Bez przyzwolenia - ebook

ROZ­DZIAŁ 1

Han­nah

To śmierć Jenny zabiła moją matkę. Była niczym strzał pro­sto w serce. Lekarz uwa­żał, że to rak, ale ja wie­dzia­łam, że wola życia zaczęła ją opusz­czać dopiero tam­tej nocy, kiedy poli­cjant zapu­kał do naszych drzwi.

– Cho­dzi o Jenny? – spy­tała mama sła­bym gło­sem, otu­la­jąc się połami spło­wia­łej podomki.

– Prze­pra­szam, ale umiem mówić tylko wprost – odrzekł poli­cjant cichym, smut­nym gło­sem, tak jak chwilę wcze­śniej, gdy zatrzy­mał się przy kra­węż­niku i popro­sił, bym zacze­kała w radio­wo­zie. Świa­tła z dachu samo­chodu malo­wały nasz dom w nie­bie­skie i czer­wone smugi.

Nie posłu­cha­łam jego prośby, wymknę­łam się z tyl­nego sie­dze­nia i pod­bie­głam do mamy, która włą­czyła lampy na zewnątrz i wyszła na ganek, wyraź­nie zdez­o­rien­to­wana po prze­bu­dze­niu w środku nocy. Oto­czy­łam ramio­nami jej wychu­dłą talię, pod­czas gdy funk­cjo­na­riusz prze­ka­zy­wał złe wie­ści. Z każ­dym jego sło­wem mama drżała coraz moc­niej.

Poli­cjant zaci­snął pokryte ruda­wym zaro­stem szczęki, a jego jasne oczy zwil­got­niały. Był mło­dym gli­nia­rzem, widocz­nie nie­przy­wy­kłym do radze­nia sobie z tra­ge­dią. Potarł kłyk­ciami kąciki załza­wio­nych oczu i gło­śno prze­łknął ślinę.

– Współ­czuję pani z powodu straty – wykrztu­sił, gdy nie pozo­stało już nic wię­cej do doda­nia. Osta­tecz­ność tych słów miała roz­brzmie­wać echem przez nad­cho­dzące lata.

Lecz w tam­tej chwili, gdy fra­zes cią­gle jesz­cze wisiał w powie­trzu, sta­li­śmy na ganku, patrząc na sie­bie, nie­pewni, co robić w obli­czu kon­we­nan­sów zwią­za­nych ze śmier­cią.

W końcu przy­tło­czona roz­pa­czą mama ruszyła na oślep do domu, a ja mocno opla­ta­łam ją drob­nymi dzie­cię­cymi rękami, wtu­la­jąc buzię w jej zapad­nięty brzuch. Nie chcia­łam jej puścić. Byłam pewna, że tylko dzięki mnie jesz­cze się trzyma.

Potem opa­dła na wysie­dzianą podu­chę fotela. Ukryła twarz w dło­niach, a jej ple­cami wstrzą­snął bez­gło­śny szloch.

Poty­ka­jąc się, poszłam do kuchni i nala­łam szklankę lemo­niady. Tylko to przy­szło mi do głowy. W naszej rodzi­nie lemo­niada była pla­strem na wszel­kie życiowe rany. Zęby mamy szczę­kały o szkło, gdy pod­nio­sła szklankę do ust. Upiła łyk i posta­wiła ją nie­pew­nie na znisz­czo­nym pod­ło­kiet­niku fotela, po czym kur­czowo objęła się ramio­nami.

Zła­pa­łam naczy­nie, zanim spa­dło, i chwiej­nym kro­kiem wró­ci­łam do kuchni. W poło­wie drogi zauwa­ży­łam, że poli­cjant na­dal stoi w drzwiach, wpa­tru­jąc się w pod­łogę. Podą­ży­łam za jego wzro­kiem – po lino­leum cią­gnął się szlak roz­ma­za­nych krwa­wych odci­sków w kształ­cie moich małych stóp.

Funk­cjo­na­riusz popa­trzył na mnie wycze­ku­jąco. Nad­szedł czas, bym poje­chała z nim do szpi­tala. Umó­wi­li­śmy się tak, kiedy ubła­ga­łam go, by naj­pierw zabrał mnie do mamy. Chcia­łam być przy niej, gdy dowie się o Jenny. Ale teraz odpo­wie­dzia­łam mu wyzy­wa­ją­cym spoj­rze­niem. Nie zamie­rza­łam zosta­wiać mamy samej – nawet po to, by ktoś opa­trzył moje poka­le­czone stopy. Już się zbie­rał, żeby prze­mó­wić mi do roz­sądku, gdy w poli­cyj­nym radiu ode­zwał się znie­kształ­cony przez trzesz­cze­nie głos z wezwa­niem do wypadku. Poli­cjant przy­kuc­nął, żeby zna­leźć się na pozio­mie moich oczu, i obie­cał, że jak naj­szyb­ciej przy­śle do nas pie­lę­gniarkę, która zaj­mie się moimi sto­pami. Patrzy­łam przez drzwi z siatki, dopóki nie odje­chał. Jęk poli­cyj­nej syreny roz­brzmie­wał długo po tym, jak samo­chód znik­nął w ciem­no­ściach.

Pie­lę­gniarka przy­szła następ­nego ranka. Była ubrana w szpi­talny uni­form i miała ze sobą wielką torbę medyczną. Prze­pro­siła za zwłokę, tłu­ma­cząc się tym, że z powodu wypadku w nocy pano­wał na pogo­to­wiu młyn i nikt nie mógł się wyrwać, by się mną zająć. Zało­żyła na rany czarne szwy i owi­nęła moje stopy grubą war­stwą ban­daży. Zanim poszła, prze­strze­gła, że w ogóle nie powin­nam cho­dzić, bo szwy mogą się zerwać. Miała rację. Zerwały się.

Kiedy Jenny umarła, miała nie­spełna szes­na­ście lat. Mnie bra­ko­wało pię­ciu tygo­dni do dzie­sią­tych uro­dzin. Byłam wystar­cza­jąco duża, by wie­dzieć, że moje życie już nie będzie takie samo, ale nie dość, by rozu­mieć dla­czego.

Ni­gdy nie wyzna­łam mamie, że trzy­ma­łam zimne ciało sio­stry, dopóki poli­cjanci nie oto­czyli go jak stado sępów i nie odcią­gnęli mnie na bok. Nie powie­dzia­łam jej ani słowa o tam­tej nocy. Nawet gdy­bym to zro­biła, wąt­pię, czyby usły­szała. Jej myśli błą­dziły gdzie indziej.

Pogrzeb Jenny był bar­dzo kame­ralny: my dwie, miej­scowy pastor i kilka daw­nych kole­ża­nek mamy, które przy­szły w mun­dur­kach kasje­rek z mar­ketu w prze­rwie na lunch. Przy­naj­mniej tylko te osoby sobie przy­po­mi­nam. Może byli też inni, ale nie pamię­tam. Byłam bar­dzo młoda.

Jedyny frag­ment pogrzebu, który wyraź­nie zapadł mi w pamięć, to pro­sta trumna spo­czy­wa­jąca na tra­wie obok świeżo wyko­pa­nego grobu. Zdję­łam swój robiony na dru­tach swe­ter i poło­ży­łam go na lśnią­cym wieku.

– Przyda się Jenny – wyja­śni­łam mamie. – Tam w dole będzie jej zimno.

Moja sio­stra bar­dzo nie lubiła chłodu. W zimowe dni, gdy ostry wiatr prze­ni­kał nie­szczelne ściany naszego domu, bła­gała mamę, żeby­śmy prze­pro­wa­dziły się tam, gdzie lato ni­gdy się nie koń­czy.

Kilka dni po pogrze­bie odwie­dził nas męż­czy­zna z wydziału docho­dze­nio­wego poli­cji. Miał obo­jętną twarz i był ubrany w wymięty gabar­dy­nowy gar­ni­tur. Wyjął z kie­szeni mary­narki notes, po czym zapy­tał, czy wiem, co się stało tej nocy, gdy umarła Jenny.

Sie­dzia­łam ze spusz­czo­nymi oczami, w sku­pie­niu wpa­tru­jąc się w wystrzę­pione nitki pobru­dzo­nych ban­daży spo­wi­ja­ją­cych moje stopy. Poli­cjant zadał kolejne pyta­nia, na które nie otrzy­mał odpo­wie­dzi, aż w końcu z wyraźną ulgą scho­wał pusty notat­nik do kie­szeni i wró­cił do samo­chodu.

