Fizjologia wysiłku - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
13 sierpnia 2024
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Fizjologia wysiłku - ebook
Fizjologia wysiłku to nowoczesny bogato ilustrowany podręcznik, uwzględniający najnowsze zagadnienia z zakresu fizjologii w sporcie. Publikacja jest wypełniona unikatowymi rycinami i grafikami stanowiąc niezbędne kompendium wiedzy na temat fizjologii wysiłku sportowego opisanego w sposób przystępny i zrozumiały. Zespół znamienitych Autorów podręcznika w sposób kompleksowy opracował miedzy innymi zagadnienia takie jak: • wydatek energetyczny, • zmęczenie mięśni, • opóźniona bolesność mięśniowa, • skurcze mięśni wywołane wysiłkiem, • zmiany czynnościowe w układzie krążeniowo-oddechowym podczas wysiłku fizycznego, • zasady treningu sportowego, • adaptacja w następstwie treningu oporowego, • adaptacja do treningu tlenowego i beztlenowego, • wysiłek fizyczny w hipoksji i hiperbarii, • wysiłek w warunkach wysokiej oraz niskiej temperatury otoczenia, • wydolność tlenowa i metody jej diagnozowania, • wydolność beztlenowa i metody jej diagnozowania. Publikację dedykujemy studentom Akademii Wychowania Fizycznego, lekarzom zajmującym się rehabilitacją medyczną, nauczycielom wychowania fizycznego, trenerom sportowym i instruktorom klubów fitness i osobom rekreacyjnie uprawiającym sport.
| Kategoria: | Medycyna |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-23807-0 |
| Rozmiar pliku: | 23 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
AUTORZY
dr hab. Marcin Andrzejewski, prof. AWF
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr Rafał Buryta
Instytut Nauk o Kulturze Fizycznej
Uniwersytet Szczeciński
prof. dr hab. Jan Chmura
Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie w Warszawie
dr hab. Paweł Chmura, prof. AWF
Zakład Zespołowych Gier Sportowych
Akademia Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu
mgr Maciej Chroboczek
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. Paweł Cięszczyk
Zakład Biologii Molekularnej
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr Tomasz Cisoń
Katedra Fizjoterapii
Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
dr n. med. Edyta Dąbrowska
Centrum Medycyny Translacyjnej
Gdański Uniwersytet Medyczny
prof. dr hab. n. med. Alicja Dąbrowska-Kugacka
Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca
II Katedra Kardiologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
dr hab. Katarzyna Domaszewska, prof. AWF
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. med. Magdalena Dzitkowska-Zabielska
Zakład Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
mgr Zbigniew Jost
Zakład Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. n. med. Adam Kawczyński
Zakład Biomechaniki i Inżynierii Sportu
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr hab. n. med. Sebastian Klich
Zakład Sportu Paraolimpijskiego
Akademia Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu
prof. dr hab. Andrzej Klimek
Instytut Nauk Biomedycznych
Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
dr Jakub Kryściak
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr hab. Sylwester Kujach
Zakład Neurofizjologii, Neuropsychologii i Neuroinformatyki
Gdański Uniwersytet Medyczny
dr hab. n. med. Ewa Kwiatkowska
Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
prof. Radosław Laskowski
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr n. med. Zuzanna Lewicka-Potocka
I Katedra i Klinika Kardiologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
mgr Jakub Marynowicz
Legia Warszawa S.A.
