Biegunki i zaparcia - ebook

Wstęp

Celem tej książeczki jest przybliżenie rodzicom podstaw wiadomości na temat częstych zaburzeń przewodu pokarmowego, jakimi są zaparcia stolca i biegunki czynnościowe.

Przedstawione zostały uwarunkowania tych zaburzeń oraz możliwości pomocy dzieciom. Zaparcia stolca niejednokrotnie traktowane są jako „choroba wstydliwa”, a jeżeli rodzice próbują poszukiwać pomocy, spotykają się z uspokajającymi opiniami z otoczenia, że dziecko z tego „wyrośnie”. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z dramatu rozgrywającego się w myślach dziecka. Pewne światło na powagę problemu rzuca badanie psychologiczne.

Dzisiaj, w dobie internetu, rodzice posiadają już pewien zasób wiadomości na temat zaparć stolca, stąd język, jakim pisana jest niniejsza książeczka, jest zbliżony do tego, jakim posługuję się w rozmowach z nimi w czasie wizyt w gabinecie lekarskim. Przedstawione zostały również pewne informacje dotyczące różnicowania stanów biegunkowych i zaparć z innymi chorobami, wskazując przy tym, na jakie objawy powinni rodzice zwrócić uwagę, co pozwoli im z większym zrozumieniem włączyć się w proces leczenia omawianych zaburzeń. Książeczka ta została napisana na podstawie monografii pt. „Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego u dzieci i młodzieży” pod red. J. Ryżki i J. Sochy wydanej przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL w 2004 roku, z której pewne tabele zawierające informacje dietetyczne lub dotyczące farmakoterapii zostały powtórzone celem lepszego przybliżenia ich czytelnikowi.Budowa i czynność jelita grubego

Jelito grube jest końcową częścią cewy pokarmowej. U starszych dzieci, podobnie jak u osób dorosłych, jego długość wynosi około 1,2—1,5 m, rozciąga się od kątnicy (nazywanej również jelitem ślepym) aż do odbytu. Wzdłuż przebiegu jelita grubego można wyróżnić 3 odcinki (kątnica, okrężnica i odbytnica). Odcinek początkowy stanowi kątnica, przechodząca w dolnej części w wyrostek robaczkowy. Długość tej części jelita nie przekracza 8-10 cm. Na wysokości ujścia jelita cienkiego do grubego, zwanego zastawką krętniczo-kątniczą lub zastawką Bauchina, jelito ślepe przechodzi we wstępującą część okrężnicy (wstępnicę), której długość wynosi około 20 cm. W pobliżu wątroby jelito grube ulega zagięciu (zgięcie wątrobowe) i przechodzi w okrężnicę poprzeczną (poprzecznicę). mierzącą zwykle 50-60 cm, a czasami więcej.

W pobliżu śledziony znajduje się kolejne zagięcie jelita grubego, w którym poprzecznica przechodzi w okrężnicę zstępującą (zstępnicę) o długości około 20 cm, schodzącą pionowo w dół, by w pobliżu talerza biodrowego przejść w okrężnicę esowatą (esicę). Nazwa tej części okrężnicy pochodzi od jej esowatego kształtu przebiegu. Jej długość u różnych osób waha się od 1 5 do 90 cm. Esica w końcowej swojej części przechodzi w pionowo przebiegającą odbytnicę (prostnicę), która kończy się odbytem. Odbytnica składa się z dwóch części: miednicznej (górnej) i odbytowej (dolnej). Część miedniczna jest nieco rozdęta, stąd nazywana jest bańką odbytnicy; ma 12-15 cm długości i 5-8 cm szerokości. Kanał odbytu ma długość 3-4 cm.

Rycina 1. Schemat anatomiczny jelita grubego.

Ściana jelita grubego składa się z kilku warstw: błony śluzowej, podśluzowej, mięśniowej i surowiczej. W błonie śluzowej znajdują się liczne gruczoły zbudowane z komórek nabłonkowych, między którymi znajdują się komórki kubkowe, wydzielające śluz.

Błona mięśniowa składa się z dwóch warstw mięśni gładkich - wewnętrznej okrężnej i zewnętrznej - podłużnej, zgrupowanej w 3 pasma (taśmy), między którymi ściana jelita tworzy charakterystyczne uwypuklenia skierowane na zewnątrz, zwane haustrami. W strukturze błony mięśniowej dominują mięśnie okrężne i to one głównie wpływają na czynność motoryczną jelita.

Kanał odbytu zamykany jest dwoma mięśniami - zwieraczem wewnętrznym i zewnętrznym odbytu. Zwieracz wewnętrzny odbytu jest przedłużeniem wewnętrznej, okrężnej warstwy mięśniowej odbytnicy, stanowi pewne zgrubienie w dolnych partiach kanału odbytu. Ten mięsień zbudowany jest z włókien mięśniowych gładkich, a zwieracz zewnętrzny - z włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych.