Pustkowia - ebook

1

LIŚCIE OSIKI DRŻĄ. Słyszy to, chociaż biegnie, jak jeszcze nigdy w życiu, przez trawę sięgającą mu do piersi.

Kiedy łąka się rozszerza, szmer jest wyjątkowo intensywny. Przystaje. Nagle dźwięk robi się tak natarczywy, jakby do jego świata chciał przeniknąć ktoś z innej epoki. Chwieje się na nogach, a szmer znów słabnie. Odzyskuje równowagę i orientuje się, że powiewające złote włosy prawie zniknęły mu z oczu w wysokiej trawie. Musi jeszcze bardziej się wytężyć, żeby nie stracić gruntu pod nogami.

Jest letni dzień, jeden z tych, które zdarzają się o wiele za rzadko. Lekkie jak piórka chmury delikatnie przecinają błękitne niebo, a każde źdźbło połyskuje innym odcieniem zieleni.

Biegli długo. Najpierw coraz bardziej opustoszałą drogą z przystanku autobusowego, potem przez łąkę, a teraz w oddali zamajaczyła mu połyskująca woda.

Wie, że jeśli ma dojrzeć hangar na łodzie, nie może biec tak szybko. Wie, że hangar jest gdzieś tam, schowany wśród drzew na brzegu. Zielonobrunatny, brzydki, naprawdę fantastyczny.

Złote, falujące włosy zwalniają. Odwracają się, a on wie, że zaraz się zdziwi. Nigdy nie przestał się dziwić i nigdy nie przestanie. Kiedy kanciasty profil powoli ukazuje się jego oczom, słyszy to znowu.

W pobliżu nie ma żadnych osik. Mimo to nie dociera do niego nic poza szumem liści. Potem szum przechodzi w szept, a szept przeradza się w pieśń.

Ktoś tam jest i czegoś od niego chce.

Nagle stają oko w oko.

Nadal czuje, że nie może złapać tchu.2

Niedziela, dwudziesty piąty października, godz. 10:14

LIŚCIE OSIKI DRŻAŁY. Pociemniałe niebo zwiastujące deszcz skojarzyło mu się ze średniowieczem, a szmer, głośniejszy niż zwykle, zdawał się przenikać przez drgające listowie. Berger potrząsnął głową, odpędził wszystkie nieproszone wrażenia i zmusił się, żeby opuścić wzrok i nie patrzeć na czubki drzew. Poczuł za plecami drewnianą ścianę. Szorstki dotyk spróchniałego drewna, które gwałtownie odzyskało surowy chłód.

Rzucił okiem na ruiny dwóch pozostałych domków, w miarę widoczne w zapadającym zmierzchu. Przy każdym kucało dwóch kolegów. Wszyscy mieli ociekające wodą kamizelki kuloodporne i pistolety w rękach. Skupiali na nim wzrok. Czekali na sygnał. Odwrócił się i zobaczył szeroko otwarte sarnie oczy. Łzy spływały po twarzy Deer, jakby cała jej głowa była jednym wielkim płaczącym okiem.

Sześciu gliniarzy wśród ruin, w ulewnym deszczu.

Berger wyjrzał zza rogu. Mały domek był niewidoczny. Widzieli go, kiedy przemykali od strony bocznej drogi i rozbiegali się w różne strony. Teraz był pochłonięty przez deszcz.

Wziął głęboki wdech. To było nieuniknione.

Skinął głową w stronę najbliższej ruiny. Dwaj mężczyźni, pochyleni, w szalejącej ulewie przemknęli do środka. Kolejne skinienie w inną stronę i następna dwójka zniknęła w środku czegoś, co wyglądało jak jaskrawoczerwona maź. On ruszył jako ostatni. Czuł za sobą oddech, który lada chwila mógł się przerodzić w szloch. W zasięgu wzroku nadal nie było żadnego domu.

Jeden po drugim biegnący koledzy chronili się przed deszczem. Cztery przygarbione postaci, które, choć widział tylko ich plecy, emanowały szczególną powagą.

Dom, kawałek po kawałku, wyłaniał się zza zasłony deszczu. Ciemnoczerwony z białymi narożami. Czarne rolety, ani śladu życia. I deszcz, który nie chciał odpuścić.

Teraz był już blisko. Blisko wszystkiego. Może nawet blisko końca.

Wiedział, że nie wolno mu tak myśleć. Teraźniejszość była wszystkim. Tu i teraz. Nigdzie indziej, w żadnym innym czasie.

Zebrali się pod schodami pożółkłej werandy z odpadającą farbą. Dwie rynny wypluwały im na stopy kaskady wody. Teren był podmokły. Spojrzenia wszystkich znów spoczęły na nim. Policzył. Cztery pary plus oddech Deer za plecami. Dał jej znak, żeby przeszła naprzód. Spoglądał w dziesięcioro oczu. Skinął głową. Dwóch mężczyzn skręciło w stronę schodów. W jasnozielonych oczach niższego błyszczała adrenalina. Wyższy miał w ręku narzędzie do wyważania drzwi.

Berger ich powstrzymał.

– Pułapki – przypomniał szeptem.

Deszcz nagle stał się ich sprzymierzeńcem. Bębnienie kropel o dachówki zagłuszało ich kroki na schodach. Człowiek z wyważaczem uniósł go, a pozostali równocześnie odbezpieczyli pistolety. Dopiero kiedy drzwi zostały otwarte, przez stukot deszczu przedarł się inny dźwięk. Głuchy trzask łamanego drewna.

Otworzyła się przed nimi wielka czarna przestrzeń.

Zielonooki wszedł do środka z uniesioną bronią. Minęło kilka sekund. Choć wydawało się, że znacznie więcej.

Berger w stukocie deszczu słyszał własny oddech. Dziwnie powolny. Czas się rozciągał.

Po chwili na pierwszy plan wysunął się jeden dźwięk. Z początku nie wydawał się ludzki. Potem zmienił się w bardziej zdziwiony niż udręczony. Najdelikatniejszy odgłos strachu przed śmiercią.

Zielonooki antyterrorysta wyłonił się z mroku. Był blady jak kreda. Upuścił służbowy pistolet na werandę. Dopiero kiedy upadł na bok, dźwięk zamienił się w krzyk. Nadal nie przypominał ludzkiego głosu. Dwóch kolegów odciągnęło go na bok. Na drewnianej posadzce werandy woda zmieszała się z krwią. Z przedramion zielonookiego wystawały dwa ostrza.

Berger usłyszał własny jęk, jęk bólu. Nie mógł się temu poddać, ból nie mógł go powstrzymać. Pośpiesznie zajrzał w mrok i cofnął głowę za futrynę. Odwrócił się. Deer przykucnęła pod oknem, z bronią w gotowości i uniesioną latarką. Jej brązowe oczy były przejrzyste jak szkło.

– Pułapki – wyszeptała.

– Znów za późno – odpowiedział głośno Berger i wszedł do środka.

Mechanizm był zamontowany na ścianie w przedpokoju. Wystrzeliło z niego coś w rodzaju noży. Na ustalonej wysokości i w ustalonym kierunku. Deer poświeciła w lewo, na uchylone drzwi. Prawdopodobnie prowadzące do salonu.

Krzyk na werandzie przybrał na sile i był teraz okrzykiem bólu, a nie tylko czystym, pełnym zdumienia strachem przed śmiercią. Paradoksalnie kryła się w nim nadzieja. To był krzyk człowieka, który sądził, że mimo wszystko przeżyje.

Berger wyjął latarkę, ale zanim ją włączył, wskazał dwóm ludziom, że mają wejść po schodach i skręcić w prawo. Zamachał latarką, żeby ukryć drżenie rąk.

Koledzy weszli na górę. Plamy światła krótko zatańczyły na suficie i znów zrobiło się ciemno. Berger spojrzał na Deer i skinął głową. Razem się odwrócili w kierunku uchylonych drzwi po lewej. Szczelina ziała czernią.

Chwycili lusterka na wysięgnikach i zbadali wewnętrzną stronę framugi. Nic, co mogłoby sugerować pułapkę. Berger pierwszy wszedł w ciemność, Deer zaraz za nim. Ubezpieczali się nawzajem. Słabe światło ukazało pustawy, skąpo umeblowany salon, sterylnie czystą sypialnię i równie wypucowaną kuchnię. Nie było tu czuć żadnego zapachu.

Kuchnia zgasiła ostatni promyk nadziei. Była tak czysta.

I tak pusta.

Wrócili na korytarz, a w tym samym czasie dwaj koledzy zeszli po schodach. Ten, który szedł przodem, tylko pokręcił głową.

W przedpokoju zrobiło się jaśniej. Ranny mężczyzna już nie krzyczał, tylko jęczał. Dwa długie, wąskie ostrza bez rękojeści leżały na posadzce. Deszcz zmył z nich krew, podobnie jak z całej werandy.

Wszystko było tak czyste.

Berger uniósł wzrok. Daleko w dole dostrzegł karetkę – podjechała do wielkiej zaniedbanej bramy posesji. Obok stały dwie policyjne furgonetki mrugające niebieskimi światłami i samochody dwóch koncernów medialnych. Przy barierkach zaczęli się gromadzić gapie. Deszcz tylko siąpił.

Spojrzenie Bergera padło na schody werandy – miały ponad dwa metry wysokości. Zrobił długi krok z powrotem do korytarza.

– Tu jest piwnica – stwierdził.

– Jesteś pewien? – odparła Deer. – Nie ma żadnych drzwi.

– Nie ma – zgodził się Berger. – Szukajcie przejścia. W rękawiczkach.

Włożyli jednorazowe rękawiczki, rozproszyli się, podnieśli rolety. Do środka wpadło światło przefiltrowane przez strużki wody. Berger wysunął łóżko, przestawił komodę. Nic. Słyszał hałasy z innych pokoi. Nagle z kuchni dobiegł stłumiony głos Deer:

– Chodź tutaj.

Wskazywała drewnianą podłogę koło lodówki. Berger zauważył nieco jaśniejszy kwadrat. Był wielkości lodówki.

Wspólnymi siłami próbowali przesunąć ją z powrotem na jaśniejszy kwadrat. Pojawiła się reszta ekipy, już tylko trzech. Wytężyli siły. W końcu lodówka była znów na swoim miejscu.

Obok, pomiędzy lodówką a piekarnikiem, widniał ślad klapy w podłodze. Brakowało uchwytu.

Berger spojrzał na ślad. Wiedział, że kiedy otworzą klapę, wszystko się zmieni. Prawdziwe zejście w mrok dopiero nastąpi.

Musieli podważyć klapę. Czterech mężczyzn próbowało najróżniejszych przyborów kuchennych. W końcu udało się ją obluzować. Kiedy była uchylona na ponad dziesięć centymetrów, Berger ich zatrzymał. Poświecił po brzegach, a Deer wsunęła lusterko, które dotrzymywało kroku wiązce światła. Żadnej pułapki. Otworzyli klapę. Huk. Obłok kurzu. I cisza.

Przede wszystkim cisza.

Berger zapalił latarkę, spostrzegł schody. Zeskoczył na nie z uniesionym pistoletem i latarką.

Schodek za schodkiem z powrotem pogrążał się w mroku. Światło latarki więcej ukrywało, niż odsłaniało. Miał przed sobą wycinek świata, który składał się tylko z wąskiego piwnicznego korytarza i uchylonych niskich drzwi, za którymi ziała ciemność. Inna, a jednak taka sama.

Od razu zwrócił uwagę na zapach. Nie ten, którego się spodziewał. Bardzo trudny do zidentyfikowania.

Piwnica okazała się większa, niż myślał. Ze wszystkich stron były drzwi. I betonowe ściany, z całą pewnością nowsze niż dom.

Powietrze było nasycone. Nic więcej nie mogłoby się w nim zmieścić. Nie było okien i żadnych innych źródeł światła oprócz pięciu jasnych kręgów, które wciąż się poruszały.

Zapach stał się intensywniejszy. To była mieszanka. Czuł woń odchodów. Moczu. Może krwi. Ale nie zwłok.

Nie zwłok.

Przyjrzał się kolegom penetrującym maleńkie pomieszczenia. Wyglądali na zmęczonych. On sam był w wewnętrznym pokoju po lewej i świecił po ścianach. Nie było tam nic, kompletnie nic. Próbował wyobrazić sobie plan budynku.