dr Barbara Morawin
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej
Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
dr inż. Krystian Ogły
Wydział Przyrodniczo-Technologiczny
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
dr Tomasz Podgórski
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. farm. Andrzej Pokrywka
Katedra i Zakład Biochemii i Farmakogenomiki
Warszawski Uniwersytet Medyczny;
Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej w Warszawie
dr hab. Łukasz Radzimiński, prof. AWFiS
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr inż. Olga Surała
Instytut Sportu – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
dr hab. Anna Szumilewicz, prof. AWFiS
Zakład Fitness
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr hab. Ewa Śliwicka
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. med. Anna Tylutka
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
lek. Eryk Wacka
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej
Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
prof. Michał Wilk
Katedra Teorii i Praktyki Sportu
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
prof. Adam Zając
Instytut Nauk o Sporcie
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
prof. dr hab. Agnieszka Zembroń-Łacny
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
dr hab. Piotr Żmijewski
Katedra Nauk Biomedycznych
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w WarszawiePRZEDMOWA
Obecnie każdy profesjonalny zespół sportowy ma w swoim sztabie osobę odpowiedzialną za przygotowanie fizjologiczne. Podobnie rzecz się ma z zawodnikami reprezentującymi sporty indywidualne, gdzie na pewnym poziomie pomoc fizjologa staje się niekwestionowaną koniecznością.
W założeniu „Fizjologia sportowa” to książka, dzięki której wiedza z zakresu fizjologii wysiłku powinna stać się bardziej przystępna i zrozumiała, a za tym znacznie bardziej użyteczna. Przesłanką, dla jakiej zdecydowałem się podjąć redagowania tej książki jest z jednej strony fakt dynamicznego rozwoju wiedzy z zakresu powysiłkowej adaptacji organizmu, z drugiej zaś niewystarczająca w mojej ocenie przystępność obecnych na rynku wydawniczym publikacji poświęconych tej tematyce.
„Fizjologia sportowa” została zatem zredagowana tak, by w sposób maksymalnie przystępny, ale też i kompleksowy, zaprezentować aktualny stan wiedzy z zakresu fizjologii wysiłku. Wartością dodaną są tu rozdziały systematyzujące wiedzę, która z reguły bardzo rzadko pojawia się w podręcznikach fizjologicznych, np. dotyczącej metodyki i norm testów fizjologicznych.
Jako redaktor starałem się, by „Fizjologia sportowa” została napisana tak aby każdy, bez względu na wyjściowy poziom swojej wiedzy, mógł znaleźć w niej dla siebie coś interesującego. Autorów kolejnych rozdziałów prosiłem o to, by zachowali pewien założony z góry ciąg myślowy, dzięki czemu książka jest tematycznie spójna. Prosiłem również o to, by w każdym rozdziale maksymalnie duży nacisk położono na akcentowanie wartości aplikacyjnych, tak by zawarta w „Fizjologii sportowej” wiedza mogła być w możliwie jak największym stopniu wykorzystana praktycznie.
Do napisania poszczególnych rozdziałów „Fizjologii sportowej” zostali zaproszeni naukowcy-praktycy pracujący na wielu uczelniach wyższych, w tym na wszystkich bez wyjątku akademiach wychowania fizycznego w Polsce. Fakt ten wydaje się w mojej opinii chyba najlepszą rekomendacją tej publikacji. Jako redaktor naukowy „Fizjologii sportowej” mam nadzieję, że spełni ona oczekiwania wszystkich czytelników.
prof. dr hab. Paweł Cięszczyk
rektor Akademii Wychowania Fizycznego i SportuSŁOWO WSTĘPNE PROFESORA KRZYSZTOFA KLUKOWSKIEGO
Na temat fizjologii wysiłku fizycznego człowieka powstało wiele opracowań naukowych, sięgających początku XX wieku. Nic w tym dziwnego, bowiem organizm ludzki od zarania dziejów zmagał się z różnorodnymi wysiłkami fizycznymi: począwszy od polowań czy ucieczek przed groźnymi zwierzętami, w pracy na roli albo w fabryce, a skończywszy na rekreacji ruchowej, treningu zdrowotnym, rehabilitacji czy też sporcie wyczynowym. Z tego względu budowa anatomiczna oraz funkcje fizjologiczne organizmu człowieka są doskonale przystosowane do wykonywania wysiłków aerobowych, anaerobowych i mieszanych. Oczywiście udogodnienia cywilizacyjne wpłynęły negatywnie na poziom sprawności i wydolności fizycznej współczesnego Homo sapiens, co wywołało miażdżycę, choroby metaboliczne, osteoporozę, otyłość i wiele innych schorzeń, a także zaburzenia strukturalne. Głębsze zainteresowanie zdolnościami wysiłkowymi człowieka wyniknęło zatem z potrzeby profilaktyki zdrowotnej, rehabilitacji, ale także usprawnienia procesu treningowego w sporcie wyczynowym. Aby odpowiedzieć na szereg pytań poznawczych związanych z fizjologią wysiłku i treningu sportowego, na całym świecie podjęto badania naukowe z zakresu fizjologii stosowanej i klinicznej, biochemii, endokrynologii, genetyki, dietetyki, farmakologii i psychologii. Na tej podstawie opracowano wiele testów diagnostycznych z zakresu obserwacji zdolności wysiłkowych, służących medycynie klinicznej, rehabilitacji kardiologicznej i pulmonologicznej oraz ocenie stanu wytrenowania sportowców różnych dyscyplin. Najważniejsze wyniki badań przedstawiano w licznych publikacjach naukowych, podręcznikach akademickich oraz przewodnikach metodycznych. Z tych opracowań korzystali studenci uniwersytetów medycznych, uczelni wychowania fizycznego, jak również w ramach studiów podyplomowych lub specjalizacyjnych, lekarze, fizjoterapeuci, instruktorzy i trenerzy klubów sportowych oraz instruktorzy fitness. Warto podkreślić, że z uwagi na szybki postęp wiedzy medycznej i przyrodniczej nawet najnowsze podręczniki akademickie z zakresu fizjologii wysiłku ulegały dezaktualizacji w ciągu 5 lat. Nowoczesny podręcznik „Fizjologia wysiłku” pod redakcją prof. Pawła Cięszczyka wypełnia lukę w tym zakresie. Opracowanie to jest zwieńczeniem dwóch wydanych wcześniej kompendiów, także pod redakcją naukową prof. Pawła Cięszczyka, pt. „Biochemia sportowa” (PZWL 2023) i „Genetyka sportowa” (PZWL 2021). Profesorowi udało się zaplanować nowatorską strukturę podręcznika, uwzględnić najnowsze badania autorów krajowych i zagranicznych oraz zaprosić do współpracy wiodących badaczy krajowych fizjologii wysiłku z akademii wychowania fizycznego, uniwersytetów medycznych oraz instytutów badawczych. Tym samym wymienieni badacze współtworzyli nowoczesne ujęcie podręcznika, mając na uwadze jako doświadczeni naukowcy i nauczyciele akademiccy wymagania studiów medyczno-biologicznych oraz uczelni wychowania fizycznego. Duże zasługi w zakresie tworzenia kompendium miało prestiżowe wydawnictwo PZWL, które dba o wysoki poziom merytoryczny stosownie dobranych i aktualizowanych opracowań.
Podręcznik uwzględnia realizowane aktualnie najnowsze badania z szeroko pojętej fizjologii wysiłku, zwraca uwagę zarówno na badania podstawowe, jak i na wykorzystanie ich wyników w praktyce trenerskiej. Na uwagę zasługuje bardzo starannie przygotowana szata graficzna, w postaci kolorowych rycin i wykresów, które w sposób czytelny i przystępny pomagają lepiej zrozumieć złożone zagadnienia adaptacji wysiłkowej organizmu człowieka. Autonomiczna struktura rozdziałów umożliwia wybiórcze korzystanie z podręcznika w zależności od potrzeb, zainteresowań, a także przygotowania z zakresu nauk biologiczno-medycznych Czytelników.