Kiedy odjeż­dżał, czu­łam do sie­bie nie­na­wiść za to uparte mil­cze­nie. Cza­sami gdy zale­wają mnie wyrzuty sumie­nia, muszę sobie powta­rzać, że to nie była moja wina. Nie zadał wła­ści­wych pytań, a ja nie wie­dzia­łam, jak wyja­śnić sprawy, na któ­rych zro­zu­mie­nie byłam za mała.

W tym roku przy­pada ważna rocz­nica: dwa­dzie­ścia pięć lat odkąd Jenny umarła. Minęło ćwierć wieku – i nic się nie zmie­niło. Jej śmierć boli tak samo jak w dniu, gdy ją pocho­wa­ły­śmy. Jedyna róż­nica polega na tym, że nie zamie­rzam dłu­żej mil­czeć.ROZ­DZIAŁ 2

Rachel

Poje­dyn­cze pasmo bia­łych chmur two­rzyło skazę na ide­al­nie błę­kit­nym nie­bie, pod­czas gdy Rachel Krall jechała swoim srebr­nym SUV-em auto­stradą w stronę Atlan­tyku. Daleko na hory­zon­cie maja­czył wąski ciemnonie­bieski pasek, który wraz z mija­ją­cymi kilo­me­trami sta­wał się coraz szer­szy, aż w końcu było wyraź­nie widać, że to ocean.

Pędząc pra­wym pasem auto­strady, Rachel zer­k­nęła ner­wowo na list leżący na sie­dze­niu pasa­żera obok niej. Bar­dzo ją zanie­po­koił. Nie tyle jego treść, ile dziwny, nie­mal zło­wiesz­czy spo­sób, w jaki go otrzy­mała.

Po kilku godzi­nach jazdy zatrzy­mała się w cało­do­bo­wej knajpce, w któ­rej zamó­wiła dzba­nek kawy oraz nale­śniki. Podano je z czę­ściowo roz­mro­żo­nymi jago­dami i dwiema gał­kami lodów wani­lio­wych, które odsu­nęła na kra­wędź tale­rza. Kawa miała gorzki posmak, ale Rachel i tak ją wypiła. Potrze­bo­wała kofe­iny, nie wra­żeń sma­ko­wych. Skoń­czyw­szy posi­łek, popro­siła jesz­cze o eks­tra­mocną kawę mro­żoną i muf­fina na wynos, na wypa­dek gdyby na ostat­nim eta­pie podróży opu­ściła ją ener­gia.

Cze­ka­jąc na zamó­wie­nie, posta­no­wiła zakro­pić swoje zie­lone oczy i spiąć dłu­gie do ramion kasz­ta­nowe włosy, żeby nie zasła­niały jej twa­rzy. Wła­śnie zwi­jała je w węzeł na czubku głowy, gdy kel­nerka przy­nio­sła białą papie­rową torbę z jedze­niem, po czym pospie­szyła w stronę gru­biań­skiego kie­rowcy cię­ża­rówki, który przy­wo­ły­wał ją ze znie­cier­pli­wie­niem, chcąc zapła­cić rachu­nek.

Rachel zosta­wiła zde­cy­do­wa­nie za wysoki napi­wek, powo­do­wana współ­czu­ciem dla bied­nej dziew­czyny besz­ta­nej za powolny ser­wis. To nie jej wina, pomy­ślała. Sama pod­czas stu­diów pra­co­wała jako kel­nerka i wie­działa, jak trudno wszyst­kich obsłu­żyć, gdy nie­spo­dzie­wa­nie zjawi się tłum gości.

Wycho­dząc przez waha­dłowe drzwi restau­ra­cji, czuła lek­kie mdło­ści z prze­je­dze­nia. Na zewnątrz było bar­dzo jasno, więc kiedy szła w stronę samo­chodu, osło­niła oczy przed słoń­cem, już z daleka jed­nak dostrze­gła coś za wycie­raczką auta. Sądząc, że to ulotka rekla­mowa, Rachel wyszarp­nęła ją jed­nym ruchem. Już miała ją zmiąć i wyrzu­cić, gdy zauwa­żyła swoje nazwi­sko wypi­sane zama­szy­stym pismem: _Rachel Krall (z pod­ca­stu_ Winny czy nie­winny_)_.

Rachel co tydzień dosta­wała tysiące maili i wia­do­mo­ści w mediach spo­łecz­no­ścio­wych. Zazwy­czaj były to cie­płe i przy­ja­zne listy od fanów. Lecz kilka śmier­tel­nie ją prze­ra­ziło. Nie miała poję­cia, do któ­rej kate­go­rii należy ten list, ale sam fakt, że ktoś obcy ją roz­po­znał i zosta­wił za wycie­raczką prze­zna­czoną dla niej wia­do­mość, spra­wił, że poczuła się bar­dzo nie­pew­nie.

Rozej­rzała się, na wypa­dek gdyby autor listu był w pobliżu. I cze­kał. Obser­wo­wał jej reak­cję. Wokół stali kie­rowcy cię­ża­ró­wek, paląc i roz­ma­wia­jąc. Paru spraw­dzało, czy ładu­nek jest dobrze zabez­pie­czony. Drzwi trza­skały, gdy przy­jeż­dżały kolejne tiry. Sil­niki oży­wały, kiedy odjeż­dżały inne samo­chody. Nikt nie zwra­cał na nią uwagi, choć nie łago­dziło to nie­po­ko­ją­cego wra­że­nia, że ktoś ją obser­wuje.

Rzadko czuła się bez­bronna. W ostat­nich latach zda­rzały jej się różne trudne sytu­acje. Mie­siąc wcze­śniej spę­dziła całe popo­łu­dnie w wię­zie­niu o zaostrzo­nym rygo­rze, zamknięta w jed­nej celi z seryj­nym mor­dercą. Facet nie był skuty, a poli­cyjni snaj­pe­rzy celo­wali do niego z broni auto­ma­tycz­nej przez dziurę w sufi­cie, w razie gdyby się na nią rzu­cił pod­czas wywiadu. Rachel nawet się wtedy nie spo­ciła. Teraz było jej głu­pio, że list pozo­sta­wiony za wycie­raczką zde­ner­wo­wał ją bar­dziej niż spo­tka­nie twa­rzą w twarz z mor­dercą.

W głębi serca wie­działa, jaka jest przy­czyna jej nie­po­koju. Została roz­po­znana. W miej­scu publicz­nym. Przez kogoś obcego. Coś takiego jesz­cze ni­gdy się nie zda­rzyło. Bar­dzo pil­no­wała zacho­wa­nia ano­ni­mo­wo­ści po tym, jak nagle zyskała sławę – pierw­sza seria jej pod­ca­stów stała się medialną sen­sa­cją, wywo­łu­jąc ogól­no­kra­jową obse­sję na punk­cie śledztw dzien­ni­kar­skich oraz pocią­ga­jąc za sobą falę naśla­dow­ców.

W tam­tej serii Rachel przed­sta­wiła dowody świad­czące o tym, że pewien nauczy­ciel z liceum został fał­szy­wie ska­zany za zamor­do­wa­nie żony pod­czas ich dru­giego mie­siąca mio­do­wego. Kolejna seria odnio­sła jesz­cze więk­szy suk­ces, ponie­waż Rachel roz­wią­zała nie­wy­ja­śnioną sprawę zabój­stwa samot­nej matki dwojga dzieci, która została pobita na śmierć we wła­snym salo­nie fry­zjer­skim. Zanim seria dobie­gła końca, nazwi­sko Rachel Krall było już powszech­nie znane.

Mimo nie­ocze­ki­wa­nej sławy, a raczej z jej powodu, Rachel bar­dzo dbała o pry­wat­ność. Jej nazwi­sko i głos roz­po­zna­wano natych­miast, ale kiedy ćwi­czyła w siłowni, piła kawę w ulu­bio­nej knajpce czy robiła zakupy w lokal­nym mar­ke­cie, nikt nie miał poję­cia, kim jest.

