Dieta Anty-Alzheimer - mózg pod ochroną. Porady i przepisy - ebook

POWITANIE

Witaj, Drogi Czytelniku!

Z ogromną radością przekazuję w Twoje ręce ten przewodnik, który ma za zadanie być Twoim kompanem na drodze do zdrowszego mózgu. Czy wiesz, że nasz mózg jest jak delikatna maszyneria, którą można doskonale zabezpieczyć i wzmacniać poprzez odpowiednie działania? A kluczowym elementem tej ochrony jest dieta.

Wspólnie odkryjemy, jak codzienne wybory żywieniowe mogą nie tylko odżywić Twój mózg, ale również ochronić go przed chorobą Alzheimera. Znajdziesz tu praktyczne porady, łatwe do wprowadzenia w życie, które pomogą Ci zadbać o swoje zdrowie umysłowe oraz smakowite przepisy, które zadowolą Twoje kubki smakowe i będą wsparciem dla Twojego mózgu.

To przewodnik, który łączy naukowe podejście z praktycznymi rozwiązaniami, aby każdy dzień był krokiem do lepszego zdrowia i większej świadomości własnych potrzeb zdrowotnych.

Dziękuję, że jesteś tutaj ze mną, gotowy do poznania tajemnic zdrowego odżywiania dla mózgu. Zacznijmy razem tę podróż!

Z serdecznymi pozdrowieniami,

Nicole EckhartSpis treści

Powitanie

Rozdział 1: Alzheimer – co musimy wiedzieć?

Czym jest choroba Alzheimera?

Przyczyny i czynniki ryzyka

Objawy i diagnoza

Aktualne metody leczenia i ich ograniczenia

Rozdział 2: Podstawy żywieniowe walki z Alzheimerem

Znaczenie diety w profilaktyce neurodegeneracyjnej

Składniki odżywcze a zdrowie mózgu

Zasady zdrowego żywienia

Antynutrienty i produkty do uniknięcia

Rozdział 3: Kluczowe składniki diety anty-Alzheimer

Antyoksydanty

Kwasy tłuszczowe omega-3

Witaminy i minerały wspierające mózg

Polifenole i ich rola w ochronie neuronalnej

Rozdział 4: Praktyczne wskazówki żywieniowe

Planowanie posiłków

Przykładowe przepisy

Adaptacja diety do potrzeb indywidualnych

Rozdział 5: Style życia wspierające zdrowie mózgu

Aktywność fizyczna

Higiena snu

Redukcja stresu i techniki relaksacyjne

Rozdział 6: Integracja diety z codziennością

Przeciwdziałanie wyzwaniom

Zaangażowanie rodziny i bliskich

Dostosowanie diety do warunków życiowychCzym jest choroba Alzheimera?

Choroba Alzheimera jest postępującym zaburzeniem neurodegeneracyjnym, które najczęściej dotyka osoby w wieku starszym, chociaż może również rozpocząć swoje działanie znacznie wcześniej. Na poziomie biologicznym charakteryzuje się nagromadzeniem dwóch rodzajów białek: beta-amyloidu i tau w mózgu, co prowadzi do tworzenia się blaszek amyloidowych oraz splątków neurofibrylarnych. Te nieprawidłowo złożone białka zakłócają funkcjonowanie synaps i przyczyniają się do obumierania neuronów, co w konsekwencji prowadzi do utraty pamięci, zmian w zachowaniu oraz problemów z wykonywaniem codziennych czynności.

Jedną z najbardziej uderzających cech choroby Alzheimera jest jej zdolność do stopniowego, ale nieubłaganego niszczenia pamięci epizodycznej, odpowiedzialnej za zapamiętywanie wydarzeń z naszego życia. Osoby dotknięte chorobą mogą mieć trudności z przypomnieniem sobie niedawnych wydarzeń, co jest często jednym z pierwszych sygnałów alarmowych. Z czasem, jak choroba postępuje, problem z pamięcią staje się bardziej wyraźny, a dodatkowo pojawiają się trudności w planowaniu, organizowaniu oraz przeprowadzaniu zadań wymagających abstrakcyjnego myślenia.