W podręczniku, spełniającym wszystkie wymogi nowoczesnego kompendium, autorzy zwrócili szczególną uwagę na zagadnienia dotyczące wszechstronnego wpływu wysiłku i treningu sportowego na organizm ludzki, uwzględniwszy:
■ budowę i funkcję mięśni szkieletowych w aspekcie przemian energetycznych i generowania siły;
■ nerwową i hormonalną kontrolę pracujących mięśni;
■ mechanizmy zmęczenia, z uwzględnieniem jego faz i powstawania opóźnionej bolesności mięśniowej;
■ wiodącą rolę układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego w adaptacji organizmu do różnego rodzaju wysiłków;
■ zasady treningu sportowego i kontroli obciążeń treningowych;
■ wpływ niedotlenienia wysokościowego na zdolności wysiłkowe sportowców, zasady treningu wysokościowego, chorobę wysokościową, wykorzystanie wysiłku w hipoksji we wspomaganiu leczenia chorób cywilizacyjnych;
■ wysiłek w warunkach wysokiej i niskiej temperatury otoczenia;
■ wpływ niedoboru ruchu na organizm, zasady treningu zdrowotnego;
■ zastosowanie środków ergogenicznych w sporcie – korzyści i działania niepożądane;
■ dymorfizm płciowy w sporcie, z uwzględnieniem odmienności fizjologicznej organizmu kobiety (w tym w okresie ciąży, połogu i menopauzy; triada sportsmenek);
■ odmienność reakcji na wysiłek i trening fizyczny w czasie rozwoju i starzenia się;
■ zasady żywienia w sporcie, ocenę składu ciała, zagadnienia otyłości;
■ wpływ wysiłku w chorobach sercowo-naczyniowych na czynność i strukturę serca, nagłą śmierć sercową, rehabilitację kardiologiczną;
■ metody diagnozowania wydolności tlenowej i beztlenowej.
Podręcznik jest adresowany do studentów uczelni wychowania fizycznego i uniwersytetów medycznych. Z pewnością będzie też przydatny dla lekarzy zajmujących się rehabilitacją medyczną, nauczycieli wychowania fizycznego, trenerów sportowych i instruktorów klubów fitness. Może być również cennym uzupełnieniem wiedzy dla lekarzy specjalizujących się w medycynie sportowej, rehabilitacji medycznej oraz dla fizjoterapeutów podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe.
prof. dr hab. n. med. Krzysztof KlukowskiSŁOWO WSTĘPNE PROFESORA ANDRZEJA MAŁECKIEGO
„Fizjologia wysiłku”, podręcznik napisany przez zespół wybitnych specjalistów pod redakcją prof. Pawła Cięszczyka, stanowi wyjątkowe źródło wiedzy, które łączy precyzyjnie i wnikliwie przedstawione podstawowe mechanizmy z informacjami o znaczeniu praktycznym. Na uwagę zasługuje klarowność przekazu i umiejętne zaprezentowanie przez Autorów niejednokrotnie trudnych i zawiłych zagadnień biochemicznych oraz fizjologicznych w sposób przyjazny dla Czytelnika. Dzięki wprowadzeniu świetnie przygotowanych oraz mających jednolitą formę graficzną rycin i tabel, treści dzieła stają się wręcz przyjemne w odbiorze.
Autorzy nie tylko opisują wszystkie najważniejsze zagadnienia, ale także zamieszczają najnowsze, potwierdzone szczegółowymi badaniami naukowymi poglądy na temat podstawowych zjawisk istotnych podczas wysiłku fizycznego. Wyjątkową cechą książki, podnoszącą jej wartość, jest obecność – rzadko umieszczanych w tego typu dziełach – treści poświęconych poszczególnym grupom wiekowym, w tym nieczęsto opisywanej, a niezwykle ważnej specyfice okresu rozwojowego. Podobnie na szczególne uznanie zasługuje obszerne przedstawienie odmienności opisywanych mechanizmów i zjawisk w zależności od płci.
Uwzględnienie zasad właściwego żywienia, zaprezentowanych na podstawie bieżących danych, może stanowić dodatkową wartość nie tylko dla osób zajmujących się profesjonalnie treningiem sportowym, ale również dla trenujących sportowców i aktywnych fizycznie amatorów. Przejrzyście napisane i zilustrowane rozdziały poświęcone zaleceniom dotyczącym wysiłku fizycznego w przypadku wybranych – najważniejszych – grup chorób bardzo podnoszą wartość praktyczną książki.