– Pusto – oznajmiła Deer. Jej blada twarz wyjrzała zza drzwi. – Ale ten zapach musi przecież skądś dochodzić.

– Piwnica jest asymetryczna – stwierdził Berger i przyłożył dłoń do ściany. – Jest tu jeszcze jedno pomieszczenie. Tylko gdzie?

Oświetlił ich skupione twarze. Światło latarki pogłębiło bruzdy. Ruszył, a pozostali poszli jego śladem.

– Rozdzielcie się – polecił, kiedy stanął przy drzwiach. – Szukajcie, trzymając się lewej ściany. Interesują nas zmiany kolorów, faktury, jakiekolwiek.

Wrócił do wewnętrznego pokoju po lewej. Beton miał jednolitą barwę, nic się nie wyróżniało. Uderzył w ścianę – wymierzył jej szybki i silny cios podbródkowy. Rękawiczka pękła.

– Chyba to mamy – głos Deer dobiegł nie wiadomo skąd.

Berger strzepnął dłoń i ruszył przed siebie. Deer kucała w prawym rogu pokoju po prawej, jeden z policjantów oświetlał go drżącym snopem światła.

– Tu widać różnicę, prawda? – zapytała.

Berger przyjrzał się ścianie. Ten sam kolor betonu, może minimalna różnica w odcieniu na powierzchni pięćdziesięciu centymetrów kwadratowych w dolnym rogu. Na schodach rozległy się kroki. Po chwili przyszedł jeden z kolegów, z wyważaczem w ręku.

Berger go zatrzymał. Polecił skierować snop światła na fragment o innym odcieniu. Wyjął telefon i zrobił zdjęcie. Potem skinął głową.

W ciasnym i niskim pomieszczeniu trudno było wziąć dobry zamach. Jednak choć policjant zamachnął się najwyżej przeciętnie, czarny walcowaty przyrząd przeszedł na wylot. Berger sprawdził. Płyta gipsowa. Skinął głową. Wyważacz poszedł w ruch jeszcze dwa razy i w ścianie powstał kwadratowy otwór. Wokół był już tylko twardy beton. Do powiększenia otworu potrzebowaliby specjalistycznego sprzętu.

Okno w przepaść.

Lustro, ukazujące tylko czerń. Berger popatrzył na Deer i zrozumiał, że już wiedziała. Była najmniejsza z nich, więc to było jej zadanie. Odwróciła się do niego. Miała w oczach strach.

– Tylko uważaj – powiedział, najłagodniej, jak potrafił.

Deer się wzdrygnęła. Opadła na kolana, pochyliła się i wpełzła do środka, z niespodziewaną łatwością.

Mijał czas. Wszystko trwało dłużej, niż powinno.

Berger poczuł nagły dreszcz przerażenia. Miał wrażenie, że Deer przepadła, że bez żadnych zabezpieczeń wysłał ją prosto do piekła.

Sekundy płynęły dziwnie wolno.

Nagle z otworu dobiegło stęknięcie, stłumiony jęk.

Berger przyjrzał się funkcjonariuszom. Byli bladzi, jeden gorączkowo próbował powstrzymać drżenie lewej dłoni.

Opadł na kolana, wziął głęboki oddech i wpełzł do środka.

Zobaczył Deer, zakrywającą dłońmi usta. Patrzyła na przeciwległy koniec pomieszczenia. Na podłodze i kawałku ściany widać było plamy. Duże plamy. Woń zamieniła się w smród.

Kilka zmieszanych ze sobą paskudnych zapachów.

Kiedy przesadnym nakładem sił wcisnął się do środka, wszystkie wrażenia zmysłowe znów się uaktywniły. Wstał, uniósł latarkę, podszedł bliżej.

Deer stała przy ścianie. Między dwiema podporami ze zmurszałego drewna było coś, co skupiało całą uwagę. Na skraju tej swoistej sceny, na cementowej podłodze widniała duża plama, a przy niej leżało przewrócone wiadro. Na ścianie między podporami była jeszcze większa plama o prawie takim samym, a jednak jakże innym kolorze.

– Kurwa mać – zaklęła Deer.

Berger spojrzał na plamę, rozciągającą się od podłogi po ścianę. Tyle wystarczyło, aby poczuć zapach. Nawet pomimo tego, że podłogę pokrywały fekalia z wiadra.

Krwi było na tyle dużo, że dało się ją wyczuć.

Zdążyła zakrzepnąć. Nie przybyli za późno. Przybyli o wiele za późno.

Przyjrzał się ścianom, każdej po kolei. Poczuł się tak, jakby czegoś od niego żądały. Jakby wydawały krzyk.

Deer szukała u niego wsparcia. Przytulili się, szybko i przelotnie. Wiedząc, że na ewentualny wstyd przyjdzie czas później.

– Musimy zostawić to miejsce w tak nienaruszonym stanie, jak to tylko możliwe – powiedział. – Idź pierwsza.

Jej stopy zniknęły mu z pola widzenia. Zrobił kilka kroków w stronę otworu. Zatrzymał się, patrzył. Wrócił do podpór. Obie miały mniej więcej takie same haki, na trzech poziomach. Opuścił wzrok, popatrzył na podłogę. Za podporą po prawej stronie coś było. Lekko wciśnięty drobny przedmiot. Pochylił się i go wyciągnął. Kółko zębate. Maleńkie kółko zębate. Uważnie mu się przyjrzał.

Potem włożył do równie małego woreczka na dowody, zasunął go i schował do kieszeni.

Wyciągnął telefon komórkowy i sfotografował podpory pod różnymi kątami. Odwrócił się w stronę kałuży zakrzepłej krwi. Ją też sfotografował. Powiódł wiązką światła latarki po ścianie, której część była zbryzgana. Zrobił kilka zdjęć, także tym fragmentom ściany, na których nie było krwi.

Wszystko potoczyło się tak szybko, że nie zdążyli nawet go zawołać. Wysunął ręce przez otwór i pozwolił się wyciągnąć.