Charakterystycznym aspektem jest również występowanie zmian w zachowaniu i osobowości. Osoby zmagające się z chorobą Alzheimera mogą stać się apatyczne, wycofane, a nawet agresywne lub podejrzliwe wobec innych. Często obserwuje się u nich także depresję oraz lęki, które mogą wynikać zarówno z procesu chorobowego, jak i z trudności w adaptacji do zmieniających się warunków życia.

Innym istotnym symptomem jest pogorszenie zdolności językowych, znane jako afazja. Osoby dotknięte chorobą mogą mieć problem z odnalezieniem odpowiednich słów, co prowadzi do ogólnych trudności w komunikacji. W miarę postępu choroby, mogą pojawić się także problemy z rozumieniem mowy oraz czytaniem i pisaniem.

Zmiany te mają głęboki wpływ na codzienne funkcjonowanie i niezależność, co często wymaga wsparcia ze strony rodziny lub profesjonalnych opiekunów. Z czasem, osoby z chorobą Alzheimera mogą potrzebować całodobowej opieki, zwłaszcza w późniejszych etapach choroby, gdy pojawiają się trudności z poruszaniem się, utrzymaniem równowagi czy nawet połykaniem.

Na obecnym etapie nie istnieje lek w pełni leczący chorobę Alzheimera, ale dostępne są terapie mające na celu spowolnienie jej postępów i łagodzenie niektórych objawów. Leczenie jest często skomplikowane i wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego zarówno stan zdrowia fizycznego, jak i emocjonalnego pacjenta.

W kontekście opieki nad osobami z chorobą Alzheimera coraz więcej uwagi poświęca się również odpowiedniej diecie i stylowi życia. Choć nie ma jednoznacznych dowodów, że można całkowicie zapobiec chorobie, wykazano, że zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna i umysłowa, a także unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu czy nadmierne spożycie alkoholu, mogą zmniejszyć ryzyko jej rozwoju lub opóźnić pojawienie się objawów.

Badania naukowe wciąż poszukują dokładnych przyczyn choroby Alzheimera oraz skuteczniejszych metod leczenia. Ważnym obszarem badań jest także rozwój metod wczesnej diagnozy, które mogłyby pozwolić na szybsze rozpoczęcie interwencji, zanim dojdzie do znaczącej utraty neuronów i pogorszenia funkcji poznawczych. W międzyczasie, wsparcie i opieka nad osobami zmagającymi się z chorobą Alzheimera pozostają kluczowymi elementami zarządzania chorobą, mającymi na celu nie tylko łagodzenie objawów, ale i poprawę jakości życia zarówno pacjentów, jak i ich bliskich.

Odkrycie choroby Alzheimera datuje się na początek XX wieku, kiedy to Alois Alzheimer, niemiecki psychiatra i neuropatolog, po raz pierwszy opisał przypadek swojej pacjentki, Augusty D. Kobieta ta cierpiała na niezwykłą chorobę umysłu, charakteryzującą się głęboką demencją, a po jej śmierci przeprowadzona autopsja ujawniła obecność nieznanych dotąd zmian patologicznych w mózgu. Alzheimer zauważył obecność niezwykłych skupisk (które później nazwano plakami amyloidowymi) oraz splotów neurofibrylarnych, które okazały się być charakterystyczne dla tej choroby. Choć pierwsze opisanie przypadku spotkało się z ograniczonym zainteresowaniem, z biegiem lat badacze zaczęli dostrzegać podobne symptomy i zmiany patologiczne w mózgach innych pacjentów cierpiących na demencję.

W pierwszych dekadach po odkryciu choroby Alzheimer uważana była za rzadką formę demencji przedwczesnej. Przez długi czas różnicowanie między starczą demencją a chorobą Alzheimera pozostawało niejasne. W miarę rozwoju wiedzy medycznej zaczęto rozumieć, że choroba Alzheimer może występować także w starszym wieku, a różnica między demencją starczą a chorobą Alzheimer zaczęła zanikać. To doprowadziło do zmiany postrzegania choroby, z rzadkiej anomalii w jedną z głównych przyczyn demencji u osób starszych.

