-
W empik go
Doskonalenie systemu zarządzania finansami w jednostkach administracji publicznej Koncepcje, metody, techniki, narzędzia, instrumenty - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
10 stycznia 2014
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
PDF
czytaj
na laptopie
czytaj
na tablecie
Format e-booków, który możesz odczytywać na tablecie oraz
laptopie. Pliki PDF są odczytywane również przez czytniki i smartfony,
jednakze względu na komfort czytania i brak możliwości skalowania
czcionki, czytanie plików PDF na tych urządzeniach może być męczące dla
oczu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na laptopie
Pliki PDF zabezpieczone watermarkiem możesz odczytać na dowolnym
laptopie po zainstalowaniu czytnika dokumentów PDF. Najpowszechniejszym
programem, który umożliwi odczytanie pliku PDF na laptopie, jest Adobe
Reader. W zależności od potrzeb, możesz zainstalować również inny
program - e-booki PDF pod względem sposobu odczytywania nie różnią
niczym od powszechnie stosowanych dokumentów PDF, które odczytujemy
każdego dnia.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Doskonalenie systemu zarządzania finansami w jednostkach administracji publicznej Koncepcje, metody, techniki, narzędzia, instrumenty - ebook
Dotychczasowe systemy zarządzania w administracji publicznej są nieskuteczne zwłaszcza w kontekście współczesnej roli informacji i jej wykorzystywania (Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020). W sektorze publicznym dominuje tradycyjny model funkcjonowania, kładący nacisk na hierarchiczną strukturę, na formalizację procedur oraz na realizacji wydatków, co skutkuje wydatkowaniem środków publicznych „za wszelką cenę”. Dotychczasowe próby zmian koncentrowały się na usprawnianiu struktur organizacyjnych, natomiast nie wdrażano całościowych mechanizmów poprawy efektywności (zgodnych ze Strategią Sprawne Państwo).
Tradycyjne systemy informacyjne w jednostkach sektora finansów publicznych wykorzystują przede wszystkim rachunkowość kasową, która koncentruje się na stronie wydatkowej, co negatywnie wpływa na generowanie wiarygodnych informacji niezbędnych do podejmowania efektywnych decyzji. Tymczasem przewaga alternatywnego systemu rachunkowości memoriałowej wynika z tego, że rachunkowość kasowa ze swej natury ignoruje wiele zdarzeń ekonomicznych, które są istotne z punktu widzenia efektywnego zarządzania i decyzji podejmowanych przez menedżerów publicznych, natomiast system rachunkowości memoriałowej jest najbardziej kompleksową metodą rejestracji, pomiaru i informowania o zdarzeniach występujących w organizacji.
Książka pokazuje jak opracować własny model zarządzania finansami państwowej jednostki budżetowej, oparty na budżetowaniu zadaniowym i controllingu, z uwzględnieniem:
- czynników otoczenia, które determinują wdrożenie modelu zarządzania finansami opartego na koncepcji controllingu finansowego,
- narzędzi tego controllingu, co przyczynia się do racjonalnego podejmowania decyzji,
- Strategicznej Karty Wyników w procesie mapowania strategii na poziom operacyjny oraz pomiaru efektywności i skuteczności realizowanych działań.