Jedyne zdję­cia Rachel, jakie zostały upu­blicz­nione, to czarno-białe foto­gra­fie zro­bione przez jej eks­męża pod­czas ich krót­kiego mał­żeń­stwa jesz­cze na stu­diach. Była na nich jed­nak zupeł­nie do sie­bie nie­po­dobna, może z powodu kąta uję­cia czy mono­chro­ma­tycz­nych odcieni, a może dla­tego, że po trzy­dzie­stce jej rysy znacz­nie się wyostrzyły.

Na początku, zanim pod­cast stał się słynny, media popro­siły Rachel o zdję­cie, które miało zostać zamiesz­czone w arty­kule dla ówcze­snych fanów. Jej pro­du­cent Pete wpadł na pomysł wyko­rzy­sta­nia tych sta­rych fotek, ponie­waż pro­wa­dze­nie śledz­twa w spra­wie zbrodni czę­sto przy­ciąga uwagę róż­nych dzi­wa­ków i mania­ków, a cza­sami nawet psy­cho­pa­tów. Razem uznali więc, że ano­ni­mo­wość będzie jej gwa­ran­tem bez­pie­czeń­stwa. Od tam­tej pory Rachel obse­syj­nie jej pil­no­wała, z roz­my­słem uni­ka­jąc publicz­nych wystą­pień i udziału w pro­gra­mach tele­wi­zyj­nych, tak aby nikt ni­gdy nie roz­po­znał jej w pry­wat­nym życiu.

Dla­tego czuła się tak nie­kom­for­towo, kiedy jakaś nie­znana osoba odkryła jej toż­sa­mość i zosta­wiła adre­so­wany do niej list na par­kingu przy auto­stra­dzie, na któ­rym zatrzy­mała się zupeł­nie przy­pad­kowo. Jesz­cze raz zer­k­nęła przez ramię, roz­darła kopertę i zaczęła czy­tać:

Droga Rachel,

mam nadzieję, że nie masz nic prze­ciwko temu, bym zwra­cała się do Cie­bie po imie­niu. Mam wra­że­nie, że znam Cię bar­dzo dobrze.

Intymny ton natych­miast wzbu­dził w niej odrazę. Ostat­nim razem dostała tak poufałą wia­do­mość od prze­stępcy sek­su­al­nego, który zapro­sił ją na widze­nie intymne do wię­zie­nia o zaostrzo­nym rygo­rze.

Rachel wsia­dła do samo­chodu i dalej czy­tała list napi­sany na kartce wyrwa­nej z koło­no­tat­nika.

Jestem Twoją wierną wiel­bi­cielką. Znam wszyst­kie odcinki Two­jego pod­ca­stu. Głę­boko wie­rzę, że tylko Ty potra­fisz mi pomóc. Moja sio­stra Jenny została zamor­do­wana dawno temu, kiedy miała zale­d­wie szes­na­ście lat. Dwu­krot­nie pisa­łam do Cie­bie z prośbą o pomoc. Nie mam poję­cia, co zro­bię, jeśli ponow­nie odmó­wisz.

Rachel zer­k­nęła na ostat­nią stronę, pod­pi­saną _Han­nah_. Nie pamię­tała żad­nych wia­do­mo­ści od osoby o imie­niu Han­nah, ale to nic nie zna­czyło. Listy tra­fiały do Pete’a lub sta­żystki, któ­rzy wery­fi­ko­wali też kore­spon­den­cję przy­cho­dzącą na adres mailowy pod­ca­stu. Póź­niej Pete prze­ka­zy­wał wybrane wia­do­mo­ści Rachel, aby oce­niła je oso­bi­ście.

Na początku ist­nie­nia pod­ca­stu sama czy­tała wszyst­kie prośby o pomoc przy­sy­łane przez rodziny lub przy­ja­ciół sfru­stro­wa­nych bra­kiem postępu w śledz­twach doty­czą­cych ich bli­skich. Pisali rów­nież więź­nio­wie zapew­nia­jący o swo­jej nie­win­no­ści i bła­ga­jący o oczysz­cze­nie ich imie­nia. Sta­rała się oso­bi­ście odpo­wia­dać na każdy list, zazwy­czaj po prze­pro­wa­dze­niu wstęp­nego roze­zna­nia, czę­sto załą­cza­jąc dane kon­tak­towe orga­ni­za­cji spo­łecz­nych, które mogły pomóc.

Ale kiedy liczba próśb zaczęła rosnąć w postę­pie geo­me­trycz­nym, Rachel poczuła się przy­tło­czona kosz­tami emo­cjo­nal­nymi kon­taktu ze zroz­pa­czo­nymi ludźmi bła­ga­ją­cymi o wspar­cie. Stała się ostat­nią nadzieją wszyst­kich zawie­dzio­nych przez wymiar spra­wie­dli­wo­ści. Prze­ko­nała się na wła­snej skó­rze, jak wielu ich jest. I wszy­scy pra­gnęli tego samego – chcieli, by ich sprawa stała się tema­tem kolej­nej serii pod­ca­stów. Albo nale­gali, żeby Rachel przy­naj­mniej użyła swo­ich nie­zwy­kłych zdol­no­ści śled­czych do napra­wie­nia krzywd, które ich spo­tkały.

W więk­szo­ści wypad­ków mogła jedy­nie prze­słać tym zała­ma­nym, znę­ka­nym ludziom puste słowa pocie­chy i to ją przy­gnę­biało. W końcu brze­mię ich ocze­ki­wań stało się tak cięż­kie, że nie­mal zre­zy­gno­wała z nagry­wa­nia pod­ca­stu. Wtedy Pete wziął na sie­bie prze­glą­da­nie kore­spon­den­cji, żeby ją chro­nić oraz zapew­nić jej czas na pro­wa­dze­nie śledz­twa i przy­go­to­wa­nie rela­cji.

List za wycie­raczką był pierw­szą wia­do­mo­ścią, która prze­biła się przez ludzki fire­wall Pete’a. Wzbu­dziło to zain­te­re­so­wa­nie Rachel mimo dokucz­li­wego nie­po­koju, który kazał jej upew­nić się powtór­nie, że drzwi auta są zablo­ko­wane, zanim pod­jęła czy­ta­nie spo­czy­wa­ją­cego na kie­row­nicy listu.

To śmierć Jenny zabiła moją matkę. Była niczym strzał pro­sto w serce.

Mimo że był późny ranek gorą­cego let­niego dnia i samo­chód nagrzał się jak pie­kar­nik, po ple­cach Rachel prze­biegł zimny dreszcz.

Przez całe życie ucie­ka­łam przed wspo­mnie­niami. Rani­łam sie­bie i innych. Ale posta­no­wi­łam przy­je­chać na pro­ces do Neapo­lis, żeby zmu­sić się do sta­wie­nia czoła prze­szło­ści. I dla­tego piszę do Cie­bie, Rachel. Zabójca Jenny tam będzie. W mie­ście. A może nawet w sali sądo­wej. Czas, by spra­wie­dli­wo­ści stało się zadość. Jesteś jedyną osobą, która może mi pomóc w dopro­wa­dze­niu do tego.

Rachel drgnęła ze stra­chu, sły­sząc meta­liczne stuk­nię­cie otwie­ra­nych drzwi do mini­busa. Rzu­ciła kartki na sie­dze­nie pasa­żera i pospiesz­nie wyco­fała auto z miej­sca par­kin­go­wego.

Była tak pochło­nięta myślami o liście i o tajem­ni­czym spo­so­bie, w jaki do niej dotarł, że nie zare­je­stro­wała nawet, jak wyje­chała na auto­stradę. Pędziła przez pewien czas, aż trans minął i zorien­to­wała się, że meta­lowe barierki na pobo­czu zle­wają się w jedną roz­ma­zaną smugę. Prze­je­chała pięt­na­ście kilo­me­trów i nie pamię­tała z tego ani chwili. Zwol­niła i zadzwo­niła do Pete’a.

Nie ode­brał. Włą­czyła auto­ma­tyczne wybie­ra­nie, ale zre­zy­gno­wała, gdy po czwar­tej pró­bie na­dal nie odpo­wia­dał. Daleko na końcu dłu­giego pła­skiego odcinka auto­strady maja­czył posze­rza­jący się pas nie­bie­skiego oce­anu. Zbli­żała się do celu.

