Feministyczna krytyka literatury w Polsce po 1989 roku. Tekst, dyskurs, poznanie z odmiennej perspektywy - ebook
Feministyczna krytyka literatury w Polsce po 1989 roku. Tekst, dyskurs, poznanie z odmiennej perspektywy - ebook
Książka podejmuję próbę zarysowania mapy intelektualnej myśli feministycznej w przestrzeni rodzimego literaturoznawstwa. Jej historię w badaniach literackich autorka rekonstruuje retrospektywnie poprzez próbę zestawień, nawiązań i filiacji pomiędzy zawodowymi biografiami krytyczek ją uprawiających, fragmentami debat dotyczących literatury oraz kulturowo-społecznych kontekstów jej rozumienia i interpretacji. Feministyczna krytyka literatury przedstawiona została w tej książce jako krytyczna refleksja o szeroko pojętej kulturze, wedle której rzekoma kulturowa autentyczność, której kultura literacka miałaby być nośnikiem i stabilizatorem, w rzeczywistości jest fundowana na silnych tradycjach, które utrzymują kulturowy konsens poprzez mechanizmy wyparcia, odsunięcia, kosztem zawłaszczenia, uzurpacji różnych wartości, symboli, perspektyw, teorii oraz dyskursów.
Spis treści
Wstęp. Mapowanie feministycznej krytyki literatury . . . . . . .5
Architektura książki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
CZĘŚĆ I. KRYTYKA FEMINISTYCZNA W POLSCE PO ROKU 1989.
JEJ POWSTANIE, ROZWÓJ ORAZ ZJAWISKA TOWARZYSZĄCE 29
I. Powstanie i rozwój krytyki feministycznej w Polsce . . . . . . 31
Początki nurtu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
W poszukiwaniu adekwatnej nazwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Od women’s studies do krytyki feministycznej . . . . . . . . . . . 44
Przejście od women’s studiesdo gender studies . . . . . . . . . 54
Płeć biologiczna (sex) a płećkulturowa (gender) . . . . . . . . . . 56
Instytucjonalizacja krytyki feministycznej/genderowej . . . . . .67
W stronę queer theory i cultural studies . . . . . . . . . . . . . . . . .69
Wstępne podsumowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
II. Pole literackie i feministyczna krytyka literacka w Polsce po 1989 r.
Przełom 1989 roku w polu literackim . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
„Normalność” w polu literackim po roku 1989 . . . . . . . . . . . 87
Oczekiwanie na tzw. literaturękobiecą. ‘Apetyt na płeć’ . . . . . 92
Absolutna amnezja – prototyp tzw. literatury kobiecej/
feministycznej w komunikacji literackiej . . . . . . . . . . . . . . . 99
Współczesne pole literackie w perspektywie
krytyki feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123
Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
III. Modele i nurty krytyki feministycznej
Nurty krytyki feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133
Projekt literatury kobiecej Virginii Woolf . . . . . . . . . . . . . . 137
Od krytyki rewindykacyjnej do gynokrytyki i z powrotem . . . 139
Gynokrytyka i rewindykacja w polskiej krytyce
feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .148
Zajmowanie pozycji w sprawie kanonu literatury . . . . . . . . .158
IV. Czy jest możliwa historia literatury „kobiecej”?
O potrzebie mikrohistorii kobiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Czy jest zatem możliwa historia literatury „kobiecej”? . . . . .174
W stronęnowych wzorców fabularyzacji (mode of emplotment) 177
O piśmiennictwie historycznoliterackim w kręgu
krytyki feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Historia literatury „po kądzieli” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
Konceptualizacje tekstu literackiego . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Kobiece monografie historycznoliterackie . . . . . . . . . . . . .217
Monografie wyobcowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Druga płeć Simone de Beauvoir jako wzorzec
mówienia o „Innej” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .234
Kobieta „odmieniec”, „melancholiczka”,
„nierozważna i nieromantyczna” . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236
Słownik i Przewodnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Krytyka feministyczna w edukacji – glosa . . . . . . . . . . . . .255
Podsumowanie cech feministycznego piśmiennictwa
historycznoliterackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
CZĘŚĆ II. KOBIETA JAKO CZYTELNICZKA
I INTERPRETATORKA LITERATURY . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
I. Krytyka feministyczna poza traktami „męskich” stylów
lekturowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Czytelnictwo kobiet jako zjawisko socjologiczno-
-kulturowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265
Empatia jako kluczowe pojęcie ‘czytania jak kobieta’ . . . . .272
Krytyka feministyczna jako strategia lekturologiczna . . . . .276
„Lalki” Bolesława Prusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .278
Lalka Zofi i Nałkowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .280
Lalka Ingi Iwasiów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Lalka Kazimiery Szczuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
II. Trzy modele lektury kobiecej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
Krytyczka feministyczna jako czytelniczka . . . . . . . . . . . . 291
Ewa Kraskowska jako czytelniczka (model hermeneutyczny)292
Czytelnik jako samica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .309
Czytanie Krystyny Kłosińskiej (model tematyczny) . . . . . . 314
Czytanie poprzez temat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Czytać poprzez fantazmat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320
W poszukiwaniu sygnatury autorskiej . . . . . . . . . . . . . . . 324
Miniatury. Czytanie i pisanie kobiece . . . . . . . . . . . . . . . 328
Poza traktami męskich peregrynacji lekturowych . . . . . . . 330
Inga Iwasiów jako czytelniczka (model genderowy) . . . . . .333
Czy jest w tym tekście autor? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .340
Strategia kameleona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Czytanie poprzez przedmiot – reifikacja narracji . . . . . . . .348
Czytanie jako sztuka miłosna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Czytać jako kobieta – dopowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . .357
III. Między naturą a kulturą. Społeczno-kulturowe
uwarunkowania „kobiecości” jako wyznacznika
tzw. literatury kobiecej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Strategie wytwarzania „kobiecości” . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
„Kobiecość” jako konstrukt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Ciało versus umysł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364
Co to jest literatura kobieca? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
Kongruencja kobiety i natury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Uwikłanie w codzienność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Domowy versus publiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
O pochodzeniu i ewolucji gatunków tzw. literaturykobiecej . 385
Wątki autobiograficzne w literaturze kobiet . . . . . . . . . . . 387
Modele powieści kobiecej dawniej i dziś . . . . . . . . . . . . . .393
Kobiecość jako konwencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .399
Bohaterka „literatury kobiecej” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Kobieta w literaturze i kulturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .408
CZĘŚĆ III. FEMINISTYCZNA GAŁĄŹ
LITERATUROZNAWSTWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
I. Krytyka feministyczna w pejzażu współczesnego
literaturoznawstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .415
Próba zdefiniowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Epistemologia feministyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .419
Feminizm versus strukturalizm? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
Inspiracje dekonstrukcją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
Genetyzm w feministycznym przebraniu? . . . . . . . . . . . . . 456
Od tekstu do świata – antropologiczne wymiary krytyki
feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..462
II. Imaginarium naukowe feministycznej krytyki literatury . 481
Wstępne rozpoznania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
Motyw genezy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .485
Motyw tożsamościowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
Motyw delimitacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .496
Portret z negatywu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
Wyrazić niewyrażalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
Profity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
Co nauka o literaturze zawdzięcza krytyce
feministycznej/genderowej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
Ludyczna ‘mimikra’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
W stronę literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512
Metafory ‘tekstu’ krytyki feministycznej . . . . . . . . . . . . . . 516
Głos własny, głos cudzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
Z peryferii do centrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
Dyskurs wędrujący . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .530
III. Płeć języka/język płci w ujęciu lingwistyki i krytyki
feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537
Lingwistyka feministyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537
Projekt stylistyki feministycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .543
Koncepcje języka kobiecego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .546
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .559
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .567
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .597
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .611
| Kategoria: | Socjologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 97883-242-1916-2 |
| Rozmiar pliku: | 3,4 MB |
