Blockchain jako innowacja systemowa - ebook
Blockchain jako innowacja systemowa - ebook
Technologia rozproszonego rejestru (blockchain) to jedna z największych innowacji w gospodarce cyfrowej. Oznacza przekształcenie „internetu informacji” w „internet wartości”, umożliwiając wymianę wartości w środowisku cyfrowym i eliminując pośredników. W połączeniu z Cloud Computing oraz Big Data technologia blockchain sprzyja tworzeniu zupełnie nowych modeli biznesowych. Najbardziej spektakularne zastosowania blockchain znajduje obecnie w sektorze finansowym, np. na rynku kryptowalut czy na rynku finansowym (tokenizacja). Nie ulega wątpliwości, że technologia ta zmieni całkowicie bankowość i generalnie usługi finansowe. Mariaż gospodarki kognitywnej, rozwiązań mobilnych, FinTech, kryptowalut oraz blockchain oznacza powstanie radykalnie nowych modeli biznesowych w sektorze finansowym. Podczas gdy najbardziej innowacyjne firmy wykorzystają tę szansę, dla innych będzie to wyrok śmierci. Książka jest pionierska na polskim rynku wydawniczym ze względu na jej aktualność oraz szeroki zakres omawianych zagadnień. To jest „gorąca” książka na „gorący” temat.
***
Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer – profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Zarządzania). Wykładowca i ekspert z zakresu bankowości i prawa bankowego, polityki i prawa konkurencji, prawnych i ekonomicznych zagadnień e-biznesu, prawa nowych technologii oraz ekonomicznej analizy prawa i oceny skutków regulacji. Współpracuje z Consumer Finance Network (European Credit Research Institute), European Consumer Debt Network, European Coalition for Responsible Credit, European Financial Inclusion Network. Członek European Association of Law and Economics. Wykładał jako Visiting Professor na uniwersytetach niemieckich, kierował polską grupą badawczą European Network for Better Regulation – VI Program Ramowy UE. Autor ponad 200 publikacji naukowych i licznych ekspertyz dla naczelnych organów państwa, rządu, UOKiK, UKIE, ZBP, KPF i SKEF. Autor wielu książek, w tym książki „Nowe technologie a sektor finansowy. FinTech jako szansa i zagrożenie” (Poltext 2017).
Spis treści
Wykaz i objaśnienia skrótów
Wprowadzenie
1. Technologia rozproszonego rejestru (blockchain) – kontekst instytucjonalny
1.1. Problem globalnej regulacji internetu
1.2. Artefakty technologiczne jako narzędzie regulacji
1.3. Artefakty technologiczne a interesy polityczne
1.4. W kierunku cyfrowych modeli biznesowych
1.5. Nowe technologie a koszty transakcyjne
1.6. Czynniki i bariery adaptacji prawa do świata cyfrowego
1.7. Regulacja jako software
1.8. FinTech – bigtech a technologia blockchain
1.9. FinTechy a bankowość cienia. Konkurencja w kontekście regulacji
2. Technologia rozproszonego rejestru (blockchain) – stan obecny i perspektywy rozwojowe
2.1. Koncepcja blockchain
2.2. Blockchain – problemy definicyjne
2.3. Mechanizm działania blockchain
2.4. Blockchain a Big Data i cloud computing
2.5. Historia internetu a blockchain
2.6. Blockchain – problemy regulacji
2.7. Blockchain – Hyperledger i Ethereum
2.8. Ethereum a Ethereum Classic. Czy realne jest zagrożenie manipulacją i oszustwem?
2.9. Czy istnieje realne zagrożenie atakiem na giełdy kryptowalut?
2.10. Inteligentne kontrakty
2.11. Zdecentralizowane autonomiczne organizacje (DAO)
2.12. Sztuczna inteligencja
2.13. Internet rzeczy
3. Technologia rozproszonego rejestru (blockchain) – otoczenie regulacyjne
3.1. Blockchain a ochrona prywatności
3.2. Niespójność blockchain z regulacją – zagrożenie dla konsumenta
3.3. Cyberbezpieczeństwo a ochrona prywatności i konsumenta
3.4. Nowe zagrożenia i szanse dotyczące cyberbezpieczeństwa
3.5. Cyberbezpieczeństwo – kluczowe kierunki badań
3.6. Blockchain i „zarządzanie algorytmiczne” a prawo konkurencji
3.7. Cyfryzacja detalicznych usług finansowych – kluczowe problemy prawne
4. Kierunki zastosowań DLT blockchain na rynkach finansowych
4.1. Korzyści zastosowań blockchain na rynkach finansowych
4.2. Blockchain – przykłady zastosowań w sektorze finansowym
4.3. Blockchain a kryptowaluty
4.4. Banki centralne a problem kryptowalut
4.5. Blockchain a systemy płatności
4.6. Blockchain – VISA B2B Connect
4.7. Implementacja „trwałego nośnika” w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), w AliorBank i PKO BP we współpracy z Krajową Izbą Rozliczeniową (KIR)
4.8. Blockchain a infrastruktura rynku finansowego
4.9. Blockchain a sektor ubezpieczeń
4.10. Blockchain a rynek kapitałowy
4.11. Crowdfunding jako przesłanka rozwoju ICO
4.12. Initial Coin Offerings (ICO)
4.13. ICO – kierunki regulacji
4.14. Neufund Initial Capital Building Mechanism
4.15. Blockchain w KDPW – e-Voting
5. Kierunki zastosowań DLT blockchain poza sektorem finansowym
5.1. Przykłady zastosowań poza sektorem finansowym
5.2. Przykłady zastosowania w systemie opieki zdrowotnej
5.3. Blockchain a logistyka i łańcuch dostaw
5.4. Blockchain a sektor publiczny
5.5. Blockchain a sektor telekomunikacji
5.6. Blockchain – zarządzanie prawami autorskimi
5.7. Przykład systemów zarządzania prawami cyfrowymi
5.8. Blockchain a zarządzanie w przedsiębiorstwie
5.9. Tokenizacja przedsiębiorstwa
Zakończenie
Bibliografia
| Kategoria: | Bankowość i Finanse |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8175-074-5 |
| Rozmiar pliku: | 2,7 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
AI (Artificial Intelligence) – sztuczna inteligencja. To coś więcej niż systemy eksperckie, które służą fachową wiedzą, wspomagając proces decyzyjny. To automaty uczące się na podstawie dotychczasowych doświadczeń i warunków otoczenia (machine learning).
AML (Anti-Money Laundering) – dyrektywa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.
BaFin (Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht) – niemiecki urząd nadzoru nad rynkiem finansowym.
DAO (Decentralized Autonomous Organizations) – zdecentralizowana organizacja autonomiczna i inteligentna umowa lub raczej zbiór inteligentnych umów, który działa na podstawie pewnych informacji wprowadzanych zgodnie z decyzjami opartymi na algorytmach. DAO jako nazwa projektu osiągnęła pewną popularność, gdy została stworzona podobnie do funduszu przyciągającego środki. Inwestorzy mogli zgodnie z określoną strukturą zarządzania (głosowania) decydować, w których projektach i w jakim stopniu należy zainwestować środki. DAO działają na zasadzie technologii blockchain i są złożonymi formami inteligentnych kontraktów. Organizacja taka reprezentowana jest przez program komputerowy, działalność jej oparta jest na kodzie, co sprawia, że cechuje ją przejrzystość, niezależność od państwa, a udziałowcy kontrolują jej sposób funkcjonowania.
DApp (decentralized application) – zdecentralizowane aplikacje w systemie Ethereum.
