Farmakologia w zadaniach. Farmakologia ogólna i kliniczna - ebook
Farmakologia w zadaniach. Farmakologia ogólna i kliniczna - ebook
Oddajemy do rąk Czytelników drugą część serii Farmakologia w zadaniach, tym razem poświęconą zagadnieniom farmakologii ogólnej i klinicznej.
• Podręcznik ten jest wyjątkowy, a jego wartość polega na zdobywaniu wiedzy przez wykonywanie zadań – od najprostszych po coraz trudniejsze. Nauka farmakologii polegająca na rozwiązywaniu zadań, odzwierciedlających sytuacje i problemy kliniczne, jest przyjemniejsza i mniej nużąca niż studiowanie tradycyjnych podręczników, a także lepiej utrwala wiedzę.
• Dzięki odpowiednio ułożonym zadaniom Czytelnik podąża w ślad za lekiem od momentu zakupienia go w aptece i uzyskania na jego temat ogólnych informacji, przez procesy farmakokinetyczne warunkujące osiągnięcie przez lek punktu uchwytu po zażyciu go, mechanizm wywierania efektu terapeutycznego, aż po eliminację leku z organizmu.
• Podręcznik zwraca uwagę na potrzebę indywidualizacji terapii, ze względu na choroby współistniejące, preferencje dotyczące sposobu przyjmowania leków czy przyzwyczajenia dietetyczne pacjenta.
• Podręcznik dedykowany jest studentom w ramach pracy własnej, jak również nauczycielom akademickim, którym zadania mogą być pomocne w prowadzeniu zajęć czy przygotowywaniu zaliczeń. Może zostać wykorzystany do nauki farmakologii, farmakologii klinicznej, farmakodynamiki, farmakokinetyki, opieki farmaceutycznej, gdyż obejmuje wiele aspektów związanych z lekiem.
• Publikacja skierowana jest do studentów różnych kierunków medycznych, studentów medycyny, stomatologii, farmacji. Będzie również doskonałą pomocną w przygotowaniu do niektórych egzaminów specjalizacyjnych, np. z zakresu farmacji aptecznej, klinicznej czy szpitalnej.
Kategoria: | Medycyna |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-200-6091-1 |
Rozmiar pliku: | 4,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Dr n. med. Małgorzata Berezińska
Zakład Farmakologii i Toksykologii, Katedra Farmakologii Ogólnej, Klinicznej i Toksykologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Dr hab. n. farm. Magdalena Jasińska-Stroschein
Zakład Biofarmacji, Katedra Biofarmacji, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Dr n. med. Michał Seweryn Karbownik
specjalista z zakresu farmacji klinicznej
Zakład Farmakologii i Toksykologii, Katedra Farmakologii Ogólnej, Klinicznej i Toksykologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Dr hab. n. med. Anna Wiktorowska-Owczarek
Zakład Farmakologii i Toksykologii, Katedra Farmakologii Ogólnej, Klinicznej i Toksykologii, Uniwersytet Medyczny w ŁodziPrzedmowa
Oddajemy do rąk Czytelnika drugą część serii „Farmakologia w zadaniach”, poświęconą zagadnieniom farmakologii ogólnej. Dzięki odpowiednio ułożonym zadaniom skrypt pozwala Czytelnikowi podążać w ślad za lekiem od momentu zakupienia go w aptece i uzyskania na jego temat ogólnych informacji, poprzez procesy farmakokinetyczne warunkujące osiągnięcie przez lek punktu uchwytu, mechanizm wywierania efektu terapeutycznego, aż po eliminację leku z organizmu. Szczególną uwagę zwrócono na interakcje leków, zarówno farmakokinetyczne, jak i farmakodynamiczne – w dobie szeroko stosowanej polifarmakoterapii znajomość tych zagadnień wydaje się bardzo istotna. Wiele zadań dotyczy optymalizacji terapii dla pacjenta w zależności od chorób współistniejących, preferencji dotyczących sposobu przyjmowania leków czy przyzwyczajeń dietetycznych.