Należy podkreślić, że „Fizjologia wysiłku” oferuje Czytelnikom zarówno solidne podstawy teoretyczne, jak i praktyczne narzędzia, które mogą być bezpośrednio zastosowane przez profesjonalistów w codziennej praktyce zawodowej. Będzie również bardzo pomocna w świadomym i bezpiecznym stosowaniu aktywności fizycznej przez amatorów sportu traktowanego jako wybitnie skuteczny sposób dbania o zdrowie.
prof. dr hab. n. med. Andrzej Małecki
dr hab. Marcin Andrzejewski, prof. AWF
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr Rafał Buryta
Instytut Nauk o Kulturze Fizycznej
Uniwersytet Szczeciński
prof. dr hab. Jan Chmura
Wyższa Szkoła Edukacja w Sporcie w Warszawie
dr hab. Paweł Chmura, prof. AWF
Zakład Zespołowych Gier Sportowych
Akademia Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu
mgr Maciej Chroboczek
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. Paweł Cięszczyk
Zakład Biologii Molekularnej
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr Tomasz Cisoń
Katedra Fizjoterapii
Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
dr n. med. Edyta Dąbrowska
Centrum Medycyny Translacyjnej
Gdański Uniwersytet Medyczny
prof. dr hab. n. med. Alicja Dąbrowska-Kugacka
Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca
II Katedra Kardiologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
dr hab. Katarzyna Domaszewska, prof. AWF
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. med. Magdalena Dzitkowska-Zabielska
Zakład Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
mgr Zbigniew Jost
Zakład Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
prof. dr hab. n. med. Adam Kawczyński
Zakład Biomechaniki i Inżynierii Sportu
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr hab. n. med. Sebastian Klich
Zakład Sportu Paraolimpijskiego
Akademia Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu
prof. dr hab. Andrzej Klimek
Instytut Nauk Biomedycznych
Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
dr Jakub Kryściak
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr hab. Sylwester Kujach
Zakład Neurofizjologii, Neuropsychologii i Neuroinformatyki
Gdański Uniwersytet Medyczny
dr hab. n. med. Ewa Kwiatkowska
Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
prof. Radosław Laskowski
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr n. med. Zuzanna Lewicka-Potocka
I Katedra i Klinika Kardiologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
mgr Jakub Marynowicz
Legia Warszawa S.A.
dr Barbara Morawin
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej
Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
dr inż. Krystian Ogły
Wydział Przyrodniczo-Technologiczny
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
dr Tomasz Podgórski
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. farm. Andrzej Pokrywka
Katedra i Zakład Biochemii i Farmakogenomiki
Warszawski Uniwersytet Medyczny;
Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej w Warszawie
dr hab. Łukasz Radzimiński, prof. AWFiS
Zakład Fizjologii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr inż. Olga Surała
Instytut Sportu – Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
dr hab. Anna Szumilewicz, prof. AWFiS
Zakład Fitness
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
dr hab. Ewa Śliwicka
Zakład Fizjologii i Biochemii
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
dr n. med. Anna Tylutka
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
lek. Eryk Wacka
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej
Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
prof. Michał Wilk
Katedra Teorii i Praktyki Sportu
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
prof. Adam Zając
Instytut Nauk o Sporcie
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
prof. dr hab. Agnieszka Zembroń-Łacny
Katedra Fizjologii Stosowanej i Klinicznej Collegium Medicum – Uniwersytet Zielonogórski
dr hab. Piotr Żmijewski
Katedra Nauk Biomedycznych
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w WarszawiePRZEDMOWA
Obecnie każdy profesjonalny zespół sportowy ma w swoim sztabie osobę odpowiedzialną za przygotowanie fizjologiczne. Podobnie rzecz się ma z zawodnikami reprezentującymi sporty indywidualne, gdzie na pewnym poziomie pomoc fizjologa staje się niekwestionowaną koniecznością.
W założeniu „Fizjologia sportowa” to książka, dzięki której wiedza z zakresu fizjologii wysiłku powinna stać się bardziej przystępna i zrozumiała, a za tym znacznie bardziej użyteczna. Przesłanką, dla jakiej zdecydowałem się podjąć redagowania tej książki jest z jednej strony fakt dynamicznego rozwoju wiedzy z zakresu powysiłkowej adaptacji organizmu, z drugiej zaś niewystarczająca w mojej ocenie przystępność obecnych na rynku wydawniczym publikacji poświęconych tej tematyce.
„Fizjologia sportowa” została zatem zredagowana tak, by w sposób maksymalnie przystępny, ale też i kompleksowy, zaprezentować aktualny stan wiedzy z zakresu fizjologii wysiłku. Wartością dodaną są tu rozdziały systematyzujące wiedzę, która z reguły bardzo rzadko pojawia się w podręcznikach fizjologicznych, np. dotyczącej metodyki i norm testów fizjologicznych.
Jako redaktor starałem się, by „Fizjologia sportowa” została napisana tak aby każdy, bez względu na wyjściowy poziom swojej wiedzy, mógł znaleźć w niej dla siebie coś interesującego. Autorów kolejnych rozdziałów prosiłem o to, by zachowali pewien założony z góry ciąg myślowy, dzięki czemu książka jest tematycznie spójna. Prosiłem również o to, by w każdym rozdziale maksymalnie duży nacisk położono na akcentowanie wartości aplikacyjnych, tak by zawarta w „Fizjologii sportowej” wiedza mogła być w możliwie jak największym stopniu wykorzystana praktycznie.
Do napisania poszczególnych rozdziałów „Fizjologii sportowej” zostali zaproszeni naukowcy-praktycy pracujący na wielu uczelniach wyższych, w tym na wszystkich bez wyjątku akademiach wychowania fizycznego w Polsce. Fakt ten wydaje się w mojej opinii chyba najlepszą rekomendacją tej publikacji. Jako redaktor naukowy „Fizjologii sportowej” mam nadzieję, że spełni ona oczekiwania wszystkich czytelników.
prof. dr hab. Paweł Cięszczyk
rektor Akademii Wychowania Fizycznego i SportuSŁOWO WSTĘPNE PROFESORA KRZYSZTOFA KLUKOWSKIEGO
Na temat fizjologii wysiłku fizycznego człowieka powstało wiele opracowań naukowych, sięgających początku XX wieku. Nic w tym dziwnego, bowiem organizm ludzki od zarania dziejów zmagał się z różnorodnymi wysiłkami fizycznymi: począwszy od polowań czy ucieczek przed groźnymi zwierzętami, w pracy na roli albo w fabryce, a skończywszy na rekreacji ruchowej, treningu zdrowotnym, rehabilitacji czy też sporcie wyczynowym. Z tego względu budowa anatomiczna oraz funkcje fizjologiczne organizmu człowieka są doskonale przystosowane do wykonywania wysiłków aerobowych, anaerobowych i mieszanych. Oczywiście udogodnienia cywilizacyjne wpłynęły negatywnie na poziom sprawności i wydolności fizycznej współczesnego Homo sapiens, co wywołało miażdżycę, choroby metaboliczne, osteoporozę, otyłość i wiele innych schorzeń, a także zaburzenia strukturalne. Głębsze zainteresowanie zdolnościami wysiłkowymi człowieka wyniknęło zatem z potrzeby profilaktyki zdrowotnej, rehabilitacji, ale także usprawnienia procesu treningowego w sporcie wyczynowym. Aby odpowiedzieć na szereg pytań poznawczych związanych z fizjologią wysiłku i treningu sportowego, na całym świecie podjęto badania naukowe z zakresu fizjologii stosowanej i klinicznej, biochemii, endokrynologii, genetyki, dietetyki, farmakologii i psychologii. Na tej podstawie opracowano wiele testów diagnostycznych z zakresu obserwacji zdolności wysiłkowych, służących medycynie klinicznej, rehabilitacji kardiologicznej i pulmonologicznej oraz ocenie stanu wytrenowania sportowców różnych dyscyplin. Najważniejsze wyniki badań przedstawiano w licznych publikacjach naukowych, podręcznikach akademickich oraz przewodnikach metodycznych. Z