DLT (Distributed Ledger Technology) – technologia rozproszonych rejestrów. Innowacyjna forma organizacji baz danych. Istnieją różne systemy rejestrów rozproszonych, np. blockchain (publiczny lub prywatny), Bitcoin używa DLT publicznego, ponieważ gdyby wykorzystywał DLT prywatny, wtedy do danych mieliby dostęp tylko wybrani użytkownicy. Różnicą między otwartym (non-permissioned) a ograniczonym (permissioned) DLT jest weryfikacja transakcji. W ograniczonym DLT transakcje może zweryfikować konkretne grono użytkowników, natomiast otwarty DLT pozwala wszystkim weryfikować transakcje.
ETH (Ethereum) – platforma blockchainowa i kryptowalutowa, która pozostała po wyodrębnieniu się z Ethereum części użytkowników. Secesji dokonano przez tzw. hard fork, który z definicji oznacza wprowadzenie w protokole blockchain takich zmian, które czynią nieprawidłowe transakcje prawidłowymi albo na odwrót – cofają transakcje, które były prawidłowe. W przypadku Ethereum i DAO hard fork oznaczał odebranie kryptowaluty ether przejętej przez znalazcę luki w systemie – mimo że błąd leżał po stronie aplikacji DAO, a nie samego Ethereum. Tym samym Ethereum Foundation złamało niepisaną zasadę nieodwracalności transakcji. Część społeczności skupionej wokół platformy nie zgodziła się na takie rozwiązanie sprawy. Uznali oni, że to właśnie wbrew zasadom dotyczącom kryptowalut i postanowili wspierać „stary łańcuch” Ethereum, bez uznania hard fork. W efekcie Ethereum podzieliło się na dwa łańcuchy:
- Ethereum Classic (ETC) – stary, uznający incydent z aplikacji DAO,
- Ethereum (ETH) – nowy, po hard fork, cały czas zarządzany przez Ethereum Foundation.
FCA (Financial Conduct Authority) – brytyjski organ ochrony konsumenta na rynku finansowym.
FinTech (Financial Technology) – sektor gospodarki obejmujący przedsiębiorstwa technologiczne operujące w branży finansowej. Firmy określane mianem FinTechów świadczą cyfrowe usługi finansowe za pośrednictwem internetu.
ICO (Initial Coin Offerings) – pojęcie podobne do IPO (Initial Public Offering – Pierwsza Oferta Publiczna). W przypadku ICO jednak nie kupujemy akcji projektu, a dedykowane mu wirtualne pieniądze lub oparte na nich aktywa (tokeny).
IoT (Internet of Things) – internet rzeczy – koncepcja, zgodnie z którą możliwe do zidentyfikowania przedmioty mogą gromadzić, przetwarzać lub wymieniać dane za pośrednictwem internetu, jak również komunikować się z ich dysponentem oraz między sobą. Do tego typu przedmiotów zaliczają się m.in. urządzenia gospodarstwa domowego, artykuły oświetleniowe i grzewcze, urządzenia mobilne, pojazdy, wyposażone w różnego rodzaju sensory czy aplikacje itp.
KNF – Komisja Nadzoru Finansowego.
PoS (proof of stake) – dowód stawki – jest to forma kopania kryptowalut, która opiera się przede wszystkim na wynagradzaniu użytkownika za sam fakt posiadania przez niego pracującej waluty w portfelu, a nie na rzeczywistym kopaniu i wykorzystywaniu pełnej mocy obliczeniowej procesora oraz karty graficznej. Z tego też powodu metoda PoS znacznie mniej obciąża jednostkę komputera, co wpływa na znacznie mniejsze zapotrzebowanie na energię elektryczną, a w konsekwencji stosunkowo niewielkie opłaty za prąd.
PoW (proof of work) – dowód pracy algorytm konsensusu w sieci Blockchain, który służy do potwierdzania transakcji i tworzenia nowych bloków w łańcuchu. Dzięki PoW górnicy kopiący kryptowalutę konkurują ze sobą, aby zakończyć transakcje w sieci i uzyskać nagrodę w formie kryptowaluty. Każdy blok ma generowany specjalny hash. Dzięki temu każdy blok zostaje „podpisany” i zmiana jego treści bez zmiany treści innych bloków nie jest możliwa.