Spis treści
Wstęp
1. Koncepcje zarządzania publicznego
- 1.1. Tradycyjny (biurokratyczny) model zarządzania publicznego
- 1.2. Dobre rządzenie
- 1.3. Koncepcja nowego zarządzania publicznego
- 1.4. Doskonalenie polskiego zarządzania publicznego
2. Zarządzanie finansami w jednostkach administracji publicznej
- 2.1. Istota i pojęcie finansów publicznych
- 2.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy finansów publicznych
- 2.3. Cel i przedmiot oraz narzędzia zarządzania finansami publicznym
- 2.4. Planowanie finansowe – podsystem w systemie zarządzania finansami publicznymi
- 2.5. Kontrola – podsystem w systemie zarządzania finansami publicznymi
- 2.6. Sprawozdawczość – podsystem informacyjny w systemie zarządzania finansami publicznymi
- 2.7. Instrumenty rachunkowości zarządczej - źródło informacji w systemie zarządzania finansami publicznymi
- 2.8. Proces podejmowania decyzji w zarządzaniu finansami publicznymi
- 2.9. Modele zarządzania finansami publicznymi
3. Zastosowanie podejścia systemowego i procesowego w zarządzaniu finansami publicznymi
- 3.1. Podejście systemowe
- 3.2. Podejście procesowe
- 3.3. Zarządzanie przez cele
- 3.4. Metoda hoshin
4. Zarządzanie finansami publicznymi przez controlling
- 4.1. Zakres i zadania controllingu finansowego
- 4.2. Zarządzanie finansami a controlling finansowy
- 4.3. Controlling finansowy a struktura organizacyjna
- 4.4. Etapy wdrażania controllingu finansowego
5. Instrumenty controllingu finansowego w zarządzaniu finansami publicznymi
- 5.1. Strategiczna Karta Wyników
- 5.2. System pomiaru efektywności
- 5.3. Benchmarking
- 5.4. System wczesnego ostrzegania
- 5.5. Ośrodki odpowiedzialności
- 5.6. Monitoring finansowy
6. Identyfikacja systemu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
- 6.1. Charakterystyka państwowych jednostek budżetowych
- 6.2. Gospodarka finansowa w państwowych jednostkach budżetowych
- 6.3. Studium przypadku
- 6.3.1. Uwarunkowania organizacyjno-prawne
- 6.3.2. System finansowania
- 6.3.3. System zarządzania finansami
- 6.3.4. Diagnoza struktury organizacyjnej
- 6.3.5. Proces planowania strategicznego oraz sprawozdania z realizacji strategii
- 6.3.6. Proces planowania finansowego
- 6.3.7. Zadania komórek organizacyjnych w zakresie gospodarki finansowej
7. Systemy zarządzania finansami publicznymi w wybranych państwach Unii Europejskiej
- 7.1. Słowacja
- 7.2. Wielka Brytania
- 7.3. Francja
8. Autorski model zarządzania finansami w jednostkach budżetowych
- 8.1. Determinanty zmian modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych
- 8.2. Model zarządzania finansami
- 8.2.1. Podejście systemowe i procesowe
- 8.2.2. Strategia
- 8.2.3. Wykorzystanie Strategicznej Karty Wyników
- 8.2.4. Alokacja zasobów publicznych
- 8.2.5. System pomiaru wyników
- 8.2.6. System kontroli realizacji zadań
- 8.2.7. System informacyjny
- 8.3. Zastosowanie instrumentów controllingu finansowego w procesie integracji i koordynacji między systemami zarządzania
- 8.4. Doskonalenie kultury organizacyjnej
- 8.4.1. Struktura organizacyjna
- 8.4.2. Wyodrębnienie komórki organizacyjnej controllingu finansowego na potrzeby wdrożenia autorskiego modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych
- 8.4.3. Koncepcja ośrodków odpowiedzialności za zadania w jednostkach budżetowych – zespoły zadaniowe
- 8.5. Wdrażanie autorskiego modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych
Zakończenie
Bibliografia
Indeks
| Kategoria: | Bankowość i Finanse |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-63804-32-9 |
| Rozmiar pliku: | 4,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Spis treści
Wstęp
1. Koncepcje zarządzania publicznego
1.1. Tradycyjny model zarządzania publicznego
1.2. Dobre rządzenie
1.3. Koncepcja nowego zarządzania publicznego
1.4. Doskonalenie polskiego zarządzania publicznego
2. Zarządzanie finansami w jednostkach administracji publicznej
2.1. Istota finansów publicznych
2.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy finansów publicznych
2.3. Cel i przedmiot oraz narzędzia zarządzania finansami publicznymi
2.4. Planowanie
2.5. Kontrola
2.6. Sprawozdawczość
2.7. Instrumenty rachunkowości zarządczej
2.8. Proces podejmowania decyzji
2.9. Modele zarządzania finansami publicznymi
3. Zastosowanie podejścia systemowego i procesowego w zarządzaniu finansami publicznymi
3.1. Podejście systemowe
3.2. Podejście procesowe
3.3. Zarządzanie przez cele
3.4. Metoda hoshin
4. Zarządzanie finansami publicznymi przez controlling
4.1. Zakres i zadania controllingu finansowego
4.2. Controlling finansowy a struktura organizacyjna
4.3. Zarządzanie finansami a controlling finansowy
4.4. Etapy wdrażania controllingu finansowego 116
5. Instrumenty controllingu finansowego w zarządzaniu finansami publicznymi
5.1. Strategiczna Karta Wyników
5.2. Pomiar efektywności
5.3. Benchmarking
5.4. System wczesnego ostrzegania
5.5. Ośrodki odpowiedzialności
5.6. Monitoring finansowy
6. Identyfikacja systemu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych 149
6.1. Charakterystyka państwowych jednostek budżetowych
6.2. Gospodarka finansowa w państwowych jednostkach budżetowych
6.3. Studium przypadku
6.3.1. Uwarunkowania organizacyjno-prawne
6.3.2. System finansowania
6.3.3. System zarządzania finansami
6.3.4. Dopasowanie struktury organizacyjnej
6.3.5. Proces planowania strategicznego oraz sprawozdania z realizacji strategii
6.3.6. Proces planowania finansowego
6.3.7. Zadania komórek organizacyjnych w zakresie gospodarki finansowej
7. Systemy zarządzania finansami publicznymi w wybranych państwach Unii Europejskiej
7.1. Słowacja
7.2. Wielka Brytania
7.3. Francja
8. Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
8.1. Determinanty zmian modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
8.2. Model zarządzania finansami
8.2.1. Podejście systemowe i procesowe
8.2.2. Strategia
8.2.3. Strategiczna Karta Wyników
8.2.4. Alokacja zasobów publicznych
8.2.5. System pomiaru wyników
8.2.6. System kontroli realizacji zadań
8.2.7. System informacyjny
8.3. Zastosowanie instrumentów controllingu finansowego w procesie integracji i koordynacji między systemami zarządzania
8.4. Doskonalenie kultury organizacyjnej
8.4.1. Struktura organizacyjna
8.4.2. Wyodrębnienie komórki organizacyjnej controllingu finansowego
8.4.3. Koncepcja ośrodków odpowiedzialności za zadania w państwowych jednostkach budżetowych
8.5. Wdrażanie modelu
Zakończenie
Bibliografia
Indeks8. Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych1
8.1. Determinanty zmian modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
Państwowa jednostka budżetowa realizuje zadania publiczne w ciągle zmieniających się warunkach zewnętrznych i wewnętrznych. Kierownik państwowej jednostki budżetowej jest zobowiązany do systematycznego podejmowania działań doskonalących funkcjonowanie organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem systemu zarządzania finansami publicznymi.
Głównym determinantem o charakterze zewnętrznym, który powinien zapoczątkować zmiany systemu zarządzania finansami publicznymi, było wdrożenie z dniem 1 stycznia 1999 r. zasad należytego zarządzania finansami. Mimo zapisów ustawowych cena efektywności wydatkowanych środków w dalszym ciągu jest stanem postulowanym. System zarządzania finansami w jednostkach budżetowych koncentruje się na realizacji wydatków w ujęciu kasowym, a nie funkcjonują systemy pomiaru efektywności i skuteczności realizowanych zadań publicznych oraz integracji strategii z planami operacyjnymi i alokacją środków pieniężnych2.