Wspięli się po schodach. Jedno po drugim wychodzili na słońce, od którego zakręciło im się w głowach. Deszcz przestał padać. Berger i Deer stali bardzo blisko siebie na werandzie. Oddychali swobodnie.

Kilku techników kryminalistycznych ze sprzętem laboratoryjnym niecierpliwie przebierało nogami. Ich otyły szef Robin wchodził po schodach. Na szczęście on, a nie inny szef – Allan. Rannego kolegi już nie było, karetka też odjechała. Radiowozy nadal stały i mrugały niebieskimi światłami. Przedstawiciele mediów z kamerami i mikrofonami napierali na barierki. Liczba obserwatorów znacznie się zwiększyła.

Kiedy technicy wchodzili do piekielnego domu, Berger spojrzał na tłum. Ogarnęło go dziwne uczucie. Zdjął rękawiczkę z lewej dłoni, podniósł telefon i zrobił zdjęcie, a potem jeszcze dwa, ale uczucie już się ulotniło.

Spojrzał na swój stary rolex. Dziwnie się czuł, mając go na nadgarstku, bo w każdą niedzielę zmieniał zegarek. Wskazówki powoli posuwały się naprzód. Czuł, jak mały elegancki czasomierz odlicza nic nieznaczące sekundy. Odwrócił się do Deer. Z początku myślał, że patrzy na jego zegarek, ale potem dostrzegł, że jej spojrzenie sięga niżej, że przygląda się jego dłoniom, a prawa, przynajmniej częściowo, wciąż jest pokryta rękawiczką.

– Krwawisz – powiedziała.

– Nie – zaprzeczył i ściągnął rękawiczkę. Skrzywił się.

Deer przelotnie się uśmiechnęła i spojrzała na jego twarz. Czujnie go obserwowała. Zbyt czujnie.

– O co znów chodzi? – odparł z irytacją.

– „Znów”?

Usłyszał cudzysłów, ale mimo wszystko powtórzył:

– Co?

– Zanim weszliśmy do domu, powiedziałeś, że jest za późno. „Znów”.

– Ach tak?

– Przecież Ellen jest naszym pierwszym przypadkiem.

Uśmiechnął się. Czuł, że się uśmiecha. To było niestosowne na werandzie królestwa śmierci.

– Cieszy mnie, że mówisz w czasie teraźniejszym.

– Ellen żyje – oznajmiła.

Wciąż nie odrywała od niego wzroku.

– „Znów”? – powtórzył z westchnieniem.

– No więc?

– Miałem na myśli bardziej egzystencjalny wymiar – odpowiedział i wzruszył ramionami. – „Za późno” to moje motto.

Deszcz przestał padać.3

Niedziela, dwudziesty piąty października, godz. 19:23

– PUŁAPKI?

Komisarz policji Allan Gudmundsson najwyraźniej postanowił zrobić parodię reprymendy. Na widok tego przedstawienia Berger poczuł, że przewraca mu się w żołądku.

– Tak – odparł niewinnie. – Ten cholerny mechanizm zapewne tak właśnie można określić.

– Dobrze wiesz, że nie o to pytałem.

– A o co?

– Dlaczego, do diabła, ostrzegłeś antyterrorystów akurat przed pułapkami?

– Rzeczywiście, bardzo im pomogłem…

– To nie ma nic do rzeczy. Pytam: dlaczego?

– Ten gnój nie zostawił po sobie ani śladu. Jest sprytny, to wszystko. Sprytny i na tyle niebezpieczny, że zastawił pułapki we własnej opuszczonej norze.

– Przecież to był trop, do cholery! – ryknął Allan. – Ten dom to był trop.

Berger zdusił wszystko, co cisnęło mu się na usta. Wyjrzał przez okno. Jesienny deszcz powrócił, zbliżał się wieczór. Większość grupy opuściła już posterunek. Deer została – zobaczył jej oświetloną monitorem twarz przez dwa zalane deszczem okna, między którymi był kąt prosty. Szyby przedzielał fragment ulewy w kształcie wycinka tortu.

– Nie, Sam – krzyknął Allan, a w jego głosie pobrzmiewała niespodziewana wola walki. – Kłamiesz.

Berger nagle pomyślał, że właśnie w tej chwili mógłby zasnąć. Po prostu zamknąć oczy, a skrzeczenie Allana ukołysałoby go do snu.

Najlepiej chyba było dać spokój.

– Kłamię? – odparł, głównie po to, aby ukryć, że jest nieobecny myślami.

– Dopóki to były drobne kłamstwa, przymykałem na nie oko – kontynuował Allan znacznie łagodniejszym tonem. Berger nie miał wątpliwości, że napięcie będzie stopniowo rosło. – Skoro jednak zacząłeś kłamać szefowi prosto w oczy, oznacza to, że wyniosłeś swoją teorię spiskową na zupełnie nowy, niebezpieczny poziom.

– O wiele za wcześnie stałeś się biurokratą.

– Grasz do innej bramki i okłamujesz własnego szefa, żeby to zamaskować. Myślisz, że na dłuższą metę tak się da?

– A co miałem zrobić? – odparł Berger i wzruszył ramionami. – Nie iść tam? Nie ostrzegać moich ludzi przed ewentualnymi pułapkami?

– Chodzi raczej o to, co mógłbyś zrobić w przyszłości.

– Schwytać seryjnego mordercę?

Pieczołowicie budowane napięcie zakończyło się długim wypuszczeniem powietrza, które mocno przekraczało granicę zwykłego wydechu i zdradzało imponującą pojemność płuc jak na tak starego człowieka. Prawdopodobnie w całym życiu Allan nie wypalił ani jednego papierosa.

Wolno i z przesadnym naciskiem powiedział:

– Tu nawet nie ma mordercy, Sam. Jest najwyżej porywacz. Każdego roku w Szwecji odnotowuje się osiemset zaginięć, a większość ludzi znika na własne życzenie. To ponad dwie osoby dziennie. Nie można tak po prostu wybrać sobie kilku zaginionych i twierdzić, że zabił ich seryjny morderca, którego nie dostrzega nikt inny. W tym kraju nie ma żadnych zasranych seryjnych morderców. No chyba że w głowach skorumpowanych prokuratorów i gliniarzy z przerostem ambicji. Ci drudzy są nawet gorsi.

– Nie ma mordercy? – zapytał Berger z naciskiem.

– Nie ma ofiary, Sam.

– Nie było cię w tej piwnicy, Allan. Daję ci słowo, że są ofiary.

– Widziałem zdjęcia. I rozmawiałem z koronerem. Krew była w różnych stadiach skrzepnięcia. Wydawało się, że jest jej znacznie więcej, a tak naprawdę to najwyżej trzydzieści mililitrów. Od tego się nie umiera.

Berger wlepił wzrok w ścianę za plecami Allana. Była pusta. W końcu powiedział:

– Ellen mogła żyć, kiedy ją przenoszono, może żyje nadal. Ale umrze.

Tlen zamarza w temperaturze minus dwustu osiemnastu stopni Celsjusza. Azot i argon, pozostałe składniki powietrza, mają nieco wyższy punkt zamarzania, więc powietrze zamarza, kiedy zamarza tlen.

A zatem w gabinecie komisarza Allana Gudmundssona na komisariacie w Sztokholmie przynajmniej chwilowo musiała panować temperatura minus dwustu osiemnastu stopni, bo między policjantami bez wątpienia znajdował się blok zmrożonego powietrza.

W końcu odezwał się Allan.

– Grupa krwi B Rh minus. Druga najmniej popularna w Szwecji. Ma ją dwa procent mieszkańców. Wśród nich jest Ellen Savinger. Ale nie tylko taką krew znaleźliśmy.

Zmrożone powietrze wciąż się utrzymywało.

Berger nadal milczał.

– Było tam jeszcze sporo A Rh plus, co zdezorientowało techników – ciągnął Allan. – Czy to przypadkiem nie jest twoja grupa krwi, Sam? Znaleziono ją na ścianach poza komórką i na podłodze w środku. Były też fragmenty skóry.

Spojrzenie Allana powędrowało w dół prawego ramienia Bergera. Kant biurka zasłaniał dłonie. Allan pokręcił głową i kontynuował:

– W obu przypadkach czekamy na wyniki badań DNA, ale w praktyce nie są nam potrzebne. W żadnym przypadku.

– Ona ma piętnaście lat – odparł Berger. Starał się nie podnosić głosu. – Ma piętnaście lat i siedziała tam trzy tygodnie. W ciemnej i cuchnącej komórce w piwnicy z wiadrem na gówno, a jedynym jej towarzyszem był sporadycznie pojawiający się szaleniec. Straciła mnóstwo krwi. Czy tylko mnie przychodzi na myśl Diabeł? Diabeł, który na pewno nie jest niewiniątkiem. Atakował już wcześniej. Prawdopodobnie wiele razy.

– To żaden argument, Sam. Argumentem są dowody.

– Dowody nie spadają nikomu z nieba – odparł Berger. – Gromadzi się je, nie ignorując poszlak, idąc tropem niepodpartym dowodami, ufając przeczuciom, wierząc doświadczeniu. Allan, cholera, mamy tu siedzieć i czekać na dowody? Na tym według ciebie polega praca policji?

– Jak to możliwe, że nie znaliście planu?

– Słucham?

– Nie wiedziałeś, że w tym domu jest piwnica. Jak to możliwe?

– Dobrze wiesz, że trop pojawił się nagle. Poprosiłem cię o zebranie kilku antyterrorystów. Żeby Ellen nie musiała tam siedzieć ani minuty dłużej, niż było to konieczne.

– A co, jeśli tam wtedy była? – spytał Allan. – Gdybyście mieli plan, moglibyście pobiec prosto do piwnicy. I może byście ją uratowali. A tymczasem, jeśli ona i porywacz byli tam dzisiaj, to raczej doprowadziliście do jej śmierci. Przez waszą powolność i niekompetencję. Przez waszą pieprzoną amatorszczyznę.

Berger spoglądał na Allana. Po raz pierwszy pomyślał, że szef w pewnym sensie ma rację. Nie czuł się z tym dobrze. Jeśli tak rzeczywiście było, to Allan na pewno się nie mylił: zadziałali jak amatorzy.

– Zaprosił nas tam – wymamrotał w końcu.

– Co ty gadasz? – odparł z westchnieniem Allan.

– Zobacz, jak to wygląda. Nagle, po trzech tygodniach, nowe zeznanie świadka. Punkt na peryferiach Märsta, blisko lasu. U faceta, którego nikt nie znał, widziano dziewczynkę. Musieliśmy szybko zareagować, ale była niedziela i wiele rzeczy nie działało. Na przykład gmina Märsta, mimo moich nacisków, nie zdobyła planu budynku. Na samym początku mieliśmy tam do czynienia z mechanizmem, nazwijmy go pułapką, dużo bardziej subtelnym niż to, co brałeś pod uwagę. Prawda, Allanie?

– Ostrza w przedramionach. Brałem to pod uwagę.

– Dwie sprawy. Po pierwsze: to było przygotowane z myślą o policjantach. Wymierzone tak, żeby ominąć kamizelkę. A po drugie: nie na wysokości głowy. Przygotowane po to, aby zakpić, nie zabić. Twardzi antyterroryści mieli się wić na podłodze w strachu przed śmiercią. Wszystko zostało ustawione niezwykle precyzyjnie. Nasz człowiek jest perfekcjonistą.

– Chyba nie zapytałeś, jak się czuje Ekman.

– Ekman? – zawołał Berger.

– Kolega, któremu ostrza przeszyły ręce.

– Jak on się czuje?

– Nie wiem. Mów dalej.

– Ta pułapka jest jak kokarda na jakiejś pieprzonej paczce. Opakowanej wieloma warstwami i różnymi rodzajami papieru. Paczka w paczce. Po uporaniu się ze sznurkiem trzeba się przebić przez pierwszą warstwę – znaleźć ukryte przejście w podłodze. A potem zejść do tego cholernego labiryntu w piwnicy. Jest jeszcze jedna paczka – trzeba się przebić przez ścianę. Dopiero po rozwiązaniu kokardy i otwarciu jednej paczki ukrytej w drugiej może nas wpuścić do swojej świątyni.

– Rozumiem, co masz na myśli – odparł Allan. – Ale łatwo tak powiedzieć po czasie. Wtedy tego nie wiedziałeś. Musiałbyś mieć plan, żeby uderzyć z maksymalną skutecznością.