RODO – rozporządzenie UE o ochronie danych osobowych.Wprowadzenie
Można zaryzykować twierdzenie, że technologia rozproszonego rejestru (blockchain) jest jedną z największych innowacji w gospodarce cyfrowej. Potencjał blockchain polega przede wszystkim na umożliwieniu wymiany wartości w środowisku cyfrowym oraz eliminacji z tego procesu pośredników. Blockchain – to wyzwanie dla regulacji. Technologia ta (zwłaszcza tzw. publiczne otwarte blockchains) ma potencjał dokonania głębokich zmian w modelach biznesowych oraz strukturach społecznych.
Technologia rozproszonego rejestru sprzyja przekształcaniu „internetu informacji” w „internet wartości”. Mimo wątpliwości prawnych technologia rozproszonego rejestru ma wiele zastosowań praktycznych, których liczba stale rośnie, zwłaszcza na rynku finansowym. W centrum dyskusji jest zagadnienie substytucji prawa przez oprogramowanie komputerowe. Software nie tylko wspomaga regulację, lecz także może ją w pewnej mierze zastąpić. Software wstępuje zatem w miejsce prawa, zapewniając nawet większą skuteczność niż normy prawne. Rezygnacja z pośrednictwa – największy atut blockchain – podważa pozytywne oceny istniejących regulacji. Przez odcięcie pośredników, takich jak operatorzy dużych sieci i międzynarodowe korporacje, blockchain może zakłócić zdolność władz publicznych do nadzorowania działalności w bankowości, handlu i innych ważnych obszarach. Należy jasno powiedzieć, że technologii nie można wykorzystać efektywnie bez przyjęcia nowych zasad i nowego podejścia do myślenia o prawie.
Przykładem transferu wartości ekonomicznej jest zastosowanie blockchain na rynku kryptowalut czy na rynku kapitałowym (tokenizacja). Samoregulacja oraz automatyczna kontrola gwarantowana przez software (selfexecuting) umożliwia eliminację pośrednictwa, obniżkę kosztów transakcyjnych, rozwiązanie problemu agencji (principal – agent theory), a także zdepersonalizowanego zaufania, które nie musi się wiązać z badaniem standingu konkretnego podmiotu – określanego także mianem „zaufania bez zaufania”.
Wraz ze wzrostem skali i wpływu aplikacji blockchain, ich przyjęcie będzie wymagać znacznych zmian instytucjonalnych, które niektórzy przedstawiają jako drogę do prawdziwej wolności i niezależności od państwa. Wirtualna społeczność ma silny, emocjonalny ładunek wolnościowy, skierowany przeciwko establishmentowi, rządom i bankom, co pod wieloma względami jest podobne do kultury wolnego oprogramowania, z jej silnymi wartościami liberalnymi. Problematyka ta wymaga zatem – zdaniem autora – badań interdyscyplinarnych z pogranicza ekonomii, prawa i zarządzania, gdyż wąskie, techniczne podejście nie daje szans na systemowe ujęcie tej nowej, trudnej i niezwykle złożonej problematyki.Por. R.H. Weber, Elements of Legal Framework for Cyberspace oraz Ch. Kaufmann, Multistakeholder Participation in Cyberspace, „Swiss Review of International and European Law” Vol. 26, No. 2/2016; por. też: R.H. Weber, The Role of Law in Constituting Financial Markets, „Journal of International Banking Law and Regulation” Nr 6/2017; R. Schütz, Regulierung in der digitalen Medienwelt. Fünf aktuelle Herausforderungen, „Multimedia und Recht” Nr 1/2018.
„Control is then no longer based on „I am allowed”, „I am not allowed”, I should”, which are the typical requirements for the way law works, meaning that no autonomous decision is made about rule compliance. Rather, compliance is achieved directly by limiting the actual „I can”. Such rules are self-executing”. Por. W. Hoffmann-Riem, Verhaltenssteuerung durch Algorithmen – Eine Herausforderung für das Recht, „Archiv des Öffentlichen Rechts” No. 1/2007, s. 42.
Por. M. Korotana, The Emergence of Regulation: Market Failure, Subversion of Justice and Inadequacy of Private Law, „European Business Law Review” Vol. 28, No. 1/2017.
Por. E.L. Talley, Is the Future of Law a Driverless Car? Assessing How the Data Analytics Revolution will Transform Legal Practice, „Journal of Institutional and Theoretical Economics” Vol. 174, No. 1/2018.
Por. J.J. Rachlinski, The Politics of Legal Empirics: Do Political Attitudes Predict the Results of Empirical Legal Scholarship?, „Journal of Institutional and Theoretical Economics” Vol. 174, No. 1/2018; Ch. Engel Empirical Method for the Law, „Journal of Institutional and Theoretical Economics” Vol. 174, No. 1/2018.
Por. M. Mikkel Munkøe, Regulating the European Sharing Economy: State of Play and Challenges, „Intereconomics” No. 1/2017.
Por. R.H. Weber, jw.
Por. P. Bull, Digitale Grundrechte für Europa, „Recht und Politik” No. 1/2017; E.R. Zivier, Abschaffung des Bargeldes?, „Recht und Politik” No. 2/2017.
W. Hoffmann-Riem, jw., por. też V. Bernau, Haben Maschinen eine Moral?, „Wirtschaftswoche” 30.06.2017.
Por. M. Husovec, L. van Dongen, Website Blocking, Injunctions and Beyond: View on Harmonization from the Netherlands, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht Int.” No. 7/2017.
Por. A. Poruese, O. Gough, J. Tanega, The principle of legal certainty as a principle of economic efficiency, „European Journal of Law and Economics” No. 8/2017.
Por. H.W. Micklitz, D. Patterson, From the Nation State to the Market: The Evolution of EU Private Law, European Regulatory Private Law Project (ERPL-02), EUI Working Paper Law 2012/15, Florence 2012, http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/22415/LAW_2012_15_ERPL_02.pdf?sequence=1
Por. B. Gsell, Der europäische Richtlinienvorschlag zu bestimmten vertragsrechtlichen Aspekten der Bereitstellung digitaler Inhalte, „Zeitschrift für Urheber- und Medienrecht” Nr 2/2018; M. Grünberger, Verträge über digitale Inhalte – überblick und Auswirkungen auf das Urheberrecht, „Zeitschrift für Urheber- und Medienrecht” Nr 2/2018.
Por. L. Lessig, Code is Law. On Liberty in Cyberspace, „Harvard Magazine” March-April 2015, http://socialmachines.media.mit.edu/wp-content/uploads/sites/27/2015/03/Code-is-Law-Harvard-Magazine-Jan-Feb-2000.pdf; L. Lessig, Code 2.0, Perseus Group, New York 2006, http://codev2.cc/download+remix/Lessig-Codev2.pdf
Por. M.H. Dahm, E. Walther, Digitale Neuerfindung: Einflūsse auf Unternehmen und deren Geschäftsmodelle, „Zeitschrift fūr Corporate Governance” Nr 6/2017.
Por. R. Towse, Ch. Handke (Eds.), Handbook of the Digital Creative Economy, Edward Elgar, Cheltenton 2013; G. Madden, R. Cooper (Eds.), The Economics of Digital Markets, Edward Elgar, Cheltenton 2009; M. Peitz, J. Waldfogel (Eds.), The Oxford Handbook of the Digital Economy, Oxford University Press, Oxford 2012; A. Dolgin, Manifesto of the New Economy. Institutions and Business Models of the Digital Society, Springer, Heidelberg 2012.
T.M. Egyedi, K. Blind (Eds.), The Dynamics of Standards, Edward Elgar, Cheltenton 2008; Kapitel 5: Digitale Märkte. Sharing Economy und Fintechs, a także: Wettbewerbspolitik. Herausforderung: digitale Märkte, Monopolkommission, Sondergutachten 68, Baden-Baden 2015; Kapitel 2: Ökonomische Besonderheiten von, Internetmärkten. Wettbewerb 2016, Monopolkommission, Hauptgutachten, Nomos, Baden-Baden 2016.
