Afryka - ebook

AU­TORKI

Astrid Ma­dimba i Chinny Ukata to współ­za­ło­ży­cielki oraz pro­wa­dzące pod­kast It’s a Con­ti­nent (który dał ory­gi­nalny ty­tuł rów­nież ni­niej­szej książce), po­świę­cony hi­sto­rii Afryki oraz jej współ­cze­snym pro­ble­mom. Pod­kast zna­lazł się na 25. miej­scu naj­cie­kaw­szych słu­cho­wisk hi­sto­rycz­nych, jego tre­ści tra­fiły do „The Gu­ar­dian”, BBC Ra­dio oraz Pod Bi­ble.

Astrid uro­dziła się w De­mo­kra­tycz­nej Re­pu­blice Konga i do­ra­stała w Wiel­kiej Bry­ta­nii. Stu­dio­wała na Uni­ver­sity of Exe­ter i pra­cuje w branży mar­ke­tin­go­wej.

Chinny po­cho­dzi z ro­dziny bry­tyj­sko-ni­ge­ryj­skiej i stu­dio­wała na Uni­ver­sity of So­uthamp­ton. Pu­bli­ko­wała m.in. na plat­for­mach „gal-dem” oraz „Black Bal­lad”.

Afryka. Opo­wie­ści o wszyst­kich kra­jach kon­ty­nentu to książ­kowy de­biut obu au­to­rek.UWAGA OD AU­TO­REK

Za­nim za­czniemy: nie bę­dzie to ani kla­syczna książka hi­sto­ryczna, ani pod­ręcz­nik. Po­trak­tuj­cie ją ra­czej jako zbiór hi­sto­rii, o któ­rych nie dane Wam było usły­szeć w szkole. Roz­działy po­gru­po­wa­ły­śmy we­dług re­gio­nów, trzy­ma­jąc się struk­tury za­pro­po­no­wa­nej przez Unię Afry­kań­ską (UA). Jedne tek­sty są dłuż­sze, inne krót­sze, gdyż w przy­padku nie­któ­rych państw baza źró­dłowa na­wet dzi­siaj po­zo­staje skąpa (lub źró­dła zo­stały znisz­czone). W in­nych przy­pad­kach prze­szkodę sta­nowi brak tłu­ma­czeń tek­stów źró­dło­wych. Przy­ta­czane hi­sto­rie do­ty­czą wszyst­kich 54 państw (oraz jed­nego te­ry­to­rium spor­nego) i roz­cią­gają się od epoki przed­ko­lo­nial­nej aż po współ­cze­sność. Nie na­leży trak­to­wać po­szcze­gól­nych roz­dzia­łów jako wy­czer­pu­ją­cych wi­zy­tó­wek da­nego kraju: li­czymy, że opo­wie­ści na­sze roz­palą Wa­szą cie­ka­wość i chęć zgłę­bie­nia kul­tur oraz hi­sto­rii afry­kań­skich lu­dów.GLO­SA­RIUSZ

BER­LIŃ­SKA KON­FE­REN­CJA, 1884–1885 – spo­tka­nie przy­wód­ców państw eu­ro­pej­skich, pod­czas któ­rego usta­lono spo­sób ko­lo­nial­nego po­działu po­mię­dzy nich kon­ty­nentu afry­kań­skiego. To pod­czas tej kon­fe­ren­cji wy­ty­czono wiele z dzi­siej­szych sztucz­nych gra­nic pań­stwo­wych w Afryce. Afry­ka­nie rzecz ja­sna nie zo­stali za­pro­szeni do roz­mów.

CZA­RNI AFRY­KA­NIE – zde­cy­do­wa­ły­śmy się za­sto­so­wać ten ter­min do okre­śle­nia lud­no­ści za­miesz­ku­ją­cej ob­szary na po­łu­dnie od Sa­hary. Okre­śle­nie „Afryka Sub­sa­ha­ryj­ska” czę­sto nie­sie ze sobą po­ni­ża­jący wy­dźwięk. Nie za­po­mi­najmy jed­nak, że Afrykę za­miesz­kują też Ara­bo­wie.

DESPOTA – władca z nie­ogra­ni­czoną wła­dzą, ni­czym dyk­ta­tor. Dzieje Afryki znają wiele ta­kich po­staci.

DOŻY­WOTNI PRE­ZY­DENT – głowa pań­stwa, która ar­bi­tral­nie (lub przy zmia­nie prawa) de­cy­duje, że utrzyma swą po­zy­cję do śmierci.

KLEP­TO­KRA­CJA – rząd zło­żony ze sko­rum­po­wa­nych przy­wód­ców bo­ga­cą­cych się kosz­tem lu­dzi, któ­rym mieli słu­żyć.

MIĘ­DZY­NA­RO­DOWY FUN­DUSZ WALU­TOWY (MFW) – mię­dzy­na­ro­dowa or­ga­ni­za­cja za­pew­nia­jąca roz­ma­ite formy wspar­cia eko­no­micz­nego swym 190 człon­kom, po­cząw­szy od ra­to­wa­nia państw w fi­nan­so­wych ta­ra­pa­tach po za­pew­nia­nie do­radz­twa w za­kre­sie dys­po­no­wa­nia pań­stwo­wymi środ­kami. W jej pro­gra­mach można do­szu­kać się przy­czyn po­wol­nego wzro­stu go­spo­dar­czego wśród nie­któ­rych państw roz­wi­ja­ją­cych się.