– Przypuszczałem, że to jest paczka – oznajmił Berger.

– Naturalnie. Obdarzony nadludzkimi mocami gliniarz Sam Berger. Skąd wobec tego taki cholerny pośpiech?

– Istniała mikroskopijna szansa, że alarm nie jest fałszywy. Że naprawdę mogliśmy uratować Ellen i schwytać porywacza.

Komisarz Allan Gudmundsson wstał i oznajmił:

– Konsekwencja w myśleniu nie jest twoją najmocniejszą stroną, Sam, ale tym razem ci daruję. Nie mogę sterować twoimi myślami i przekonaniami. Ale mogę dać ci jasne wytyczne co do kierunku, w którym należy podążać, badając tę sprawę. Kierunek jest następujący: Ellen została porwana sprzed szkoły w sztokholmskiej dzielnicy Östermalm ponad dwa tygodnie temu. Tyle. Ty i cała twoja pokaźna ekipa nie ustaliliście nic więcej. Nie wpadliście na żaden sensowny trop.

– Co wyraźnie pokazuje, że robił to nie pierwszy raz.

– Nie ma nawet poszlak, Sam. Tylko czyste strzały, którymi pod żadnym pozorem nie wolno ci się dzielić z grupą. Ten zakaz został dziś wzmocniony. Dzięki waszej tak zwanej interwencji. Jeśli postanowisz zignorować wytyczne i zakazy, zostaniesz zwolniony.

– Uznam wtedy, że żartujesz.

– Bo wyglądam, jakbym żartował, prawda?

Ich spojrzenia się skrzyżowały. Żaden nie odwrócił wzroku. Klincz. Jeśli Allan żartował, bardzo dobrze to ukrywał. W końcu odwrócił wzrok, westchnął głęboko i pokręcił głową.

– Jaki będzie następny krok? – zapytał.

– Najszybciej, jak się da, prześledzę całą sprawę z Deer. Musimy wrócić do podstaw.

– Nie możesz mówić do dorosłej, równej stopniem koleżanki „kochanie”. To dziwaczne, Sam. Słyszałem już na korytarzach pretensje o seksizm.

– Nazywa się Desiré Rosenkvist – odparł Berger. – Glina nie może się tak nazywać, do cholery. Deer to skrót od Desiré, to się pisze przez dwa e. Deer, jak jeleń albo sarna. Ona ma przecież sarnie oczy.

– No tak, teraz jest o wiele mniej seksistowsko – odparł Allan i wyprosił go z gabinetu.

Idąc ciemnym korytarzem, Berger czuł, że się uśmiecha. Skręcił przed słupem, który oznaczał początek przestrzeni biurowej. Została tam już tylko Deer. Podniosła wzrok i ich spojrzenia się spotkały.

– Ochrzan? – zapytała.

– I to porządny – potwierdził. – Na przykład mam przestać nazywać cię Deer.

– Mógł też mnie zapytać.

– Oczywiście to w trosce o ciebie.

Śmiech. Słaby. Nic poza tym.

– Posłuchaj – powiedziała po chwili znad komputera i coś kliknęła.

Komputer odezwał się żarliwym kobiecym głosem:

Jestem pewna, że całkiem niedawno widziałam przez okno tę dziewczynę. Wiecie, którą… Choć nie jestem całkowicie pewna, że to była ona, ale miała na szyi taką… bo ja wiem… różową skórzaną opaskę z greckim przekrzywionym krzyżem. Nie wiem, czy to krzyż prawosławny, ale ona jest przecież naturalną blondynką, więc ni cholery nie może mieć greckich korzeni.

Deer zatrzymała ten potok słów.

– Co w tym kontekście oznacza „różowa”?

Berger wzruszył ramionami.

– Decydująca. Ta, która sprawiła, że wyruszyliśmy.

– Tak – odparła z namysłem Deer. – Nie był to krzyż grecki, tylko rosyjski, ale prawosławny, mogła to zobaczyć w mediach. Jednak informacji, że opaska była różowa, nie podawaliśmy. Bardziej chodzi mi o… jak by to powiedzieć… o bliskość. Jak blisko kogoś trzeba stać, żeby dostrzec, że kawałek sznurka na jego szyi jest różowy?

– Nigdzie nie stała – odparł Berger. – Bo żadna „ona” nie istnieje.

Deer patrzyła na niego jakiś czas, a potem znowu uruchomiła plik dźwiękowy:

No tak, no tak, adres. Ostatni dom na skraju lasu, przy ruinach. Nie pamiętam teraz nazwy ulicy, ale człowiek, który tam mieszka, to cholerny odludek. Nigdy się go nie widuje, a kiedy już się to zdarzy, to zawsze ucieka. Równie dobrze mógłby…

Deer przerwała nagranie.

– Potem oczywiście sobie przypomina, jak się nazywa ulica, i podaje nam pełny adres – powiedziała. – Technicy szacują, że od opróżnienia piwnicy minęły co najmniej dwie doby, pewnie więcej. A więc świadek zeznający dziś rano nie mógł widzieć Ellen przez okno całkiem niedawno. Ta kobieta twierdziła, że mieszka w okolicy. Niejaka Lina Vikström rzeczywiście mieszka pod podanym przez nią sąsiednim adresem. Nie skontaktowaliśmy się z Liną Vikström, bo podróżowała po Azji Południowo-Wschodniej. Podróż z cyklu „odnajdź samego siebie”, bez telefonu komórkowego.

– No proszę – odparł Berger. – To coś nowego.

– Podawanie się za ową niedostępną Linę Vikström świadczy o dogłębnej wiedzy na temat sąsiadów.

– I nie tylko.

– Zasadnicze pytanie jest oczywiście złożone – stwierdziła Deer. – Czy mamy tu do czynienia ze współpracowniczką? Czy głos tego świadka to tak naprawdę zniekształcony głos porywacza? A może nasz sprawca jest kobietą?

– Technicy od analizy dźwięku się nie odezwali?

– Jeszcze nie. Ale skoro mowa o zniekształcaniu głosu, obecnie jest możliwość przywrócenia pierwotnego.

– Niestety, nie mam większych nadziei – odparł Berger. – Jeżeli technicy odzyskają pierwotny głos, też będzie sfałszowany. W taki czy inny sposób. On zostawia za sobą ślady tylko wtedy, kiedy chce. Jeśli to mu jest do czegoś potrzebne.

– Czyli w sprawę nie jest zamieszana żadna kobieta?

– Tak obstawiam. Pracuje sam.

– Ale robił to już wcześniej? Znów „przybyłeś za późno”?

Berger ugryzł się w język. Skierował światło lampki Deer na najbliższą białą tablicę. Tam widniały wszystkie szczegóły sprawy. Nie było tego dużo. Trzy tygodnie i ani jednego sensownego tropu – w tym wypadku Allan miał rację. Było za to mnóstwo ślepych uliczek.

Tylko dlatego, że nie chciano brać pod uwagę historii.

Berger powiódł wiązką światła po gąszczu samoprzylepnych karteczek, zdjęć, paragonów, dokumentów, rysunków i strzałek. Wszystko wykonane ręcznie, po staremu, bez śladu elektroniki. W końcu matowe światło zatrzymało się na dwóch rysunkach ołówkiem. Berger opuścił lampkę, podszedł i zdjął przytrzymujące je magnesy. Położył je na klawiaturze Deer i razem patrzyli na narysowane twarze. Deer wskazała rysopis po prawej.

– Ten mieliśmy od pierwszego dnia – powiedziała. – Mężczyzna w vanie zauważony przed szkołą na Östermalmie, tuż przed końcem lekcji Ellen Savinger. Dwóch niezależnych od siebie świadków zgodziło się co do tej rekonstrukcji. Oprócz tego mamy nowy wizerunek, sporządzony przez sąsiada z Märsta, jak dotąd jedynego człowieka, który widział „odludka na skraju lasu”.

– Jakie są twoje wnioski? – spytał Berger.

– Jeżeli to ten sam człowiek, to brak mu jakichkolwiek indywidualnych rysów twarzy. Standardowy wizerunek białego mężczyzny koło czterdziestki. Z drugiej strony, przynajmniej znamy wiek i pochodzenie etniczne. Powiem, że można było się tego spodziewać.

– Więcej?

– Nic więcej – odparła Deer i pokręciła głową.

– Wygląda na nowicjusza?

– Na ten temat nie można nic powiedzieć.

– Ten człowiek, o ile to on, już wcześniej robił takie rzeczy. Wiem, że ty też to widzisz, Deer. Ma to wypisane na twarzy.

– Naprawdę gromadzisz konkretne dowody. Allan takie uwielbia. Powiedz, co takiego zachowałeś dla siebie, kiedy prowadziłeś swoje dochodzenie.

Kiedy to mówiła, znów miała sarnie spojrzenie.

Berger wiedział bardzo dobrze, że w żadnym wypadku nie jest to oznaka słabości, lecz jeden z jej najmocniejszych atutów.

– Allan wyraźnie tego zakazał. Poza tym to nie jest coś, co miałoby inny kierunek niż nasze śledztwo.

– Od kiedy się przejmujesz zakazami Allana?

– Odkąd zagroził, że mnie wyleje.

Wymienili szybkie spojrzenia w ciemności.

Berger skierował światło lampki na nowy policyjny rysunek.

– Erik Johansson? – zapytał, wpatrując się w rysopis. – Najczęściej spotykane nazwisko w Szwecji?

– Tak, takie nazwisko widnieje na umowie najmu domu w Märsta. Agent wynajmujący mieszkania z drugiej ręki nigdy nie spotkał wynajmującego. Właścicielami są Szwedzi mieszkający w Argentynie.

– Ten agent… jak tłumaczy to, że nigdy nie spotkał lokatora?

– Mieli kontakt mailowy. Twierdzi, że usunął całą korespondencję. To oczywiście może być prawda, sprawca mieszkał w tym domu od ponad dwóch lat, a takie stare maile lubią czasem znikać. Choć sądzę, że pośrednik celowo usunął przyszłe dowody. Samir porównał pierwotne ogłoszenie z opłatami. Jest między nimi różnica trzech tysięcy. Prawdopodobnie nasz człowiek dołożył trzy banknoty tysiąckoronowe, żeby nie musiał pokazywać twarzy. Biuro pośrednika bez skrupułów zatrzymało sobie nadpłatę, kiedy wysyłało kasę do Argentyny.

– Da się ustalić coś więcej na podstawie adresu mailowego?

– Samir wszystko sprawdził. Prawdopodobnie zbadał sprawę dogłębnie.

Berger przyjrzał się rysopisowi „Erika Johanssona”.

– Jeszcze raz włącz nagranie – polecił.

Deer zrobiła, jak kazał. W skupieniu słuchali energicznego głosu „Liny Vikström”. Kiedy nagranie dobiegło końca, Berger oznajmił:

– Uważam, że najciekawsza w tym wszystkim jest dramaturgia.

– Rozumiem, co masz na myśli.

– O ile to mówi sam Erik Johansson, a jestem całkowicie pewien, że nie ma żadnych współpracowników, w zupełności wystarczyłby zwykły telefon. Nie musiałby „działać” tak intensywnie.

– O czym to świadczy?

– Nie wiem – odparł Berger i postukał w rysunek. – W każdym razie o niczym dobrym.

– Drama queen?

– W najlepszym wypadku. W najgorszym cały czas odgrywa role, przeróżne, i robi to dobrze. Jest tak przekonujący jako gadatliwa sąsiadka, white trash, że nie mogła to być jego pierwsza aktorska robota.

– Mylisz klasy społeczne – odparła ze śmiechem Deer. – Przecież ona wyjechała na cholerną jogę do Azji Południowo-Wschodniej.

– Czy ja wiem… – odparł Berger. – Lina Vikström mieszka w specjalnie zaprojektowanej willi z trzema mieszkaniami, no i po separacji z mężem ordynatorem wzięła urlop z pracy, a zajmowała kierownicze stanowisko w firmie farmaceutycznej.

– Aha – odparła Deer.

– Aha – potwierdził Berger. – Tu nie chodzi o realizm. Nasz sprawca stworzył sobie własną Linę Vikström i ma kompletnie gdzieś, kim ona tak naprawdę jest. On jest Bogiem. Sam decyduje. Rzeczywistość nie ma tu nic do rzeczy. Przerabia ją tak, żeby mu pasowała.

– W jaki sposób zmienia to nasze wyobrażenie o tym, co się stanie z Ellen Savinger?

– Tylko mówi, że jest gotów przyznać sobie każde prawo.

– Niezbyt przypomina naszych zwyczajowych obleśnych pedofilów…

Berger znieruchomiał i popatrzył na Deer.

– Nie sądzę, żeby był pedofilem – odparł.

Deer umilkła i mu się przyglądała. Mimo ciemności wyczuwał jej przenikliwe spojrzenie.

– Okej – powiedziała w końcu. – Dokładnie w tej chwili twoje tajne śledztwo nabrało innego kierunku niż nasze.

Berger spojrzał jej w oczy.

– Nie prowadzę żadnego tajnego śledztwa – oznajmił.

– Przecież ty nie wierzysz w to śledztwo – wybuchnęła Deer. – Od początku zakładaliśmy, że ten skurwiel, który czeka pod szkołą, żeby porwać dziecko, to pieprzony pedofil.

– Dopóki to założenie nie wiodło nas na manowce, nie miało znaczenia. Nie wiem, czy tak jest nadal.

– Co się zmieniło?

– Jest cholernie pretensjonalny.

Berger cenił Deer za opanowanie i lojalność. Jednak spojrzenie, którym obrzuciła niepogodę za oknem, nie było ani opanowane, ani lojalne.

– Jestem zwykłym gliniarzem – zwróciła się do bogów deszczu. – Skończyłam tylko szkołę policyjną. Przez moich socjaldemokratycznych, optymistycznie patrzących w przyszłość rodziców z klasy robotniczej zostałam przeklęta arystokratycznym imieniem i nazwiskiem Desiré Rosenkvist. Mimo to jestem pierwszą osobą z rodziny, która ma wyższe wykształcenie, i musiałam ciężko harować, żeby zostać inspektor kryminalną. Czy ty, nadgliniarzu Samie Bergerze, mógłbyś mi wyjaśnić, co oznacza „pretensjonalny”?

Berger spojrzał na jej poprzecinane strugami wody odbicie i odparł:

– A czy ty utrzymujesz potajemnie kontakt z Allanem?

– O czym ty gadasz?

Berger nagle zmienił tor.

– Jest pretensjonalny, udziwniony, sztuczny, nienaturalny, nadmiernie szarżuje. Dostarcza policji prezent w pięknym opakowaniu. Pragnie sławy, chce, żebyśmy go podziwiali. Mogę się zgodzić, że takie zachowanie jest również typowe dla siatki pedofilów, ale wówczas w grę wchodzą hermetyczne kręgi. Oni przekraczają nowe, coraz bardziej diaboliczne granice, pokazują się podobnym sobie, zyskują odzew, sławę i podziw. Ale nigdy nie słyszałem o pedofilu, który chciałby się chwalić publicznie, tym bardziej policji. Poza zamkniętym kręgiem obowiązuje strach.

Deer pomału z powrotem się odwróciła do Bergera. Jej twarz nie była już w strugach deszczu.

– No i jeszcze pozostaje kwestia wieku. Kiedy Ellen zaginęła, miała piętnaście lat i jeden miesiąc. To nie jest seksualne wykorzystanie dziecka, czyli pedofilia, jeśli między sprawcą a ofiarą nie ma pokrewieństwa. A rodzinę Savingerów sprawdziliśmy. Przynajmniej tyle.

– Możemy to chyba potraktować jako alternatywną hipotezę. Uznać, że być może są inne motywy niż dwa oczywiste: porwanie dla okupu i pedofilia.

– Może i tak – zgodziła się Deer.

Kiedy Berger zbierał szpargały z biurka obok, zadzwonił jej telefon. Nie mówiła wiele, a rozmowa dobiegła końca po dwudziestu sekundach.

– Technicy skończyli już pracę w domu – podsumowała. – Żadnych odcisków palców, żadnego DNA poza dwoma śladami krwi. Obrzydliwie czysto, jak powiedział Robin.

– Wyszorowane do czysta – odparł Berger i dodał: – Nie powinnaś być teraz w domu z rodziną?

– Johnny i Lykke są z babcią w kinie. Dostałam dyspensę. Piwo?

– Brzmi niezwykle kusząco – odparł Berger. – Ale myślałem raczej o kilku zadaniach.

– Oczywiście dla mnie – powiedziała Deer z łagodnym uśmiechem. – Podczas gdy nadgliniarz Sam Berger będzie zajęty kolejną podejrzaną internetową randką.

Berger prychnął. Sam nie wiedział, czy to śmiech.

– Miałem jedną – odpowiedział. – Tylko jedną. Pierwszy, niepewny krok. I rzeczywiście, to było podejrzane.

– Przypomnij mi. Co chciała zrobić madame X?

– Chcesz po prostu, żebym powiedział to na głos.

– Dziwna sprawa, ale za każdym razem jest to coraz śmieszniejsze.

Berger zwalczył uśmiech, pokręcił głową i zamknął plecak, do którego włożył grube teczki. Kiedy spojrzał na Deer, w jego oczach nie było ani śladu uśmiechu.

– Ty byłaś pierwsza w piwnicy. Jak myślisz, ile tam było krwi?

Uśmiech Deer zgasł.

– Bardzo dużo – odparła. – Kiedy tam byliśmy, twierdziłam, że Ellen żyje. Nie wiem, czy była to tylko próba pocieszenia ciebie lub nas.

– A gdybyś miała oszacować?

– Nie wiem. Dwa litry?

– Według wstępnych ustaleń koronera nie więcej niż trzydzieści mililitrów. Twoje pierwsze zadanie to praca domowa. Po co ktoś miałby nafaszerować Ellen Savinger środkami przeciwzakrzepowymi?

Deer pokiwała głową. Miała zmarszczone brwi.

– A moje drugie zadanie?

– Możesz je wykonać od razu, na komputerze. W którym szpitalu leży Ekman?

– Ekman?

– Imię też by się przydało.