Por. W. Nowiński, M. Kozma, How Can Blockchain Technology Disrupt the Existing Business Models?, https://www.researchgate.net/profile/Witold_Nowinski/publication/319911238_How_Can_Blockchain_Technology_Disrupt_the_Existing_Business_Models/links/59c138d8aca272295a09a297/How-Can-Blockchain-Technology-Disrupt-the-Existing-Business-Models.pdf; S. Göß, Blockchain – or how a technology creates business models, https://blog.energybrainpool.com/en/blockchain-or-how-a-technology-creates-business-models/; A. Bao, Building an International Business Model on Blockchain, https://www.eastwestbank.com/ReachFurther/News/Article/Building-an-International-Business-Model-on-Blockchain; F. Holotiuk, F. Pisani, J. Moormann, The Impact of Blockchain Technology on Business Models in the Payments Industry, https://www.wi2017.ch/images/wi2017-0263.pdf; T. Steinberger, R. Schwarz, S. Maznic, Blockchain: From disruption to new business models, https://www.powerengineeringint.com/articles/2018/05/blockchain-from-disruption-to-new-business-models.html; J. Potts, Blockchain: A catalyst for new business models, https://www.theaustralian.com.au/business/technology/blockchain-a-catalyst-for-new-business-
models/news-story/877e81ef8ba2c95a9153f152c224dae3
Por. M.E. Peck, Do You Need a Blockchain?, https://spectrum.ieee.org/computing/networks/do-you-need-a-blockchain; K. Wüst, A. Gervais, Do you need a Blockchain?, https://eprint.iacr.org/2017/375.pdf ; D. Gerard, Do you need a Blockchain? Probably less than Wüst and Gervais think you do, https://davidgerard.co.uk/blockchain/2018/02/10/do-you-need-a-blockchain-probably-less-than-wust-and-gervais-think-you-do/; D. Cardinal, How to Tell if You Should Use Blockchain in Your Application, https://www.extremetech.com/extreme/265480-tell-use-blockchain-application, When do you need blockchain? Decision models https://medium.com/@sbmeunier/when-do-you-need-blockchain-decision-models-a5c40e7c9ba1; G. Greenspan, Do you really need a blockchain for that?, https://coincenter.org/entry/do-you-really-need-a-blockchain-for-that; No, You Probably Don’t Need a Blockchain, http://ashtonkemerling.com/blog/2018/02/21/no-you-probably-dont-need-a-blockchain/; Firms need business model change, not blockchain, https://medium.com/@RobinsonBenP/firms-need-business-model-change-not-blockchain-bc8b0b2466bb
Por. The 15^(th) Annual STOREP Conference, Whatever Has Happened to Political Economy? Transaction costs in the digital era, Università di Genova, June 28–30, 2018.
Por. A. Burt, The law is adapting to a software-driven world, https://www.ft.com/content/446df3e8-10af-11e7-a88c-50ba212dce4d
Por. Code is Law and the Quest for Justice, https://ethereumclassic.github.io/blog/2016-09-09-code-is-law/
Por. P. de Filippi, Blockchain and the Law. The Rule of Code, Harvard University Press, Cambridge Mass. 2018.
Tamże.
Por. G. Noto la Diega, Against the Dehumanisation of Decision-Making – Algorithmic Decisions at the Crossroads of Intellectual Property, Data Protection, and Freedom of Information, „Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law” No. 1/2018, https://www.jipitec.eu/issues/jipitec-9-1-2018/4677/JIPITEC_9_1_2018_3-34
Tamże.
Por. K. Chagal-Feferkorn, The Reasonable Algorithm, „Journal of Law, Technology&Policy” No. 1/2018, http://illinoisjltp.com/journal/wp-content/uploads/2018/04/Chagal-Feferkorn.pdf