tych opracowań korzystali studenci uniwersytetów medycznych, uczelni wychowania fizycznego, jak również w ramach studiów podyplomowych lub specjalizacyjnych, lekarze, fizjoterapeuci, instruktorzy i trenerzy klubów sportowych oraz instruktorzy fitness. Warto podkreślić, że z uwagi na szybki postęp wiedzy medycznej i przyrodniczej nawet najnowsze podręczniki akademickie z zakresu fizjologii wysiłku ulegały dezaktualizacji w ciągu 5 lat. Nowoczesny podręcznik „Fizjologia wysiłku” pod redakcją prof. Pawła Cięszczyka wypełnia lukę w tym zakresie. Opracowanie to jest zwieńczeniem dwóch wydanych wcześniej kompendiów, także pod redakcją naukową prof. Pawła Cięszczyka, pt. „Biochemia sportowa” (PZWL 2023) i „Genetyka sportowa” (PZWL 2021). Profesorowi udało się zaplanować nowatorską strukturę podręcznika, uwzględnić najnowsze badania autorów krajowych i zagranicznych oraz zaprosić do współpracy wiodących badaczy krajowych fizjologii wysiłku z akademii wychowania fizycznego, uniwersytetów medycznych oraz instytutów badawczych. Tym samym wymienieni badacze współtworzyli nowoczesne ujęcie podręcznika, mając na uwadze jako doświadczeni naukowcy i nauczyciele akademiccy wymagania studiów medyczno-biologicznych oraz uczelni wychowania fizycznego. Duże zasługi w zakresie tworzenia kompendium miało prestiżowe wydawnictwo PZWL, które dba o wysoki poziom merytoryczny stosownie dobranych i aktualizowanych opracowań.
Podręcznik uwzględnia realizowane aktualnie najnowsze badania z szeroko pojętej fizjologii wysiłku, zwraca uwagę zarówno na badania podstawowe, jak i na wykorzystanie ich wyników w praktyce trenerskiej. Na uwagę zasługuje bardzo starannie przygotowana szata graficzna, w postaci kolorowych rycin i wykresów, które w sposób czytelny i przystępny pomagają lepiej zrozumieć złożone zagadnienia adaptacji wysiłkowej organizmu człowieka. Autonomiczna struktura rozdziałów umożliwia wybiórcze korzystanie z podręcznika w zależności od potrzeb, zainteresowań, a także przygotowania z zakresu nauk biologiczno-medycznych Czytelników.
W podręczniku, spełniającym wszystkie wymogi nowoczesnego kompendium, autorzy zwrócili szczególną uwagę na zagadnienia dotyczące wszechstronnego wpływu wysiłku i treningu sportowego na organizm ludzki, uwzględniwszy:
■ budowę i funkcję mięśni szkieletowych w aspekcie przemian energetycznych i generowania siły;
■ nerwową i hormonalną kontrolę pracujących mięśni;
■ mechanizmy zmęczenia, z uwzględnieniem jego faz i powstawania opóźnionej bolesności mięśniowej;
■ wiodącą rolę układu sercowo-naczyniowego i układu oddechowego w adaptacji organizmu do różnego rodzaju wysiłków;
■ zasady treningu sportowego i kontroli obciążeń treningowych;
■ wpływ niedotlenienia wysokościowego na zdolności wysiłkowe sportowców, zasady treningu wysokościowego, chorobę wysokościową, wykorzystanie wysiłku w hipoksji we wspomaganiu leczenia chorób cywilizacyjnych;
■ wysiłek w warunkach wysokiej i niskiej temperatury otoczenia;
■ wpływ niedoboru ruchu na organizm, zasady treningu zdrowotnego;
■ zastosowanie środków ergogenicznych w sporcie – korzyści i działania niepożądane;
■ dymorfizm płciowy w sporcie, z uwzględnieniem odmienności fizjologicznej organizmu kobiety (w tym w okresie ciąży, połogu i menopauzy; triada sportsmenek);
■ odmienność reakcji na wysiłek i trening fizyczny w czasie rozwoju i starzenia się;
■ zasady żywienia w sporcie, ocenę składu ciała, zagadnienia otyłości;
■ wpływ wysiłku w chorobach sercowo-naczyniowych na czynność i strukturę serca, nagłą śmierć sercową, rehabilitację kardiologiczną;
■ metody diagnozowania wydolności tlenowej i beztlenowej.