W latach 70. i 80. XX wieku, w miarę postępu w dziedzinie neuropatologii i neuroobrazowania, zaczęto lepiej rozumieć mechanizmy leżące u podstaw choroby Alzheimera. Rozwój tomografii komputerowej (TK), a później rezonansu magnetycznego (MRI), pozwolił na dokładniejszą obserwację zmian zachodzących w mózgu żywych pacjentów. Parallelly, postępy w badaniach genetycznych zaczęły ujawniać genetyczne predyspozycje do choroby, co z kolei doprowadziło do lepszego zrozumienia jej dziedziczenia i potencjalnych ścieżek interwencji.

Pod koniec XX wieku, w miarę gromadzenia się dowodów na złożoność choroby Alzheimera, zaczęto postrzegać ją nie tylko jako problem neurologiczny, ale jako wieloczynnikowe schorzenie, w którym łączą się czynniki genetyczne, środowiskowe i stylu życia. To z kolei otworzyło nowe ścieżki badawcze, skupiające się nie tylko na poszukiwaniu leków, ale również na potencjalnych strategiach prewencji, w tym na znaczeniu diety, aktywności fizycznej i zdrowia psychicznego.

W XXI wieku badania nad chorobą Alzheimera wkroczyły w nową erę, z intensywnymi badaniami nad biomarkerami, które mogłyby pomóc w wczesnym wykrywaniu choroby, zanim jeszcze pojawią się pierwsze symptomy. Takie podejście ma kluczowe znaczenie dla rozwoju strategii leczniczych, które mogłyby spowolnić postęp choroby lub nawet zapobiec jej rozwojowi. Zrozumienie złożoności choroby Alzheimera, wraz z jej biologicznymi, środowiskowymi i behawioralnymi czynnikami ryzyka, stało się fundamentem nowoczesnej medycyny i daje nadzieję na skuteczniejsze metody leczenia i prewencji.

Historia choroby Alzheimera jest więc historią stopniowego odkrywania i zrozumienia jednej z najbardziej skomplikowanych i wyzwających chorób współczesności. Ewolucja postrzegania tej choroby w medycynie od rzadkiego przypadku demencji przedwczesnej do jednej z głównych przyczyn demencji u osób starszych, a także rosnące zrozumienie jej wieloczynnikowego charakteru, to wynik postępu naukowego i technologicznego. Dzięki niemu możemy dzisiaj lepiej rozumieć chorobę Alzheimera i z większą nadzieją patrzeć w przyszłość, oczekując nowych odkryć i lepszych metod leczenia.

Statystyki dotyczące choroby Alzheimera rzucają światło na rozmiar wyzwania, z którym boryka się współczesna medycyna oraz społeczeństwa na całym świecie. Globalnie, szacuje się, że choroba ta dotyka około 50 milionów osób, a prognozy sugerują, że liczba ta może wzrosnąć do ponad 152 milionów do roku 2050. Warto podkreślić, że Alzheimer stanowi przyczynę 60-70% przypadków demencji, co ukazuje jego dominującą rolę wśród chorób neurodegeneracyjnych. Wiek jest największym czynnikiem ryzyka; z danych wynika, że powyżej 65. roku życia ryzyko zachorowania podwaja się co pięć lat. Interesującym, ale jednocześnie niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że choroba ta występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn, co może być częściowo wyjaśnione dłuższą średnią długością życia kobiet.

W krajach rozwiniętych choroba Alzheimera jest jedną z głównych przyczyn śmierci wśród starszej populacji, co wskazuje na jej znaczący wpływ na śmiertelność. Szacunki pokazują, że w Stanach Zjednoczonych jest to szósta przyczyna śmierci wśród wszystkich grup wiekowych i trzecia wśród osób powyżej 65. roku życia. Pomimo ogromnych nakładów finansowych na badania i leczenie, skuteczne terapie opóźniające postępowanie choroby są wciąż w fazie rozwoju, co podkreśla potrzebę kontynuowania prac badawczych oraz inwestycji w nowe podejścia terapeutyczne.

Koszty związane z opieką nad osobami cierpiącymi na Alzheimera są ogromne i ciągle rosną. W 2020 roku globalne koszty opieki nad osobami z demencją oszacowano na około 1 bilion dolarów amerykańskich, a prognozy wskazują, że mogą one wzrosnąć do 2 bilionów do 2030 roku. Koszty te obejmują bezpośrednią opiekę medyczną, długoterminową opiekę nieformalną oraz utratę produktywności opiekunów.

Statystyki te są alarmujące, jednak przynoszą również istotną wiedzę, która może wspierać w konstruowaniu polityk zdrowotnych i alokacji środków na badania. Równocześnie, wskazują na pilną potrzebę edukacji społeczeństwa w zakresie profilaktyki, wczesnego rozpoznawania oraz możliwości wsparcia osób dotkniętych chorobą Alzheimera i ich rodzin. Rozwój badań nad wpływem diety i stylu życia na ryzyko rozwoju choroby Alzheimera otwiera nowe perspektywy dla prewencji, co podkreśla znaczenie podejmowania świadomych wyborów żywieniowych już od młodego wieku.

Pojawiają się również nowe nadzieje związane z precyzyjną medycyną i terapiami celowanymi, które mogą w przyszłości oferować bardziej spersonalizowane podejścia do leczenia Alzheimerem. W obliczu rosnącej liczby osób dotkniętych tą chorobą, zrozumienie jej skali i wpływu na społeczeństwo jest kluczowe dla mobilizacji zasobów na rzecz walki z Alzheimerem. W miarę jak badania posuwają się naprzód, pozostaje nadzieja, że w przyszłości choroba Alzheimera stanie się chorobą, którą nie tylko można będzie skutecznie leczyć, ale również zapobiegać jej występowaniu.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Choroba Alzheimera, będąca najczęstszą formą demencji, stanowi znaczące wyzwanie dla współczesnej medycyny. Jednym z kluczowych obszarów badań w kontekście tej choroby są jej genetyczne podstawy oraz mechanizmy dziedziczenia. Zrozumienie tych aspektów ma nie tylko istotne znaczenie teoretyczne, ale również praktyczne, ponieważ pozwala na wczesne identyfikowanie osób znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka.

Genetyczne podstawy choroby Alzheimera nie są proste ani jednoznaczne. Wyróżnia się dwa typy choroby: sporadyczny i rodzinny. Choroba Alzheimera o typie sporadycznym pojawia się najczęściej po 65. roku życia i stanowi około 90-95% wszystkich przypadków. W tym wypadku wpływ czynników genetycznych jest mniej bezpośredni i bardziej złożony, obejmujący interakcje między wieloma genami a także czynnikami środowiskowymi. Natomiast choroba Alzheimera o typie rodzinnym, która stanowi około 5-10% przypadków, pojawia się znacznie wcześniej, często przed 65. rokiem życia, i charakteryzuje się bezpośrednim dziedziczeniem autosomalnym dominującym.

W kontekście genetycznego dziedziczenia choroby Alzheimera, najważniejszą rolę odgrywają mutacje w trzech genach: APP (gen prekursora białka amyloidowego), PSEN1 (presenilin 1) i PSEN2 (presenilin 2). Mutacje te prowadzą do zwiększonej produkcji patologicznego białka beta-amyloidu, które odkłada się w mózgu, tworząc charakterystyczne dla choroby Alzheimera płytki amyloidowe. Osoby, które dziedziczą mutację w jednym z tych genów, mają niemal pewność wystąpienia choroby, często w młodszym wieku.

Ponadto, istotnym czynnikiem genetycznym związanym z większym ryzykiem rozwoju sporadycznego typu choroby Alzheimera jest obecność allelu ε4 genu APOE (apolipoproteina E). Choć obecność jednej lub dwóch kopii allelu ε4 zwiększa ryzyko rozwoju choroby, nie jest to jednak równoznaczne z pewnością jej wystąpienia. Również istotne jest, że istnieją osoby, które mimo posiadania ryzykownego allelu, nigdy nie rozwiną choroby Alzheimera, co podkreśla złożoność interakcji między genami a czynnikami środowiskowymi.

Badania nad genetycznymi podstawami choroby Alzheimera ujawniły także inne geny, które mogą modulować ryzyko jej rozwoju, choć ich wpływ jest znacznie słabszy w porównaniu do wcześniej wspomnianych. Do tych genów zalicza się między innymi TREM2, SORL1, ABCA7, czy CD33. Warto zaznaczyć, że wiele z tych genów jest zaangażowanych w procesy odpornościowe, transport cholesterolu, oraz metabolizm białek, co może sugerować potencjalne mechanizmy patogenezy choroby.