Zróżnicowany stopień trudności zadań pozwala na wykorzystanie skryptu przez studentów zarówno do samodzielnej nauki farmakologii ogólnej, jak i do omawiania poruszanych w nim zagadnień na zajęciach dydaktycznych. Bardziej złożone zadania mogą być rozwiązywane w formie „burzy mózgów” na seminariach albo wykorzystane jako schemat do przygotowania zagadnień z farmakologii szczegółowej. Rozwiązanie wielu zadań wymaga porównania właściwości konkretnych leków i porządkuje zdobytą wiedzę, dzięki temu skrypt może być przydatny do powtórki przed egzaminem z farmakologii, a także wykorzystany jako pomoc przy przygotowywaniu pytań zaliczeniowych i egzaminacyjnych.
Wiele z zamieszczonych zadań może być rozwiązanych na podstawie ogólnej wiedzy posiadanej przez studenta lub dodatkowych informacji zawartych w skrypcie. W intencji autorów skrypt, choć zawiera zadania opatrzone jedynie kilkoma zdaniami teoretycznego wprowadzenia, ma przybliżyć i ułatwić zrozumienie niekiedy trudnych zagadnień z zakresu farmakodynamiki czy farmakokinetyki. Część zadań wymaga poszukania odpowiedzi w podręcznikach farmakologii, a niektóre – sięgnięcia do artykułów rekomendowanych w piśmiennictwie lub dokonania obliczeń za pomocą arkusza kalkulacyjnego. Na potrzeby niektórych zadań autorzy proponują korzystanie z aplikacji na stronach internetowych, które w obrazowy sposób przedstawiają sposób rozwiązania lub ilustrują poruszane zagadnienia.
Podobnie jak pierwsza część, tak i niniejsza jest skierowana do studentów różnych kierunków medycznych – znalazły się tu zadania przydatne studentom kierunków lekarskich oraz przyszłym farmaceutom. Książka może być pomocna w przygotowaniu do niektórych egzaminów specjalizacyjnych, np. z zakresu farmacji klinicznej czy szpitalnej.
Dr n. med. Małgorzata Berezińska
Dr hab. n. med. Anna Wiktorowska-OwczarekRozdział 1. Oznakowanie produktów leczniczych
Informacje zawarte na opakowaniu produktu leczniczego.
Jesteś studentem III roku medycyny/farmacji i przeglądasz domową apteczkę swojej babci. Znalazłeś dwa leki, przedstawione na rycinie 1.1 (leki A i B). Jakie informacje możesz uzyskać, czytając tylko tekst zawarty na opakowaniach?
A
B
Rycina 1.1. Leki A i B.
Na podstawie informacji podanych na opakowaniach leków A i B wpisz odpowiednie dane do tabeli 1.1, jeżeli znajdziesz je na opakowaniu.
Tabela 1.1. Przykładowe oznakowanie produktów leczniczych.
Lek A
Lek B
Nazwa handlowa produktu leczniczego
Nazwa międzynarodowa składnika/ów produktu leczniczego
Dawka, w jakiej występują substancje lecznicze zawarte w produkcie leczniczym
Postać leku
Ilość leku
Droga podania leku
Sposób przechowywania leku
Podmiot odpowiedzialny
Termin ważności
Nr serii
Numer serii – znaczenie dla bezpieczeństwa stosowania produktów leczniczych.
Na stronie Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego (https://www.gif.gov.pl) pojawiła się informacja o wycofaniu produktu o numerach serii podanych na rycinie 1.2. Przyczyną wycofania z obrotu było potwierdzenie przekroczenia dopuszczalnego limitu N-nitrozodimetyloaminy (NDMA) w seriach substancji czynnej ranitydyny zastosowanej do wytworzenia niżej wymienionych produktów.
Rycina 1.2. Informacja o wycofaniu produktu leczniczego.
Pacjent w apteczce domowej ma lek C, którego opakowanie przedstawiono na rycinie 1.3 (C1 i C2).
Czy powinien zaprzestać przyjmowania tego leku?
C1
C2
Rycina 1.3. Lek C: C1 i C2.
Informacje zawarte na opakowaniu zewnętrznym produktu leczniczego.
Rozpocząłeś staż w aptece otwartej i przyglądasz się różnym opakowaniom leków. Przykłady przedstawiono na rycinie 1.4 (leki D–F). Zastanów się, jakich informacji możesz udzielić pacjentom na podstawie treści odczytanych z opakowania leku?
D
E
F
Rycina 1.4. Leki D–F.
1. Na podstawie treści na opakowaniach leków udziel pacjentom odpowiedniej informacji. Wpisz kilka podstawowych danych do tabeli 1.2.
Tabela 1.2. Oznakowanie produktów leczniczych – leki D–F.
2. W razie potrzeby Humalog można podawać dożylnie, na przykład w przypadku chorób o ostrym przebiegu lub podczas zabiegów chirurgicznych i w okresie pooperacyjnym. Humalog zawiera insulinę lispro w stężeniu 100 j.m./ml. Dożylnie insulinę lispro można podać we wlewie lub w bolusie.
Pacjentowi (masa ciała 90 kg) z hiperglikemią 400 mg/dl podano 4 j.m. insuliny w bolusie, a następnie rozpoczęto podawanie insuliny we wlewie dożylnym w dawce 0,1 j.m./kg mc./h. Insulinę przygotowano w soli fizjologicznej w następujący sposób: 1 j.m. insuliny w 1 ml w 0,9% roztworze chlorku sodu.
Przygotuj lek wstępnie na 5-godzinny wlew: podaj dawkę insuliny i objętość roztworu. Czy jeden wkład Humalogu wystarczy do tego celu?
3. Na podstawie informacji w ChPL o lekach D, E i F odpowiedz, co oznacza zapis: „30/70” oraz który z wkładów po umieszczeniu we wstrzykiwaczu, a bezpośrednio przed podaniem leku, należy wstrząsnąć. Czy informacja podana na opakowaniu jest podpowiedzią w tej kwestii?
Oznakowanie produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety.
Na opakowaniach produktów leczniczych podmiot odpowiedzialny jest zobowiązany do umieszczenia szeregu informacji dla pacjenta tak, aby ich stosowanie i przechowywanie było właściwe. Rycina 1.5 (leki G–W) przedstawia fragmenty opakowań zewnętrznych i bezpośrednich przykładowych produktów leczniczych o różnej kategorii dostępności, wyrobów medycznych i suplementów diety.
G
H
I
J
K
L
M
N
O
Rycina 1.5. Produkty G–O.
P
R
S
T
U
W
Rycina 1.5. Produkty P–W.
1. Zaznacz w tabeli 1.3, które informacje odczytasz z opakowań (G–W) bez posiłkowania się informacjami z ulotek i ChPL.
Tabela 1.3. Oznakowanie produktów leczniczych, suplementów diety i wyrobów medycznych.
2. Które z wymienionych informacji znajdziesz na opakowaniach bezpośrednich produktów leczniczych (np. blistrach, opakowaniach foliowych)?
3. Na opakowaniach zewnętrznych znajdziesz też piktogramy (symbole), co one oznaczają?
1. Piktogram znaku drogowego zakazującego (np. opakowanie J): . . . . . . . .
2. Piktogram znaku drogowego ostrzegawczego (np. opakowanie G): . . . . . . . .
3. Piktogram oka (ucha, nosa) (np. opakowania O, P): . . . . . . . .
4. Piktogram twarzy z rozpylanym aerozolem (np. opakowanie R): . . . . . . . .
4. Który z przedstawionych preparatów nie musi posiadać ulotki dołączonej do opakowania?
Termin ważności produktów leczniczych.
Informacje o terminie ważności znajdziesz na każdym opakowaniu (zewnętrznym: kartonik i bezpośrednim: blister, fiolka, buteleczka). W ten sposób dowiesz się, jak długo można stosować lek – skutecznie i bezpiecznie.
1. Ustosunkuj się do informacji podanych w tabeli 1.4 (Prawda/Fałsz), związanych z trwałością gotowych produktów leczniczych.
Tabela 1.4. Termin ważności produktów leczniczych.
Termin ważności produktów leczniczych.
Pewien mężczyzna, przeglądając domową apteczkę, na opakowaniu nieotwartego jeszcze produktu leczniczego Aviomarin tabl. znalazł informację: „TERMIN WAŻNOŚCI 08.2020”. W sierpniu 2020 roku ma zaplanowaną około 3-godzinną podróż samolotem.
Czy chcąc zapobiec chorobie lokomocyjnej, powinien zakupić nowe opakowanie tego produktu, zanim wybierze się w podróż?