Podręcznik jest adresowany do studentów uczelni wychowania fizycznego i uniwersytetów medycznych. Z pewnością będzie też przydatny dla lekarzy zajmujących się rehabilitacją medyczną, nauczycieli wychowania fizycznego, trenerów sportowych i instruktorów klubów fitness. Może być również cennym uzupełnieniem wiedzy dla lekarzy specjalizujących się w medycynie sportowej, rehabilitacji medycznej oraz dla fizjoterapeutów podnoszących swoje kwalifikacje zawodowe.
prof. dr hab. n. med. Krzysztof KlukowskiSŁOWO WSTĘPNE PROFESORA ANDRZEJA MAŁECKIEGO
„Fizjologia wysiłku”, podręcznik napisany przez zespół wybitnych specjalistów pod redakcją prof. Pawła Cięszczyka, stanowi wyjątkowe źródło wiedzy, które łączy precyzyjnie i wnikliwie przedstawione podstawowe mechanizmy z informacjami o znaczeniu praktycznym. Na uwagę zasługuje klarowność przekazu i umiejętne zaprezentowanie przez Autorów niejednokrotnie trudnych i zawiłych zagadnień biochemicznych oraz fizjologicznych w sposób przyjazny dla Czytelnika. Dzięki wprowadzeniu świetnie przygotowanych oraz mających jednolitą formę graficzną rycin i tabel, treści dzieła stają się wręcz przyjemne w odbiorze.
Autorzy nie tylko opisują wszystkie najważniejsze zagadnienia, ale także zamieszczają najnowsze, potwierdzone szczegółowymi badaniami naukowymi poglądy na temat podstawowych zjawisk istotnych podczas wysiłku fizycznego. Wyjątkową cechą książki, podnoszącą jej wartość, jest obecność – rzadko umieszczanych w tego typu dziełach – treści poświęconych poszczególnym grupom wiekowym, w tym nieczęsto opisywanej, a niezwykle ważnej specyfice okresu rozwojowego. Podobnie na szczególne uznanie zasługuje obszerne przedstawienie odmienności opisywanych mechanizmów i zjawisk w zależności od płci.
Uwzględnienie zasad właściwego żywienia, zaprezentowanych na podstawie bieżących danych, może stanowić dodatkową wartość nie tylko dla osób zajmujących się profesjonalnie treningiem sportowym, ale również dla trenujących sportowców i aktywnych fizycznie amatorów. Przejrzyście napisane i zilustrowane rozdziały poświęcone zaleceniom dotyczącym wysiłku fizycznego w przypadku wybranych – najważniejszych – grup chorób bardzo podnoszą wartość praktyczną książki.
Należy podkreślić, że „Fizjologia wysiłku” oferuje Czytelnikom zarówno solidne podstawy teoretyczne, jak i praktyczne narzędzia, które mogą być bezpośrednio zastosowane przez profesjonalistów w codziennej praktyce zawodowej. Będzie również bardzo pomocna w świadomym i bezpiecznym stosowaniu aktywności fizycznej przez amatorów sportu traktowanego jako wybitnie skuteczny sposób dbania o zdrowie.
prof. dr hab. n. med. Andrzej Małecki
więcej..
