-
W empik go
Biali i Czarni - inni czy podobni? - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
23 marca 2023
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Biali i Czarni - inni czy podobni? - ebook
Afryka ma różne oblicza, jest pełna kontrastów i sprzeczności. Jerzy Gilarowski, polski geograf i wykładowca, nauczający również na Czarnym Lądzie, zabiera nas w podróż po tym zaskakującym kontynencie.
Autor za cel stawia przybliżenie Czytelnikowi kultury suahili, tworzonej głównie przez mieszkańców wybrzeża Afryki Wschodniej i sąsiednich wysp. Dowiemy się, co grozi albinosom, jakie wierzenia oraz przesądy wciąż są żywe i jakie znaczenie ma nauka sztuki uwodzenia. Wybierzemy się do hałaśliwych miast, łączących lokalną tradycję z europejską nowoczesnością. Spróbujemy miejscowych potraw, obejrzymy wyroby rękodzielnicze, wspólnie potańczymy i pomuzykujemy. Autor nie ucieknie też od tematów trudnych, aby pozwolić Czytelnikowi w pełni zrozumieć, z jakimi problemami borykają się dziś Afrykanie.
„Biali i czarni – inni czy podobni” to zbiór błyskotliwych, osobistych impresji na temat miejsc i ludzi, którzy tworzą dzisiejszą Afrykę – barwną, różnorodną i niezmiennie fascynującą.
Szamani zajmują szczególną rolę w tych wierzeniach. Chodzi się do nich nie tylko po to, aby wyleczyć chorobę, ale też, by poznać swoją przyszłość, znaleźć przestępcę bądź złodzieja, dostać amulet, który będzie chronił i przynosił szczęście, albo też poprosić, a może lepiej – kupić – powodzenie dla siebie i wskazanej osoby. Nierzadko też prosi się o rzucenie uroku na rywala lub znienawidzoną osobę. Czarna magia jest praktykowana w celach osobistych, politycznych czy też finansowych, w dobrych i złych intencjach i z różnym natężeniem.
| Kategoria: | Podróże |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8313-418-5 |
| Rozmiar pliku: | 2,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
Spędziłem w Afryce sporą część mojego życia. Wiele widziałem i wiele słyszałem, nie mówiąc o tym, że i… wiele przeczytałem. Najdłużej mieszkałem w Tanzanii (zresztą w dalszym ciągu mieszkam i pewnie zostanę tu do końca życia), stąd lwia część tej książki będzie traktowała o tym kraju. Tak, znam Tanzanię chyba nie gorzej niż własną ojczyznę. W końcu moi afrykańscy przyjaciele mówią o mnie, że jestem Polakiem z plemienia Hehe¹.
Zarówno w tej książce, jak i w mojej poprzedniej (_Afryka dzisiaj. Piękna, biedna, różnorodna_) szczególną rolę odgrywają ludzie. Napiszę o tych dobrych i o tych złych, o tych z miasta i o tych ze wsi, o uczciwych i skorumpowanych, o kobietach i mężczyznach, o nauczycielach, politykach, biznesmenach, urzędnikach i o wielu innych, których to charaktery, postawy i systemy wartości będę starał się ukazać.
_Biały patrzy_ nie jest książką naukową ani popularnonaukową. Nie jest też książką typowo podróżniczą. Jest to zbiór opowiadań o Afryce Wschodniej, w których przedstawiam różne aspekty kultury suahili, głównie te niematerialne, interpretowane na mój sposób. Jednak miejscami nie mogłem uniknąć pewnego naukowego podejścia. W końcu jestem nauczycielem akademickim.
Tytuły poszczególnych rozdziałów zaczynają się od kolejnych liter alfabetu. Przyjąłem taką samą konwencję jak w _Afryce dzisiaj…_, gdyż uważam, że takie opisywanie poszczególnych aspektów rzeczywistości lepiej oddaje mój subiektywny obraz miejsca, w którym mieszkam i które pokochałem. Kolejność zawartej tematyki jest w związku z tym w pewnym sensie przypadkowa. Pierwszy rozdział będzie więc o Albinosach, a ostatni o Złodziejach. Oczywiście zamiast o Albinosach mogłem napisać o Adwentystach, Agresji bądź Alkoholu, a zamiast o Złodziejach – o Ziemi uprawnej czy o Znaleziskach archeologicznych. Wybrałem jednak tematykę, w moim mniemaniu, najciekawszą, która najtrafniej oddaje charakter tego miejsca. Wszystkie rozdziały składają się na pewny obraz Afryki Wschodniej, a właściwie tej jej części, jaką ja widzę i przeżywam. Na pewno nie udało mi się uniknąć uproszczeń, ale z całą odpowiedzialnością pragnę zaznaczyć, że mój stosunek do Afryki i jej mieszkańców jest niezwykle przyjazny. Opisywane w książce sytuacje są oparte na osobistych doświadczeniach i na pewno nie mają na celu kształtowania negatywnego wizerunku tej części świata czy umacniania istniejących krzywdzących uprzedzeń.
Jest to książka o kulturze suahili, którą stworzyli (i dalej tworzą) mieszkańcy wybrzeża Afryki Wschodniej – a więc Tanzanii, Kenii, północnego Mozambiku oraz sąsiednich wysp – Zanzibaru, Pemby, Mafii i Komorów. Samo słowo suahili (w oryginale _swahili_) wywodzi się z arabskiego _sahil_ (w liczbie mnogiej – _sawahil_) i oznacza dosłownie „wybrzeże”. Tak nazywali położone nad Oceanem Spokojnym rejony Afryki Wschodniej odwiedzający je od VII wieku n.e. arabscy kupcy. Później znaczenie tego słowa objęło również język, mówiących nim ludzi i ich kulturę². Powstała ona na pograniczu świata arabskiego i Czarnej Afryki poprzez integrację imigrantów z Półwyspu Arabskiego i plemion Bantu, a także częściowe wymieszanie się ich krwi (odsetek Mulatów jest tutaj znacznie wyższy niż wewnątrz kontynentu). Mieszankę tę później uzupełnili, i w pewnym sensie wzbogacili, imigranci z południowej Azji, głównie z Persji i Indii. Na końcu przyjechali Europejczycy. Każda z tych grup „przywiozła” swoją własną kulturę, która w zetknięciu z innymi absorbowała od nich nowe cechy, a w zamian użyczała im swoich. W rezultacie powstało coś niezwykłego, niepowtarzalnego, ale i też jednolitego w swej rozmaitości. Suahili nie stanowią narodu; jednoczy ich jednak wspólna kultura, na którą składają się między innymi: historia, język, tradycje, obyczaje, obrzędy, wzory zachowań, sztuka, muzyka czy też nawet kuchnia.
Napisałem wcześniej, że kultura suahili dotyczy głównie wybrzeża. Tak, to prawda, ale w Bukavu, Gomie³ i przygranicznych terenach północnego Malawi też mówi się w suahili. I prawdą też jest, że nikt nigdy nie wyznaczył tak naprawdę granicy, do jakiej sięga ta kultura. Czy to jest sto, dwieście czy tysiąc kilometrów od linii brzegowej Oceanu Indyjskiego? A może jeszcze więcej? Miałem więc pewien dylemat odnośnie do wyodrębnienia obszaru, o którym będę pisał. Oczywiście, że w pewnym sensie „natężenie” tej kultury jest największe na wybrzeżu, ale w Bukavu i Gomie też stoją meczety i tamtejszy islam również pozostaje w zgodzie z wiarą w lokalne bóstwa. Musiałem pójść na kompromis z samym sobą i postanowiłem, że będę pisał głównie o wybrzeżu, choć od czasu do czasu wspomnę o innych częściach wschodniej Afryki.
