Coś zjada bezdomnych - ebook

PROLOG

Coś zjada bezdomnych.

Totalnie bawiło ją to zdanie. Podczas wielu rozmów z mniej wtajemniczonymi mieszkańcami tego tęczowego miasta przekonała się, że ci zwyczajnie nie wierzą w bezdomność.

Bezdomni? Ale w Reykjavíku? Przecież to jest Raj!

Raj. _Paradís_ po islandzku. Zresztą jak ona – _Paradís Friðriksdóttir_. Starzy ją tak nazwali, bo naprawdę wierzyli, że ta wyspa to wszystko, czego im trzeba, podobnie jak ona – ich jedyna córka.

I rzeczywiście, można tu było znaleźć wszystko, co potrzebne. Nawet będąc bezdomnym. I tak, tacy na Islandii istnieją, egzystują, cokolwiek.THE EXISTENCE OF HELL

Coś zjada bezdomnych.

Od tego należałoby zacząć.

Obecność postaci zawartych w relacji może nawiązywać do osób fizycznych.

Niektórych w życiu poznajemy przelotnie, innych widzimy tylko raz i czasem to wystarczy.

Na przykład we śnie może prześladować cię widmo człowieka, którego jeden jedyny raz spotkałeś gdzieś na ścieżce swojego losu – w setkach koszmarów, bo tak zapisał się w Twoim mózgu.

Niech to posłuży za wstęp do historii, w której Coś Zjada Bezdomnych.Na skraju rozpaczy nie ma się już nawet siły umierać.

Nieraz myślą o śmierci ci, którzy łapią życie w wychudzone, żylaste garści. I o życiu, kiedy ich brudne, szorstkie dłonie przed tą śmiercią się opędzają. Chcą umierać tyle, co inni; czasem tylko trochę może mocniej, trochę częściej. Tak jak inni chcą żyć; bez zazdrości – biednych na nią nie stać. Z niestrudzoną werwą, jaka charakteryzuje wszystkich jako tako żywych, pędzą przeze dni i lata jak każdy wokół, wtopieni w zachlapaną błotem szarość ulic wielkich miast.

Pod presją potężnych, rzucających mroczne cienie gmachów, gubią się i odnajdują… albo i nie. Którzy odeszli na zawsze, nigdy nie będą poszukiwani, nie ma komu sięgać ich zatęchłej przeszłości; lepiej wetknąć nos głębiej za kołnierz i razem z innymi nie pamiętać, że tacy w ogóle kiedyś istnieli. Którzy ich znali, i tak mają już na co narzekać i czym się martwić, tyrania dnia powszedniego odbija się na ich swędzących egzemą zmarszczkach. Powyginane biedą i nałogami cielska ich wloką się niesprawnie i kulawo, zamiatając nocne chodniki z cuchnących ludzkimi smrodami odpadów. Królowie między tymi żebrakami to ci, którym starcza jeszcze zębów, coby jeść twarde; ci, którym starcza sił, coby się o swoje prawie nic jeszcze bić, nim wyrwie to kto spod piersi, spod niezdrowo podrygującego serca. A dzieje się tak między nimi, żebrakami, dzieje wszędzie, czy to w porcie, czy to pod samym parlamentem. Nikt nie powstrzymuje deprawacji, nikt nie patrzy, a jeśli – to tylko z boku, z pogardą we wcale nie lepszym duchu. Mija się takich szybko, omija wężowatym łukiem pamięci, nim jadowity, fałszywy uśmiech spełznie z posklejanego rutyną oblicza. Oni na to nie narzekają, już przecież mają na co. Rzadko wysłuchiwani, kiedy milkną, to nie zostaje po nich nawet echo w szumach miasta. Cicho znikają biedni, nieważne, jak głośno żyli.

Świadkowie tych historii, którzy niosą je kiedykolwiek dalej, wyjaśniają niewiele i niejasno; takich się ich poznaje, tacy pozostają gdzieś już zawsze. Przytłoczeni własną historią, inne przełykają z szeroko otwartymi oczami i zasznurowanymi na supeł ustami, wolą milczeć, bo woleliby, żeby i o nich pewne kwestie przemilczano. Zapytani, czemu nie reagowali, uśmiechają się pusto i smutno, ich oczy świecą się wtedy złowrogim blaskiem, a ciężkie od doświadczeń łby obracają się powoli z krzywym grymasem politowania. Czasem niewiele da się zrobić, czasem lepiej nie robić nic. Oni by to zrozumieli, oni, którzy odeszli.

Tak tłumaczył się ten staruszek, dziadek zaginionej dziewczynki, ten, z którym widziano ją po raz ostatni. Im więcej pytań mu zadawano, tym bardziej wszystko zdawało się zagmatwane, poszarpane i skołtunione jak jego stara, tłusta, lepiąca się do brudnej szyi i śmierdzących łachów broda. Brudas zarzekał się, że chce pomóc, ale to, co wypluwała jego jadaczka pomiędzy chrząknięciami i pobekiwaniem, sprawiało nieraz, że chciało się pomyśleć, że ten celowo zwodzi, prowadzi gębą na manowce, jakby coś ukrywał, taił w głębi rozbieganych szaleńczo ślepiów, w ślepo rzucanych kęsach odpowiedzi. Trudno było wyłapać, co z tego było prawdą, czy cokolwiek było, do tego stopnia, że i samo zaginięcie poddano w zwątpienie i aż ktoś sprawdził: rzeczywiście taka istniała. I tyle w temacie zrobiły władze – zarzygani stekiem nieposkładanych, nielepiących się ze sobą zeznań, funkcjonariusze odwiedzili jeszcze parę miejsc, wylizali je służbowym sprzętem z odcisków wszelkich wydzielin przeszłości i rozpłynęli się we mgle kolejnych, coraz już krótszych i chłodniejszych dni. Ale ktoś jeszcze wypytywał staruszka; gdzieś tam – pomiędzy istotami, które darły życie swoje i innych w nieustannej rozpaczy kolejnych ciągów nędzy – znalazł się ktoś, kto wydawał się wyraźnie zainteresowany losami dziada i zaginionej panny. Już to wydawało się niecodzienne, tajemnicze, nawet gdzieś tam – w mętnym dnie bujnej, miejskiej kałuży ludzkich wraków…

Pierwszy raz trafili na nich jakichś parę dni temu, może siedem; naćpani, na rauszu. Zauważyli ich w ostatniej chwili, również naćpanych. Dziad zerwał się ze schodów, spodnie miał zsunięte do kostek. Żylaste, z lekka obwisłe, porośnięte rzadką szczeciną łydki trzęsły się nerwowo, zresztą jak on cały, gotowy chyba rzucić się do ucieczki, chyba prosto na nich – przyszli przecież jedyną drogą. Wszystko działo się szybko, nieproszeni goście przeprosili za zamieszanie i zaczęli się wycofywać, kiedy stary jąkał się bez ładu i składu, trzymając się za pasek od spodni, chyba im się tłumaczył. Wszyscy chcieli trochę prywatności, wszyscy w tym miejscu, w którym każdy z nich był trochę intruzem. Dwójka świeżo przybyłych Niepozornych Narkomanów i ta druga para – telepiący się chorobliwie dziadyga i dziewczyna leżąca obok, na upierdolonych schodach, nieruchoma i bezładna, bardzo jeszcze młoda. Wiele osób się tam schodziło, w takie miejsca – podziemne parkingi, zostawiali tam sporo śladów swojej bytności, w najpopularniejszych, zatęchłych zakamarkach.

To te ślady obwąchiwać będą policjanci, psy na służbie rzekomej sprawiedliwości, jak zwykle ślepe w swych akcjach, zbyt późne w reakcjach, niezdolne do odkryć, które mogłyby mieć jakikolwiek wpływ na serię wydarzeń, o których będzie tu mowa. Ci widzą tylko strzykawki, krew, gówno, papiery, jakieś ubrania i czują smród; który psiur bez półprzepuszczalnego kagańca na mordzie, ten ją rękawem zasłania, jakby się bał, że zabójcze były same te zapachy, jakby widok mógł już takiego otruć. Pospisują przypadkowe przybłędy, odegrają tajemniczych i po wyjściu na świeże powietrze prędko zapomną o smrodzie, a ich zmysły rozpłyną się w kawie, słodyczach, niezdrowej kolacji przed niezdrowym snem, w ich własnych koszmarach codziennej rzeczywistości dwudziestego pierwszego wieku.