Kolejnym czynnikiem zewnętrznym, który determinuje zmiany w systemie zarządzania w państwowych jednostkach budżetowych, jest rozpoczęty w 2006 r. proces wdrażania wieloletniego planowania finansowego oraz metody budżetu zadaniowego. Od 1 stycznia 2012 r. jest to obligatoryjny instrument planowania finansowego w sektorze rządowym oparty na zarządzaniu przez cele. Należy przy tym podkreślić, że efektywna aplikacja budżetu zadaniowego wymaga systemu pomiaru wyników oraz wdrożenia w jednostkach budżetowych systemu zarządzania opierającego się na analizie zadań i efektów. Do istotnych czynników wpływających na system zarządzania finansami publicznymi można również zaliczyć zmieniające się w administracji publicznej podejście do klienta, mechanizmy koordynacji i kontroli działań, zarządzanie wiedzą oraz systemy informacyjne.
Koncepcja nowego zarządzania publicznego zakłada, że jest to proces reformowania sektora publicznego przez odejście od tradycyjnego modelu administracji na rzecz zarządzania opierającego się na instrumentach gospodarki rynkowej. Obejmuje ono ciąg działań, tj.: planowanie według metody budżetu zadaniowego, organizowanie, zatrudnienie, kierowanie i kontrolowanie oraz wdrażanie instrumentów projakościowych. Model zarządzania finansami w powiązaniu z nowym zarządzaniem publicznym powinien umożliwić jednostce administracji publicznej realizację przyjętej strategii oraz osiągnięcie wyznaczonych do realizacji celów przez systematyczny pomiar wyników, analizę odchyleń i podejmowanie działań korygujących w odpowiednim terminie.
Skuteczne wdrożenie modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych wymaga równoległego wdrażania zmian w koncepcjach i procesach zarządzania oraz strukturze i kulturze organizacyjnej, ponieważ zmiany zachodzące w otoczeniu organizacji wymuszają jej reakcję – organizacja powinna nie tylko płynnie dostosować swoje funkcjonowanie do zachodzących zmian, ale też je wyprzedzać.
Przeciwstawnym podejściem do obecnego modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych jest podejście zintegrowane (systemowe), które pozwala na identyfikację nowych obszarów kreowania wartości w organizacji, redukcję błędów, niedoskonałości, marnotrawstwa oraz doskonalenie procesów. Należy przy tym podkreślić, że sprawne funkcjonowanie systemu jest uzależnione od szybkości przepływu informacji i wykorzystania na wejściu zasobów publicznych, które następnie – w procesie transformacji – opuszczają system na wyjściu.
W budowie autorskiego modelu zarządzania finansami zostały wykorzystane następujące założenia:
- systemowe podejście do zarządzania;
- systemowa koncepcja organizacji;
- podejście procesowe opierające się na normach ISO, reprezentujących zbiór dobrych praktyk zarządzania, których celem jest spełnienie wymagań klientów;
- budżetowanie zadaniowe;
- zarządzania przez cele;
- metoda hoshin;
- koncepcja zarządzania przez controlling.
Istotnym elementem modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych jest podsystem kontroli, opierający się na sprzężeniu zwrotnym, służący do oceny realizacji planu finansowego jednostki w układzie zadaniowym, a w momencie pojawienia się nieprawidłowości lub odchyleń od przyjętych założeń – umożliwiający podejmowanie działań korygujących.
Rysunek 8.1. Zintegrowany model zarządzania finansami
Źródło: opracowanie własne.
Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych jest odpowiedzią na zapotrzebowanie sektora rządowego na nowe rozwiązania w zakresie doskonalenia systemów zarządzania finansami. Opiera się na podejściu systemowym i procesowym, a do przedstawienia procesu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych zastosowano dynamikę systemową. Jest to metoda modelowania pozwalająca na badanie interakcji, a więc wzajemnych powiązań i oddziaływań zachodzących w czasie między zasileniami sfery realnej i regulacyjnej badanego procesu zarządzania finansami oraz związków z otoczeniem. Dynamika ta jest przydatna do modelowego odzwierciedlenia systemu informacyjno-decyzyjnego dotyczącego sfery realnej danego procesu. Nacisk w procesie modelowania położono na odzwierciedlenie mechanizmów regulacji, co pozwala – w trakcie eksperymentów symulacyjnych – badać alternatywne strategie decyzyjne w modelowanym procesie. Integrację poszczególnych podsystemów funkcjonujących w ramach modelu zarządzania finansami przedstawiono na rysunku 8.1.
Prezentowany model systemu zarządzania finansami został zintegrowany z systemem informacyjnym, gdyż bez sprawnego, tj. szybkiego i wiarygodnego, przepływu informacji, które umożliwiają ustalenie wartości mierników stopnia realizacji celów i działań, nie może funkcjonować proces planowania wieloletniego przy wykorzystaniu metody budżetu zadaniowego. Budowa sprawnego systemu informacyjnego jest jednym z podstawowych przedsięwzięć, które powinny zostać niezwłocznie przeprowadzone w jednostkach budżetowych, jeśli ma być faktycznie wdrożone wieloletnie planowanie finansowe oraz metody i procedury budżetowania zadaniowego.
1 Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych powstał w wyniku badań przeprowadzonych przez autorkę w ramach pracy doktorskiej obronionej w 2013 roku na Wydziale Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Tekst rozprawy z opisem badań jest dostępny w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej. Ze względu na uniwersalny charakter model może być wykorzystywany w innych jednostkach sektora rządowego, jak również w sektorze samorządowym.
2 Wnioski uzyskane w wyniku przeprowadzonych badań własnych przy zastosowaniu metod jakościowych i ilościowych.
Wstęp
1. Koncepcje zarządzania publicznego
1.1. Tradycyjny model zarządzania publicznego
1.2. Dobre rządzenie
1.3. Koncepcja nowego zarządzania publicznego
1.4. Doskonalenie polskiego zarządzania publicznego
2. Zarządzanie finansami w jednostkach administracji publicznej
2.1. Istota finansów publicznych
2.2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy finansów publicznych
2.3. Cel i przedmiot oraz narzędzia zarządzania finansami publicznymi
2.4. Planowanie
2.5. Kontrola
2.6. Sprawozdawczość
2.7. Instrumenty rachunkowości zarządczej
2.8. Proces podejmowania decyzji
2.9. Modele zarządzania finansami publicznymi
3. Zastosowanie podejścia systemowego i procesowego w zarządzaniu finansami publicznymi
3.1. Podejście systemowe
3.2. Podejście procesowe
3.3. Zarządzanie przez cele
3.4. Metoda hoshin
4. Zarządzanie finansami publicznymi przez controlling
4.1. Zakres i zadania controllingu finansowego
4.2. Controlling finansowy a struktura organizacyjna
4.3. Zarządzanie finansami a controlling finansowy
4.4. Etapy wdrażania controllingu finansowego 116
5. Instrumenty controllingu finansowego w zarządzaniu finansami publicznymi
5.1. Strategiczna Karta Wyników
5.2. Pomiar efektywności
5.3. Benchmarking
5.4. System wczesnego ostrzegania
5.5. Ośrodki odpowiedzialności
5.6. Monitoring finansowy
6. Identyfikacja systemu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych 149
6.1. Charakterystyka państwowych jednostek budżetowych
6.2. Gospodarka finansowa w państwowych jednostkach budżetowych
6.3. Studium przypadku
6.3.1. Uwarunkowania organizacyjno-prawne
6.3.2. System finansowania
6.3.3. System zarządzania finansami
6.3.4. Dopasowanie struktury organizacyjnej
6.3.5. Proces planowania strategicznego oraz sprawozdania z realizacji strategii
6.3.6. Proces planowania finansowego
6.3.7. Zadania komórek organizacyjnych w zakresie gospodarki finansowej
7. Systemy zarządzania finansami publicznymi w wybranych państwach Unii Europejskiej
7.1. Słowacja
7.2. Wielka Brytania
7.3. Francja
8. Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
8.1. Determinanty zmian modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
8.2. Model zarządzania finansami
8.2.1. Podejście systemowe i procesowe
8.2.2. Strategia
8.2.3. Strategiczna Karta Wyników
8.2.4. Alokacja zasobów publicznych
8.2.5. System pomiaru wyników
8.2.6. System kontroli realizacji zadań
8.2.7. System informacyjny
8.3. Zastosowanie instrumentów controllingu finansowego w procesie integracji i koordynacji między systemami zarządzania
8.4. Doskonalenie kultury organizacyjnej
8.4.1. Struktura organizacyjna
8.4.2. Wyodrębnienie komórki organizacyjnej controllingu finansowego
8.4.3. Koncepcja ośrodków odpowiedzialności za zadania w państwowych jednostkach budżetowych
8.5. Wdrażanie modelu
Zakończenie
Bibliografia
Indeks8. Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych1
8.1. Determinanty zmian modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych
Państwowa jednostka budżetowa realizuje zadania publiczne w ciągle zmieniających się warunkach zewnętrznych i wewnętrznych. Kierownik państwowej jednostki budżetowej jest zobowiązany do systematycznego podejmowania działań doskonalących funkcjonowanie organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem systemu zarządzania finansami publicznymi.
Głównym determinantem o charakterze zewnętrznym, który powinien zapoczątkować zmiany systemu zarządzania finansami publicznymi, było wdrożenie z dniem 1 stycznia 1999 r. zasad należytego zarządzania finansami. Mimo zapisów ustawowych cena efektywności wydatkowanych środków w dalszym ciągu jest stanem postulowanym. System zarządzania finansami w jednostkach budżetowych koncentruje się na realizacji wydatków w ujęciu kasowym, a nie funkcjonują systemy pomiaru efektywności i skuteczności realizowanych zadań publicznych oraz integracji strategii z planami operacyjnymi i alokacją środków pieniężnych2.
Kolejnym czynnikiem zewnętrznym, który determinuje zmiany w systemie zarządzania w państwowych jednostkach budżetowych, jest rozpoczęty w 2006 r. proces wdrażania wieloletniego planowania finansowego oraz metody budżetu zadaniowego. Od 1 stycznia 2012 r. jest to obligatoryjny instrument planowania finansowego w sektorze rządowym oparty na zarządzaniu przez cele. Należy przy tym podkreślić, że efektywna aplikacja budżetu zadaniowego wymaga systemu pomiaru wyników oraz wdrożenia w jednostkach budżetowych systemu zarządzania opierającego się na analizie zadań i efektów. Do istotnych czynników wpływających na system zarządzania finansami publicznymi można również zaliczyć zmieniające się w administracji publicznej podejście do klienta, mechanizmy koordynacji i kontroli działań, zarządzanie wiedzą oraz systemy informacyjne.
Koncepcja nowego zarządzania publicznego zakłada, że jest to proces reformowania sektora publicznego przez odejście od tradycyjnego modelu administracji na rzecz zarządzania opierającego się na instrumentach gospodarki rynkowej. Obejmuje ono ciąg działań, tj.: planowanie według metody budżetu zadaniowego, organizowanie, zatrudnienie, kierowanie i kontrolowanie oraz wdrażanie instrumentów projakościowych. Model zarządzania finansami w powiązaniu z nowym zarządzaniem publicznym powinien umożliwić jednostce administracji publicznej realizację przyjętej strategii oraz osiągnięcie wyznaczonych do realizacji celów przez systematyczny pomiar wyników, analizę odchyleń i podejmowanie działań korygujących w odpowiednim terminie.
Skuteczne wdrożenie modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych wymaga równoległego wdrażania zmian w koncepcjach i procesach zarządzania oraz strukturze i kulturze organizacyjnej, ponieważ zmiany zachodzące w otoczeniu organizacji wymuszają jej reakcję – organizacja powinna nie tylko płynnie dostosować swoje funkcjonowanie do zachodzących zmian, ale też je wyprzedzać.
Przeciwstawnym podejściem do obecnego modelu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych jest podejście zintegrowane (systemowe), które pozwala na identyfikację nowych obszarów kreowania wartości w organizacji, redukcję błędów, niedoskonałości, marnotrawstwa oraz doskonalenie procesów. Należy przy tym podkreślić, że sprawne funkcjonowanie systemu jest uzależnione od szybkości przepływu informacji i wykorzystania na wejściu zasobów publicznych, które następnie – w procesie transformacji – opuszczają system na wyjściu.
W budowie autorskiego modelu zarządzania finansami zostały wykorzystane następujące założenia:
- systemowe podejście do zarządzania;
- systemowa koncepcja organizacji;
- podejście procesowe opierające się na normach ISO, reprezentujących zbiór dobrych praktyk zarządzania, których celem jest spełnienie wymagań klientów;
- budżetowanie zadaniowe;
- zarządzania przez cele;
- metoda hoshin;
- koncepcja zarządzania przez controlling.
Istotnym elementem modelu zarządzania finansami w jednostkach budżetowych jest podsystem kontroli, opierający się na sprzężeniu zwrotnym, służący do oceny realizacji planu finansowego jednostki w układzie zadaniowym, a w momencie pojawienia się nieprawidłowości lub odchyleń od przyjętych założeń – umożliwiający podejmowanie działań korygujących.
Rysunek 8.1. Zintegrowany model zarządzania finansami
Źródło: opracowanie własne.
Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych jest odpowiedzią na zapotrzebowanie sektora rządowego na nowe rozwiązania w zakresie doskonalenia systemów zarządzania finansami. Opiera się na podejściu systemowym i procesowym, a do przedstawienia procesu zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych zastosowano dynamikę systemową. Jest to metoda modelowania pozwalająca na badanie interakcji, a więc wzajemnych powiązań i oddziaływań zachodzących w czasie między zasileniami sfery realnej i regulacyjnej badanego procesu zarządzania finansami oraz związków z otoczeniem. Dynamika ta jest przydatna do modelowego odzwierciedlenia systemu informacyjno-decyzyjnego dotyczącego sfery realnej danego procesu. Nacisk w procesie modelowania położono na odzwierciedlenie mechanizmów regulacji, co pozwala – w trakcie eksperymentów symulacyjnych – badać alternatywne strategie decyzyjne w modelowanym procesie. Integrację poszczególnych podsystemów funkcjonujących w ramach modelu zarządzania finansami przedstawiono na rysunku 8.1.
Prezentowany model systemu zarządzania finansami został zintegrowany z systemem informacyjnym, gdyż bez sprawnego, tj. szybkiego i wiarygodnego, przepływu informacji, które umożliwiają ustalenie wartości mierników stopnia realizacji celów i działań, nie może funkcjonować proces planowania wieloletniego przy wykorzystaniu metody budżetu zadaniowego. Budowa sprawnego systemu informacyjnego jest jednym z podstawowych przedsięwzięć, które powinny zostać niezwłocznie przeprowadzone w jednostkach budżetowych, jeśli ma być faktycznie wdrożone wieloletnie planowanie finansowe oraz metody i procedury budżetowania zadaniowego.
1 Autorski model zarządzania finansami w państwowych jednostkach budżetowych powstał w wyniku badań przeprowadzonych przez autorkę w ramach pracy doktorskiej obronionej w 2013 roku na Wydziale Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Tekst rozprawy z opisem badań jest dostępny w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej. Ze względu na uniwersalny charakter model może być wykorzystywany w innych jednostkach sektora rządowego, jak również w sektorze samorządowym.
2 Wnioski uzyskane w wyniku przeprowadzonych badań własnych przy zastosowaniu metod jakościowych i ilościowych.
więcej..