Istotnym elementem kultury suahili jest język suahili (kisuahili), będący mieszanką języków Bantu ze znacznymi dodatkami języka arabskiego⁴. Wiele słów i wyrażeń pochodzi też z hindi, portugalskiego, niemieckiego i angielskiego. Jest to _lingua franca_ dla mieszkańców Afryki Wschodniej – Tanzanii, Kenii i Ugandy. Mieszkańcy tych krajów generalnie mówią dwoma językami – swoim językiem plemiennym oraz właśnie w suahili. Bardziej wykształceni znają jeszcze angielski – język swojej dawnej metropolii. W suahili mówi się także we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga i północnych skrawkach Malawi, jednakże na tych obszarach istotne dla kultury suahili elementy są mniej widoczne lub nie występują. Nawet centralne i zachodnie obszary Tanzanii i Kenii są inne niż na wschodzie. Kultura ta jest więc głównie kulturą wybrzeża. Zaczęła ona powstawać, kiedy migrujące z pogranicza Kamerunu i Nigerii ludy Bantu osiedlały się na wybrzeżu i wyspach Afryki Wschodniej, a następnie, począwszy od X wieku, założyły państwa–miasta. Najbardziej znane z nich to: Kilwa, Songo Mnara, Kizimkazi Mkunguni i Qanbalu w Tanzanii oraz Mombasa, Malindi, Lamu i Gedi w Kenii. Miasta te (i wiele innych) tworzyły od średniowiecza, praktycznie po czasy portugalskiej ekspansji, coś w rodzaju nieformalnej organizacji gospodarczej. Każde z nich istniało i funkcjonowało jednak niezależnie, opierając się na handlu z Arabami, Persami, Hindusami, a później nawet z Chińczykami i ludami Azji Południowo-Wschodniej.
W miastach panował islam, wprowadzony tutaj przez imigrantów z Arabii. Kultura suahili jest głównie, ale nie tylko, kulturą islamu, choć jakże innego niż w krajach Półwyspu Arabskiego. Tutejszy, zwany czasem „czarnym islamem”, jest w pewnym sensie religią synkretyczną, zawierającą elementy rodzimych religii afrykańskich, gdzie wiara w Allacha połączona jest z wiarą w lokalne bóstwa. Stanowi kompromis między czystym – można powiedzieć – średniowiecznym islamem a tradycjami kulturowymi lokalnych plemion. Istnieje tutaj też i chrześcijaństwo (w różnych jego odmianach) wprowadzone przez Portugalczyków, a później Niemców i Brytyjczyków. Jednakże na wybrzeżu Kenii i Tanzanii odsetek muzułmanów jest znacznie wyższy niż chrześcijan. W dużych miastach nierzadko można natknąć się na świątynię hinduską, a na głębokiej wsi na miejsce kultu przodków. Za tym zróżnicowaniem religijnym idzie zróżnicowanie obyczajów, obrzędów, zachowań, wartości i stylów życia. Ale jest to klasyczny przypadek jedności w różnorodności. Tutaj ludzie przyzwyczaili się do tego, że oprócz nich samych są i inni, ale ci inni, podobnie jak oni sami, żyli tutaj od setek lat, tylko przyjęli inną wiarę (zresztą w większości przypadków – tak niedawno temu). Jest to obszar religijnej tolerancji. To świat, gdzie katolicy, protestanci, anglikanie, muzułmanie, hindusi i wyznawcy religii lokalnych żyją w symbiozie. W Kenii, Tanzanii, Mozambiku powszechne są mieszane, chrześcijańsko-muzułmańskie małżeństwa. On idzie do meczetu, ona do kościoła, albo odwrotnie, a ich dzieci same później podejmują decyzję, do której z tych instytucji skierować swoje kroki. Oczywiście zdarzają się wyjątki, przypadki religijnej ksenofobii – na przykład oblanie kwasem europejskich turystek na Zanzibarze, ale o wyjątkach nie będę pisał – są one zawsze i wszędzie.
Morogoro (Tanzania). Miejsce oddawania kultu lokalnym bóstwom.