Zrozumienie genetycznych podstaw choroby Alzheimera otwiera nowe możliwości w dziedzinie diagnostyki i terapii. Testy genetyczne mogą umożliwić wczesne wykrywanie osób o podwyższonym ryzyku, zanim jeszcze pojawią się symptomy, umożliwiając wczesne interwencje. Ponadto, zrozumienie mechanizmów, za pośrednictwem których mutacje genetyczne prowadzą do rozwoju choroby, może pomóc w identyfikacji nowych celów terapeutycznych.

Warto jednak podkreślić, że decyzja o przeprowadzeniu testów genetycznych powinna być podejmowana z rozwagą, w oparciu o konsultację z genetykiem klinicznym. Wyniki testów genetycznych mogą mieć bowiem głębokie implikacje psychologiczne dla osoby badanej oraz jej rodziny. Ponadto, w obecnej chwili, wiedza na temat wszystkich genów i mechanizmów genetycznych zaangażowanych w rozwój choroby Alzheimera jest jeszcze niepełna, co oznacza, że negatywny wynik testu genetycznego nie gwarantuje, że dana osoba nie rozwinie choroby w przyszłości.

W kontekście prewencji, choć obecność określonych genów może zwiększać ryzyko, istnieje wiele czynników stylu życia, które mogą wpływać na ryzyko rozwoju choroby Alzheimera, w tym dieta, aktywność fizyczna, zdrowie psychiczne, a także zarządzanie chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca, nadciśnienie, czy otyłość. Tym samym, nawet osoby znajdujące się w grupie podwyższonego ryzyka genetycznego, mają szanse na zmniejszenie tego ryzyka poprzez odpowiednie modyfikacje stylu życia.

Rozumienie choroby Alzheimera, jako schorzenia o złożonej etiologii, wymaga uwzględnienia nie tylko genetyki, ale także czynników środowiskowych i stylu życia, które odgrywają kluczową rolę w modulowaniu ryzyka rozwoju tej choroby. Czynniki te są szczególnie ważne, ponieważ, w przeciwieństwie do genetyki, dają większe możliwości interwencji i prewencji.

Począwszy od diety, liczne badania wykazały, że sposób odżywiania ma bezpośredni wpływ na ryzyko choroby Alzheimera. Dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry proste, charakterystyczna dla wielu zachodnich krajów, jest związana z większym ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera, jak również innych chorób neurodegeneracyjnych. Z drugiej strony, dieta śródziemnomorska, bogata w kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty, warzywa, owoce i ryby, jest związana z niższym ryzykiem. Szczególne znaczenie mają tu kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się w dużych ilościach w rybach, zwłaszcza tłustych, takich jak łosoś, sardynki czy makrela. Te kwasy mają właściwości przeciwzapalne i są ważne dla utrzymania integralności błon komórkowych neuronów.

Aktywność fizyczna to kolejny istotny aspekt. Regularne ćwiczenia fizyczne, nawet o umiarkowanym natężeniu, takie jak szybki spacer, mogą obniżyć ryzyko choroby Alzheimera poprzez poprawę przepływu krwi do mózgu, co z kolei sprzyja utrzymaniu zdrowych funkcji neuronalnych i może opóźnić degenerację tkanki nerwowej. Aktywność fizyczna stymuluje również produkcję czynników neurotroficznych, które wspierają wzrost i przetrwanie neuronów.

Ekspozycja na toksyny środowiskowe, takie jak metale ciężkie (np. ołów, rtęć) oraz zanieczyszczenia powietrza, także może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Badania wykazują, że długoterminowa ekspozycja na zanieczyszczone powietrze, szczególnie na cząsteczki PM2.5, jest związana z przyspieszeniem procesów neurodegeneracyjnych.

Palenie tytoniu to kolejny ważny czynnik ryzyka. Składniki dymu tytoniowego, takie jak nikotyna i tlenki azotu, mogą przyczyniać się do uszkodzeń naczyń krwionośnych mózgu, a także prowadzić do stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego, które mają negatywny wpływ na zdrowie mózgu.

Stres i depresja również mogą mieć wpływ na ryzyko choroby Alzheimera. Chroniczny stres prowadzi do podwyższenia poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który może negatywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu, w tym pamięć i procesy poznawcze. Depresja, szczególnie w średnim wieku, jest czynnikiem ryzyka demencji i może przyspieszać jej rozwój.

Nadmierne spożycie alkoholu to kolejny czynnik, który może zwiększać ryzyko Alzheimera. Alkohol w nadmiarze jest neurotoksyną, która może prowadzić do uszkodzenia neuronów i zmniejszenia objętości mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za pamięć.

Interakcje społeczne i aktywność intelektualna, takie jak nauka nowych umiejętności, czytanie, gry logiczne, również odgrywają ważną rolę w redukcji ryzyka choroby Alzheimera. Podejmowanie działań stymulujących mózg może pomóc w utrzymaniu zdrowych funkcji poznawczych i opóźnić początek demencji.

Podsumowując, choć genetyka ma znaczący wpływ na ryzyko choroby Alzheimera, czynniki środowiskowe i styl życia odgrywają równie istotną rolę. Dieta, aktywność fizyczna, unikanie toksyn, ograniczenie spożycia alkoholu, niepalenie, zarządzanie stresem oraz aktywność intelektualna i społeczna są kluczowymi elementami, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju tej choroby. Dzięki zrozumieniu tych zależności, możliwe jest opracowanie strategii prewencyjnych, które mogą pomóc w zachowaniu zdrowia mózgu i opóźnieniu lub nawet uniknięciu rozwoju choroby Alzheimera.

Rozpoznanie zależności pomiędzy innymi chorobami i stanami zdrowotnymi a ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera jest kluczowe dla zrozumienia kompleksowości tej jednostki chorobowej i wypracowania skutecznych strategii jej zapobiegania. Badania naukowe wskazują, że liczne schorzenia mogą wpływać na zwiększenie ryzyka pojawienia się Alzheimeru, podkreślając znaczenie ogólnego stanu zdrowia w kontekście tej choroby neurodegeneracyjnej.

Choroby sercowo-naczyniowe, takie jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, choroba wieńcowa, udar mózgu czy zaburzenia rytmu serca, mają bezpośredni wpływ na ryzyko wystąpienia Alzheimeru. Mechanizm ten wiąże się z pogorszeniem dopływu krwi do mózgu, co może przyczyniać się do uszkodzenia tkanki mózgowej i osłabienia jej funkcji. Długotrwałe nadciśnienie tętnicze, szczególnie niekontrolowane, jest uznawane za jeden z głównych czynników ryzyka rozwinięcia demencji typu Alzheimera.

Cukrzyca typu 2, charakteryzująca się insulinoopornością i nieprawidłowym metabolizmem glukozy, również jest istotnym czynnikiem ryzyka. Insulina, oprócz regulowania poziomu cukru we krwi, odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu neuronów i przetwarzaniu amyloidu beta, białka ściśle związanego z rozwojem Alzheimeru. Nieprawidłowości w działaniu insuliny mogą więc sprzyjać akumulacji amyloidu beta, co z kolei prowadzi do tworzenia się blaszek amyloidowych, charakterystycznych dla choroby Alzheimera.

Otyłość, zwłaszcza w średnim wieku, może zwiększać ryzyko rozwoju demencji w późniejszym życiu. Nadmierna masa ciała wpływa na stan zapalny w organizmie i stres oksydacyjny, co może uszkadzać komórki mózgowe i przyczyniać się do rozwoju procesów neurodegeneracyjnych. Ponadto, otyłość często współistnieje z innymi czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca typu 2 i nadciśnienie, co może dodatkowo zwiększać ryzyko wystąpienia Alzheimeru.

Choroby tarczycy, w tym zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy, mogą wpływać na ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Hormony tarczycy są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, a ich niewłaściwy poziom może prowadzić do zaburzeń pamięci i innych funkcji poznawczych. Długotrwałe zaburzenia hormonalne mogą przyczyniać się do neurodegeneracji i zwiększać podatność na Alzheimer.

Choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy, również są brane pod uwagę jako potencjalne czynniki ryzyka. Stan zapalny i nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna charakterystyczne dla tych chorób mogą wpływać na mózg, potencjalnie przyspieszając procesy degeneracyjne.