowieka, kształtuje tożsamość, buduje świadomość, która polega na tym, że zaczynasz kupować odzież lepszej jakości, produkowaną z dobrych surowców naturalnych, którą będziesz użytkować dłużej, nadal wyrażając siebie za pomocą ubrań.