- W empik go
Dylematy demokracji. Kontekst polski - ebook
Dylematy demokracji. Kontekst polski - ebook
Nowa książka Pawła Dybla, wybitnego znawcy psychoanalizy, hermeneutyki oraz filozofii politycznej, potwierdza znakomitą klasę naukową tego uczonego. Książka dotyczy węzłowych problemów współczesnej filozofii politycznej, które dyskutowane są w kontekście gorących polskich sporów o kształt życia politycznego. Stanowi ona znaczące wydarzenie w polskiej humanistyce. Dostajemy w niej ogromną dawkę wiedzy na temat współczesnych sporów politycznych, ale pokazanych z punktu widzenia konsekwentnie zarysowanej perspektywy teoretycznej autora. Odniesienie tych sporów do kontekstu polskiego i temperament polemiczny autora sprawiają, że książka ta będzie ważnym w głosem w dyskusji o stanie polityki w naszym kraju.
-Leszek Koczanowicz
Książka Pawła Dybla to rozbudowana i nader interesująca analiza dylematów demokracji, postrzeganych na bardzo szerokim tle współczesnej filozofii polityki. Autor wykazuje się nie tylko znakomitą znajomością tej ostatniej, ale także rzadką umiejętnością używania jej głównych teorii i idei jako punktów odniesienia do własnej refleksji. Powoduje to, że tekst czyta się z ogromnym zainteresowaniem. Nie jest on bowiem jedynie sprawozdaniem z czyichś poglądów, lecz przede wszystkim klarownym i bardzo dobrze uargumentowanym wywodem teoretycznym, w którym widać godną najwyższego uznania chęć wypracowania własnego stanowiska.
-Andrzej Szahaj
Paweł Dybel wskazuje w książce na szereg dylematów, z jakimi borykają się współczesne państwa demokracji liberalnej, uwzględniając szeroki kontekst rodzimych sporów politycznych. Dylematy te z jednej strony biorą się z głębokich przeobrażeń, jakim, począwszy od lat sześćdziesiątych minionego stulecia, uległa gospodarka rynkowa, z drugiej z wykształcenia się w Europie demokratycznego modelu „państwa opiekuńczego”, o rozbudowanym systemie opieki społecznej. Efektem tego są toczące się nieprzerwanie spory między przedstawicielami różnych nurtów współczesnego liberalizmu, a zwolennikami opcji socjaldemokratycznej i lewicowej. Jeśli ci pierwsi wychodzą z założenia, że podstawowym warunkiem sprawnego funkcjonowania państwa demokracji liberalnej jest nieustanne poszerzanie sfery wolności ekonomicznych, to drudzy uważają, że państwo to powinno przede wszystkim realizować program sprawiedliwości społecznej. Oba te typy podejścia mają swoje mocne i słabe strony. Autor poddając krytyce jednostronności zarówno ujęć liberalnych jak i lewicowych, stara się wypracować własne stanowisko nie mieszczące się w klasycznych podziałach myśli politycznej. Nie jest ono rodzajem syntezy tych ujęć, raczej polega na wykazaniu, jak dalece we współczesnym państwie demokratycznym praktycznie niemożliwe jest pogodzenie ze sobą elementu liberalnego (idea wolności) z demokratycznym (idea równości). Niemożność ta tkwi w samych fundamentach tego państwa, nie należy w tym jednak upatrywać jego słabości. Przeciwnie, właśnie dlatego określający go porządek ma postać otwartą, jest podatny na różnego rodzaju przemieszczenia w nim relacji elementu „liberalnego” do „demokratycznego”.
Prof. dr hab. Paweł Dybel – profesor w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW oraz w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Główne obszary badań to współczesna filozofia (hermeneutyka, antropologia filozoficzna, poststrukturalizm), teorie psychoanalityczne, filozofia polityczna. Opublikował m.in. Urwane ścieżki. Przybyszewski, Freud, Lacan Kraków 2001, Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie. Kraków 2006, Okruchy psychoanalizy, Kraków 2009, Granice polityczności (razem z Szymonem Wróblem) Warszawa 2010, Oblicza hermeneutyki, Kraków 2012. Liczne publikacje po niemiecku i angielsku. Stypendysta m.in. Thyssen Stiftung, Alexander von Humboldt Stiftung, DAAD, DFG, The Kosciuszko Foundation, The British Academy, Institut fűr die Wissenschaften vom Menschen.
Kategoria: | Politologia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 97883-242-2570-5 |
Rozmiar pliku: | 1,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Leszek Kołakowski, Niepewność epoki demokracji
Tak więc nie powinniśmy w żadnym razie oddzielać Lenina absolutnego politycznego stratega od Lenina „technokraty” marzącego o naukowej reorganizacji produkcji. Wielkość Lenina polega na tym, że mimo iż brakowało mu właściwego aparatu pojęciowego, aby pomyśleć oba te wymiary jednocześnie, był świadom takiej konieczności – niemożliwego, acz niezbędnego zadania. (...)
Powtórzenie Lenina oznacza, że musimy odróżnić między tym, co Lenin faktycznie robił, i otwartym przez niego polem możliwości, opisać napięcie między tym, co zrobił, i innym wymiarem: tego, co było „w Leninie większe niż on sam”.
Slavoj Žižek, Rewolucja u bram
W społeczeństwie postępu, jakie znamy, ludzie relatywnie zamożni tylko trochę wyprzedzają resztę w korzyściach materialnych. Żyją już w stadium ewolucji, którego inni jeszcze nie osiągnęli. Ubóstwo stało się w końcu pojęciem względnym, a nie absolutnym. (...)
Twierdzenie, że w każdej fazie postępu bogaci, eksperymentując z nowymi stylami życia, niedostępnymi jeszcze dla biednych, wypełniają pożyteczną rolę, bez której awans tych ostatnich byłby znacznie wolniejszy, wyda się niektórym przykładem naciąganej i cynicznej apologetyki. Odrobina refleksji jednak wykaże, że jest ono całkowicie zasadne i że społeczeństwo socjalistyczne musi pod tym względem naśladować wolne społeczeństwo.
Friedrich August von Hayek, Konstytucja wolności
Podstawą wszystkich innych wolności jest wolność osobista. Następnym rodzajem jest wolność gospodarcza, która odnosi się do działalności zarobkowej i obejmuje swobodę prywatnej przedsiębiorczości, swobodę zawierania umów, wyboru zawodu, typu i miejsca pracy. Własność i wolność są więc ze sobą pojęciowo związane.
Leszek Balcerowicz, Wolność i rozwój
Świat jest poddawany tak skrajnemu i zniekształconemu procesowi akumulacji kapitału monopolistycznego, że ten ostatni nie tylko powoduje Wielką Nierówność i tworzy warunki dla stagnacji i niestabilności finansowej, lecz także – w celu utrzymania tego właśnie systemu – stanowi zagrożenie dla całej planety jako miejsca zamieszkania człowieka. Stąd przyszłość ludzkości, jeśli ludzkość ma mieć w ogóle jakąkolwiek przyszłość, znajduje się teraz w rękach dziewięćdziesięciu dziewięciu procent jej przedstawicieli. „Gdy system sam w sobie jest porażką”, zauważa Gar Alperovitz w swojej książce America Beyond Capitalism, „w oczywisty sposób rozwiązanie wymaga koniec końców stworzenia nowego systemu”.
John Bellamy Foster, Robert W. McChesney, Kryzys bez końca
Klasycznie zakładano, że kapitalizm dąży do równowagi. Tymczasem on nie tworzy warunków społecznych koniecznych do podtrzymywania własnego istnienia. Trzeba ocalić kapitalizm przed samym sobą lub przed wrogami, których sam sobie robi. Powstrzymywać ten system przed tworzeniem gniewnej, zubożałej, żywiącej mnóstwo uraz klasy niższej, która staje się źródłem podziału lub upadku.
Tony Judt, Źle ma się krajSpis treści
Część I MYŚL LEWICOWA I LIBERALIZM
Krajobraz po komunizmie
1. Płacz lewicy po sowieckim bloku
2. Liberalizm – jedyne lekarstwo na zapaść „ekonomii socjalizmu”?
3. Powrót PRL-u w narodowo-katolickiej sukmanie
4. Postkomunistyczny populizm spod znaku „narodowej wspólnoty”
5. Wątłość myśli liberalnej w Polsce.
6. Skradziona lewica
Jak pogodzić socjalizm z liberalizmem?
1. Gospodarka rynkowa czy socjalistyczna?
2. Jak pogodzić wolność ze sprawiedliwością? – dylemat państwa demokracji liberalnej
3. Hiperkapitalistyczne Imperium i neokomunistyczna Rzesza. Lewicowe myślenie utopijne Hardta/Negriego
4. Zniewolenie i dyscyplina czy emancypacja i wolność?
5. Bogacenie się jednostek a interes publiczny
6. Dwie nogi państwa demokracji liberalnej
7. Lewicowe krytyki
8. Ujęcie relacji między ekonomią i sferą społeczną w liberalizmie. Cztery typy ujęcia
Liberalizm polityczny
Liberalizm ekonomiczny. Neoliberałowie i libertarianie
Liberalizm lewicowy
Liberalizm umiarkowany Dahla
9. Fikcja sprawiedliwości u Rawlsa i Dworkina
10. Pytania i wątpliwości
Stawka demokracji
1. Dylematy myśli lewicowej. Czy ekonomię można nagiąć do równościowych projektów polityczno-społecznych?
2. Demokracja tylko dla bogaczy, czyli blaski i cienie neoliberalizmu
3. Spór liberałów i lewicy – nie do rozwiązania?
4. Czar Lenina, czyli Žižka projekt „powtórzenia” rewolucji
5. Ekonomia a polityka społeczna. Antynomie liberalizmu Balcerowicza
6. Wolność czy (i) sprawiedliwość społeczna?
7. Stawka demokracji: jak nie mieć za dużo ciastka ani też za bardzo go nie zjeść?
Część II MYŚL POLITYCZNA FREUDA
Freud i demokracja
1. Implikacje myśli politycznej Freuda
2. Mit Hordy Pierwotnej i genealogia władzy
3. Demokratyczne elementy w koncepcji Freuda? Dyskusja Laclau z Borch-Jacobsenem
4. Uwodzicielski urok (każdej) władzy
Część III ŽIŽEK POD BRAMĄ REWOLUCJI
Žižek pod bramą rewolucji, czyli rozterki podmiotu politycznego radykalnej lewicy
1. Wprowadzenie
2. Žižek – ikona kultury masowej
3. Trzy figury myślenia o polityczności
4. Szto diełat’? – czyli Žižek pod bramą rewolucji
5. Polityka jako konflikt i trauma
6. Kapitalizm i antysemityzm
7. Polityczny podmiot Lenin/Žižek i aporie filosemityzmu
Aneks. Władza bez rozumu, rozum bez władzy? Frustracje Marcina Króla
Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
Summary