Facebook - konwersja
Czytaj fragment
Pobierz fragment

Budowanie świata. Wokół twórczości Tomasza Mańkowskiego - ebook

Wydawnictwo:
Data wydania:
12 grudnia 2022
Format ebooka:
EPUB
Format EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie. Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
, MOBI
Format MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu. Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
(2w1)
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
45,00

Budowanie świata. Wokół twórczości Tomasza Mańkowskiego - ebook

Michał Wiśniewski w książce „Budowanie świata. Wokół twórczości Tomasza Mańkowskiego” nakreślił niezwykłe dzieje bohatera na tle losów polskiej architektury, wyjątkowo skomplikowanych ze względu na polityczną historię naszego kraju.

Historia Tomasza Mańkowskiego to alternatywna historia polskiej architektury, która zdarzyła się naprawdę. Zaczynał w Krakowie w epoce Nowej Huty, ale ominął go socrealizm. Uczył architektury mieszkaniowej, lecz nie budował blokowisk, ale wręcz promował domki jednorodzinne. Był zza żelaznej kurtyny, ale studiował u Louisa Kahna. Wcześnie odkrył postmodernizm, ale nigdy nie wyrzekł się modernizmu. A kiedy upadł PRL i wszyscy rzucili się w biznes, zaprosił przyjaciół z Polski i zagranicy do projektu eksperymentalnego ośrodka opiekuńczego – Wioski Dziecięcej. Fascynujący dorobek i postawa twórcy, który w każdych okolicznościach tworzył architekturę głęboko humanistyczną i najlepszą możliwą w danych warunkach.

Grzegorz Piątek

 

[…] wkład [Tomasza Mańkowskiego] w wychowanie pokoleń architektów i znacząca dla polskiej architektury twórczość od lat domagały się podsumowania i rzetelnej prezentacji. Ponadto ja i wielu współpracowników oraz wychowanków Profesora nie wiedzieliśmy o Nim wszystkiego. Tę lukę wypełnia znakomita książka pióra Michała Wiśniewskiego, systematyzująca zawodowe dokonania Tomasza Mańkowskiego, uzupełniona doskonałym wstępem prof. Jacka Purchli oraz przejmującą relacją córki Profesora Ewy Mańkowskiej-Grin i jej męża Irka Grina, odsłaniającą tragiczne losy rodziny Eibenschützów. W czasie II wojny światowej uległ bowiem całkowitej zagładzie świat młodości Profesora, a on sam, cudem przeżywszy, stracił większość swojej rodziny i szkolnych przyjaciół.

Gorąco polecam tę ważną historycznie i poruszającą publikację.

Krzysztof Ingarden

 

Spis treści

Karta re­dak­cyjna

Przed­mowa.Ja­cek Pur­chla – Ar­chi­tekt w po­szu­ki­wa­niu wol­no­ści
Ar­chi­tek­tura Kra­kowa jako nie­znana kra­ina
Po­li­tech­nika Kra­kow­ska
Ar­chi­tek­tura cza­sów od­wilży
Stany Zjed­no­czone
Mia­steczko Stu­denc­kie AGH
Irak
Post­mo­der­nizm
Opus ma­gnum
Po­sło­wie.Ewa Mań­kow­ska-Grin, Irek Grin – Ostatni Mo­hi­ka­nin

Bi­blio­gra­fia
Pro­jekty i re­ali­za­cje

Kategoria: Biografie
Zabezpieczenie: Watermark
Watermark
Watermarkowanie polega na znakowaniu plików wewnątrz treści, dzięki czemu możliwe jest rozpoznanie unikatowej licencji transakcyjnej Użytkownika. E-książki zabezpieczone watermarkiem można odczytywać na wszystkich urządzeniach odtwarzających wybrany format (czytniki, tablety, smartfony). Nie ma również ograniczeń liczby licencji oraz istnieje możliwość swobodnego przenoszenia plików między urządzeniami. Pliki z watermarkiem są kompatybilne z popularnymi programami do odczytywania ebooków, jak np. Calibre oraz aplikacjami na urządzenia mobilne na takie platformy jak iOS oraz Android.
ISBN: 9788363464578
Rozmiar pliku: 8,8 MB

