- nowość
Biomechanika narządu ruchu kobiety w okresie okołoporodowym - ebook
Biomechanika narządu ruchu kobiety w okresie okołoporodowym - ebook
W pierwszej części podręcznika przedstawiono najważniejsze informacje i definicje podstawowe, w tym opisy budowy ciała i fundamentalnych mechanizmów kontroli posturalnej i lokomocji człowieka. Opisano rolę kręgosłupa i miednicy, strategie utrzymywania postawy ciała, jak i prawidłowy wzorzec chodu z jego determinantami. W drugiej części publikacji szczegółowo opisano zmiany, którym ulega ciało kobiety w okresie okołoporodowym. Autorka zwraca uwagę m.in. na zmianę masy ciała, położenie ogólnego środka ciężkości ciała, regulację gospodarki hormonalnej, zmiany w układzie mięśniowym, kompleksie miedniczo-biodrowo-lędźwiowym oraz ukształtowaniu kręgosłupa. W dalszej części książki omówiono strategie posturalne i lokomocji typowe dla kobiet w ciąży. Na uwagę zasługuje także rozdział poświęcony ocenie przyczyn upadków u ciężarnych oraz metodom ich zapobiegania wraz z praktycznymi wskazówkami. Publikacja uzupełnia ofertę książek z zakresu biomechaniki człowieka, zwłaszcza w tematyce poświęconej charakterystyce narządu ruchu kobiet w okresie okołoporodowym. Będzie bardzo pomocna w codziennej pracy lekarza położnika, położnej oraz fizjoterapeuty i trenera medycznego zajmujących się kobietami w okresie okołoporodowym.
Kategoria: | Medycyna |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-01-24058-5 |
Rozmiar pliku: | 2,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Do rąk Czytelnika oddaję publikację, która jest owocem 10 lat pracy i domyka ważny etap moich naukowych poszukiwań. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej Czytelnik znajdzie podstawowe informacje o zmianach w układzie ruchu człowieka w odpowiedzi na przyjęcie dwunożnej pozycji ciała i o naturalnych modyfikacjach w ciele kobiety niezbędnych i pomocnych przy wydawaniu dziecka na świat. Piszę zatem o strukturze i funkcji elementów aparatu ruchu istotnych dla tego procesu, odpowiadając na pytanie: „Jak ewolucja zadbała o przygotowanie ciała kobiety do ciąży?”.
W drugiej części publikacji uwagę Czytelnika kieruję na proces zmian wynikających z obecności dziecka w ciele kobiety. Adaptacyjne zmiany ogólnoustrojowe w organizmie ciężarnej są nieodzownym elementem prawidłowego przebiegu ciąży, która stanowi duże wyzwanie dla ustroju przyszłej mamy. Jednak z uwagi na fakt, że większość dostępnych opracowań skupia się na opisach zmian fizjologicznych w obrębie układów: rozrodczego, krwionośnego, oddechowego, hormonalnego itd., głównym zamysłem tej książki jest przedstawienie zmian zachodzących w układzie mięśniowo-szkieletowym kobiety i uświadomienie, w jak niezwykły sposób natura zadbała o każdy szczegół, by zapewnić optymalne warunki do rozwoju dziecka w łonie matki.
Na podstawie wyników badań własnych i doniesień literaturowych analizuję również strategię codziennych ruchów lokomocyjnych kobiety, wskazując, że jest ona w szczególny sposób ukierunkowana na zapewnienie bezpieczeństwa sobie i dziecku. Okazuje się bowiem, że większa ostrożność ruchów realizowanych przez ciężarne wynika ze strachu przed upadkiem. Na podstawie epidemiologicznych badań wiadomo, że ryzyko upadków wśród przyszłych mam wynosi 27%. Dlatego ostatni rozdział poświęcam przyczynom takiego stanu rzeczy, wskazując jednocześnie na możliwość podejmowania profilaktycznych działań.
Pozycja ta adresowana jest przede wszystkim do lekarzy, położnych, fizjoterapeutów, studentów, wreszcie do samych kobiet, które chcą zwiększyć świadomość na temat mądrości swoich ciał. Świadomość opisanych w książce procesów może nie tylko zwiększyć zaufanie do własnego ciała, lecz także pomóc w lepszym przygotowaniu do ciąży i macierzyństwa.
Wanda Forczek-KarkoszNajczęściej używane skróty
ACTH (ang. adrenocorticotropic hormone) – hormon adrenokortykotropowy
APA (ang. anticipatory postural adjustments) – antycypacyjne dostosowania posturalne
BMD (ang. bone mass density) – gęstość masy kostnej
BMI (ang. body mass index) – wskaźnik masy ciała, który stanowi iloraz masy ciała (kg) i kwadratu wysokości (m²).
BMR (ang. basal metabolic rate) – wskaźnik informujący o podstawowej przemianie materii
CBG (ang. cortisol binding globulin) – białko wiążące kortyzol
CC cesarskie cięcie
COP (ang. center of pressure) – punkt będący miejscem przyłożenia wypadkowej siły reakcji podłoża
CPA (ang. compensatory postural adjustments) – kompensacyjne dostosowania posturalne
EGG (ang. Energetics, Gestation, Growth), koncepcja – Energetyka, Ciąża, Wzrost
FM (łac. foramen magnum) – otwór potyliczny wielki
GDM (ang. gestational diabetes mellitus) – cukrzyca ciążowa
GRF (ang. ground reaction force) – siła reakcji podłoża
hCG (ang. human chorionic gonadotropin) – gonadotropina kosmówkowa
IAD (ang. inter-ankle distance) – odległość pomiędzy stopami wyznaczona na podstawie markerów umiejscowionych na kostkach bocznych
IGF-1 (ang. insulin-like growth factor) – insulinopodobny czynnik wzrostu
IMD (ang. inter 5th metatarsal distance) – odległość pomiędzy stopami wyznaczona na podstawie markerów umiejscowionych na głowach V kości śródstopia
LMB kompleks lędźwiowo-miedniczno-biodrowy
LOG (ang. line of gravity) – linia grawitacji
NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia
OSC ogólny środek ciężkości ciała
PI (ang. pelvic incidence) – wskaźnik miedniczny / incydencja miednicy
PT (ang. pelvic tilt) – pochylenie miednicy
PTH (ang. parathyroid hormone) – parathormon (hormon przytarczyczny)
PTHrP (ang. parathyroid hormone-related protein) – peptyd PTH-podobny (peptyd związany z hormonem przytarczyc)
SM środek masy
SPD (ang. symphysis pubis disruption) – rozejście spojenia łonowego
SS (ang. sacral slope) – nachylenie kości krzyżowej
WHO (ang. World Health Organization) – Światowa Organizacja ZdrowiaRozdział 1
Kilka słów na temat ewolucji postawy ciała. Wybrane teorie dwunożności
Postawa ciała człowieka kształtowała się na drodze ewolucji. Próby wyjaśnienia genezy dwunożnej lokomocji naszego przodka stały się przedmiotem dociekań wielu badaczy: począwszy od Darwina , przez Darta , a skończywszy na najbardziej współczesnych, takich jak: Lovejoy , Rosenberg i Trevathan , Weiner , Gruss i Schmitt . Wśród szeregu prezentowanych w literaturze hipotez warto wspomnieć o kilku najczęściej przytaczanych.
Przez wiele lat dominowała teoria, że dwunożność wyewoluowała jako sposób ochrony przed drapieżnikami . Wyprostowana pozycja ciała miała pozwolić na uzyskanie pełniejszego obrazu środowiska, a tym samym na dostrzeżenie potencjalnego drapieżnika, zanim ten wyczuje obecność ofiary. Jednak teoria ta straciła na popularności. Jako kontrargument podawano fakt, że po przyjęciu pozycji wyprostowanej nie tylko łatwiej dostrzec drapieżnika, lecz także potencjalna zdobycz jest dla niego bardziej widoczna. Ponadto, choć wcześniejsze modele środowiskowe, w którym nasza linia rozwinęła się po raz pierwszy, kładły nacisk na otwarte łąki i sawanny, ostatnie dane pochodzące z różnych rekonstrukcji środowiskowych umieszczają najwcześniejszych dwunożnych przodków w bardziej zróżnicowanym środowisku, które obejmowało użytki zielone i lasy.
W 1981 roku Lovejoy zaproponował bardziej holistyczny model, który stanowił zmodyfikowaną wersję teorii Darwina. Według tego modelu przedłużona opieka (kolejny znak rozpoznawczy naszego ewolucyjnego rodowodu) nad licznym potomstwem ograniczyła możliwości pozyskiwania pokarmu przez samicę i zmuszała ją do pozostawania w obrębie niewielkiego terytorium. Na samca spadł obowiązek dostarczania pokarmu z odległych miejsc. Krótki małpi pysk i słabe uzębienie nie nadawały się do transportowania żywności, natomiast doskonale sprawdzały się w tej roli chwytne ręce. Zatem, zdaniem Lovejoya, jednym z głównych czynników selekcji leżących u podstaw dwunożnej lokomocji była możliwość transportowania/noszenia – małych dzieci czy żywności. Można przypuszczać, że dwunożność uformowała społeczną instytucję domu, gdzie rolą samca było odtąd utrzymanie stada, co wymagało siły fizycznej i sprytu. W świetle tej teorii dymorfizm płciowy sugerował, że zbieranie pożywienia poprawiłoby wskaźnik przeżywalności niemowląt, na samcu więc spoczywała odpowiedzialność za dostarczenie żywności samicy, podczas gdy samica zajmowała się potomstwem .
Najbardziej mechaniczne ujęcie wskazuje, jakoby dwunożna lokomocja człowieka miała być ok. 75% mniej kosztowna energetycznie w porównaniu z czworonożną lokomocją szympansów . Korzyści energetycznych przemieszczania się na dwóch kończynach dowodzą również m.in. Leonard i Robertson , Cunningham , Usherwood .
Wheeler zasugerował model termoregulacyjny, w którym dwunożność miała stanowić adaptacyjną ochronę przed stresem termicznym. Na otwartej sawannie czworonożne zwierzęta wystawiały większą część powierzchni ciała na działanie promieni słonecznych, podczas gdy wyprostowany dwunożny człowiek absorbuje 60% mniej ciepła w godzinach południowych i jest wyeksponowany na ewentualne ochłodzenie bryzą. A zatem dzięki temu, że człowiekowate (hominidy) znajdowały się wyżej nad ziemią, zapewniły większy komfort funkcjonowania organizmu poprzez ograniczenie powierzchni ciała narażonej na przegrzanie (dla ochrony głowy przed przegrzaniem na skórze głowy zachowały się włosy) oraz dostęp do większego oddziaływania wiatru. Jednak mimo że termoregulacja jest ważnym aspektem przetrwania wielu gatunków (magazynowanie tłuszczu, dyszenie, estywacja, hibernacja itp.), nie wszystkie zwierzęta stały się dwunożne, aby kontrolować temperaturę ciała. Zatem i ta hipoteza nie dostarczyła pełnego uzasadnienia, dlaczego ludzie byli jedynym gatunkiem, który przyjął tę pozycję ciała.
Pomiędzy wymienionymi modelami i teoriami nie odnotowano liniowych zależności, lecz możliwe, że przenikały się wzajemnie i dwunożność stanowi swego rodzaju wypadkową wielu różnych czynników.