1 Hehe (Wahehe) są grupą etniczną zamieszkującą region Iringi, w którym obecnie mieszkam i pracuję.
2 W literaturze można znaleźć wiele różnych definicji kultury. W tej książce kulturę będziemy rozumieli jako ogół wytworów pewnego społeczeństwa. Wytwory te są materialne, jak na przykład miasta z ich charakterem zabudowy i architekturą, i niematerialne, na przykład tradycje i obyczaje.
3 Miasta w Demokratycznej Republice Konga.
4 W języku polskim pisownia wyrazu swahili (w swojej oryginalnej graficznej postaci) zmieniona została na _suahili_. Taka forma w polskiej pisowni występuje najczęściej. Podobnie jak Rwandę zastąpiono Ruandą, a Ouagadougou – Wagadugu. Zmieniona została nie tylko graficzna postać, ale i wymowa powyższych słów. Pisownia polska tych wyrazów, zachowująca ich brzmienie z języka oryginału, wyglądałaby następująco: Słahili, Rłanda, Łagadugu. Przyznam, że nie wyglądałoby to najlepiej. Suahili jest zapisywany alfabetem łacińskim. Dla Polaków wymowa nie sprawia żadnej trudności. Większość głosek wymawia się tak jak w języku polskim.
Spędziłem w Afryce sporą część mojego życia. Wiele widziałem i wiele słyszałem, nie mówiąc o tym, że i… wiele przeczytałem. Najdłużej mieszkałem w Tanzanii (zresztą w dalszym ciągu mieszkam i pewnie zostanę tu do końca życia), stąd lwia część tej książki będzie traktowała o tym kraju. Tak, znam Tanzanię chyba nie gorzej niż własną ojczyznę. W końcu moi afrykańscy przyjaciele mówią o mnie, że jestem Polakiem z plemienia Hehe¹.
Zarówno w tej książce, jak i w mojej poprzedniej (_Afryka dzisiaj. Piękna, biedna, różnorodna_) szczególną rolę odgrywają ludzie. Napiszę o tych dobrych i o tych złych, o tych z miasta i o tych ze wsi, o uczciwych i skorumpowanych, o kobietach i mężczyznach, o nauczycielach, politykach, biznesmenach, urzędnikach i o wielu innych, których to charaktery, postawy i systemy wartości będę starał się ukazać.
_Biały patrzy_ nie jest książką naukową ani popularnonaukową. Nie jest też książką typowo podróżniczą. Jest to zbiór opowiadań o Afryce Wschodniej, w których przedstawiam różne aspekty kultury suahili, głównie te niematerialne, interpretowane na mój sposób. Jednak miejscami nie mogłem uniknąć pewnego naukowego podejścia. W końcu jestem nauczycielem akademickim.
Tytuły poszczególnych rozdziałów zaczynają się od kolejnych liter alfabetu. Przyjąłem taką samą konwencję jak w _Afryce dzisiaj…_, gdyż uważam, że takie opisywanie poszczególnych aspektów rzeczywistości lepiej oddaje mój subiektywny obraz miejsca, w którym mieszkam i które pokochałem. Kolejność zawartej tematyki jest w związku z tym w pewnym sensie przypadkowa. Pierwszy rozdział będzie więc o Albinosach, a ostatni o Złodziejach. Oczywiście zamiast o Albinosach mogłem napisać o Adwentystach, Agresji bądź Alkoholu, a zamiast o Złodziejach – o Ziemi uprawnej czy o Znaleziskach archeologicznych. Wybrałem jednak tematykę, w moim mniemaniu, najciekawszą, która najtrafniej oddaje charakter tego miejsca. Wszystkie rozdziały składają się na pewny obraz Afryki Wschodniej, a właściwie tej jej części, jaką ja widzę i przeżywam. Na pewno nie udało mi się uniknąć uproszczeń, ale z całą odpowiedzialnością pragnę zaznaczyć, że mój stosunek do Afryki i jej mieszkańców jest niezwykle przyjazny. Opisywane w książce sytuacje są oparte na osobistych doświadczeniach i na pewno nie mają na celu kształtowania negatywnego wizerunku tej części świata czy umacniania istniejących krzywdzących uprzedzeń.
Jest to książka o kulturze suahili, którą stworzyli (i dalej tworzą) mieszkańcy wybrzeża Afryki Wschodniej – a więc Tanzanii, Kenii, północnego Mozambiku oraz sąsiednich wysp – Zanzibaru, Pemby, Mafii i Komorów. Samo słowo suahili (w oryginale _swahili_) wywodzi się z arabskiego _sahil_ (w liczbie mnogiej – _sawahil_) i oznacza dosłownie „wybrzeże”. Tak nazywali położone nad Oceanem Spokojnym rejony Afryki Wschodniej odwiedzający je od VII wieku n.e. arabscy kupcy. Później znaczenie tego słowa objęło również język, mówiących nim ludzi i ich kulturę². Powstała ona na pograniczu świata arabskiego i Czarnej Afryki poprzez integrację imigrantów z Półwyspu Arabskiego i plemion Bantu, a także częściowe wymieszanie się ich krwi (odsetek Mulatów jest tutaj znacznie wyższy niż wewnątrz kontynentu). Mieszankę tę później uzupełnili, i w pewnym sensie wzbogacili, imigranci z południowej Azji, głównie z Persji i Indii. Na końcu przyjechali Europejczycy. Każda z tych grup „przywiozła” swoją własną kulturę, która w zetknięciu z innymi absorbowała od nich nowe cechy, a w zamian użyczała im swoich. W rezultacie powstało coś niezwykłego, niepowtarzalnego, ale i też jednolitego w swej rozmaitości. Suahili nie stanowią narodu; jednoczy ich jednak wspólna kultura, na którą składają się między innymi: historia, język, tradycje, obyczaje, obrzędy, wzory zachowań, sztuka, muzyka czy też nawet kuchnia.
Napisałem wcześniej, że kultura suahili dotyczy głównie wybrzeża. Tak, to prawda, ale w Bukavu, Gomie³ i przygranicznych terenach północnego Malawi też mówi się w suahili. I prawdą też jest, że nikt nigdy nie wyznaczył tak naprawdę granicy, do jakiej sięga ta kultura. Czy to jest sto, dwieście czy tysiąc kilometrów od linii brzegowej Oceanu Indyjskiego? A może jeszcze więcej? Miałem więc pewien dylemat odnośnie do wyodrębnienia obszaru, o którym będę pisał. Oczywiście, że w pewnym sensie „natężenie” tej kultury jest największe na wybrzeżu, ale w Bukavu i Gomie też stoją meczety i tamtejszy islam również pozostaje w zgodzie z wiarą w lokalne bóstwa. Musiałem pójść na kompromis z samym sobą i postanowiłem, że będę pisał głównie o wybrzeżu, choć od czasu do czasu wspomnę o innych częściach wschodniej Afryki.
Istotnym elementem kultury suahili jest język suahili (kisuahili), będący mieszanką języków Bantu ze znacznymi dodatkami języka arabskiego⁴. Wiele słów i wyrażeń pochodzi też z hindi, portugalskiego, niemieckiego i angielskiego. Jest to _lingua franca_ dla mieszkańców Afryki Wschodniej – Tanzanii, Kenii i Ugandy. Mieszkańcy tych krajów generalnie mówią dwoma językami – swoim językiem plemiennym oraz właśnie w suahili. Bardziej wykształceni znają jeszcze angielski – język swojej dawnej metropolii. W suahili mówi się także we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga i północnych skrawkach Malawi, jednakże na tych obszarach istotne dla kultury suahili elementy są mniej widoczne lub nie występują. Nawet centralne i zachodnie obszary Tanzanii i Kenii są inne niż na wschodzie. Kultura ta jest więc głównie kulturą wybrzeża. Zaczęła ona powstawać, kiedy migrujące z pogranicza Kamerunu i Nigerii ludy Bantu osiedlały się na wybrzeżu i wyspach Afryki Wschodniej, a następnie, począwszy od X wieku, założyły państwa–miasta. Najbardziej znane z nich to: Kilwa, Songo Mnara, Kizimkazi Mkunguni i Qanbalu w Tanzanii oraz Mombasa, Malindi, Lamu i Gedi w Kenii. Miasta te (i wiele innych) tworzyły od średniowiecza, praktycznie po czasy portugalskiej ekspansji, coś w rodzaju nieformalnej organizacji gospodarczej. Każde z nich istniało i funkcjonowało jednak niezależnie, opierając się na handlu z Arabami, Persami, Hindusami, a później nawet z Chińczykami i ludami Azji Południowo-Wschodniej.