FRAGMENT KSIĄŻKI

Ja­cek Pur­chla

Ar­chi­tekt w po­szu­ki­wa­niu wol­no­ści

„Szkoła kra­kow­ska” w dzie­jach ar­chi­tek­tury pol­skiej XX wieku ko­ja­rzy się przede wszyst­kim z trium­fem jej przed­sta­wi­cieli na Mię­dzy­na­ro­do­wej Wy­sta­wie No­wo­cze­snych Sztuk De­ko­ra­cyj­nych i Prze­my­sło­wych w Pa­ryżu w 1925 roku. Suk­ces pa­ry­ski sym­bo­li­zuje nie tylko kul­mi­na­cję ar­ty­stycz­nego roz­woju „szkoły kra­kow­skiej”, ale i ze­nit po­nad­lo­kal­nego od­dzia­ły­wa­nia miej­sco­wego śro­do­wi­ska ar­chi­tek­to­nicz­nego. Ni­gdy wcze­śniej, ale także ni­gdy póź­niej, kra­kow­scy ar­chi­tekci nie od­nie­śli tylu pre­sti­żo­wych suk­ce­sów poza swoim ro­dzin­nym mia­stem. Rów­no­cze­śnie wy­bitni przed­sta­wi­ciele ów­cze­snego śro­do­wi­ska ar­chi­tek­tury po­zo­sta­wili w okre­sie mię­dzy­wo­jen­nym trwały ślad w prze­strzeni Kra­kowa, po­szu­ku­jąc wła­snej toż­sa­mo­ści na­ro­do­wej po­przez roz­wi­ja­nie form de­ko­ra­cyj­nych i ich mo­der­ni­styczną sty­li­za­cję. Nie przy­pad­kiem więc ten ważny roz­dział hi­sto­rii ar­chi­tek­tury pol­skiej jest już do­brze roz­po­znany i opra­co­wany.

Książka Mi­chała Wi­śniew­skiego Bu­do­wa­nie świata. Wo­kół twór­czo­ści To­ma­sza Mań­kow­skiego otwiera przed nami zu­peł­nie nową per­spek­tywę na dzieje kra­kow­skiego śro­do­wi­ska ar­chi­tek­to­nicz­nego w XX wieku. Uro­dzony w rok po pa­ry­skim trium­fie „szkoły kra­kow­skiej” To­masz Mań­kow­ski to wy­bitny przed­sta­wi­ciel śro­do­wi­ska ar­chi­tek­tów sku­pio­nych od lat pięć­dzie­sią­tych XX wieku wo­kół Po­li­tech­niki Kra­kow­skiej. Uczeń Jó­zefa Ga­łę­zow­skiego i Adolfa Szyszko-Bo­hu­sza, kla­sy­ków „szkoły kra­kow­skiej”, przez pół wieku współ­two­rzył nową szkołę kra­kow­skiej ar­chi­tek­tury. Prze­łom po­li­tyczny Paź­dzier­nika 1956 ozna­czał ko­niec krót­kiej hi­sto­rii pol­skiego so­cre­ali­zmu i przy­niósł w Kra­ko­wie spóź­niony po­wiew ar­chi­tek­tury funk­cjo­nal­nej. Dla To­ma­sza Mań­kow­skiego był to po­czą­tek drogi do wol­no­ści two­rze­nia i wol­no­ści w po­szu­ki­wa­niu no­wo­cze­snego ję­zyka ar­chi­tek­tury.

Dla for­ma­cji in­te­lek­tu­al­nej i bu­do­wa­nia warsz­tatu mło­dego ar­chi­tekta za­sad­ni­czą rolę ode­grała nie tylko współ­praca na kra­kow­skiej Po­li­tech­nice z Ju­liu­szem Żó­raw­skim – apo­sto­łem war­szaw­skiego funk­cjo­na­li­zmu lat trzy­dzie­stych – ale także po­byt na prze­ło­mie lat 1961 i 1962 w fi­la­del­fij­skiej pra­cowni Lo­uisa Kahna. Już sam fakt wy­rwa­nia się z sza­rej go­muł­kow­skiej rze­czy­wi­sto­ści na pre­sti­żowe sty­pen­dium na Uni­wer­sy­te­cie Pen­syl­wa­nii był w ów­cze­snych re­aliach po­li­tycz­nych pre­ce­den­sem. Staż pod opieką pa­pieża ame­ry­kań­skiego mo­der­ni­zmu otwie­rał przed mło­dym kra­kow­skim ar­chi­tek­tem nie­zwy­kły ho­ry­zont na jego dro­dze do wol­no­ści w kre­acji prze­strzeni. Po­zo­sta­wił też trwały ślad w pod­ję­tych przez niego po­szu­ki­wa­niach wła­snego ję­zyka ar­chi­tek­to­nicz­nego wy­razu. Jak traf­nie za­uważa Mi­chał Wi­śniew­ski, tym, co „łą­czyło pro­jekty To­ma­sza Mań­kow­skiego i stało się szybko zna­kiem roz­po­znaw­czym ar­chi­tekta, było ści­słe pod­po­rząd­ko­wa­nie lo­giki prac geo­me­trii, czy­stym for­mom pod­sta­wo­wych fi­gur jak kwa­drat lub koło oraz umie­jęt­ność ope­ro­wa­nia mo­nu­men­talną skalą wy­ra­żaną przy uży­ciu no­wo­cze­snego ję­zyka ar­chi­tek­to­nicz­nego”.

Po­wrót do sto­licy Ma­ło­pol­ski wcze­snych lat sześć­dzie­sią­tych mu­siał sta­no­wić nie lada wy­zwa­nie dla am­bit­nego ar­chi­tekta. Na­rzu­cony Kra­ko­wowi po dru­giej woj­nie świa­to­wej mo­del wzro­stu był za­sad­ni­czo sprzeczny z in­te­re­sami mia­sta. Do­tych­cza­sowe me­cha­ni­zmy har­mo­nij­nego roz­woju za­stą­piono gwał­tow­nym roz­ro­stem opar­tym na ana­chro­nicz­nej już wów­czas mo­no­kul­tu­rze prze­my­słu su­row­co­wego, któ­rej sym­bo­lem stała się Huta im. Le­nina. Pro­wa­dziło to nie­uchron­nie do de­gra­da­cji cy­wi­li­za­cyj­nej, w tym ka­ta­strofy eko­lo­gicz­nej, a w końcu do kry­zysu mia­sta. Lata sześć­dzie­siąte i sie­dem­dzie­siąte przy­nio­sły na­ra­sta­jącą an­ty­no­mię i brak sy­ner­gii po­mię­dzy gi­gan­to­ma­nią eks­ten­syw­nej in­du­stria­li­za­cji a moż­li­wo­ściami har­mo­nij­nego roz­woju Kra­kowa.

W otwar­tej opo­zy­cji – rów­nież w skali urba­ni­stycz­nej – do po­mnika pol­skiego so­cre­ali­zmu, ja­kim była Nowa Huta, po­wsta­wało w la­tach sześć­dzie­sią­tych kra­kow­skie mia­steczko aka­de­mic­kie przy ulicy Pia­stow­skiej. Jego ge­neza zwią­zana jest z ju­bi­le­uszem sześć­set­le­cia Uni­wer­sy­tetu Ja­giel­loń­skiego. Za­pro­jek­to­wane przez ze­spół pod kie­run­kiem To­ma­sza Mań­kow­skiego uznać na­leży za jedną z naj­cie­kaw­szych kon­cep­cji urba­ni­stycz­nych po­wo­jen­nej Pol­ski. Pro­jek­tan­tom udało się stwo­rzyć na kra­kow­skim West En­dzie – w wa­run­kach gwał­tow­nie po­gar­sza­ją­cych się moż­li­wo­ści re­ali­za­cyj­nych – nową dziel­nicę uni­wer­sy­tecką o sto­sun­kowo wy­so­kim stan­dar­dzie ar­chi­tek­to­nicz­nym. Czy­stość formy i jej pod­po­rząd­ko­wa­nie Cor­bu­sie­row­skiej fi­lo­zo­fii roz­pro­szo­nego osie­dla-ogrodu były swo­istym ma­ni­fe­stem wol­no­ści. Kra­kow­skie mia­steczko aka­de­mic­kie stało się szybko waż­nym punk­tem od­nie­sie­nia dla in­nych ośrod­ków uni­wer­sy­tec­kich w Pol­sce, a pro­fe­sor To­masz Mań­kow­ski – uzna­nym w kraju twórcą i au­to­ry­te­tem.

Pro­fe­sor już w la­tach sześć­dzie­sią­tych sku­pił wo­kół sie­bie na Po­li­tech­nice Kra­kow­skiej sporą grupę mło­dych uta­len­to­wa­nych twór­ców. Im­po­nu­jąca li­sta na­zwisk zna­ko­mi­tych współ­cze­snych ar­chi­tek­tów, któ­rzy za­li­czają się w po­czet jego uczniów, mówi dziś sama za sie­bie. To­masz Mań­kow­ski otwie­rał też kra­kow­ską ar­chi­tek­turę po­now­nie na świat. W trud­nym cza­sie prze­ła­my­wał mię­dzy­na­ro­dową izo­la­cję Kra­kowa i jego śro­do­wi­ska ar­chi­tek­to­nicz­nego. Ana­li­zu­jąc z per­spek­tywy hi­sto­rycz­nej do­ro­bek pro­fe­sora Mań­kow­skiego i jego uczniów, trzeba dziś już mó­wić o po­wsta­niu i roz­woju w la­tach sześć­dzie­sią­tych i sie­dem­dzie­sią­tych XX wieku „no­wej szkoły kra­kow­skiej”. To­masz Mań­kow­ski nie tylko po­zo­sta­wił w swoim ro­dzin­nym mie­ście ważne dzieła mo­der­ni­zmu i post­mo­der­ni­zmu, ale i stwo­rzył szkołę, która kształ­to­wała i na­dal kształ­tuje ob­li­cze no­wo­cze­snego Kra­kowa. To także praw­dziwy kon­tra­punkt do trium­fu­ją­cej przed stu laty w Pa­ryżu „szkoły kra­kow­skiej”, ukształ­to­wa­nej jesz­cze w tra­dy­cji Arts & Cra­fts i po­szu­ku­ją­cej wła­snej toż­sa­mo­ści na­ro­do­wej po­przez roz­wi­ja­nie form de­ko­ra­cyj­nych i ich mo­der­ni­styczną sty­li­za­cję. Choć naj­lep­sze lata twór­czo­ści pro­fe­sora To­ma­sza Mań­kow­skiego przy­pa­dły na trudny czas PRL-u, jego dzieła i jego szkoła po­zo­stają wolne od ba­la­stu in­stru­men­ta­li­zo­wa­nia ar­chi­tek­tury dla do­raź­nych po­trzeb po­li­tycz­nych ide­olo­gii. To mo­ralne zwy­cię­stwo Ar­chi­tekta na jego nie­ła­twej dro­dze w po­szu­ki­wa­niu wol­no­ści...

Mi­chał Wi­śniew­ski sta­ran­nie do­ku­men­tuje i traf­nie ana­li­zuje dzieło To­ma­sza Mań­kow­skiego jako ar­chi­tekta. To swo­isty awers książki, która jest owo­cem nie­zwy­kłej tro­ski córki Pro­fe­sora, Ewy Mań­kow­skiej-Grin. Re­wers sta­nowi po­ru­sza­jące po­sło­wie pióra Ewy Mań­kow­skiej-Grin i Irka Grina. Dzięki nim ta nie­zwy­kła książka staje się też waż­nym roz­dzia­łem na­szej kra­kow­skiej kul­tury pa­mięci. Re­wers ujaw­nia tra­giczne losy nie­zwy­kle za­słu­żo­nych dla Pol­ski i pol­skiej kul­tury za­sy­mi­lo­wa­nych ży­dow­skich elit, do któ­rych na­le­żała ro­dzina Eiben­schüt­zów. Młody To­masz zdą­żył być już przed wojną w pol­skiej szkole ofiarą an­ty­se­mi­ty­zmu, a Ho­lo­kaust ozna­czał dla niego utratę nie­mal ca­łego ro­dzin­nego kręgu i więk­szo­ści szkol­nych przy­ja­ciół. Ura­to­wany z Ho­lo­kau­stu To­masz Eiben­schütz po­sta­na­wia po­zo­stać po po­gro­mie kie­lec­kim, w re­aliach od­ra­dza­ją­cego się w po­wo­jen­nej Pol­sce an­ty­se­mi­ty­zmu, przy swoim przy­bra­nym w cza­sie wojny „aryj­skim na­zwi­sku”. Ta dra­ma­tyczna dla na­sto­latka de­cy­zja nie uchroni go w przy­szło­ści przed spek­ta­ku­larną an­ty­se­micką ak­cją skie­ro­waną prze­ciw Pro­fe­so­rowi Po­li­tech­niki w Kra­ko­wie w la­tach sie­dem­dzie­sią­tych. Po prze­czy­ta­niu przej­mu­ją­cej re­la­cji córki Pro­fe­sor jawi się jako ko­lejny kra­kow­ski Aha­swer – ar­chi­tekt Aha­swer XX wieku. A książka pod za­gad­ko­wym ty­tu­łem Bu­do­wa­nie świata. Wo­kół twór­czo­ści To­ma­sza Mań­kow­skiego na­biera głębi. Re­flek­sja nad do­rob­kiem i zna­cze­niem „szkoły kra­kow­skiej” nie może bo­wiem ogra­ni­czać się tylko do czy­stej ana­lizy for­mal­nej two­rzo­nej ar­chi­tek­tury. Los twórcy i hi­sto­ryczny kon­tekst jego dzia­łal­no­ści po­zwa­lają le­piej zro­zu­mieć dy­le­maty i do­ce­nić dzieło To­ma­sza Mań­kow­skiego – Ar­chi­tekta w po­szu­ki­wa­niu wol­no­ści.

Boże Na­ro­dze­nie 2021

Wio­ska Dzie­cięca w Raj­sku k. Oświę­ci­mia, pro­jekt domu, au­tor: To­masz Mań­kow­ski. Źró­dło: „The chair of ho­using in­sti­tute of ar­chi­tec­tu­ral de­sign fa­culty of ar­chi­tec­ture Cra­cow. Uni­ver­sity of tech­no­logy 1963–1993”

To­masz Mań­kow­ski, zdję­cie le­gi­ty­ma­cyjne, lata 90.

------------------------------------------------------------------------

Za­pra­szamy do za­kupu peł­nej wer­sji książki

------------------------------------------------------------------------Spis ilu­stra­cji

+--------------------------------------+--------------------------------------+
| s. 11 | Wio­ska Dzie­cięca w Raj­sku |
| | k. Oświę­ci­mia, pro­jekt domu, |
| | au­tor: To­masz Mań­kow­ski. |
| | Źró­dło: „The chair of ho­using |
| | in­sti­tute of ar­chi­tec­tu­ral |
| | de­sign fa­culty of ar­chi­tec­ture |
| | Cra­cow. Uni­ver­sity of |
| | tech­no­logy 1963–1993” |
+--------------------------------------+--------------------------------------+

Ar­chi­tek­tura Kra­kowa jako nie­znana kra­ina

+--------------------------------------+--------------------------------------+
| s. 12 | To­masz Mań­kow­ski, zdję­cie |
| | le­gi­ty­ma­cyjne, lata 90. |
+--------------------------------------+--------------------------------------+

Zdję­cia i ma­te­riały, przy któ­rych nie po­dano źró­dła, po­cho­dzą ze zbio­rów ro­dziny To­ma­sza Mań­kow­skiego.
mniej..

BESTSELLERY

Kategorie: