-
W empik go
Umysł prawniczy - ebook
Słuchaj i czytaj w abonamencie Empik Go Mini za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Mini daje możliwość dodania 2 tytułów do biblioteki w mies. Wybierasz z ponad 100 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Umysł prawniczy - ebook
Jak myśli prawnik? Czy istnieje intuicja prawnicza? Czy prawnik potrzebuje wyobraźni? Dlaczego prawo jest abstrakcyjne?
Myślenie prawnicze od wieków stanowi wyzwanie dla teoretyków prawa i filozofów. Nie sposób się temu dziwić, zważywszy na rolę, jaką prawo odgrywa w organizowaniu życia społecznego i jako gwarant naszych wolności. Na czym jednak polega myślenie w prawie? Czym różni się od rozumowań, które przeprowadzamy w innych dziedzinach refleksji i w życiu codziennym? Jakie są jego granice? Czy prawnikowi „wolno mniej“ niż matematykowi czy biologowi? Kiedy decyzje prawne uznać możemy za uzasadnione?
W Umyśle prawniczym Bartosz Brożek próbuje odpowiedzieć na te i inne pytania. Posiłkując się analizami filozoficznymi i najnowszymi ustaleniami nauk kognitywnych przekonuje, że myślenie w prawie polega na ścisłym współdziałaniu trzech narzędzi poznawczych: intuicji, wyobraźni i języka. Ta nowatorska koncepcja prowadzi do ważnych pytań o granice interpretacji prawa, racjonalność w prawie i cele edukacji prawniczej.
Bartosz Brożek – kognitywista, filozof i prawnik, pracownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej na Uniwersytecie Jagiellońskim, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Laureat licznych nagród oraz stypendiów, m.in. Prezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacji Humboldta, Nagrody Naukowej „Polityki”. Autor kilkunastu książek, m.in. Granice interpretacji (2014) Umysł matematyczny (wraz z Mateuszem Hoholem, 2014) oraz Myślenie. Podręcznik użytkownika (2016).
| Kategoria: | Inne |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7886-406-6 |
| Rozmiar pliku: | 4,3 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Niektóre książki powstają długo, choć sam proces ich pisania może być relatywnie krótki. Tak właśnie jest w przypadku Umysłu prawniczego. Moje pierwsze prace poświęcone myśleniu w prawie – Defeasibility of Legal Reasoning (Zakamycze, Kraków 2004) oraz Rationality and Discourse (Wolters Kluwer, Warszawa 2008) – pisane były w tradycji analityczno-logicznej. Zastosowanie wyrafinowanych narzędzi formalnych do modelowania rozumowań prawniczych jest przedsięwzięciem niezwykle fascynującym, być może dlatego, że – wbrew powszechnej opinii – logika, gwarantując ścisłość i duży stopień pewności, wyznacza niezwykle bogatą i różnorodną przestrzeń intelektualnych zmagań. Tworząc modele formalne nie sposób jednak pozbyć się myśli, że są one w pewien sposób ubogie. Trafnie, choć może nieco przesadnie, oceniali to realiści prawni, zwracając uwagę, że myślenie prawnicze ograniczone do operacji logicznych byłoby do niczego nieprzydatne. Kłopot w tym, że realizm nie sformułował w tej kwestii żadnej interesującej alternatywy, podkreślając jedynie rolę intuicji w poznaniu prawniczym i rzucając nierealny postulat bezpośredniego wykorzystania w procesie stosowania prawa narzędzi psychologii, socjologii i ekonomii. Odmienne spojrzenie na myślenie w prawie oferują też inne nurty refleksji filozoficzno-prawnej, szczególnie hermeneutyka; od niej jednak odstrasza nieco specyficzny, czasem bardzo niejasny język i programowa niechęć do nauk przyrodniczych.
Przełomem w mojej refleksji nad rozumowaniami prawniczymi było spotkanie z kognitywistyką. Pozwoliło mi ono docenić rolę nieświadomych procesów w myśleniu prawniczym, a równocześnie spojrzeć z innej perspektywy na to, w jaki sposób język kształtuje prawo. Współczesne nauki kognitywne pokazują też, że obok nieświadomej intuicji i abstrakcyjnych konstrukcji językowych prawnik dysponuje czymś jeszcze – ma możliwość mentalnego symulowania rzeczy i zdarzeń. To właśnie ta zdolność, którą tradycyjnie określić by można mianem wyobraźni, wydaje mi się zapomnianym nieco wymiarem umysłu prawniczego. Uważam, że myślenie w prawie stanowi ciągłą grę między intuicją, wyobraźnią i językiem. Teza ta ma daleko idące konsekwencje, które staram się przedstawić na kartach tej książki. Pozostawiam ocenie Czytelnika, czy – i w jakim zakresie – mi się to udało.
W książce rozwijam idee przedstawione wcześniej w innych publikacjach, korzystając nieraz z dłuższych fragmentów w nich zamieszczonych. Są to: Normatywność prawa (Wolters Kluwer, Warszawa 2012), Granice interpretacji (Copernicus Center Press, Kraków 2014), Szósty zmysł (Copernicus Center Press, Kraków 2016), Myślenie. Podręcznik użytkownika (Copernicus Center Press, Kraków 2016), Pochwała błądzenia („Tygodnik Powszechny” 2016, nr 21) oraz Architektura umysłu prawniczego (w: B. Brożek, Ł. Kurek, J. Stelmach , Prawo i nauki kognitywne, Wolters Kluwer, Warszawa 2018).
Chciałbym też podziękować osobom, bez których ta książka by nie powstała. Dziękuję Michałowi Hellerowi i Jerzemu Stelmachowi za dyskusje dotyczące różnych aspektów myślenia, zresztą nie tylko prawniczego. Dziękuję moim młodszym Współpracownikom, którzy przeczytali i skomentowali fragmenty tej książki. Byli to: Łukasz Kurek, Mateusz Hohol, Marek Jakubiec, Bartłomiej Kucharzyk, Bartosz Janik, Łukasz Kwiatek, Michał Furman, Tomasz Zygmunt i Maciej Próchnicki. Last but not least, dziękuję Atce za nieustanne wsparcie, inspirację i cierpliwość.
Bartosz Brożek
Kraków, sierpień 2018 r.
