Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej - ebook
Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej - ebook
Czasy obecne (po tym, jak estetyka przeżyła nie tylko swój kryzys, ale wedle niektórych również swą śmierć) zdają się szczególnie sprzyjać zadaniu przemyślenia na nowojej przedmiotu oraz funkcji i pozycji wśród innych nauk z perspektywy α̉ίσθησις– kategorii równie wiekowej, co niejasnej i nieusystematyzowanej. Ảίσθησις można ochrzcić mianem kategorii transestetycznej, która nie tylko uzgadnia obszar problemowy oraz buduje spójny obraz estetyki współczesnej jako samodzielnej dyscypliny naukowej, lecz wskazuje także drogę wyjścia z impasu, w jakim się ona obecnie znalazła. Przedrostek „trans-”wskazuje z jednej strony na uniwersalną zdolność przenikania płaszczyny problemowej estetyki, z drugiej – uzasadnia próby wykraczania estetyki poza samą siebie i krąg tradycyjnie zarezerwowanych dla niej zagadnień w stronę epistemologii, etyki i filozofii kultury czy komunikacji. Obecna w tytule książki alternatywa zmysłowość–racjonalność nie deprecjonuje żadnego z członów – zarówno racjonalność, jak zmysłowość są tak samo istotne dla estetyki jako nauki: pierwsza znosi roszczenie estetyki do naukowości i osłabia jej pozycję w humanistyce, druga z kolei stanowi o specyfice estetyki i określa jej właściwy przedmiot, a także otwiera przed nią niespotykane dotychczas perspektywy.
Spis treści
WPROWADZENIE
1. Struktura i metoda
2. Aἴσθησις i doświadczenie – definicje i problemy
3. Aἴσθησις a doświadczenie sztuki
ROZDZIAŁ I
AIΣΘEΣΙΣ – ZMYSŁOWOŚĆ I RACJONALNOŚĆ
Z PERSPEKTYWY TRADYCYJNEJ
1. Poziomy i funkcje αἴσθησις u Arystotelesa
Aἴσθησις jako zwyczajna percepcja
Aἴσθησις jako νοῦς
Aἴσθησις jako φρόνησις
Rehabilitacja i „uzmysłowienie” przyjemności
Prawda sztuki
2. Sądzenie i myślenie jako specyficzne odmiany αἴσθησις
Aἴσθησις jako κρίσις
Aἴσθησις jako λόγος
3. A.G. Baumgarten – spadkobierca racjonalizmu G.W. Leibniza i Ch. Wolffa czy rewolucjonista?
Filozofia A.G. Baumgartena na tle epoki
Aesthetica – etymologia, dzieje dyscypliny oraz tematyka dzieła w zarysie
Racjonalizm G.W. Leibniza i Ch. Wolffa a estetyka A.G. Baumgartena –
kontynuacje i zerwania
Wynalezienie nowej dyscypliny czy synteza dotychczasowych teorii estetycznych?
4. Rehabilitacja zmysłowości – estetyka jako sztuka i nauka poznawania
zmysłowego (ars et scientia cognitionis sensitivae)
Autonomia estetyki i sfery zmysłowości
Cognitio sensitiva
Felix aestheticus w percepcji estetycznej
Własności przedmiotu estetycznego i kategoria prawdy estetycznej
oraz prawdopodobieństwa
5. Aἴσθησις – proces i praktyka poznawania rzeczywistości i jej wyższość
nad poznaniem naukowym
Zmysłowość jako fundament psychologii A.G. Baumgartena
Perfectio – cel estetyki jako nauki i jako sztuki
Estetyka jako sztuka (ars)
Estetyka jako nauka (scientia)
Aἴσθησις a skończoność ludzkich możliwości poznawczych – perspektywy
nowożytnej estetyki
ROZDZIAŁ II
AIΣΘEΣΙΣ – ZMYSŁOWOŚĆ I RACJONALNOŚĆ
Z PERSPEKTYWY WSPÓŁCZESNEJ
1. Współczesna estetyka αἴσθησις w kontekście przemian w filozofii XIX i XX wieku
2. Ciało i percepcja zmysłowa w doświadczeniu i poznaniu w pierwszej połowie XX wieku
3. Fenomenologia αἴσθησις
Aἴσθησις jako doświadczenie źródłowe a doświadczenie estetyczne
w fenomenologii percepcji M. Dufrenne’a
Wieloznaczność i jedność zmysłowości (le sensible)
„Sensowność” zmysłowości
Najczystsza postać αἴσθησις – doświadczenie sztuki
4. Aἴσθησις i zerwanie z tradycyjną estetyką u J.-F. Lyotarda
Odczucie (sentiment) i sądzenie jako zdolność określania i przechodzenia
między poszczególnymi władzami
Źródłowość αἴσθησις jako możliwości odczucia obecności (presence)
Aἴσθησις jako odczucie tego, co niedyskursywne (le figural), oraz tego,
co się zdarza (il arrive, evenement)
Receptywność (receptivite) i wrażliwość (passibilite) αἴσθησις
Anima minima – estetyka ciała-duszy
5. O współczesnym aliansie zmysłowości (ciała) i racjonalności (rozumu) w αἴσθησις
Aἴσθησις jako pierwotna wrażliwość i warunek wszelkiej aktywności człowieka
Ciało jako podmiot poznania i refleksji
O doskonałości i nowej racjonalności αἴσθησις
ROZDZIAŁ III
AISTETYCZNA GENEZA I PERSPEKTYWY ESTETYKI WSPÓŁCZESNEJ
1. Powstanie i emancypacja estetyki
Kategoria αἴσθησις i poznania zmysłowego w filozofii od starożytności po nowożytność
Estetyczne momenty filozofii starożytnej i średniowiecznej
Wiedza estetyczna oraz doświadczenie zmysłowe w epoce Renesansu
Estetyka jako nauka o poznaniu zmysłowym w koncepcji lorda Shaftesbury’ego
Jedność sztuk i ich doświadczenia w teorii „sztuk pięknych” (beaux-arts) Ch. Batteux
Prymat doświadczenia estetycznego i „mądrości poetyckiej” w teorii G. Vico
A.G. Baumgarten i „wynalezienie” estetyki w kontekście przemian XVII i XVIII wieku
Władza zmysłowości i wyobraźni w estetyce smaku D. Hume’a i E. Burke’a
2. Estetyka i epistemologia
Estetyka i jej związki z poznaniem
Estetyzacja istnienia i poznania jako wspólny akt podmiotu i przedmiotu
estetycznego w fenomenologii estetycznej M. Dufrenne’a
Estetyzacja epistemologiczna rzeczywistości w koncepcji rozumu
transwersalnego W. Welscha
3. Estetyka i etyka
Estetyka i etyka jako nauki o wartościach
Sprawność somatyczna jako warunek słusznego działania i sądu moralnego
w somaestetyce R. Shustermana
Etyka indywidualistyczna w „epoce demokracji” według L. Ferry’ego
Antropologiczna koncepcja sądu wartościującego
4. Estetyka jako filozofia kultury
Problemy współczesnej filozofii kultury
Człowiek jako istota z natury kulturalna w antropologii XX wieku –
naturalny i kulturowy wymiar cielesności
Estetyczny wymiar krytycznej filozofii kultury H. Paetzolda
PODSUMOWANIE
1. Aἴσθησις a wspólnota
2. Aἴσθησις w relacji skończoność–nieskończoność
3. Alternatywy dla αἴσθησις
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 97883-242-1897-4 |
| Rozmiar pliku: | 2,6 MB |