W miastach panował islam, wprowadzony tutaj przez imigrantów z Arabii. Kultura suahili jest głównie, ale nie tylko, kulturą islamu, choć jakże innego niż w krajach Półwyspu Arabskiego. Tutejszy, zwany czasem „czarnym islamem”, jest w pewnym sensie religią synkretyczną, zawierającą elementy rodzimych religii afrykańskich, gdzie wiara w Allacha połączona jest z wiarą w lokalne bóstwa. Stanowi kompromis między czystym – można powiedzieć – średniowiecznym islamem a tradycjami kulturowymi lokalnych plemion. Istnieje tutaj też i chrześcijaństwo (w różnych jego odmianach) wprowadzone przez Portugalczyków, a później Niemców i Brytyjczyków. Jednakże na wybrzeżu Kenii i Tanzanii odsetek muzułmanów jest znacznie wyższy niż chrześcijan. W dużych miastach nierzadko można natknąć się na świątynię hinduską, a na głębokiej wsi na miejsce kultu przodków. Za tym zróżnicowaniem religijnym idzie zróżnicowanie obyczajów, obrzędów, zachowań, wartości i stylów życia. Ale jest to klasyczny przypadek jedności w różnorodności. Tutaj ludzie przyzwyczaili się do tego, że oprócz nich samych są i inni, ale ci inni, podobnie jak oni sami, żyli tutaj od setek lat, tylko przyjęli inną wiarę (zresztą w większości przypadków – tak niedawno temu). Jest to obszar religijnej tolerancji. To świat, gdzie katolicy, protestanci, anglikanie, muzułmanie, hindusi i wyznawcy religii lokalnych żyją w symbiozie. W Kenii, Tanzanii, Mozambiku powszechne są mieszane, chrześcijańsko-muzułmańskie małżeństwa. On idzie do meczetu, ona do kościoła, albo odwrotnie, a ich dzieci same później podejmują decyzję, do której z tych instytucji skierować swoje kroki. Oczywiście zdarzają się wyjątki, przypadki religijnej ksenofobii – na przykład oblanie kwasem europejskich turystek na Zanzibarze, ale o wyjątkach nie będę pisał – są one zawsze i wszędzie.
Morogoro (Tanzania). Miejsce oddawania kultu lokalnym bóstwom.
1 Hehe (Wahehe) są grupą etniczną zamieszkującą region Iringi, w którym obecnie mieszkam i pracuję.
2 W literaturze można znaleźć wiele różnych definicji kultury. W tej książce kulturę będziemy rozumieli jako ogół wytworów pewnego społeczeństwa. Wytwory te są materialne, jak na przykład miasta z ich charakterem zabudowy i architekturą, i niematerialne, na przykład tradycje i obyczaje.
3 Miasta w Demokratycznej Republice Konga.
4 W języku polskim pisownia wyrazu swahili (w swojej oryginalnej graficznej postaci) zmieniona została na _suahili_. Taka forma w polskiej pisowni występuje najczęściej. Podobnie jak Rwandę zastąpiono Ruandą, a Ouagadougou – Wagadugu. Zmieniona została nie tylko graficzna postać, ale i wymowa powyższych słów. Pisownia polska tych wyrazów, zachowująca ich brzmienie z języka oryginału, wyglądałaby następująco: Słahili, Rłanda, Łagadugu. Przyznam, że nie wyglądałoby to najlepiej. Suahili jest zapisywany alfabetem łacińskim. Dla Polaków wymowa nie sprawia żadnej trudności. Większość głosek wymawia się tak jak w języku polskim.
więcej..