MOCAR­STWA KO­LO­NIALNE WAGI CIĘŻ­KIEJ – naj­więk­sze spo­śród eu­ro­pej­skich mo­carstw, które sko­lo­ni­zo­wały ogromne an­glo- i fran­cu­sko­ję­zyczne re­giony Afryki, bu­du­jąc dzięki temu swe bo­gac­two.

ORGA­NI­ZA­CJA JED­NO­ŚCI AFRY­KAŃ­SKIEJ (OJA) – or­ga­ni­za­cja za­ło­żona w 1963 r. przez trzy­dzie­ści dwa pań­stwa afry­kań­skie gło­szące idee ru­chu pa­na­fry­kań­skiego. Ce­lem or­ga­ni­za­cji było jed­no­cze­nie i de­ko­lo­ni­za­cja kon­ty­nentu.

OSOBA ZNIE­WO­LONA – sto­su­jemy ten ter­min w miej­sce słowa „nie­wol­nik” do opisu lu­dzi, któ­rych za­brano z ich oj­czy­zny i przez wiele po­ko­leń zmu­szano do pracy. Ter­min „nie­wol­nik” od­biera czło­wie­czeń­stwo.

PANA­FRY­KA­NIZM – ruch ma­jący na celu zjed­no­cze­nie Afry­ka­nów i wy­rwa­nie ich z nie­woli.

PAŃ­STWA/NA­RODY ROZ­WI­JA­JĄCE SIĘ – ter­mi­nem tym okre­śla­li­śmy nie­gdyś pań­stwa Trze­ciego Świata. Za­nim zy­skał pe­jo­ra­tywne za­bar­wie­nie, ter­min „Trzeci Świat” opi­sy­wał pań­stwa, które nie przy­na­le­żały ani do Układu War­szaw­skiego, ani do NATO.

REAL­PO­LI­TIK – forma upra­wia­nia po­li­tyki oparta na osią­ga­niu moż­li­wych ce­lów, a nie na mo­ral­nych im­pli­ka­cjach po­dej­mo­wa­nych de­cy­zji.

ROK AFRYKI – czyli rok 1960, kiedy to sie­dem­na­ście afry­kań­skich państw na prze­strzeni dwu­na­stu mie­sięcy uzy­skało nie­pod­le­głość.

UNIA AFRY­KAŃ­SKA (UA) – or­ga­ni­za­cja ta w 2002 r. za­stą­piła Or­ga­ni­za­cję Jed­no­ści Afry­kań­skiej (OJA). Jej człon­kami są wszyst­kie pań­stwa Afryki i wspól­nie po­dej­mują ini­cja­tywy, któ­rych klu­czo­wym ele­men­tem jest dłu­go­fa­lowy wzrost i po­myśl­ność kon­ty­nentu.

„WIATR ZMIAN” (ANG. „WINDS OF CHANGE”) – ty­tuł mowy wy­gło­szo­nej przez pre­miera Wiel­kiej Bry­ta­nii Ha­rolda Mac­mil­lana w 1960 r., w któ­rej za­ry­so­wał zwrot w po­li­tyce swego kraju, go­dząc się z na­dej­ściem zmierz­chu bry­tyj­skiego im­pe­rium. .

WYŚCIG O AFRYKĘ (ANG. SCRAM­BLE FOR AFRICA) – okres, w któ­rym pań­stwa eu­ro­pej­skie zde­cy­do­wały się wy­kroić sztuczne pań­stwa na kon­ty­nen­cie afry­kań­skim, aby za­gar­nąć dla sie­bie ich bo­gac­twa. Kon­se­kwen­cje tego ob­ser­wu­jemy do dziś, choćby w po­staci nie­na­tu­ral­nych gra­nic, kon­flik­tów et­nicz­nych i za­póź­nie­nia w roz­woju.

WZO­RZEC DE­SPOTY, PO­RAD­NIK DE­SPOTY – po­dob­nie jak we wzorcu ko­lo­ni­za­tora, mamy tu do czy­nie­nia z po­wta­rza­ją­cymi się po­sta­wami afry­kań­skich przy­wód­ców, któ­rzy po od­zy­ska­niu przez ich kraje nie­pod­le­gło­ści nad­uży­wali swej wła­dzy.

WZO­RZEC KO­LO­NI­ZA­TORA, PO­RAD­NIK KO­LO­NI­ZA­TORA – wzór po­staw prze­ja­wia­nych przez przed­sta­wi­cieli eu­ro­pej­skich mo­carstw rosz­czą­cych so­bie prawa do afry­kań­skich ziem. Dzia­ła­nia wszyst­kich kon­ku­ru­ją­cych ko­lo­nial­nych me­tro­po­lii spra­wiały wra­że­nie, jakby uczono się ich z jed­nego i tego sa­mego pod­ręcz­nika. Ce­cho­wały je m.in. po­garda dla lo­kal­nej kul­tury, wpro­wa­dza­nie ka­pi­ta­li­zmu, eks­plo­ata­cja su­row­ców itd.

.

Na­zwy państw i gra­nice są ak­tu­alne
w chwili wy­da­nia tej książki

------------------------------------------------------------------------

Za­pra­szamy do za­kupu peł­nej wer­sji książki

------------------------------------------------------------------------