Inni widzą tam co innego zgoła, choć niewielu tych innych, a i ich ścieżki nie zawsze się przecinają, tak różnie urywane, nigdy sprawiedliwie. Oni byli tymi innymi, zachowując się zupełnie inaczej w tamtej sytuacji. Chyba inaczej, bo kto wie, jak postąpiliby inni? Wycofali się z pełną kulturą, dwaj Niepozorni Narkomani, jakby nie wypadało przerywać, przecież może ktoś tam ćpał i było zajęte. Tylko czy oni tam ćpali? Czy tylko ćpali? Oni po wyjściu na świeże powietrze nie wsiedli do nagrzanej fury, sami nagrzani i nafurani – oprzytomnieli, przynajmniej w swoim mniemaniu, przy nieswoim raczej papierosie, swojsko palonym, jakby właśnie nie byli świadkami… no właśnie, czego?

Zaczęli o tym dyskutować na tyle żywo, na ile dyskutują ze sobą dryfujące, ludzkie wraki, które zapomniały o śmierci. Pamiętali jednak o zajściu sprzed paru chwil i czuli się z tym źle – coraz gorzej… Niedowierzanie mieszało się w ich bełkotliwych głosach ze snutymi nerwowo domysłami na temat dziada, dziewczyny i takich miejsc. Nie trzeba było oglądać setek horrorów i dreszczowców ani zagłębiać się w stosy kryminałów czy krwawych reportaży, żeby nasuwało się do głowy jedno proste, ale jakże obrzydliwe, trudne do wyplucia słowo – gwałt. I niby było to oczywiste, ale w skopconych łbach mężczyzn rodziły się z kolei wątpliwości – bo jakże tak – w biały dzień, byle gdzie? Tak to właśnie wygląda? Uznali, że tak, kiedy już przystanęli, tak to właśnie wygląda: nie trzeba specjalnych okoliczności, wystarczy parę strzykawek na zaszczanym parkingu, zimne, lepkie od brudu schody, brudne, lepkie ciała starego menela i nieletniej ćpunki.

Nie zaszli daleko, ale wahali się – było do czego wracać? Dzwonić nie chcieli – byli naćpani, zresztą, kto dzwoni. Zresztą nie mieli pewności, co zaszło, zawsze mogli wrócić, cokolwiek miałoby ich tam teraz czekać… Różne lęki jawiły im się w głowie, kiedy zawracali, najgorsze były te przed sobą: swoimi słabościami, głupotą i porywczością. Świat wokół raził zmysły podłą obojętnością, pogoda względnie dopisywała, chociaż było szaro, ludzie wokół parkingu rozmawiali jak zawsze, nawet ich dwójka szła jakby zupełnie rutynowo – taka jest codzienność wielkich miast – luźne rozmowy przechodniów na ulicy, nudne popołudnia z serialami w zaciszach nieciekawych pokoi, strzykawki na parkingach i depczące je dziwadła wrażliwe na światło, a ślepe na krzywdy, które wyrządzają sobie i innym…

Kiedy byli z powrotem, żadna krzywda już się nie działa. Spóźnili się, chyba… na swój sposób. Dziwny był teraz ten sam widok: wszystko tak samo brudne, zatęchłe i obleśne, ale inaczej rażące zmysły – nieprzyjemnie, nie chcieli już tam być, może kiedyś, jak naprawdę nie będzie gdzie pójść, gdzie położyć styrane włóczęgą i trującą chemią kości. Teraz nic tu po nich – zastała ich tylko groźna pustka w miejscu, gdzie natrafili na nadzwyczajną dwójkę. Przybyło tylko tej pustce parę może nowych kropel krwi, nowych strzykawek i innych oznak… życia. Tym razem z ulgą wrócili z betonowych podziemi, problem przestał być ich, można było zignorować zajście i dalej dryfować przez pustotę wieczornych przecznic. Włócząc się z wiatrem i pod wiatr, ci dwaj rozważali jeszcze jednak o tej sprawie, raz ją bagatelizując, żeby zaraz potem z najgłębszym smutkiem i lękiem dostrzec w niej mroki, które pełzają we wszystkich ciemnych miejscach świata i w ludzkich duszach.

Nie dało się przezwyciężyć tych ciemności, ale można było dopytać się tu i tam o starca i dziewczę, tyle jeszcze mogli zrobić. Niewiele to pewnie mogłoby zmienić, pewnie nic; wokół codziennie rzeczywistość dotyka w najokrutniejszy sposób. Przez to nieraz odechciewa się żyć, odechciewa się nawet umierać, w rozpaczy wszystko jest już obojętne, dusza ofiary na zawsze pozostaje pożarta i tylko ciało błąka się po świecie, dopóki wreszcie nie spadnie z zimnych schodów życia w bezkresną ciemność śmierci.ŚWIADECTWA WŁÓCZĘGÓW

Czasem złe wspomnienia tak karmią zmysły swoim niesmakiem, że dłonie i usta same wykręcają się jak do modlitwy w swojej bezsilności.

Każdy szanujący się włóczęga odwiedza pobożne siostry. Można się tam z nimi pomodlić, wedle uznania, i zjeść, wedle potrzeby. Większość je, modlą się głównie siostry, niektórzy się awanturują, takie współtworzą realia. Różne tam osobowości, niektórzy się kojarzą. Warto tam nieraz zajrzeć, żeby zasięgnąć informacji. Nie każdy zasłuży na szczerość ze strony tych typów albo jakąkolwiek odpowiedź, niektórzy mogą co najwyżej splunąć pod nogi natarczywym intruzom, którzy zadają za dużo pytań. Jeśli który ma gorszy dzień, to i konsekwencje wścibstwa mogą być bardziej wzniosłe i można dostać po pysku, nim wielkoduszne zakonnice niewielkiej postury zdążą interweniować. Zdarza się, że ci sami jednego dnia tłuką się na kwaśne jabłka, żeby innym razem, w innych okolicznościach, stanąć za sobą koślawym, szczerbatym, ale brawurowym murem. Niektórzy z nich trzymają się trochę razem, żyjąc jednak głównie sobie i dla siebie – tak łatwiej i bezpieczniej na ulicy. Trwają więc względnie w takich małych wspólnotach, niczym te siostry, które je dokarmiają, a wszystko dopóki nie skłócą ich różnice interesów i własne rojenia i słabości. Czasem ogniwa tego łańcucha pękają, gubiąc się gdzieś w miejskich ciemnościach na zawsze, ostatecznie.

Później chodzą szmery o zemstach, o pojedynkach w półświetle nocnych lamp, o krwawym zażegnywaniu konfliktów. Wszystko to niepotwierdzone, niejasne, prowadzące ku ślepym końcom, bez zadowalających odpowiedzi. W takim klimacie trudno uspokoić myśli, lepiej kalkulować wszystko na chłodno, na mroźnym powietrzu, ze zgrabiałymi dłońmi w głębokich kieszeniach pełnych jedynych skarbów. Lepiej tylko próbować kiwać spokojnie głową, drżącą od nieprzychylnej pogody i odstawienia, i nie dać poznać po rumieńcach i rozbieganych oczach, że sprawy, o które się pyta, rzeczywiście interesują, bo wszyscy zaraz robią się podejrzliwi, zwłaszcza ci starsi, mądrzejsi. Oni coś kojarzyli, podpytani. Ktoś widział taką dwójkę – dziadka z dziewczyną, ktoś ich skądś znał, niby widywano ich już razem.

Do uszu Niepozornych Narkomanów doszły słuchy, że widzieli na parkingu rodzinę, dziadka i wnuczkę. Ktoś rzekł im, że ćpają razem, dwójka bezdomnych spod jednego niegdyś dachu, jednego rodu. Ktoś widział ich wczoraj, razem, więc mężczyźni mogli chyba westchnąć z ulgą. Może tak byłoby rozsądnie, gdyby… pewne kwestie nie wżerały się w świadomość swoją niecodziennością. To, czego świadkami byli ci dwaj, nie wyglądało na typowe „rodzinne ćpanie”, a przywoływanie tego widoku w pamięci mroziło im krew w żyłach, trzęsło ich ciała dreszczami, nijak nie dając spokoju. Po wysłuchaniu świadectw włóczęgów nie poczuli się swobodniej, a przemierzając kolejne przecierane codzienne przez setki stóp szlaki, każdy z nich szukał w twarzach i sylwetkach przechodniów tych konkretnych, które jawiły im się w koszmarnych, paranoicznych wizjach. W stolicy, nawet tak marnej w mieszkańców i biednej w rozrywce, mija się gęby i facjaty wszystkich maści i narodowości: siostry Filipinki, tureckie kebaby, wysuszeni rybacy, którzy byli tu zawsze, oraz wierni i niewierni ze wszystkich wschodów i zachodów Europy i świata. Sporo w tym znajomych, wszyscy tak samo zadowoleni, witają się ciągle utartymi pozdrowieniami, jakby nie mogli wyczytać z twarzy tej dwójki mroku, który osiadł na ich duszach; mroku, który czaił się żywy gdzieś w ścianach głuchych piwnic i parkingów, tuż przecież obok. Tylko bezdomni, którzy usłyszeli ich historię, zaczęli inaczej na nich patrzeć – w dniu, kiedy wyszło na jaw, że dziewczyna z parkingu jednak zaginęła.CO SŁYCHAĆ NA PARKINGU

Usta, które plwają na wiarę, pierwsze dławią się strachem, kiedy wlać w nie niepewność.

Wieści między nędznikami i ulicznikami niosą się szybko, a nie głośno. Ściszone głosy szepczą plotki chętnymi ustami, chciwe uszy chwytają to; zamyślone, tłuste łby podumają nad tym w zamyśleniu, trawiąc informacje, żeby ostatecznie osądzić, że to zwyczajne, że tak się po prostu dzieje. Nie każdemu też się wszystko powtarza, nie każdy tam z każdym trzyma, chociaż wszyscy przecież się znają, miasto nie jest takie duże. Dwójka Niepozornych Narkomanów dostała od swoich pobratymców cynk, że dziewczyna, o którą wypytywali, zaginęła. Co niektórzy z grona ich znajomych zaczęli do tego zasypywać ich pytaniami o wszystko, jakby oni mogli wiedzieć cokolwiek więcej. Nie wiedzieli, ledwo pamiętali facjatę młodej narkomanki. Jedni im wierzyli, drudzy nie, wszyscy za to zaczęli mieć się na baczności, zwłaszcza że do sprawy wmieszały się psy, policja. Wiele okupowanych dotąd miejsc nawiedzały służby porządkowe, o różnych porach; nieszczęśliwców, którzy akurat znaleźli się w złym miejscu i czasie, przeganiano, uprzednio spisując. Wszystkim było to nie w smak, każdy psioczył pod nosem, oglądając się spod byka na boki.

Najbardziej zaciekawieni węszyli, a najintensywniejszy smród podejrzeń bił od bezdomnego dziada, rzekomego dziadka zaginionej. Natrafili na niego przypadkiem, niedaleko alkoholowego, gdzie stał chwiejnie, chroniąc siwe kudły i brodę przed nieustającym deszczem niesionym znad zimnych połaci oceanu. Mordę chcieli mu obić, ale opanowali się. Zdecydowali się przesłuchać – przeliczyli się – dziad nie kontaktował, pokłute świeżo łapy i odór alkoholu tłumaczyły dlaczego. Jeszcze tego samego wieczoru ci sami ludzie postanowili odwiedzić feralny parking, na którym nakryto dziwną parę na nie wiadomo czym. Podekscytowani, podchmieleni i nafaszerowani, który czym mógł, wleźli w wilgotne podziemia głuchego parkingu. Odór, który zawsze panował w takich miejscach, wydawał się mocniejszy, echo stawianych kroków bardziej puste i przejmujące, panujące tam zimno bardziej dotkliwe… Naniesione przez lokalną młodzież malowidła nie upiększały tego miejsca, odrapane, śliskie schody nie zachęcały do pokonywania ich, zużyte igły, obsrane skrawki papieru i wszechobecne ślady krwi oraz zapach moczu kazały zmysłom zawracać, porzucić to niegościnne miejsce. Ale im, menelom, nie było to straszne, nie aż tak, chociaż ściskało ich coś w niemiarowo tętniących, sercowych pompach. Był z nimi jeden z tych dwóch Niepozornych Narkomanów, pokazywał im palcem, gdzie siedziała dwójka, a oni komentowali ściszonymi głosami. Któryś z obecnych był tam wczoraj i powiedział, że w tym samym miejscu spisywała go policja, kiedy próbował ułożyć sobie legowisko do snu. Inny zauważył cierpko, że w sumie nic tu po nich, nikt przecież nie powiedział, że to tu zaginęła ta ćpunka, zresztą widziano ją potem gdzie indziej. Ledwo pogłos jego pogardy przygasł, kiedy drzwi na drugim końcu parkingu trzasnęły z okropnym hukiem. Wszyscy obecni tam aż podskoczyli. Zaczęli też wymieniać się przejętymi spojrzeniami i pytać nawzajem, co to było. Ten sam, który dopiero co podważył sens całej tej eskapady, burknął, że to głupie żarty, na co ktoś roześmiał się histerycznym śmiechem, mrożącym krew w żyłach. Nie był to jednak żaden z włóczęgów, którzy znowu wymienili między sobą spojrzenia – tym razem zupełnie przerażone…SPRAWY DZIWNE I MIEJSCA PRZEKLĘTE

Którzy głodni dowodów, dostawszy je, jakby truciznę na zmysły i serce przyjęli, nie myślą już jak dotychczas, na zawsze dziwactwem dotknięci, zatruci.

W akcie paniki i desperacji popełniać można różne głupstwa, a ludzie, którzy sięgnęli dna, wiedzą to doskonale. Ci zebrani tamtego wieczoru na parkingu zachowali więc spokój, pozorny. Najmłodszy z nich chciał zaraz pobiec do przeciwległych drzwi, ale reszta powstrzymała go, każąc mu siedzieć na dupie i nigdzie się nie ruszać. I tak zamarli wszyscy, nasłuchując. Jedna z parkingowych lamp zaczęła niespokojnie brzęczeć, gdzieś w tle kapała woda – i tyle, zupełna cisza… Można było rzec, iż wtedy także sam czas zwolnił, stanął w miejscu; bezdomni jednak czasu nie mierzyli, dopóki nie zmuszały ich do tego siły wyższe. Z jaką siłą mierzyli się teraz? Niewielka grupka skupiła się bardziej, jakby wszyscy chcieli kisić się teraz we własnym smrodzie oraz w smrodzie parkingowych schodów.

W końcu znowu ktoś rzucił pytanie, co to było. Tym razem jednak nikt nie ośmielił się odpowiedzieć, nikt zresztą nie wiedział. Kiedy pierwszy szok opadł, szum i szelest używanych ubrań, w które obleczeni byli tam obecni, stał się wyraźniejszy, a usta ich wzdychały wreszcie z ulgą, gdy powracali pijanymi zmysłami do nietrzeźwej, względnej normalności. Padła decyzja, żeby stamtąd iść, bo ktoś pewnie robił sobie jaja. Przeciwległe drzwi parkingu pozostały niezbadane – nie wiadomo, kto je zatrzasnął ani kto rżał w tym miejscu tym przejmującym, obłąkanym chichotem. Na zewnątrz atmosfera znowu jakby się oczyściła, jakby tych kilku mężczyzn wróciło właśnie z innego świata, z małego piekła tam na dole, gdzie nieświadomi niczego mieszkańcy okolicy parkują swoje drogie i tanie fury. Chociaż padał wtedy deszcz i większość z nich będzie musiała potem kombinować, gdzie i jak wysuszyć swoje zdobyczne szmaty, wszyscy wydawali się zadowoleni ze zmiany otoczenia i żywo dyskutowali o tym, czego byli świadkami. Dziwna to jednak sprawa i dziwne miejsce, ten parking – tak jednogłośnie orzekli.

– Przeklęte – podsumował jeden z nich, ten sam, który bywał tam częściej i wcześniej napotkał tam parę, z której ostał się jeno bełkotliwy dziadyga.

Najstarszy spośród nich, który siwiznę chował pod puchatą czapką z klapkami na uszy, upomniał go i zabronił żartować z całego zajścia i sił przeklętych. Część mu przytaknęła, ale inni zwątpili, ażeby jakieś moce nieczyste w ogóle brać pod uwagę. Chociaż razem się oni wszyscy trzymali, każdy inaczej życie postrzegał i innych starał się przestrzegać zasad. Ci nawet wątpiący we wszelką wiarę i duchowość poradzili jednak mężczyźnie spasować i temat przeklętych zjawisk i spraw demonicznych porzucić, ale ten nie zgodził się, może po złości. Z uśmiechem na smagłej opalenizną gębie bluzgać zaczął na wszelkie religie świata, a ludzi wierzących i wiernych do robaków porównywać, co lezą ślepo prosto pod buty religijnych zwierzchników i mentalnych guru i przywódców. Z modlitw czczych się śmiał, z kościołów pełnych dewocji, a serc pełnych zepsucia i dewiacji. Na nic go upominali, ten nakręcił się i bluźnił dalej, rażąc uszy i uczucia swoich ziomków. Po którymś upomnieniu, kiedy ostrzegli go, żeby uważał na konsekwencje swych odważnych słów, ten prowokująco rzekł, że nic mu nie jest straszne, że w Boga ni szatana nie wierzy, że wszelkie nadprzyrodzone cuda to bujda, może tylko kosmici gdzieś tam są i czekają na bliższe spotkanie. Na to posypały się wyznania różne dziwne i najdziwniejsze, z żyć ich wzięte, mniej lub bardziej podkoloryzowane; i doszło też do spotkań z duchami i ze zmarłymi. I wspomniał ktoś o zjawie, co po okolicy podobno straszyła, i niejednemu niedowiarkowi się ukazywała – nigdy jednak przy pierwszej próbie. Mężczyzna mówił, że miejsce to zna, że był tam i próbował, ale na próżno. I dodał, że skoro historia głosi, że trzeba kilku do mary podejść, to i on nie ma nic przeciwko, chętnie chciałby zobaczyć ducha, chętny był uwierzyć szczerze. Zarzekał się, że odwiedziłby to miejsce choćby w najmniej dogodnych okolicznościach: w środku nocy, bez światła, sam – bez problemu.

Niedaleko to było od tamtego parkingu, względnie, a i po drodze pod papierosowy, pod którym chcieli wszyscy przysiąść, wymęczeni niecodziennym zajściem. Przeszli się więc pod ten budynek, żeby mu się przyjrzeć. Wieczór był jasny, przestało już padać, tylko zimno doskwierało w przemokniętych butach i kurtkach – wszyscy pociągali nosami. Szary blok wydawał się taki jak inne – szary, stary, brudny, zwyczajny – ciągle był w użytku, nawet wyszedł z niego jakiś grubas, nie zwracając na nich najmniejszej uwagi. Pobudzony wciąż mężczyzna zarzekał się, że pójdzie tam i udowodni im wszystkim, że nie ma czego udowadniać; reszta wzruszała ramionami – byle nie teraz, teraz musieli iść pod papierosowy. Ruszyli więc dalej, porzucając już wszystko, co niewyjaśnione i nienamacalne, żeby niedługo oddać się przyziemnym przyjemnościom – pijaństwu i innym nałogom. Kto mógł, zostawał jak najdłużej, reszta parła donikąd z nadzieją, że prześpi się gdzieś w ciepłym, gdzie nikt nie okradnie czy po prostu nie zabije we śnie… Niepospolite to było towarzystwo – typy bez strachu przed bójką i codziennie walczące o każdy kęs życia, ale drżące nieraz na profanację i obrazę Boga, który zdawał się dawno ich opuścić. Niepozorny ćpun, kiedy to oni wszyscy opuścili już jego, nie spał tej nocy wcale, wiele przy tym myślał o duchu, którego pragnął ujrzeć – nie miał zamiaru odpuścić, ale odłożył ów plan na później, chciał się przygotować…

Kilka dni później dostał od kogoś tabletkę, podobno mocną, chyba na morfinie. Łyknął to i – kiedy już zaczęła działać – uznał, że to będzie ten wieczór. Noc, podczas której spróbuje zobaczyć ducha…

Poprawił sprezentowaną mu przez kumpla czapkę, następnie to samo zrobił z okularami w czarnej oprawce, a potem opuścił parking… inny parking, pod samym ratuszem. Na zewnątrz panował mrok, rozświetlany słabo palącymi się latarniami. Zerknął na zegar na ratuszu – jakieś dwadzieścia minut do północy, akurat. Jeszcze przed chwilą tam, w ścianach podziemi, kończył palić lufę, właśnie mu wchodziło, będzie się przyjemniej spacerowało. O ile zataczanie się w półświadomości można było nazwać spacerowaniem – ten wychudzony typ w przydużych ubraniach sam mógł sprawiać wrażenie jakiegoś dziwadła, mary czy ducha. Wokół jednak nikogo, kto mógłby wziąć go za zjawę, ulice wiały pustkami i oceanicznym, nieprzyjemnym chłodem. Czasem jednak zdawało mu się, że gdzieś kogoś usłyszał, że widział gdzieś czyjś przyczajony cień, czasem z kolei łapał się na tym, że to on sam ze sobą gaworzył, że jego odbicie zza szklanych gablot podążało za nim, nie spuszczając z niego oczu. Raz oblicze to śmiało się, zaraz krzyczało coś wykrzywione grymasem złości, dziwne jak on sam lub bardziej, tak samo jak on zdeterminowane dotrzeć do celu, do z pozoru zwykłego, szarego budynku jak wszystkie wokół.

W drodze zmienny jak tutejsza pogoda, dotarłszy pod betonowy kloc, uspokoił się niczym morze przed sztormem, i poczuł zimno – inne niż to nocne, szczypiące w uszy i kości palców. To zimno ostudzało cały jego dotychczasowy zapał i mroziło mu kończyny, czyniąc je ciężkimi i niechętnymi postępować dalej, do środka. Spojrzał w okna, nigdzie nie paliły się światła, większość pomieszczeń częściowo zasłaniały brudne firanki, żadna z szyb nie była uchylona. Nikt nie powinien tu być, wiedział o tym; stróż wychodził koło jedenastej czy nawet dziesiątej, wcześniej zbierali się tam tylko anonimowi alkoholicy – temu służyła ta betonowa, pozbawiona barwy i smaku, odrapana, kilkupiętrowa buda. Mężczyzna był tam już parokrotnie, z czystej ciekawości, nie na spotkaniach, a żeby sprawdzić pomieszczenia – wiedział, że kilka z nich zawsze pozostaje otwarte: piwnica, składziki, wszystkie korytarze, palarnia i toalety. Przed utorowaniem sobie drzwi wytrychem własnego pomysłu, uśmiechnął się blado do siebie i szepnął:

– Dasz radę! – I zaczął majstrować przy zamku. Poszło łatwo, ostatnio nabrał wprawy. Zaraz nacisnął klamkę i delikatnie pchnął drzwi, które otworzyły się gładko, cicho, bez skrzypienia. W środku panowała niemal zupełna ciemność, zionęło nią. Przeklęte miejsce – pomyślał i aż przeszły go dreszcze, kiedy dotarło do niego, że ma wejść do środka, żeby zobaczyć ducha… Ale wszedł, żałując bardzo mocno, że nie posiadał żadnego telefonu, teraz by się przydał, nie musiałby błądzić w tym mroku jak neptyk. Nie miał pojęcia, gdzie były włączniki światła na korytarzu, nie mógł ich wymacać, szepcząc przekleństwa i powoli posuwając się dalej, w głąb budynku. Chyba niezupełnie to przemyślał, ale nie chciał zawrócić i wyjść na tchórza, zapowiadało się więc na ciężką noc, a on sam tak samo bardzo pragnął teraz dowodów na istnienie duchów, jak i ich braku…