Sztuka słowa Mikołaja Reja. Studium stylistycznojęzykowe Psałterza Dawidowego - ebook
Sztuka słowa Mikołaja Reja. Studium stylistycznojęzykowe Psałterza Dawidowego - ebook
Książka zawiera bardziej pogłębione i całościowe ujęcie językowej strony warsztatu twórczego jednego z ojców polskiej literatury. Niedostatki te w równym stopniu odnoszą się do wydanej około połowy szesnastego stulecia prozatorskiej parafrazy Psałterza Dawidowego, której autorstwo dość zgodnie dziś już badacze skłonni są wiązać z osobą Mikołaja Reja. Dzieło to, wzorowane najprawdopodobniej na łacińskiej parafrazie Jana van den Campen, dotąd w większym stopniu przyciągało uwagę od strony genetycznej, konfesyjnej i edycyjnej niż jego wartości i artyzmu językowego. Monografia Danuty Kowalskiej, reprezentantki łódzkiego środowiska językoznawczego, Sztuka słowa Mikołaja Reja. Studium stylistycznojęzykowe Psałterza Dawidowego, wypełnienia lukę badawczą.
Rozprawa przynosi wartościowe poznawczo i w znacznym stopniu nowatorskie w swej metodzie studium monograficzne ważnego zabytku polskiej literatury psałterzowo-biblijnej. Uczynienie polem obserwacji i oceny stylistycznojęzykowej strony niniejszej parafrazy stanowi niezaprzeczalny wkład autorki w przywrócenie należnej „równowagi” badawczej w dotychczasowych studiach nad spuścizną Nagłowiczanina. Praca ta dostarcza wielu ważnych danych nie tylko na temat języka osobniczego i warsztatu konkretnego twórcy, ale też rzuca wiele nowego światła na dzieje polszczyzny renesansowej oraz proces kształtowania się jej stylowej domeny biblijnej.
Spis treści
Wstęp
1. Psałterz Dawidow w świetle dotychczasowych badań
2. Cele pracy i założenia metodologiczne
3. Podstawa materiałowa i sposób prezentacji materiału
Wykaz skrótów
Część I. Między konwencją a indywidualizacją języka, czyli cechy stylistycznojęzykowe Rejowego Psałterza jako tekstu biblijnego
I. Leksyka Psałterza Dawidowego w ujęciu statystycznym
na tle leksyki XVI wieku i staropolskich przekładów Psałterza
1. Liczba haseł i liczba wyrazów
2. Wskaźnik bogactwa leksykalnego (k)
3. Przeciętna częstość haseł (F) i grupy frekwencyjne
4. Leksyka o najwyższej frekwencji
5. Leksyka o najniższej frekwencji
6. Charakterystyka autosemantycznych części mowy Psałterza Dawidowego
Rzeczowniki
Czasowniki
Przymiotniki
Przysłówki
7. Wskaźnik rozbieżności (DR)
8. Rozkład leksyki neutralnej, ujemnej i dodatniej w Psałterzu
9. Charakterystyka leksyki dodatniej Psałterza
10. Charakterystyka leksyki ujemnej Psałterza
II. Charakterystyka wybranych połączeń wyrazowych
1. Związki wyrazowe, które weszły do tekstu w niezmienionym kształcie
2. Związki wyrazowe zmodyfikowane
3. Związki wyrazowe imitujące biblijny wzorzec frazeologiczny
Związki wyrazowe o charakterze tautologicznym
Dwuwyrazowe połączenia analityczne typu mieć nadzieję, zastępujące związki wyrazowe o charakterze syntetycznym
Dwuwyrazowe połączenia typu rzecz + przymiotnik
Konstrukcje nominalne z użyciem rzeczownika abstrakcyjnego i konkretnego (concretum pro abstracto) typu droga żywota oraz konstrukcje z udziałem dwóch rzeczowników abstrakcyjnych typu chwała wielmożności
4. Związki wyrazowe o niebiblijnej genezie
Połączenia wyrazowe znane szesnastowiecznej polszczyźnie
Połączenia wyrazowe będące indywidualizmami Reja
III. Składniowe wykładniki konwencji stylistycznej
1. Szyk przydawki względem rzeczownika
Szyk zaimkowej przydawki dzierżawczej
Szyk przydawki przymiotnikowej
2. Szyk orzeczenia
3. Orzecznik rzeczownikowy w mianowniku
4. Obecność biernych konstrukcji czasownikowych
5. Frekwencja konstrukcji imiesłowowych
6. Obecność konstrukcji z imiesłowem opisowym (participium graphicum)
7. Struktury pleonastyczne z imiesłowem współczesnym i czasownikiem nazywającym mówienie
8. Parataksa — hipotaksa. Sposoby łączenia zdań
Część II. Poetyckie wartości Rejowego Psałterza
I. Środki służące rytmizacji psałterzowej prozy
1. Aliteracja
Aliteracja inicjalna
Aliteracja polegająca na powtarzalności głosek w różnych pozycjach sąsiadujących wyrazów
Aliteracja końcowa
Harmonia głoskowa
2. Figury słowno-dźwiękowe
Figura etymologiczna
Poliptoton
3. Paralelizm składniowy
II. Epitet i porównanie jako narzędzia instrumentacji semantycznej Psałterza
1. Epitet
2. Porównanie
Zakończenie
Aneks
Indeks wyrazów autosemantycznych Psałterza Dawidowego
1. Rzeczowniki
2. Czasowniki
3. Przymiotniki
4. Przysłówki
Bibliografia
Summary
Od redakcji
Kategoria: | Polonistyka |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7969-599-7 |
Rozmiar pliku: | 77 MB |