- W empik go
Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej - ebook
Człowiek z niepełnosprawnością w rezerwacie przestrzeni publicznej - ebook
Wyrażony w tytule niniejszego tomu rezerwat przestrzeni publicznej z pozoru stanowi dość kontrowersyjną kategorię opisu i wyjaśniania sytuacji społecznej osób niepełnosprawnych. Samo pojęcie rezerwatu nawiązuje do tradycji kolonialnej lokującej osoby niepełnosprawne w ograniczonej przestrzeni zarezerwowanej dla Innych lub/i Obcych.
Wszak rezerwat w potocznym ujęciu kojarzy się z czymś, co zamknięte i zarezerwowane dla wybranych. Jednak nie o taki rezerwat tu chodzi. Chociaż trudno oprzeć się wrażeniu, że ciągle jeszcze dla wielu z nas inność wyrażająca się ograniczoną sprawnością czy nieco odmiennym wyglądem jest wystarczającym powodem konstruowania ram funkcjonalnych i rezerwowania ról daleko innych niż te, które zwykle określamy jako wartościowe. […]
Każdy z rezerwatów generuje nieco inne problemy osób niepełnosprawnych lub jest ich następstwem. Natomiast łączy je możliwa siła oddziaływania, która sprawia, że niektóre z nich są palące. Właśnie te problemy są punktem wyjścia poszczególnych rozdziałów tej książki. […]
Publikację zamykają pozytywne przykłady przełamywania uprzedzeń – wychodzenia osób z głębszą niepełnosprawnością poza ramy przestrzeni społecznej wyznaczonej sprawnościami i ukonstytuowanymi na podstawie stereotypów możliwościami życia człowieka niepełnosprawnego.
Redaktorzy serii przyjęli słuszne założenie, że w odniesieniu do osób niepełnosprawnych palące problemy są zlokalizowane w obszarach ich społecznego funkcjonowania, a konkretnie – w barierach blokujących podejmowanie i pełnienie przez te osoby podstawowych ról życiowych. Ograniczenia te zostały określone mianem rezerwatu przestrzeni publicznej, co bardzo dobrze odzwierciedla złożoność i współwarunkowanie barier integracji osób z niepełnosprawnością. [...]
Książka posiada charakter innowacyjny, wynikający z przyjętych założeń analizy krytycznej oraz perspektywy metodologicznej. Poszczególne rozdziały obejmują większość najtrudniejszych problemów osób niepełnosprawnych w społeczeństwie polskim, demaskują ich konteksty kulturowe i prawne oraz wskazują kierunki konstruowania strategii ukierunkowanych na integrację poprzez przygotowanie do jej wymogów zarówno samych niepełnosprawnych, jak i osób bez takich obciążeń.
Prof. dr hab. Maria Chodkowska
Spis treści
Wprowadzenie do serii Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki
Natura rezerwatu w życiu osoby z niepełnosprawnością
Wprowadzenie do książki
Zenon Gajdzica
CZĘŚĆ 1. TWORZENIE (SIĘ) REZERWATÓW
Rozdział 1.
Rezerwaty znaczeń niepełnosprawności jako źródła wybranych problemów pedagogicznych
Aneta Makowska
1.1. Wprowadzenie
1.2. Interakcjonizm symboliczny i kulturalizm
1.3. Rozumienie niepełnosprawności
1.4. Rezerwat jako pojęcie uwrażliwiające i model ikoniczny
1.5. Rezerwaty niepełnosprawności
1.5.1. Rezerwat kolonizatorski
1.5.2. Rezerwat ochronny
1.5.3. Rezerwat kontrkulturowy
1.6. Trop pierwszy: znaczenia niepełnosprawności jako wyznacznik działań
1.7. Trop drugi: (nie)spójność znaczeń
1.8. Trop trzeci: świadomość metod i technik pracy jako przykład przejawu (nie)świadomości wiedzy pedagogicznej
1.9. Kolejne tropy…
Wprowadzenie do serii Palące Problemy Edukacji i Pedagogiki
Działania pozorne w edukacji jako palący problem.
Wprowadzenie do książki
Maria Dudzikowa
CZĘŚĆ 1. U ŹRÓDEŁ POZORU W EDUKACJI
Rozdział 1.
Użyteczność pojęcia działań pozornych jako kategorii analitycznej.
Egzemplifikacje z obszaru edukacji i nie tylko
Maria Dudzikowa
1.1. Wstępnie zarysowane pole znaczeniowe
1.2. Zarys koncepcji działań pozornych Jana Lutyńskiego i pytania o jej aktualność
1.3. „Pełzający chaos” jako kontekst działań pozornych dzisiaj
1.4. Egzemplifikacje mechanizmów działań pozornych w obszarze edukacji
1.4.1. Spektakularne działania pozorne „na jałowym biegu”
1.4.2. Rzekomo pragmatyczne konsultacje w aksjologicznej scenerii
1.4.3. Zasada di Lampedusy w reformowaniu edukacji
1.4.4. Rewolucje w edukacji, czyli „spanie w szafie na stojąco”
Rozdział 2.
Społeczna (de)waloryzacja roli osoby niepełnosprawnej
Teresa Żółkowska
2.1. Wprowadzenie
2.2. Ponowoczesność jako przestrzeń konstruowania znaczeń niepełnosprawności intelektualnej
2.3. Projekt waloryzacji ról społecznych
2.4. Kilka refleksji na temat dekonstrukcji teorii waloryzacji ról społecznych
2.5. Rzeczywiste czy konstruowane? Strefa społecznego porzucenia czy rezerwat?
Rozdział 3.
Deprecjacja osób z niepełnosprawnością w dyskursie publicznym za pośrednictwem mediów
Dorota Podgórska-Jachnik
3.1. Wprowadzenie
3.2. Sąd nad mediami czy wczesne ostrzeganie?
3.3. Aktualny kontekst społeczny dyskursu niepełnosprawności
3.4. Co oznacza społeczne konstruowanie (pojęcia) niepełnosprawności?
3.5. Po co niepełnosprawni w mediach, czyli deprecjacja przez pominięcie
3.6. Deprecjacja poprzez stereotypy wizerunkowe
3.7. Deprecjacja przez uprzedmiotowienie osób z niepełnosprawnością a wizerunkowe korzyści z pokazywania twarzy filantropa
3.8. Deprecjacja przez niekompetencję w opisie niepełnosprawności
3.9. Gdy dobrze znaczy źle, czyli deprecjacyjny aspekt pomocy charytatywnej w mediach
3.10. Otwarcie – zamiast zakończenia
Rozdział 4.
O niemożliwej integracji społecznej osób niepełnosprawnych bez integracji systemowej sektorów polityki państwa. Analiza paradoksów prawnych i działań wdrożeniowych
Ilona Fajfer-Kruczek
4.1. Wprowadzenie
4.2. Rola osoby niepełnosprawnej jako narzędzie identyfikowania problemu
4.3. Przykładowe paradoksy w systemie prawnym i wdrożeniowym
4.4. O sprzecznościach integracji społecznej i integracji systemowej
4.5. Podsumowanie
Rozdział 5.
Reorganizacja sieci szkół specjalnych – oszczędność, racjonalizacja przestrzeni, profesjonalizacja usług czy zwykła głupota?
Zenon Gajdzica, Joanna Iwińska
5.1. Wprowadzenie
5.2. System edukacji specjalnej jako dobro
5.3. Finansowanie edukacji uczniow niepełnosprawnych – roszczenia i bariery
5.4. Oszczędności mimo wszystko, czyli o faktycznych przyczynach zmian
5.5. Podsumowanie
Rozdział 6.
Uczeń niepełnosprawny w reformowanej przestrzeni szkoły ogólnodostępnej. O realnych efektach radosnej twórczości legislacyjnej
Lucyna Legierska
6.1. Wprowadzenie
6.2. Reforma dla reformy – założenia podstawowe
6.3. O problemach konstruujących fikcję
6.3.1. Ograniczone etaty pracowników poradni
6.3.2. O zaradności nauczycieli tworzących pozór
6.3.3. Relacje szkoła – rodzic
6.3.4. Koordynator zespołu
6.3.5. Tworzenie dokumentacji
6.3.6. Kto w praktyce uczestniczy w diagnozie?
6.3.7. Zmęczeni nauczyciele
6.3.8. Wsparcie nie idzie za uczniem
6.3.9. Niewiele zajęć dodatkowych w szkołach
6.3.10. Poradnia jako koło ratunkowe
6.3.11. Nieujawnione orzeczenia i opinie
6.3.12. Kogo zakwalifikować, a z kogo zrezygnować?
6.3.13. Statystyczny rozkwit nauczania indywidualnego
6.4. Podsumowanie
Rozdział 7.
(Nie)przygotowanie zawodowe osób z niepełnosprawnością intelektualną
Beata Cytowska
7.1. Wprowadzenie
7.2. Koncepcja badań własnych
7.3. Analiza i interpretacja
7.4. Podsumowanie
Rozdział 8
Strategia kształcenia osób niepełnosprawnych. Diagnoza pozoru
Iwona Chrzanowska
8.1. Wprowadzenie
8.2. Liderzy kształcenia w Polsce?
8.3. Analiza wyników sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych uczniów pełnosprawnych i o specjalnych potrzebach edukacyjnych
8.4. Problemy edukacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością na terenie Łodzi i województwa łódzkiego
8.5. Podsumowanie
CZĘŚĆ 2. MIESZKANIEC REZERWATÓW. EGZEMPLIFIKACJE
Rozdział 9
Dlaczego koniec edukacji nie jest początkiem integracji społecznej?
Osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną w lokalnej przestrzeni
Katarzyna Ćwirynkało
9.1. Wprowadzenie
9.2. Przeobrażenia społeczno-kulturowe a sytuacja dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną
9.3. Dążenia emancypacyjne
9.4. Dążenia normalizacyjne
9.4.1. Sytuacja mieszkaniowa
9.4.2. Zatrudnienie
9.5. Podsumowanie
Rozdział 10
Kontrolująca funkcja systemu pomocy społecznej jako przeszkoda w osiąganiu niezależności życiowej przez dorosłe osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
Remigiusz Janusz Kijak
10.1. Wprowadzenie
10.2. Sprzeczna relacja pomocy i kontroli
10.3. Nakaz przyjęcia pomocy
10.4. Pomoc narzucona i próg destabilizacji
10.5. Ubezwłasnowolnienie
10.6. Rozczarowania i złudzenia na temat dorosłości osób niepełnosprawnych intelektualnie
10.7. Zamknięte drzwi – seksualność osób niepełnosprawnych intelektualnie
10.8. Podsumowanie
Rozdział 11
Respektowanie i egzekwowanie praw seksualnych osób z niepełnosprawnością – palący, nierozwiązany problem
Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk
11.1. Walor subiektywnego i dynamicznego ujmowania zdrowia człowieka z niepełnosprawnością
11.2. Przyczyny ograniczania seksualności i praw seksualnych
11.3. Atrakcyjność fizyczna jako warunek atrakcyjności seksualnej i możliwości ekspresji seksualnych potrzeb
11.4. Stereotypy i uprzedzenia wobec seksualności osób z niepełnosprawnością
11.5. Upośledzanie i uzależnianie seksualności – paternalizm rodziców i profesjonalistów
11.6. Kontrowersje związane z partnerstwem, zawieraniem małżeństw i rodzicielstwem
11.7. Niedostatki rehabilitacji i edukacji seksualnej
11.8. Podsumowanie
Rozdział 12
Sposób porozumiewania się a miejsce osoby z uszkodzonym słuchem w zarezerwowanej przestrzeni społecznej
Urszula Bartnikowska
12.1. Wprowadzenie
12.2. Etap wczesnej interwencji
12.3. Etap edukacji szkolnej
12.4. Etap dorosłości
12.4.1. Dorosłość niedosłyszących
12.4.2. Dorosłość Głuchych
12.5. Podsumowanie
Rozdział 13.
Założone a rzeczywiste funkcje terapii zajęciowej w domach pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną
Dorota Prysak
13.1. Wprowadzenie
13.2. Dramaturgia i dystans interakcyjny jako narzędzia rozumienia i interpretowania mechanizmów terapii zajęciowej
13.3. Osadzenie terapii w koncepcji Ervinga Goffmana
13.4. Terapia zajęciowa rezerwatem w instytucji totalnej
13.4.1. Rezerwat fizyczno-materialny
13.4.2. Rezerwat psychiczny
13.4.3. Rezerwat społeczno-kulturowy
13.5. Podsumowanie
CZĘŚĆ 3. POZA REZERWATEM
Rozdział 14
Rezerwat z perspektywy agenta – o budowaniu, rozmywaniu i przekraczaniu granic rezerwatu
Dorota Kohut
14.1. Wprowadzenie
14.2. O budowaniu rezerwatu, czyli jak powstał Ośrodek
14.3. O rozmywaniu granic, czyli konstruowaniu normalności
14.4. O kształtowaniu zdolności wychowanków do przekraczania stereotypów wyznaczających obszary rezerwatów społecznych, czyli o wychowaniu i kształceniu; 308
14.5. Zamiast zakończenia
Rozdział 15.
Normalizacja po polsku, czyli historia Kuby – niepełnosprawnego pracownika przedszkola, o którym pisano w gazecie
Patrycja Jurkiewicz
15.1. Wprowadzenie
15.2. Narodziny i wczesne dzieciństwo
15.3. Pierwsze lata w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 123 w Warszawie
15.4. Powiew zmian: zespół rewalidacyjno-wychowawczy w Przedszkolu Specjalnym nr 213 w Warszawie
15.5. Nowy rozdział w życiu: asystent w grupach rewalidacyjno-wychowawczych
15.6. Praca czy sztuka dla sztuki?
15.7. Zamiast podsumowania;
Rozdział 16.
Próba wyjścia z rezerwatu. O paradoksach ukrytych w edukacji i rewalidacji osób niepełnosprawnych
Matylda Pachowicz
16.1. Wprowadzenie
16.2. Relacje społeczne w metaforze rezerwatu
16.3. O podłożu tworzenia się rezerwatów
16.4. Rezerwat ochronny zamiast getta
16.5. „Integracja za szafą” jako przykład rezerwatu
16.6. Rezerwat sztuki
16.7. Samostanowienie i samorealizacja
16.8. Wolność i konieczność bycia sobą
16.9. Autoportret mieszkańca rezerwatu
16.10. Wyjście ewakuacyjne z rezerwatu
16.11. O naszym wewnętrznym rezerwacie
16.12. Na zakończenie… plan wyjścia z rezerwatu
Bibliografia;
Indeks rzeczowy
Indeks osób
Noty o autorach.
Kategoria: | Pedagogika |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7850-231-9 |
Rozmiar pliku: | 4,8 MB |