Zer­k­nęła w tylne lusterko i zauwa­żyła jadą­cego za nią srebr­nego sedana. Tablica reje­stra­cyjna wyglą­dała zna­jomo. Rachel gotowa była przy­siąc, że widziała już ten samo­chód po dro­dze. Zmie­niła pas. Sedan też zmie­nił i jechał teraz bez­po­śred­nio za nią. Dodała gazu, on rów­nież. Kiedy przy­ha­mo­wała, zro­bił to samo. Ponow­nie wybrała numer Pete’a. Na­dal bez rezul­tatu.

– Niech cię szlag, Pete! – Ude­rzyła dłońmi o kie­row­nicę.

Sedan ruszył szyb­ciej i zrów­nał się z nią. Rachel odwró­ciła głowę, żeby przyj­rzeć się kie­rowcy. Przy­ciem­niana szyba odbiła tylko blask słońca, zanim auto przy­spie­szyło i zmie­nia­jąc pasy, znik­nęło w morzu samo­cho­dów przed nią. Rachel zwol­niła, ponie­waż ruch się znacz­nie zagę­ścił. Na tra­wia­stym pobo­czu zauwa­żyła ogromny bil­l­bo­ard z napi­sem: _WITAMY W NEAPO­LIS, BRA­MIE KRYSZ­TA­ŁO­WEGO WYBRZEŻA_.

Neapo­lis znaj­do­wało się trzy godziny jazdy na pół­noc od Wil­ming­ton i spory kawa­łek od głów­nej mię­dzy­sta­nówki. Rachel ni­gdy nie sły­szała o tym mie­ście, dopóki nie posta­no­wiła, że mający się tam odbyć pro­ces będzie tema­tem trze­ciej, nie­cier­pli­wie wycze­ki­wa­nej serii pod­ca­stu _Winny czy nie­winny_.

Zatrzy­mała się na czer­wo­nym świe­tle i włą­czyła radio. Dostro­iło się auto­ma­tycz­nie do lokal­nej sta­cji nada­ją­cej w leniwy sobotni pora­nek stare prze­boje coun­try prze­pla­tane roz­mo­wami ze słu­cha­czami. Przy­glą­dała się mia­stu przez zaku­rzoną przed­nią szybę. Było pozba­wione uroku jak setki innych mia­ste­czek, przez które prze­jeż­dżała w ciągu swo­jego trzy­dzie­sto­dwu­let­niego życia. Takie same wszech­obecne ozna­cze­nia sta­cji ben­zy­no­wych, bary z fast foodami o brud­nych oknach, ulice z sze­re­gami zanie­dba­nych skle­pów, które dawno już prze­grały wojnę z cen­trami han­dlo­wymi.

– Mamy na linii roz­mówcę – oznaj­mił pro­wa­dzący audy­cję, gdy wybrzmiały ostat­nie akordy gitary aku­stycz­nej. – Jak masz na imię?

– Dean.

– O czym chciał­byś dziś poroz­ma­wiać, Dean?

– Wszy­scy są teraz tacy poprawni poli­tycz­nie i nikt nie nazywa rze­czy po imie­niu, więc ja powiem wprost. Ten pro­ces w przy­szłym tygo­dniu to skan­dal.

– Dla­czego tak twier­dzisz? – zapy­tał dzien­ni­karz.

– No bo co ta dzie­wu­cha, do dia­bła, sobie myślała?

– Winisz dziew­czynę?

– Jasne, że tak. To nie w porządku. Chło­pak ma zruj­no­wane życie, bo dzie­wu­cha się zalała i zro­biła coś dur­nego, czego potem poża­ło­wała. Wszy­scy cze­goś żału­jemy. Tylko nie pró­bu­jemy nikogo wsa­dzić do paki za to, co spar­to­li­li­śmy.

– Skoro wsz­częto pro­ces, naj­wy­raź­niej poli­cja i pro­ku­ra­tura okrę­gowa uwa­żają, że popeł­niono prze­stęp­stwo – zauwa­żył z iry­ta­cją pro­wa­dzący.

– Nie zro­zum mnie źle. Jest mi jej żal i tak dalej. Kurde, żal mi wszyst­kich w tej popa­pra­nej sytu­acji. Ale naj­bar­dziej mi szkoda chło­paka Bla­irów. Wszystko, na co haro­wał, dia­bli wzięli. A nawet jesz­cze nie został uznany za win­nego. Prawda jest taka, że ten pro­ces to zwy­kłe mar­no­traw­stwo. Strata czasu. I naszych podat­ków.

– Ława przy­się­głych została wybrana, ale pro­ces jesz­cze się nie zaczął – ostro zazna­czył dzien­ni­karz. – Ława składa się z dwu­na­stu pra­wych oby­wa­teli, któ­rzy zade­cy­dują, czy oskar­żony jest winny, czy nie. To nie my o tym decy­du­jemy, ty też nie.

– Mam nadzieję, że przy­się­gli mają tro­chę oleju w gło­wie, bo nikt z odro­biną roz­sądku nie uznałby go za win­nego. Nie ma mowy.

Głos roz­mówcy został wyci­szony i w ete­rze zabrzmiały pierw­sze nuty prze­boju coun­try.

– Minęła wła­śnie godzina jede­na­sta tego, jak się oka­zuje, dość wil­got­nego sobot­niego poranka w Neapo­lis. Wszy­scy w mie­ście mówią o pro­ce­sie Bla­ira, który roz­po­czyna się w przy­szłym tygo­dniu. Po pio­sence oddamy głos kolej­nym roz­mów­com.ROZ­DZIAŁ 3

Rachel

Włą­czyło się zie­lone świa­tło. Rachel wci­snęła pedał gazu i prze­je­chała przez skrzy­żo­wa­nie, kie­ru­jąc się w stronę hotelu. Był to nowo­cze­sny czte­ro­gwiazd­kowy hotel usy­tu­owany przy ulicy cią­gną­cej się wzdłuż plaży, naprze­ciwko nowej miej­skiej mariny, w któ­rej cumo­wały lśniące białe łodzie. Na naj­więk­szej wisiał wielki czer­wony baner z ofertą naj­tań­szych w mie­ście jed­no­dnio­wych rej­sów i wypraw węd­kar­skich.

Repor­terka prze­ka­zała samo­chód par­kin­go­wemu i ruszyła do recep­cji, wlo­kąc za sobą walizkę na kół­kach. Wła­ści­wie można było się mel­do­wać dopiero za godzinę, ale obie­cano jej, że będzie mogła zająć pokój wcze­śniej.

Celowo przy­je­chała do Neapo­lis kilka dni przed pro­ce­sem, żeby spo­tkać się ze stro­nami, poznać ludzi i rytm mia­sta. Czuła ogromną pre­sję, żeby trze­cia seria oka­zała się lep­sza od poprzed­nich dwóch. Jej ory­gi­nalny for­mat kopio­wały – z róż­nymi rezul­ta­tami – całe rze­sze naśla­dow­ców. Musiała się sta­rać, by _Winny czy nie­winny_ zacho­wał świe­żość i prze­ło­mowy cha­rak­ter, bo ina­czej ryzy­ko­wała, że jej pod­cast odej­dzie w nie­pa­mięć, wyparty przez ambit­nych rywali. Jed­nym sło­wem, musiała stwo­rzyć serię, która zostawi poprzed­nie dwie daleko w tyle. Nie mogła sobie pozwo­lić na porażkę i dosko­nale o tym wie­działa. Dla­tego zde­cy­do­wała się na sprawę nie­przedaw­nioną i kon­tro­wer­syjną, mającą poten­cjał, by stać się tema­tem roz­mów zarówno w biu­rach, jak i przy rodzin­nych sto­łach.

Po raz pierw­szy _Winny czy nie­winny_ miał się odnieść do pro­cesu aktu­al­nie toczą­cego się w sądzie. Poprzed­nie serie rzu­cały nowe świa­tło na sprawy sprzed lat, które można było oce­niać z per­spek­tywy czasu i doświad­czeń, a do tego w kon­tek­ście wiel­kiej liczby infor­ma­cji dostęp­nych w sieci.

Rela­cjo­no­wa­nie trwa­ją­cej roz­prawy pozwoli słu­cha­czom zasiąść w wir­tu­al­nej ławie przy­się­głych. Będą pozna­wali zezna­nia i dowody na bie­żąco, gdy tylko zostaną ujaw­nione w sądzie – tak jakby byli praw­dzi­wymi sędziami. Każdy będzie mógł wydać wła­sny wer­dykt na pod­sta­wie zgro­ma­dzo­nej wie­dzy.

Trze­cia seria miała też być znacz­nie więk­szym spraw­dzia­nem wytrzy­ma­ło­ści autorki niż poprzed­nie. Rachel pla­no­wała w dzień obser­wo­wać pro­ces, a wie­czo­rem nagry­wać odcinki pod­ca­stu oraz zamiesz­czać na stro­nie pod­su­mo­wa­nia prze­słu­chań i trans­kryp­cje zeznań, jeśli tylko da radę. Będzie musiała robić to wszystko bez pomocy Pete’a, który miał wypa­dek na moto­cy­klu i nie mógł jej towa­rzy­szyć. Choć upie­rał się, że w miarę moż­li­wo­ści będzie pra­co­wał ze szpi­tal­nego łóżka.

Pierw­szy wywiad Rachel miała umó­wiony na popo­łu­dnie, zamie­rzała więc się odświe­żyć i prze­brać w strój bar­dziej odpo­wiedni na wil­gotny upał. Przede wszyst­kim chciała się roz­pa­ko­wać i zwie­dzić mia­sto, zanim wpad­nie w sza­leń­czy wir pracy. Tro­chę się zmar­twiła, gdy recep­cjo­ni­sta powie­dział, że jej pokój nie jest jesz­cze posprzą­tany.

Poszła do kawia­renki w lobby i sia­dła przy małym okrą­głym sto­liku, żeby pocze­kać na klucz. Za jej ple­cami stała pozła­cana klatka dla pta­ków. Rachel myślała, że to tylko ele­ment deko­ra­cyjny, dopóki nie usły­szała sze­le­stu. Odwró­ciła się i zoba­czyła brą­zo­wego ptaszka z czer­wo­na­wym ogo­nem apa­tycz­nie grze­bią­cego w roz­sy­pa­nych ziar­nach. Obok aku­rat prze­cho­dził kel­ner. Zawo­łała go i zamó­wiła szklankę świeżo wyci­ska­nego soku poma­rań­czo­wego.

– Co to za ptak? – zapy­tała, gdy wró­cił z napo­jem.

– Sło­wik. Kie­row­nik uznał, że śpie­wa­jący ptak w lobby to świetny pomysł. Ale ten pta­szek nie potrafi śpie­wać. Ni­gdy nie sły­sza­łem, żeby choć zaświer­go­tał. Nie jest też zbyt ładny. Tak mię­dzy nami uwa­żam, że to ściema. To chyba nawet nie jest sło­wik.

– Hm, nie jestem orni­to­lo­giem, ale nawet ja widzę, że to przede wszyst­kim nie­szczę­śliwy ptak – odparła Rachel.

– Może – zgo­dził się kel­ner, bez­rad­nie wzru­sza­jąc ramio­nami, jakby chciał zazna­czyć, że nie ma wpływu na dobro­stan ptaka. – Przy­je­chała pani na pro­ces? – zapy­tał, zmie­nia­jąc temat.

– Dla­czego pan tak sądzi? – zdzi­wiła się zanie­po­ko­jona Rachel.

– Nie ma pani waka­cyj­nej aury. Kie­row­nik mówił, że będziemy mieli sporo gości, któ­rzy przy­jadą na pro­ces. Dzien­ni­ka­rzy, praw­ni­ków.

Rachel domy­śliła się, że kel­ner pró­buje wyba­dać, do któ­rej kate­go­rii ona należy, ale nie zamie­rzała zaspo­ka­jać jego cie­ka­wo­ści. Nie bez powodu zamel­do­wała się w hotelu pod nazwi­skiem Pete’a. Nie chciała, by kto­kol­wiek tutaj znał jej toż­sa­mość.

– Rozu­miem, że pro­ces budzi wiel­kie emo­cje – zagad­nęła.

– Może być gorąco – przy­znał kel­ner. – Wszy­scy znają chło­paka zamie­sza­nego w sprawę. Nie­któ­rzy oso­bi­ście, inni ze sły­sze­nia. Jest lokalną sławą. Do tego w tak nie­wiel­kim mie­ście każdy może się domy­ślać, kim jest dziew­czyna, mimo że jej nazwi­sko nie poja­wia się w mediach.

– Skoro wszy­scy wszyst­kich znają, jestem zasko­czona, że pro­ces nie został prze­nie­siony pod inną jurys­dyk­cję.

– Podobno sędzia się na to nie zgo­dził. Powie­dział, że ufa przy­się­głym. No i chyba ma rację. Będą spra­wie­dliwi. I raczej jed­nak nie wszy­scy się tu znają. Może kie­dyś tak było. Neapo­lis nie jest już takie małe.

– Od dawna pan tu mieszka? – zain­te­re­so­wała się Rachel.

– Moi rodzice się tu prze­nie­śli, kiedy wyje­cha­łem na stu­dia. Odwie­dzam ich latem i pra­cuję w hotelu w sezo­nie tury­stycz­nym. – Odpo­wia­da­jąc Rachel, kel­ner wycie­rał sąsiedni sto­lik.

– Musi się tu panu podo­bać, skoro wraca pan co lato.

– To świetne mia­sto dla dzie­cia­ków i sta­rusz­ków. Osoby w moim wieku nie bar­dzo mają tu co robić. Na pewno nie ma dla nich per­spek­tyw – odrzekł. – Mój tato mówi, że to mia­sto ni­gdy nie zaznało wytchnie­nia. Fabryki cią­gle wal­czą o prze­trwa­nie. Tylko rybo­łów­stwo i tury­styka przy­no­szą dochody, ale nie można na nich pole­gać. Kie­dyś rybo­łów­stwo kwi­tło, teraz już nie. A w tury­styce wszystko zależy od sezonu hura­ga­nów.

Ode­zwał się tele­fon Rachel. W końcu dzwo­nił Pete. Kel­ner odsu­nął się odro­binę i uda­wał, że popra­wia krze­sła przy sąsied­nim sto­liku. Wyraź­nie chciał pod­słu­chać roz­mowę. Miał zain­try­go­waną minę, wska­zu­jącą na to, że pró­buje się zorien­to­wać, dla­czego jej głos wydaje mu się zna­jomy.

To była czę­sta reak­cja. Miękki, lekko matowy radiowy głos Rachel można było roz­po­znać od razu. Sta­no­wił jej wizy­tówkę. Głos oraz umie­jęt­ność dotar­cia bez­po­śred­nio do słu­cha­czy poprzez szczere roz­wa­ża­nia na temat pomy­łek spra­wie­dli­wo­ści. To połą­cze­nie spra­wiało, że jej pod­ca­sty powo­do­wały uza­leż­nie­nie.

_Rachel Krall wpro­wa­dziła zmy­sło­wość do dzien­ni­kar­stwa śled­czego, tak jak Nigella Law­son wzbo­ga­ciła sma­że­nie jajek o sek­sa­pil_ – napi­sał pewien felie­to­ni­sta. _Jej uwo­dzi­ciel­ski głos i wni­kliwe reflek­sje spra­wiają, że pod­ca­sty koja­rzą się z intymną roz­mową przed snem. Nic dziw­nego, że to naj­po­pu­lar­niej­szy pod­cast w kraju. Przy­pusz­czam, że pani Krall mogłaby nagrać rela­cję z opi­sem schną­cej farby, a ludzi i tak zahip­no­ty­zo­wa­łyby into­na­cja i jedwa­bi­ste brzmie­nie jej sek­sow­nego głosu._

– Nie udało mi się odsłu­chać poczty gło­so­wej, Rach. Połą­cze­nie było fatalne. Wspo­mnia­łaś, że zna­la­złaś coś za wycie­raczką samo­chodu. Co to było? – zapy­tał Pete.

– Ktoś zosta­wił mi list, kiedy zatrzy­ma­łam się na śnia­da­nie w knaj­pie dla kie­row­ców. Był zaadre­so­wany do mnie. Moim nazwi­skiem – wyja­śniła Rachel, osła­nia­jąc tele­fon dło­nią, żeby kel­ner nie pod­słu­chał.

– Zawie­rał groźby?

– Nie cho­dzi o treść listu, tylko o to, że ktoś go zosta­wił pod wycie­raczką mojego auta – odpo­wie­działa. – Ktoś mnie roz­po­znał, Pete.

– Kie­dyś musiało do tego dojść – stwier­dził. – Wszy­scy znają twoje nazwi­sko.

– Ale nie znają mojej twa­rzy. Ludzie mnie nie roz­po­znają, a to miej­sce było naprawdę w szcze­rym polu. Nie sądzę, żeby kto­kol­wiek tam sły­szał o pod­ca­ście. To inny świat.

– Czego doty­czył list?

– Dziew­czyny o imie­niu Jenny, która została zamor­do­wana tutaj w Neapo­lis wiele lat temu. Autorka twier­dzi, że wysy­łała do nas maile z prośbą o pod­ję­cie śledz­twa. Pew­nie odpi­sa­li­śmy jed­nym z tych sza­blo­nów, któ­rych nie zno­szę. Pete, powin­ni­śmy z nich zre­zy­gno­wać, są okropne. Lepiej nie odpo­wia­dać w ogóle, niż zby­wać ludzi.

– Pozwól, że to pod­su­muję – prze­rwał jej. – Po napi­sa­niu kilku maili i otrzy­ma­niu odpo­wie­dzi odmow­nej ta osoba przy­pad­kowo zauwa­żyła cię na par­kingu dla cię­ża­ró­wek w środku pust­ko­wia, roz­po­znała i zosta­wiła list za wycie­raczką, pod­czas gdy ty jadłaś śnia­da­nie… – W jego gło­sie zabrzmiał nie­po­kój. – Dość nie­zwy­kły zbieg oko­licz­no­ści.

– No wła­śnie, o to mi cho­dzi – pod­kre­śliła Rachel. – Sama nie wie­dzia­łam, że się tam zatrzy­mam, dopóki nie zoba­czy­łam znaku. Jakie jest praw­do­po­do­bień­stwo, że ktoś, kto przy­słał mi mail kilka mie­sięcy temu i otrzy­mał odpo­wiedź z twoją uprzejmą odmową, zna­lazł się na odlud­nym par­kingu dokład­nie wtedy, gdy zro­bi­łam sobie nie­pla­no­waną prze­rwę?

– Autorka listu musiała cię śle­dzić – odparł Pete. – Zauwa­ży­łaś potem ogon?

– Jestem nie­mal pewna, że kilka razy widzia­łam ten sam samo­chód. Znik­nął mi, gdy ruch się zagę­ścił przed Neapo­lis.

– Możesz podać opis? Numer reje­stra­cyjny?

– Pete, znasz mnie. Nie odróż­niam mazdy od toyoty, nie wspo­mi­na­jąc o euro­pej­skich mar­kach. Przy­cho­dzi mi do głowy tylko jedno okre­śle­nie na kogoś, kto śle­dził mnie przez trzy stany, żeby zosta­wić list za wycie­raczką.

– Stal­ker – dopo­wie­dział Pete.

– Dla­tego jestem tro­chę prze­ra­żona. Nie z powodu listu, bo prawdę mówiąc, treść mnie zain­try­go­wała. Ale cho­dzi o spo­sób, w jaki do mnie tra­fił. O poufały ton. I o to, że ten, kto go zosta­wił, musiał mnie śle­dzić – wyja­śniła.

– Mogę popro­sić poli­cję, żeby to spraw­dziła. Zoba­czymy, co da się zna­leźć – zapro­po­no­wał Pete. – Mój kon­takt w FBI zapew­nia, że po tych groź­bach śmierci, które dosta­łaś w zeszłym roku, w każ­dej chwili możemy zło­żyć skargę. Na­dal mam jego wizy­tówkę z bez­po­śred­nim nume­rem – dodał. – Przy­ślij mi kopię listu. Zoba­czę, co się da zro­bić.

– Na razie zacho­wajmy to dla sie­bie – zde­cy­do­wała Rachel. – Wolę nie mie­szać w to glin. Przy­naj­mniej na jakiś czas. Nie chcę pod­no­sić fał­szy­wego alarmu.

– Skoro się upie­rasz… – zgo­dził się nie­chęt­nie Pete.

– Prze­pra­szam, nie powin­nam ci zawra­cać głowy. Leżysz w szpi­talu i pew­nie bar­dzo cier­pisz.

– Nie, dali mi coś prze­ciw­bó­lo­wego. Uwierz, cie­szy mnie wszystko, co odwraca uwagę od mojej obec­nej sytu­acji. Bła­gam cię, prze­ślij mi ten list. Zapew­niam, że jeśli tu umrę, to wyłącz­nie z nudów.

– Czuję się jak kre­tynka… To na pewno nic takiego.

– Lepiej być prze­wraż­li­wio­nym, niż coś prze­oczyć. Na świe­cie żyje wielu świ­rów i idę o zakład, że znaj­du­jesz się na szczy­cie listy kilku popa­prań­ców. Musisz na sie­bie uwa­żać.

Skoń­czyli roz­mowę, a Rachel zro­biła tele­fo­nem zdję­cie listu i prze­słała je do Pete’a. Dopiero gdy cho­wała kartki z powro­tem do koperty, dostrze­gła nagry­zmo­lony jakby pod wpły­wem impulsu dopi­sek w rogu.

Może powin­ny­śmy poroz­ma­wiać oso­bi­ście. Będę na Cie­bie cze­kała na molu w Mor­ri­son’s Point punk­tu­al­nie o 14.

Rachel podarła kopertę na strzępy. Nie zamie­rzała spo­ty­kać się z jakąś ano­ni­mową fanką i poten­cjalną stal­kerką na sta­rym molu. Pete miał rację. Musiała zacho­wać ostroż­ność. Pierw­szy odci­nek trze­ciej serii został opu­bli­ko­wany. Jej fani już wie­dzieli, że przy­je­chała do Neapo­lis rela­cjo­no­wać prze­bieg pro­cesu. Co ozna­czało, że wie­dzieli też o tym inni.ROZ­DZIAŁ 4

_Winny czy nie­winny_

SERIA 3, ODCI­NEK 1: WINA OFIARY

Od kiedy ogło­si­łam, że trze­cia seria będzie doty­czyła pro­cesu o gwałt, wszy­scy bom­bar­dują mnie pyta­niami dla­czego. Mama. Brat. Pro­du­cent. Nawet mój były zadzwo­nił, żeby wyra­zić swoje obiek­cje.

Czę­sto sły­szę: „Rachel, czyś ty osza­lała?”. Ludzie się mar­twią, że nie­za­leż­nie od tego, w jaki spo­sób będę rela­cjo­no­wała prze­bieg roz­prawy, roz­wście­czę słu­cha­czy. Obrażę ich. Będę dosta­wała nie­na­wistne maile i pogróżki. I – co być może naj­strasz­niej­sze – zostanę ukrzy­żo­wana na Twit­te­rze.

Ponie­waż gwałt, z powo­dów, któ­rych nie rozu­miem, na­dal pozo­staje kwe­stią sporną.

W porów­na­niu z nim mor­der­stwo to pro­sta sprawa. Wszy­scy zga­dzają się, że to czyn haniebny. Nie ma co do tego wąt­pli­wo­ści ani róż­nic opi­nii. Biblia mówi wprost: „Nie zabi­jaj”.

W kwe­stii gwałtu jest bar­dziej ambi­wa­lentna. Podob­nie jak prawo obo­wią­zu­jące całe tysiąc­le­cia.

Przez długi czas gwał­ce­nie kobiet było uwa­żane za pra­wo­mocny łup wojenny. Jesz­cze nie tak dawno temu w nie­któ­rych sta­nach mąż mógł zgwał­cić żonę, nie łamiąc przy tym prawa. W pew­nych kra­jach na­dal może to zro­bić, a nawet zgwał­cić przy­pad­kową kobietę czy dziew­czynę… jeżeli póź­niej ją poślubi.

Dla­tego wła­śnie wybra­łam tę sprawę na temat trze­ciej serii, zamiast rela­cjo­no­wać kolejny pro­ces o mor­der­stwo. Chcę was skło­nić do reflek­sji nad tym, jak gwałt i zagro­że­nie nim deter­mi­nują życie kobiet na setki róż­nych spo­so­bów.

Jest jesz­cze jeden powód, dla któ­rego się na to zde­cy­do­wa­łam. Na długo przed tym, zanim dowie­dzia­łam się o pro­ce­sie w Neapo­lis, zetknę­łam się z inną sprawą, która – nie będę ukry­wała – mocno mną wstrzą­snęła. Poru­sza mnie po dziś dzień. I budzi emo­cje, co zapewne sły­chać… Kur­czę, przy­rze­kłam sobie, że nie będę pła­kała, opo­wia­da­jąc tę histo­rię.

Ofiara była w tym samym wieku co ja. Miesz­kała przy mojej ulicy. Robi­ły­śmy zakupy w jed­nym skle­pie. Cho­dzi­ły­śmy nocą na skróty przez ten sam park. Wsia­da­ły­śmy do tego samego pociągu na tym samym pero­nie. Zatem, ow­szem, ode­bra­łam jej śmierć bar­dzo oso­bi­ście.

Bo to był mój park. Moja dziel­nica. A ona umarła na mokrym traw­niku, na któ­rym w lecie wraz z przy­ja­ciółmi rzu­ca­li­śmy fris­bee.

Ale jeśli mam być szczera, jest w tym coś wię­cej niż okropna ego­istyczna myśl: „To mogłam być ja”. Jej histo­ria wstrzą­snęła mną naj­bar­dziej ze wszyst­kich, które rela­cjo­no­wa­łam jako dzien­ni­karka kry­mi­nalna – ze względu na spo­sób, w jaki potrak­to­wano ją po śmierci.

Ponie­waż nie zamie­rzam poda­wać jej praw­dzi­wego imie­nia, będziemy ją nazy­wać Kociarą. Uwiel­biała koty. Miała na ramie­niu przed­sta­wia­jący maleń­kiego, podob­nego do sfinksa kota tatuaż, dzięki któ­remu ją ziden­ty­fi­ko­wano. W nie­dziele poma­gała w schro­ni­sku dla zwie­rząt, a w środy w jadło­dajni dla bez­dom­nych. Była miła i wesoła. Do tego wszyst­kiego była uta­len­to­waną śpie­waczką jaz­zową o chro­pa­wym, suge­styw­nym gło­sie, który przy­pra­wił mnie o gęsią skórkę, gdy po raz pierw­szy usły­sza­łam nagraną przez nią pio­senkę. A jakby jesz­cze było mało, naprawdę świet­nie grała na sak­so­fo­nie.

Kociara pra­co­wała w małym klu­bie jaz­zo­wym w Cary­town w cen­trum Rich­mond. Melo­mani przy­cho­dzili tam dla jazzu, a stu­denci dla obni­żek pod­czas _happy hour_. Klub wyglą­dał jak kla­syczna spe­luna. Wąskie drew­niane schody przy bocz­nym wej­ściu do budynku pro­wa­dziły do sute­reny. Ściany baru poma­lo­wano na ciemny gra­nat, a wokół brud­nych, popla­mio­nych sto­li­ków stały zde­kom­ple­to­wane krze­sła. Nikt tego nie zauwa­żał, bo było tam zbyt ciemno, by dostrzec cokol­wiek poza sceną.

W tę czwart­kową noc Kociara zaśpie­wała kilka pio­se­nek, a w prze­rwach obsłu­gi­wała sto­liki. W któ­rymś momen­cie pewien pro­du­cent, gruba ryba z branży muzycz­nej, który wybrał się na poszu­ki­wa­nie talen­tów, dał jej swoją wizy­tówkę i zapro­sił na prze­słu­cha­nie do two­rzo­nego przez sie­bie nowego zespołu. To była jej wielka szansa. Wizy­tówka zna­la­zła się w spi­sie rze­czy oso­bi­stych w rapor­cie z sek­cji zwłok. Bez­li­to­sne świa­dec­two tego, jak życie dziew­czyny prze­szło od eufo­rii do tra­ge­dii w ciągu zale­d­wie kilku godzin.

Gdy zamknięto bar, zamiast wziąć tak­sówkę, poszła do domu pie­chotą. Może chciała ochło­nąć. Było wcze­sne lato. Ide­alna noc na prze­chadzkę. Więc poszła. Bo dla­czego nie. Prawda?

Do domu miała pięt­na­ście minut. Ostatni frag­ment drogi był nieco ryzy­kowny. Przy­po­mi­nam, że działo się to w mojej dziel­nicy, którą zna­łam jak wła­sną kie­szeń. Zanim Kociara weszła do parku, napi­sała do przy­ja­ciółki SMS, że jest już pra­wie w domu. Reszty może­cie się chyba domy­ślić.

Zna­lazł ją bie­gacz, na traw­niku w cen­trum parku. Jej włosy i ubra­nia były prze­mo­czone – w nocy padał deszcz. Zwi­nięta w kłę­bek bie­li­zna leżała w kałuży. Spód­nica była pod­cią­gnięta. Dziew­czyna miała siniaki wokół szyi. Została zgwał­cona, a następ­nie udu­szona.

Naj­więk­szą odrazę wzbu­dziło we mnie to, że zabójca zosta­wił ją obna­żoną. Zabrał jej wszystko. Pozba­wił ją życia. Ale nawet po śmierci musiał ode­brać jej resztkę god­no­ści w osta­tecz­nym akcie upo­ko­rze­nia.

Nasza dziel­nica była popu­larna wśród stu­den­tów wynaj­mu­ją­cych miesz­ka­nia poza kam­pu­sem. Plotki, że zabił ją seryjny mor­derca, roze­szły się lotem bły­ska­wicy. No cóż, może­cie sobie wyobra­zić tę histe­rię.

Atmos­ferę pod­grzała poli­cja, która zale­ciła miesz­ka­ją­cym w oko­licy kobie­tom, by zacho­wy­wały ostroż­ność. Wie­cie, takie zwy­kłe rady. Trzy­maj­cie klu­cze w zaci­śnię­tej dłoni, żeby móc się bro­nić. Noście tele­fon w ręku i wybie­raj­cie numer alar­mowy, jeśli ktoś za wami idzie lub jeśli się boicie. Gdyby wszyst­kie kobiety, które się boją, dzwo­niły pod numer alar­mowy, cen­trala by padła. Kobiety żyją ze stra­chem na co dzień.

Wiele osób miało wra­że­nie, że gli­nia­rze obwi­niają Kociarę, a nie jej gwał­ci­ciela i zabójcę. Tym­cza­sem każda z nas powinna móc cho­dzić, dokąd i kiedy chce. Jeżeli wra­camy do domu późną nocą przez park, nie powin­ny­śmy być za to kry­ty­ko­wane. A już z całą pew­no­ścią gwał­cone i mor­do­wane.

Gdy docho­dzi do strze­la­niny w szkole, nikt nie suge­ruje, że ofiary powinny były zacho­wać więk­szą ostroż­ność albo może tego dnia pójść na wagary. Nikt ni­gdy nie wini ofiar.

Dla­czego więc kiedy docho­dzi do ataku na kobietę, odpo­wie­dzial­ność spo­czywa na niej? „Gdyby tylko nie wra­cała sama do domu…” „Gdyby nie poszła na skróty przez park…” „Gdyby poje­chała tak­sówką…”

W wypadku gwałtu zawsze poja­wia się mnó­stwo gdy­ba­nia, ale nie doty­czy ono męż­czy­zny. Nikt nie mówi: „Gdyby tylko jej nie zgwał­cił…”. Zawsze odnosi się to do kobiety. „Gdyby tylko…”

Wybie­ra­jąc temat do trze­ciej serii, dużo roz­my­śla­łam o Kocia­rze i o tym, co ją spo­tkało. Przede wszyst­kim o tym, że to ją obwi­niano za fakt, że doszło do gwałtu i mor­der­stwa.

Wtedy usły­sza­łam o zbli­ża­ją­cym się pro­ce­sie w Neapo­lis. Coś w tej spra­wie głę­boko mnie poru­szyło i nie mogłam prze­stać o niej myśleć. Przy­po­mi­nała mi o Kocia­rze, choć pod wie­loma wzglę­dami przy­pa­dek z Neapo­lis jest zupeł­nie odmienny. Wła­ści­wie pod wszyst­kimi wzglę­dami.

Jedno jest dokład­nie takie samo: zabawa w obwi­nia­nie ofiary. To się w ogóle nie zmie­niło. Tak jak w spra­wie Kociary cią­gle docie­rały do mnie opi­nie, że dziew­czyna z Neapo­lis była sama sobie winna.

Prze­cież to nie jest postę­po­wa­nie prze­ciwko ofie­rze, tylko prze­ciwko męż­czyź­nie oskar­żo­nemu o gwałt. Jakimś cudem można jed­nak odnieść wra­że­nie, że osą­dzana jest także ona, ponie­waż jak w więk­szo­ści pro­ce­sów o gwałt tu rów­nież waży się słowo prze­ciwko słowu. Domnie­many gwał­ci­ciel i domnie­mana ofiara. Które z nich mówi prawdę?

Roz­prawa zaczyna się w przy­szłym tygo­dniu. Razem weź­miemy w niej udział i zoba­czymy, dokąd zapro­wa­dzą nas dowody.

Mówiła Rachel Krall, _Winny czy nie­winny_, pod­cast, który pozwala wam zasia­dać w ławie przy­się­głych.ROZ­DZIAŁ 6

Han­nah

Rachel,

pięć mie­sięcy temu napi­sa­łam do Cie­bie w spra­wie mojej sio­stry Jenny. Otrzy­ma­łam odpo­wiedź z Two­jego biura. Była opa­trzona Twoim pod­pi­sem, ale odnio­słam wra­że­nie, że nie Ty ją napi­sa­łaś.

Oznaj­mi­łaś, że przy­kro Ci z powodu mojej tra­ge­dii, ale nie możesz pomóc. Życzy­łaś mi powo­dze­nia i wyra­zi­łaś nadzieję, że wywal­czę spra­wie­dli­wość dla sio­stry.

Jestem wdzięczna za współ­czu­cie. Naprawdę. Ale też – wybacz, że to powiem – nie wiem, jak mia­ła­bym tego doko­nać bez Two­jego wspar­cia. Poli­cja pod­dała się dawno temu. Jesteś teraz jedyną osobą, która może mi pomóc. Gdy­bym w to nie wie­rzyła, nie zosta­wi­ła­bym Ci tego listu na par­kingu. Wyglą­da­łaś na wytrą­coną z rów­no­wagi, kiedy go zna­la­złaś, i nie byłam pewna, czy zechcesz go prze­czy­tać. Ale zro­bi­łaś to. Ina­czej nie przy­szła­byś na molo i nie czy­ta­ła­byś teraz tych słów.

Wiem, że Jenny to dla Cie­bie tylko imię, chcia­ła­bym więc, żebyś zro­zu­miała, ile dla mnie zna­czyła. Może wtedy zmie­nisz zda­nie.

Jenny miała dłu­gie blond włosy w odcie­niu kuku­ry­dzia­nym i jasno­nie­bie­skie oczy, takie jak nasza mama. Jej nos i policzki były usiane bla­dymi pie­gami, a sze­roki uśmiech uka­zy­wał nie­wielką prze­rwę mię­dzy gór­nymi jedyn­kami, któ­rej nie cier­piała. Ja zawsze uwa­ża­łam, że to jej naj­bar­dziej uro­cza cecha.

Jenny była kimś wię­cej niż star­szą sio­strą. Zaj­mo­wała się mną, kiedy mama była w pracy, co zda­rzało się czę­sto, ponie­waż dopóki nie zawio­dło jej zdro­wie, haro­wała na dwa etaty. Jenny odbie­rała mnie ze szkoły i szły­śmy do super­mar­ketu, gdzie odra­bia­ły­śmy lek­cje w pokoju socjal­nym, dopóki mama nie skoń­czyła zmiany. Cza­sami, gdy mama pra­co­wała do późna, wra­ca­ły­śmy auto­bu­sem do domu i Jenny przy­go­to­wy­wała obiad. Strata sio­stry pozo­sta­wiła w moim sercu wielką ranę, która ni­gdy się nie zale­czyła.

Po pogrze­bie Jenny stan mamy szybko się pogor­szył. Jej cera nabrała odcie­nia sza­ro­ści, który przy­wo­dził na myśl korę usy­cha­ją­cego drzewa. Oczy miała matowe. Poru­szała się powoli, z apa­tią sta­rej kobiety. Ale naj­gor­sze było to, że po raz pierw­szy od dia­gnozy nie sta­rała się ukryć swo­jego cier­pie­nia.

Zanim Jenny umarła, mama czę­sto zry­wała cytryny z naszego drzewa i ręcz­nie wyci­skała je do dzbanka, żeby zro­bić lemo­niadę. Cały czas entu­zja­stycz­nie snuła plany na przy­szłe lato i mówiła o obie­ca­nej wypra­wie samo­cho­do­wej. Ale może już wtedy wie­działa, że ni­gdy do niej nie doj­dzie.

Po śmierci Jenny nie pozo­stało nic. Żad­nej nadziei. Żad­nych pla­nów. Żad­nych myśli o przy­szło­ści. Mama prze­stała wal­czyć. Pod­dała się. Gdy zabra­kło jej woli życia, nie­po­wstrzy­many intruz spu­sto­szył jej orga­nizm, zosta­wia­jąc po sobie same zglisz­cza.

Dniami i nocami leżała w łóżku twa­rzą do ściany, wpa­tru­jąc się w zdję­cie Jenny. Jakby odwró­ciła się ple­cami do życia. I do mnie. Zale­d­wie kilka tygo­dni po śmierci mojej sio­stry w tym samym gro­bie spo­częła trumna z cia­łem mamy. Nie było mnie na pogrze­bie, leża­łam wtedy w szpi­talu.

Kiedy poczu­łam się tro­chę lepiej, psy­cho­lożka, ładna kobieta o twa­rzy w kształ­cie serca i krót­kich ciem­nych wło­sach, któ­rej imię dawno już wypa­dło mi z pamięci, zaofia­ro­wała, że zawie­zie mnie na cmen­tarz, żebym mogła zło­żyć kwiaty na ich gro­bie. Uwa­żała, że to ważne, abym się poże­gnała. Zigno­ro­wa­łam jej pro­po­zy­cję, sie­dząc jak zwy­kle na pod­ło­dze przed wyso­kim szpi­tal­nym oknem, z kola­nami przy­cią­gnię­tymi do piersi, i wpa­tru­jąc się przez szybę w per­fek­cyj­nie przy­cięty pro­sto­kątny żywo­płot.

Ni­gdy tego nikomu nie powie­dzia­łam, ale gdy­bym wów­czas poszła na cmen­tarz i sta­nęła nad gro­bem mamy i sio­stry, zna­la­zła­bym spo­sób, żeby do nich dołą­czyć. Były moją jedyną rodziną i ból po ich stra­cie do dziś roz­dziera mi duszę.

Nie wró­ci­łam już do domu, choć pamię­tam każdy jego skromny zaką­tek. Stał na połu­dniu mia­sta, w głębi lądu. Mama nazy­wała to miej­sce „zie­mią niczyją”, ponie­waż nie miesz­kał tam pra­wie nikt prócz nas.

Był to stary dom z dwiema sypial­niami i pła­skim zardze­wia­łym dachem, który prze­cie­kał, kiedy tylko moc­niej padało. Z tyłu znaj­do­wał się zaro­śnięty ogród z drze­wami owo­co­wymi. Na gałęzi jabłoni wisiała na linie opona, na któ­rej się huś­ta­łam, gdy mama roz­wie­szała pra­nie na sznurku. Ten dom i zde­ze­lo­wana fur­go­netka to było wszystko, co posia­da­ły­śmy.

Z okresu szpi­tal­nego pamię­tam nie­wiele. Pra­wie cały czas sie­dzia­łam przed oknem w wyku­szu, myśląc o domu. Wła­śnie z tego miej­sca pew­nego popo­łu­dnia ujrza­łam kobietę i męż­czy­znę. On wyraź­nie uty­kał, a ona była deli­katna i opie­kuń­cza, ema­nu­jąca wyraźną potrzebą macie­rzyń­stwa, którą wyczu­wa­łam, obser­wu­jąc ich zza szyby.

W bole­śnie wol­nym tem­pie szli w stronę wej­ścia do szpi­tala po poro­śnię­tej trawą pochy­ło­ści. Poga­nia­łam ich w myślach. Kobieta wycią­gnęła rękę, by pomóc męż­czyź­nie na scho­dach, a potem znik­nęli mi z pola widze­nia.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki