Franczyza - droga do sukcesu - ebook

Rozdział 2. Franczyza — podstawowe pojęcia

Franczyza daje wspaniałą możliwość prowadzenia biznesu z ludźmi, którzy mają zarówno kapitał, jak i pasję do prowadzenia własnej działalności.

2.1. Franczyza. Co to takiego?

Od dłuższego czasu na świecie, a od kilkunastu lat w Polsce coraz częściej wśród przedstawicieli biznesu mówi się o franczyzie. Obserwuje się, że wiele firm polskich i zagranicznych oferuje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej pod ich nazwą (marką). Zjawisko jest coraz bardziej powszechne z uwagi na to, że możemy sprzedawać produkty najbardziej znanych firm świata, ale również, w chwili osiągnięcia przez naszą firmę sukcesu, sprzedawać prawo do oferowania przez inne firmy naszego produktu. Jak to wygląda w praktyce. Przyjrzyjmy się poniższym sytuacjom.

SYTUACJA 1

Żona pana Kowalskiego chciałaby mieć butik z odzieżą w miejscowości Z. Nie wie jednak, czy sprzedawać asortyment różnych firm, czy raczej zdecydować się na produkty tylko jednej marki. Wstępna analiza zalet i wad tych dwóch możliwych kierunków jej działania pokazuje, że wybranie produktów jednej firmy powinno być dla niej korzystniejsze. Dlaczego? Dlatego że przedsiębiorstwo X jest firmą bardzo znaną na świecie oraz w Polsce i sprzedaż jego produktów nie wymaga dodatkowych środków pieniężnych, które trzeba by wyłożyć na reklamę butiku, ponieważ stworzona przez nie marka jest rozpoznawana przez tzw. grupę docelową (odbiorców). Ponadto pani Kowalska nie ma doświadczenia w tej branży i istnieje prawdopodobieństwo, że asortyment, który zakupi i będzie sprzedawać, nie znajdzie swoich odbiorców. Decyzja o sprzedaży pod szyldem firmy X wyrobów firmy X, czyli franczyza, wydaje się być tu najwłaściwsza.

SYTUACJA 2

Pan Kowalski zajmuje się produkcją i sprzedażą butów. Pradziadek oraz ojciec pana Kowalskiego byli szewcami i od lat prowadzili niewielki zakład tuż przy domu, w którym klient mógł zamówić obuwie według własnego projektu. Jakość wykonania butów była bardzo wysoka i z czasem oferta produktów zaczęła się powiększać, aż pan Kowalski postanowił otworzyć sklep z butami własnych projektów pod nazwą Obcasik. Po kilku latach właściciel otworzył drugi sklep w miejscowości obok. Cechą charakterystyczną sklepu było to, że jego wystrój oraz oferta produktowa były dokładnie takie same w każdej z miejscowości. Po pewnym czasie firmy z innych miejscowości zaczęły się zwracać do pana Kowalskiego z prośbą o pozwolenie na sprzedaż jego obuwia. Otwieranie kolejnych punktów sprzedaży przez pana Kowalskiego nie miało sensu, ponieważ nadzorowanie produkcji oraz sprzedaży w dwóch sklepach zajmowało sporo czasu oraz pochłaniało znaczne środki finansowe. Stworzenie sieci franczyzowej przez pana Kowalskiego spowodowało, że jego marka stała się rozpoznawalna w całej Polsce, a on uzyskał dodatkowe źródło przychodu.

Zaprezentowane powyżej sytuacje przedstawiają franczyzę z dwóch stron: jego biorcy (przykład pani Kowalskiej) oraz jego dawcy (przykład pana Kowalskiego).

Słowo franczyza, franchising lub franchise, pochodzi z języka angielskiego i oznacza przywilej. Znane było również w języku francuskim — la franchise, początkowo również jako przywilej, a aktualnie jako koncesja i zezwolenie. W Polsce od 2001 roku za zgodą Rady Języka Polskiego używane jest słowo spolszczone — franczyza (przyjęte również w tej książce), mimo to wiele osób stosuje nadal wersję anglojęzyczną, która jednak sprawia trudności w wymawianiu.

+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| DEFINICJA |
| |
| Franczyza to długoterminowe, odpłatne udzielenie franczyzobiorcy pozwolenia, licencji, zgody na oferowanie produktów lub świadczenie usług w imieniu franczyzodawcy oraz używanie jego nazwy handlowej, znaku towarowego, logo firmy, a także stosowanie przyjętych przez niego cen produktów. |
| |
| Franczyza to koncepcja, która gwarantuje franczyzodawcy sukces, a franczyzobiorcy pozwala minimalizować ryzyko związane z prowadzeniem działalności. |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

Podstawowe pojęcia:

- Franczyzodawca/franczyzer/franchisingodawca to osoba fizyczna lub prawna, która jest prawnym właścicielem znaku towarowego, nazwy handlowej, a także posiada szeroką wiedzę na temat produkowanego towaru lub świadczonej usługi bądź zna określone rozwiązania organizacyjno--zarządcze, które mogą być wykorzystane w innych przedsiębiorstwach.
- Franczyzobiorca/franczyzant/franchisingobiorca to osoba fizyczna lub prawna prowadząca działalność gospodarczą, działająca w ramach systemu franczyzowego. Za uczestnictwo w nim uiszcza wymagane opłaty. Działa jednak na własny rachunek, ponosząc całkowite ryzyko związane z prowadzeniem tej działalności. Jego funkcjonowanie oparte jest na gotowej, sprawdzonej przez franczyzodawcę koncepcji biznesowej.
- Umowa franczyzowa to umowa zawarta pomiędzy dawcą i biorcą franczyzy, której przedmiotem jest przekazanie praw przez dawcę oraz przyjęcie obowiązków przez biorcę
- System franczyzowy to system, którego przedmiotem jest stworzenie sieci niezależnych podmiotów gospodarczych, które oferują produkty i usługi pod marką jej właściciela. Każdy z tych podmiotów działa samodzielnie, ponosząc wszelkie koszty wynikające z prowadzenia działalności, a także związane z tym ryzyko.
- Umowa agencyjna to umowa zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a agentem. Agent jako biorca zlecenia zobowiązuje się w ramach prowadzonej działalności do stałego pośredniczenia w zawieraniu umów z klientami w imieniu przedsiębiorcy lub na jego rzecz. W zamian za to agent oczekuje od przedsiębiorcy zapłaty, która stanowi zwyczajowo prowizję od zawartych umów.
- System agencyjny to system, w którym przedsiębiorca tworzy sieć agencji, które w jego imieniu lub na jego rzecz zawierają umowy z klientami. Punkt sprzedaży jest własnością przedsiębiorcy i do niego należy jego zorganizowanie. Agent otrzymuje jedynie prowizję zależną od poziomu sprzedaży.
- System dystrybucyjny to system, w którym przedsiębiorca kupuje produkty od producenta i na podstawie zawartej z nim umowy dystrybucyjnej odsprzedaje je odbiorcom hurtowym lub detalicznym. Ma również prawo korzystania z nazwy handlowej oraz znaku towarowego producenta w zakresie wyszczególnionym w umowie, na przykład w celu reklamowania produktów, by zwiększyć ich sprzedaż.

+---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| UWAGA |
| |
| Pamiętaj, że FRANCZYZA to nie to samo co FRANSZYZA |
| |
| FRANCZYZA = franchising |
| |
| FRANSZYZA — to pojęcie wywodzące się z dziedziny ubezpieczeń, które oznacza klauzulę umowną, uzgodnioną i zapisaną w polisie, jako kwota, do której wysokości ubezpieczający (ubezpieczony) współuczestniczy w każdej szkodzie. Zatem termin ten odnosi się do warunków ubezpieczenia i oznacza ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczającego. |
| |
| W praktyce rozróżniane są dwa rodzaje franszyzy: |
| |
| • Integralna/warunkowa — ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody, których wartość nie przekracza przyjętego minimum. Na przykład, gdy franszyza integralna wynosi 500 PLN, oznacza to, że ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody o wartości niższej niż 500 PLN i za takie nie będzie płacił. W tym rodzaju franszyzy wartość minimum może zostać określona kwotowo (jak w powyższym przykładzie) lub procentowo, jako procent sumy ubezpieczenia. Jeśli szkoda jest wyższa od określonego minimum, wówczas wysokość odszkodowania jest taka, jak gdyby franszyzy nie było, chyba że zastosowanie mają inne umowne ograniczenia. |
+---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

+---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| PRZYKŁAD: |
| |
| Franszyza – 500 PLN ==> Szkoda – 450 PLN ==> odszkodowania nie ma |
| |
| Franszyza – 500 PLN ==> Szkoda – 650 PLN ==> odszkodowanie – 650 PLN |
| |
| • Redukcyjna/bezwarunkowa — polega na tym, że ubezpieczyciel bez względu na wysokość szkody obniża wartość wypłacanego odszkodowania o część określoną w pieniądzu lub jako procent sumy ubezpieczenia. W praktyce termin ten nazywany jest udziałem własnym. |
| |
| PRZYKŁAD: |
| |
| Franszyza – 100 PLN ==> Szkoda – 80 PLN ==> odszkodowania nie ma |
| |
| Franszyza – 100 PLN ==> Szkoda – 250 PLN ==> odszkodowanie – 150 PLN |
| |
| Franszyza – 100 PLN ==> Szkoda – 500 PLN ==> odszkodowanie – 400 PLN |
+---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

2.2. Rodzaje franczyzy

Obecnie franczyza występuje w wielu odmianach w zależności od potrzeb jej dawcy oraz biorcy. Poniżej zostały przedstawione i pokrótce omówione różne jej rodzaje:

- Franczyza międzynarodowa jest formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa. Stosowana przede wszystkim przez dużych przedsiębiorców i właścicieli znanych marek z uwagi na to, że rynki zagraniczne oferują im doskonałą możliwość rozwoju. Zastosowana z wyśmienitym efektem przez wiele amerykańskich restauracji typu fast food.
- Franczyza bezpośrednia — jest kontraktem pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą, często stosowanym w przypadku powiązań między firmami zagranicznymi (patrz franczyza międzynarodowa). Taki system okazuje się bardzo korzystny dla firmy eksportującej, lecz trudny do zarządzania i kontrolowania, w szczególności jeśli franczyzobiorcy działają w odległych krajach. W takim przypadku istnieje niebezpieczeństwo złej komunikacji między podmiotami, nierzetelnego lub niewłaściwego korzystania z franczyzy przez jej biorcę, a w konsekwencji niedopasowania produktów do potrzeb zgłaszanych przez rynek.
- Masterfranczyza/subfranczyza — jest porozumieniem pomiędzy franczyzodawcą i masterfranczyzobiorcą, które obejmuje budowę sieci na terytorium masterfranczyzobiorcy. Jest to specyficzna odmiana franczyzy, w której franczyzobiorca działa podobnie jak monopolista. Masterfranczyzobiorca posiada wyłączność na korzystanie ze znaków towarowych oraz know-how na danym terytorium. W umowie o subfranczyzie franczyzodawca może również zezwolić biorcy na podpisywanie dalszych umów franczyzowych z osobami trzecimi, jednakże wymaga to specjalnej klauzuli w zawartej umowie. Ten typ franczyzy jest wykorzystywany przede wszystkim w krajach, w których zasady prowadzenia działalności gospodarczej zdecydowanie różnią się od obowiązujących w kraju macierzystym franczyzodawcy.
- Franczyza mieszana — ma miejsce wtedy, kiedy franczyzodawca jest producentem, a franczyzobiorca zajmuje się sprzedażą produktów oraz świadczeniem usług związanych ze sprzedawanym towarem (firmy kosmetyczne, które uruchamiają punkty sprzedaży oraz gabinety kosmetyczne).
- Franczyza produkcyjna/przemysłowa — franczyzodawca zobowiązuje się do udostępnienia franczyzobiorcy technologii produkcji, know-how oraz wszelkich tajemnic związanych z wytwarzaniem wyrobów, tak aby franczyzobiorca mógł produkować towary o identycznej jakości oraz tych samych cechach zewnętrznych co franczyzodawca.
- Franczyza usługowa — franczyzodawca zobowiązuje się do udostępnienia franczyzobiorcy know-how oraz wszelkich tajemnic związanych ze świadczeniem usług, tak aby franczyzobiorca mógł oferować usługę o identycznej jakości jak franczyzodawca. Ta forma sprawdza się w usługach turystycznych, hotelarstwie, usługach kosmetycznych.
- Franczyza dystrybucyjna — związana jest ze sprzedażą przez franczyzobiorcę jedynie określonych towarów w prowadzonym przez siebie punkcie sprzedaży, który został oznaczony nazwą franczyzodawcy oraz urządzony zgodnie z jego wskazówkami. Ta forma franczyzy jest najczęściej wykorzystywana przez stacje benzynowe, które sprzedają paliwo pod szyldem producenta — rafinerii.
- Franczyza koncepcyjna — opiera się na przekazaniu przez franczyzodawcę koncepcji działalności biorcy franczyzy. Franczyzobiorca może nie tylko sprzedawać produkty lub świadczyć usługi, ale również korzystać z kompletnej koncepcji prowadzenia biznesu na podstawie doświadczenia zdobytego przez franczyzodawcę, na przykład z jej biznesplanów, systemów zarządzania jakością, bazy danych dystrybutorów i innych. Forma ta sprawdza się w przypadku restauracji czy barów szybkiej obsługi. Przykładem są tutaj agencje obsługi nieruchomości czy hotelarstwo.
- Franczyza wielokrotna — w zawartej umowie franczyzowej franczyzobiorca zobowiązuje się do utworzenia określonej liczby jednostek należących do systemu (na przykład sieci sklepów sprzedaży).
- Franczyza konwersyjna — polega na tym, że franczyzodawca włącza do utworzonego przez siebie systemu franczyzowego inne podmioty gospodarcze działające w tej samej branży co on i nadaje im nazwę franczyzobiorców.

+--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Franczyza to nie biznes, ale droga do zrobienia biznesu. Jest niezbędną koncepcją marketingową — innowacyjną metodą na dystrybucję dóbr i usług. |
| |
| Jak wszystko w życiu, tak i franczyza nie jest prosta. |
+--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

Franczyzy możemy użyć do opisania modelu biznesowego — biznesu franczyzowego, ale istnieją też inne modele zależne od stosunków franczyzowych:

- Producent – detalista — detalista jako franczyzobiorca sprzedaje produkty franczyzodawcy bezpośrednio klientom (finalnym odbiorcom) jako nowy kanał dystrybucji — przykładem mogą być stacje benzynowe działające w sieci czy salony samochodowe — dilerzy marek samochodowych.
- Producent – hurtownik — franczyzobiorca, korzystając z licencji, wytwarza i dystrybuuje produkty franczyzodawcy — na przykład Coca-Cola.
- Hurtownik – detalista — detalista jako franczyzobiorca kupuje produkty do dalszej odsprzedaży od franczyzobiorcy, którym jest hurtownik — przykładem może być zwykły sklep.
- Detalista – detalista — franczyzodawca rozprowadza swoje produkty lub świadczy usługi na rynku pod wspólną nazwą, wykorzystując zestandaryzowany system sieci franczyzowej. To klasyczna forma biznesu zwana franczyzą, przykładem są tu najbardziej znane sieci gastronomiczne, jak Pizza Hut, KFC, McDonald’s, a także sieci hoteli.

2.3. Zalety i wady franczyzy

Zalety i wady tej formy inwestowania można rozpatrywać dwojako. Po pierwsze z punktu widzenia franczyzodawcy, z drugiej ze strony franczyzobiorcy. Poniżej znajdziemy syntetyczne zestawienie korzyści i kosztów.

1. Zalety dla franczyzodawcy:

- Możliwość ekspansji przedsiębiorstwa na nowe rynki zbytu.
- Możliwość rozbudowania sieci sprzedaży (kanałów dystrybucji).
- Opłaty franczyzowe — stały dochód dla dawcy, franczyzobiorca uiszcza zazwyczaj opłatę wstępną, comiesięczne opłaty od wartości sprzedaży lub od osiąganych zysków oraz opłaty na cele marketingowe.
- Brak konieczności angażowania własnego kapitału — większość kosztów związanych z zakładaniem nowych placówek ponosi biorca.
- Łatwość kontroli nad biorcą — dawca zachowuje kontrolę nad polityką i warunkami sprzedaży, decyduje nawet o tym, jak wygląda punkt sprzedaży.
- Dawca pozostaje właścicielem marki, znaku towarowego, patentu, licencji czy know-how.
- Biorca bierze na siebie całe ryzyko związane z prowadzeniem własnej działalności. Jeśli produkt czy usługa będzie się sprzedawać słabo lub wcale, jest to wyłącznie wina biorcy. Nie może się on domagać od franczyzodawcy jakiegokolwiek odszkodowania. Dawca czerpie korzyści finansowe tylko z tytułu pobieranych opłat, często niezależnych od tego, czy biorca osiąga dochód, czy nie.
- Możliwość poznania nowych rynków zbytu. Biorca, kupując towar od dawcy, dostarcza mu informacji o rynku, o jego potrzebach i oczekiwaniach, dzięki temu dawca poznaje rynek, jego preferencje i może na bieżąco reagować na zmiany pojawiające się na różnych rynkach.
- Promocja własnej marki na nowych rynkach — dzięki franczyzie dawca może przy minimalnych nakładach (większe koszty ponosi franczyzobiorca) zapoznawać nowych klientów ze swoją marką.
- Franczyzobiorca pokrywa część nakładów na działania promocyjne (opłaty marketingowe), dzięki czemu reklama produktów czy usług staje się tańsza, zatem można wykorzystywać najskuteczniejsze, a często również najdroższe formy reklamowania towarów i usług.

2. Zalety dla franczyzobiorcy

- Tak zwany gotowy przepis na biznes — biorca korzysta z doświadczenia oraz posiadanej wiedzy dawcy, może liczyć na pomoc w znalezieniu właściwej lokalizacji dla swojej działalności, zorganizowaniu całego cyklu produkcyjnego, przeprowadzeniu stosownych szkoleń, a także przy zatrudnieniu pracowników.
- Możliwość poszerzenia swojej oferty produktowej lub usługowej — franczyzę można zastosować w nowo powstałej firmie lub w przedsiębiorstwie funkcjonującym od wielu lat, w którym strategia dalszego prowadzenia działalności okazała się nieefektywna i brak jest pomysłu na jakiekolwiek zmiany.
- Przewidywalność zysków (znana marka = przewidywalna sprzedaż). Oferując produkty znanych marek, mamy większe szanse na to, że znajdą one swoich nabywców szybciej niż w sytuacji, w której towary nie są znane i klienci muszą się do nich przyzwyczaić.
- Korzystanie z wizerunku firmy, która posiada już zazwyczaj mocną i ugruntowaną pozycję na rynku (minimalne koszty reklamy).
- Czerpanie korzyści z patentów, znaków towarowych, tajemnic handlowych, licencji, zezwoleń, praw autorskich i innych zastrzeżonych procedur.
- Możliwość skorzystania z wielu udogodnień w realizacji inwestycji — fundusze pomocowe dla franczyzobiorców.
- Minimalne ryzyko porażki — znana firma wiąże się z ukształtowaną już pozycją rynkową, co często stanowi już połowę sukcesu naszej firmy w osiąganiu znacznych zysków. Nie można jednak zakładać, że przy tym rodzaju naszej działalności gospodarczej nie występuje żadne ryzyko lub jest ono minimalne. Trzeba pamiętać, że każde przedsięwzięcie biznesowe wiąże się z ryzykiem i nie ma od tej zasady żadnych odstępstw, nawet jeśli wydawać by się mogło, że franczyza jest jedną z najbezpieczniejszych form prowadzenia biznesu.
- Większa wiarygodność franczyzobiorcy jako partnera dla klientów oraz innych instytucji, na przykład banków.
- Możliwość korzystania ze sprawdzonych już przez franczyzodawcę strategii marketingowych, promocyjnych czy informacyjnych, na przykład nie ma konieczności przeprowadzania badań dotyczących preferencji nabywczych klientów.
- Brak konieczności posiadania wyspecjalizowanej wiedzy lub wykształcenia w dziedzinie sprzedawanych produktów — franczyzodawca organizuje szkolenia i kursy, które uczą, jak prowadzić daną działalność gospodarczą.
- Dostęp do informacji rynkowej — franczyzodawca posiada oraz stale nabywa informacje rynkowe, którymi dzieli się z franczyzobiorcami. Dzięki temu wiadomo, co dzieje się na rynku, i szybciej można reagować na zmiany potrzeb naszych klientów.

3. Wady dla franczyzodawcy:

- Współpraca wymaga bardzo dużego zaufania partnerów wobec siebie.
- Niewłaściwe wykorzystywanie wizerunku firmy, na przykład poprzez produkcję towarów gorszej jakości, złą obsługę klienta — zepsucie ukształtowanej pozycji marki na rynku docelowym.
- Ryzyko wykorzystania przekazanej know-how przez osoby trzecie, które mogą na przykład udostępnić procedury wytwarzania lub elementów składowych produktu.
- Biorca jest samodzielnym podmiotem, którego dawca nie może do końca kontrolować (szczególne trudności w przypadku franczyzy międzynarodowej ze względu na znaczne odległości dzielące dawcę od biorcy).
- Dawca odpowiada za funkcjonowanie całego systemu franczyzowego — konieczność dokonywania ciągłych modyfikacji/ulepszeń.
- Dawca musi dokonywać kontroli biorców — dodatkowe koszty podróży, ekspertyz.
- Dawca jest zobowiązany przeprowadzać szkolenia dla franczyzobiorców oraz wspierać ich poprzez udzielanie porad w czasie trwania umowy franczyzowej — konieczność ciągłego dokształcania się w zakresie oferowanych produktów lub usług oraz tendencji na rynkach.
- Po zakończeniu umowy franczyzowej biorca może stać się znaczącym konkurentem dla dawcy na rynku (jeśli nie przedłuży umowy franczyzowej).
- Biorca może świadomie zaniżać wielkość sprzedaży, zysków, tak aby uiszczać niższe opłaty franczyzowe dawcy — możliwość nadużyć ze strony franczyzobiorcy.
- Ryzyko niedotrzymania przez biorcę warunków umowy.

4. Wady dla franczyzobiorcy:

- Opłaty franczyzowe — stałe koszty, często niezależne od wielkości zysków.
- Brak samodzielności i niezależności — duży wpływ na prowadzoną działalność ma dawca franczyzy, któremu trzeba się podporządkować.
- Współpraca wymaga bardzo dużego zaufania do franczyzodawcy.
- Możliwość wystąpienia konfliktu interesów: maksymalizacja zysków czy maksymalizacja sprzedaży.
- Brak możliwości kształtowania własnej marki, znaku towarowego — po upływie okresu franczyzy umowa może nie zostać przedłużona przez franczyzodawcę, wówczas naszą działalność zaczynamy od samego początku — mamy duże doświadczenie, ale zerową pozycję na rynku, nikt nas nie zna.
- Biorca bierze na siebie całe ryzyko związane z prowadzeniem własnej działalności — zyski i straty należą wyłącznie od niego — i ponosi konsekwencje podejmowanych przez siebie działań.
- Możliwość nadużyć ze strony franczyzodawcy, na przykład poprzez zawyżanie opłat franczyzowych, wymaganie odbycia specjalistycznych szkoleń na własny koszt, narzucanie konkretnej ilości i rodzajów towarów, które trzeba kupować od franczyzobiorcy w celu dalszej odsprzedaży.
- Niższe niż zakładane czy oczekiwane zyski dla biorcy — zła (zbyt wysoka) ocena wizerunku i pozycji biorcy.
- Ryzyko nieprzedłużenia umowy przez dawcę — umowa franczyzowa sporządzana jest na określony czas, po upływie tego okresu franczyzodawca może nie chcieć ze znanych tylko sobie powodów, często od nas niezależnych, przedłużyć nam umowy o współpracy.

2.4. Franczyza a inne formy biznesu

Franczyza zdecydowanie różni się od innych form prowadzenia działalności gospodarczej. Oczywiście celem niniejszej publikacji nie jest opisywanie każdej z nich, ale warto przy okazji chociaż o nich wspomnieć. Kiedy zakłada się firmę, trzeba wziąć pod uwagę szereg czynników i odpowiedzieć sobie na wiele pytań związanych przede wszystkim z tym, co się chce robić, czy działać indywidualnie, czy może ze wspólnikami, jakim kapitałem dysponuje się na samym początku oraz jaki zakres kontroli nad przedsiębiorstwem będzie najbardziej odpowiedni. To trudne pytania, ale tylko odpowiedź na nie pozwoli wybrać taką formę działalności, która spełni nasze oczekiwania. Do wyboru mamy następujące rodzaje działalności:

- Indywidualna działalność gospodarcza — to doskonała forma dla niewielkich przedsięwzięć ze względu na to, że jest najprostszym, a zarazem najtańszym rodzajem prowadzenia działalności biznesowej. Regulują ją przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz Kodeksu cywilnego. To typ działalności, którą prowadzi się samodzielnie. Jest się jedynym właścicielem firmy, który zarządza przedsiębiorstwem, ale też odpowiada się całym majątkiem przedsiębiorstwa i prywatnym za zobowiązania firmy. Zaletą tej formy jest to, że nie wymaga ona żadnych minimalnych nakładów kapitałowych oraz że taką działalność można założyć prosto i szybko.
- Spółka cywilna — zakłada ją dwóch lub więcej wspólników, którzy zobowiązują się realizować cel gospodarczy sformułowany w podpisanej przez siebie umowie. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej i nie jest przedsiębiorstwem — przedsiębiorcami są natomiast wspólnicy spółki. Każdy z nich jest zobowiązany oraz uprawniony do prowadzenia spółki, a także uczestniczy w osiąganych zyskach i stratach firmy. Za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiadają solidarnie, całym swoim majątkiem.
- Spółka jawna — to spółka prawa handlowego, której założenie wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Każdy ze wspólników odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, a także uprawniony jest do wykorzystywania osiąganych przez spółkę zysków.
- Spółka partnerska, czyli spółka osobowa, jest charakterystyczna dla przedsiębiorców wykonujących wolne zawody, takie jak adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, makler, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, weterynarz, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy, tłumacz przysięgły oraz inne przewidziane w ustawach.
- Spółka komandytowa — jest to spółka osobowa regulowana przepisami Kodeksu spółek handlowych, w której funkcjonuje komplementariusz, czyli wspólnik, który odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń. Jest również uprawniony do reprezentowania i prowadzenia spraw spółki. Z drugiej strony występuje komandytariusz, czyli wspólnik, którego odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest zazwyczaj ograniczona do wysokości wniesionego do niej kapitału, nie ma on prawa prowadzić spraw spółki. Bardzo korzystna forma prowadzenia działalności dla wspólników o różnej wysokości kapitału możliwego do zainwestowania.
- Spółka komandytowo-akcyjna — forma ta zbliżona jest do spółki komandytowej z tą jednak różnicą, że zamiast komandytariusza występuje akcjonariusz. Pojawiają się przy tym typie również wymagania wkładu kapitałowego na poziomie 500 tys. PLN. Podstawową różnicą pomiędzy spółką komandytową a komandytowo-akcyjną jest fakt nabywania kapitału przez emitowanie akcji — taka forma prowadzenia działalności gospodarczej pozwala na dokapitalizowanie spółki i nie grozi jednoczesną utratą kontroli nad nią.
- Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością — jest to spółka kapitałowa z minimalnym wkładem kapitałowym na poziomie 50 tys. PLN. Zaletą tej formy prowadzenia działalności gospodarczej jest to, że wspólnicy odpowiadają w sposób ograniczony za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego przez siebie kapitału, a nie majątkiem osobistym. Prowadzeniem oraz reprezentowaniem spółki zajmuje się powołany do tego zarząd, natomiast wszelkie decyzje strategiczne dla przedsiębiorstwa podejmuje zgromadzenie wspólników.
- Spółka akcyjna — ta forma działalności wymaga znacznego wkładu kapitałowego, który wynosi aż 500 tys. PLN, na samym początku. Kapitał ten dzielony jest na akcje równej wartości, nie mniejszej niż 1 grosz. Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki akcyjnej pozwala realizować przedsięwzięcia znacznego rozmiaru ze względu na możliwość zaangażowania dużego kapitału oraz łatwość pozyskiwania go poprzez emisję akcji. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, a ich obowiązki ograniczają się do świadczeń oznaczonych w statucie.

Powyżej bardzo skrótowo opisaliśmy najbardziej popularne formy prowadzenia działalności w Polsce. Szczegółowe wytyczne co do zakładania, spełnienia koniecznych wymogów czy prowadzenia spółek można znaleźć w wielu dostępnych na rynku książkach, a także materiałach na stronach internetowych i tym uzasadniona jest syntetyczna forma opisu. Kiedy nasza działalność nabierze już tempa,

może się okazać, że potrzebne nam będą dodatkowe środki finansowe na bieżącą działalność lub na nowe inwestycje, bądź gdy zechcemy zmienić profil naszej produkcji lub świadczonych usług, albo chcielibyśmy zaistnieć na rynku międzynarodowym. Wówczas należałoby się zastanowić, z jakich narzędzi możemy skorzystać, aby polepszyć lub rozszerzyć naszą działalność. Poniżej wymieniamy kilka możliwości, które zostały również skrótowo omówione:

1. Sprzedaż/kupno licencji to przeniesienie objętych patentem lub ochroną wzoru praw do częściowego lub całkowitego korzystania w celach zarobkowych z wynalazków albo praw ochrony wynalazków, wzorów użytkowych lub ich rejestracji, znaków towarowych i praw publikowania, technicznego lub handlowego know-how.

- Jeśli nasza firma posiada taką licencję, możemy ją sprzedać i uzyskać dodatkowe źródło finansowania.
- Jeśli uważamy, że chcemy zmienić coś w naszej działalności, możemy zakupić licencję i produkować, sprzedawać lub świadczyć usługi, często sprawdzone na rynku, jako konieczne.
- Licencja wykorzystywana jest również bardzo często w międzynarodowych relacjach handlowych, z uwagi na chęć uniknięcia ograniczeń w eksporcie (barier taryfowych i pozataryfowych), w sytuacji braku środków finansowych na działalność eksportową lub w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, także w przypadku występowania wysokich kosztów transportu.
- Warto również, z uwagi na szybki rozwój technologii i starzenie się licencji, sprzedać ją zainteresowanym partnerom, tak aby przyspieszyć zwrot kosztów nałożonych na badania i rozwój.
- Przykładem kupna licencji był zakup przez Polskę 22 grudnia 1965 roku licencji na produkcję samochodów marki Fiat; licencja dawała pełną swobodę w kształtowaniu wielkości produkcji oraz polityki cenowej.
- W 1950 roku podpisano polsko-radziecką umowę licencyjną na produkcję samochodu Pobieda; w ramach tej umowy strona radziecka pomagała w projektowaniu, budowie, wyposażaniu oraz uruchomieniu seryjnej produkcji.
- W życiu codziennym firmy mają również do czynienia z zakupem licencji na oprogramowanie, które pozwala licencjobiorcy, po uiszczeniu wymaganej opłaty, korzystać z udostępnionego programu komputerowego lub licencji, czyli zezwolenia na prowadzenie urzędowo określonych rodzajów działalności, na przykład na przewozy czy używanie pojazdów pasażerskich.
- Zalety licencji:
- niewielkie nakłady inwestycyjne;
- nieduże zaangażowanie personalne;
- możliwość otrzymywania stałego dochodu z opłat licencyjnych;
- niewielkie ryzyko handlowe, ponieważ to licencjobiorca zajmuje się sprzedażą produktów;
- tanie kształtowanie wizerunku na rynku;
- możliwość penetracji nowych rynków zbytu towarów i usług;
- możliwość szybszego uzyskania zwrotu nakładów finansowych poniesionych na badania i rozwój.
- Wady licencji:
- licencjobiorca staje się dla przedsiębiorcy potencjalnym silnym konkurentem; licencjodawca traci pełną (całościową) kontrolę nad produkcją, dystrybucją i sprzedażą;
- uzyskanie przez licencjodawcę 5% z przychodu ze sprzedaży licencjobiorcy może się okazać zbyt małą kwotą, by pokryć poniesione koszty na badania i rozwój, a następnie na pomoc, doradztwo, szkolenia podczas całego okresu trwania umowy licencyjnej;
- nie przy wszystkich produktach można zastosować umowę licencyjną;
- możliwość pogorszenia wizerunku firmy, jeśli partner umowy okaże się nierzetelny i nielojalny.

2. Leasing — przekazanie za odpłatą dóbr materialnych w użytkowanie. Polega on na zawarciu umowy cywilno-prawnej, na podstawie której jedna ze stron, zwana leasingodawcą lub finansującym, przekazuje drugiej stronie, zwanej leasingobiorcą lub korzystającym, dobro do użytkowania.

- Może być jedną z metod finansowania transakcji lub formą zbytu towarów.
- Występują dwa podstawowe rodzaje leasingu: leasing operacyjny, w którym po upłynięciu terminu trwania umowy leasingowej przedmiot wraca do jego pierwotnego właściciela, oraz leasing finansowy — po zakończeniu okresu umownego przedmiot zostaje u jego dotychczasowego użytkownika.
- Można leasingować samochody osobowe i dostawcze, nieruchomości, maszyny i urządzenia — zwyczajowo są to środki trwałe, których wartość przekracza 3,5 tys. PLN, i podlegają amortyzacji.
- Zalety leasingu:
- umowa krótkoterminowa;
- dostęp do rynków, które mogłyby być nieosiągalne z uwagi na brak odpowiednich środków trwałych;
- zwiększenie możliwości inwestycyjnych firmy;
- możliwość używania środka trwałego bez konieczności jego zakupu;
- produkcja przy wykorzystywaniu maszyn i urządzeń pod względem technologicznym;
- możliwość zmniejszenia obciążeń podatkowych firmy — raty leasingowe stanowią koszty, które pomniejszają podstawę opodatkowania;
- leasingodawca przez cały czas trwania umowy leasingowej zachowuje prawo własności do przedmiotu;
- leasing stanowi znaczące źródło dochodu dla jego dawcy;
- możliwość amortyzowania przedmiotu leasingu.
- Wady leasingu:
- brak jednej wspólnej definicji leasingu na świecie — wieloznaczność pojęcia leasingu;
- ryzyko poniesienia przez leasingobiorcę wysokich kosztów — wartość umowy leasingowej często wielokrotnie przewyższa realną wartość przedmiotu;
- brak przepisów dotyczących rękojmi — kto jest odpowiedzialny za wady przedmiotu leasingu;
- ryzyko inflacyjne — zmiany cen.

3. Venture capital lub private equity (znaczenie dużo szersze, ponieważ jest to kapitał inwestowany w przedsiębiorstwa znajdujące się we wczesnym stadium rozwoju, służący uruchomieniu działalności przedsiębiorstwa lub jego dalszej ekspansji). Inwestor private equity lub venture capital razem z innymi udziałowcami oraz właścicielem firmy bierze odpowiedzialność za ryzyko związane z inwestycją. Każdemu z wymienionych podmiotów zależy na tym samym, czyli na szybkim rozwoju firmy oraz znacznym wzroście jej wartości w ciągu kilku najbliższych lat. Inwestycje te zazwyczaj kojarzone są z rozwojem technologii w przedsiębiorstwie, wprowadzeniem do produkcji nowego produktu, zwiększeniem wartości kapitału obrotowego lub poprawieniem bilansu przedsiębiorstwa.

- Venture capital, zwany również funduszem inwestycyjnym lub kapitałem ryzyka, sprawdzi się wówczas, gdy posiadamy innowacyjny pomysł na swoją działalność gospodarczą, jednak nie mamy wystarczających środków finansowych, by ją rozpocząć.

- Udział Polski w strukturach Unii Europejskiej pozwala na finansowe wsparcie UE funduszy inwestycyjnych. W latach 2007 – 2013 wsparcie to ma być w szczególności skierowane do firm rozpoczynających swoją działalność (tzw. zalążków).

- W ramach tej pomocy jako firma będziesz mieć możliwość skorzystania z trzech programów, a są to:

- A. Program operacyjny „Innowacyjna gospodarka” — fundusze zalążkowe mogą się ubiegać o dokapitalizowanie w wysokości od 15 – 50% całkowitego kapitału danego funduszu oraz refundację do 65% kosztów związanych z przygotowaniem i monitoringiem inwestycji. Aby uzyskać takie środki finansowe, należy sporządzić stosowny wniosek do Krajowego Funduszu Kapitałowego (KFK), który w drodze konkursu dokona wyboru najlepszych ofert inwestycyjnych. Wartość inwestycji nie może przekroczyć 1,5 mln EUR.

B. Inicjatywa JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises), która została stworzona, aby ułatwić małym i średnim przedsiębiorstwom dostęp do alternatywnych źródeł finansowania. Jest to wspólne działanie Komisji Europejskiej oraz Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, choć w Polsce będzie miało charakter bardziej regionalny. Do końca 2007 roku tylko dwa województwa: wielkopolskie i dolnośląskie, zadeklarowały chęć uczestnictwa w tej inicjatywie.

C. Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP) jest to kontynuacja Wieloletniego programu na rzecz przedsiębiorstw i przedsiębiorczości (MAP) realizowanego w latach 2001 – 2006. W latach 2007 – 2013 wykorzystywane będą trzy instrumenty finansowe, do których należą: program na rzecz szybko rozwijających się i innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw (GIF); system gwarancyjny dla małych i średnich przedsiębiorstw (SMEG) oraz system rozwijania zdolności MŚP (CBS). Do rozdysponowania przewidziano około 1,1 mld EUR dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. Pierwszy nabór wniosków przewidziany jest na rok 2008.

- Zalety venture capital:

- inwestor staje się wspólnikiem — wspólne ryzyko;

- inwestycja ma charakter średnio- lub długoterminowy;

- możliwość realizacji przedsięwzięć, które nie mogłyby zostać sfinansowane w inny sposób;

- głównym celem każdego z udziałowców jest rozwój firmy i wzrost jej wartości; ta forma inwestowania nie jest obciążana spłatami odsetek — jak na przykład kredyt bankowy;

- inwestor posiada odpowiednią wiedzę, doświadczenie i kadrę menedżerską; przedsiębiorstwu umożliwia się dostęp do nowoczesnych technologii;

- spółka, która posiada inwestora private equity, polepsza swój wizerunek i opinię na rynku — jest wiarygodniejsza;

- wzrost zaangażowania pracowników, kiedy widzą perspektywy rozwoju firmy.

- Wady venture capital:

- konieczność dzielenia się zyskiem z funduszem — w przypadku kredytu bank żąda tylko odsetek niezależnie od wielkości wypracowanego zysku;

- okresowość trwania inwestycji — możliwość wycofania się inwestora po upływie określonego czasu;

- niższa cena, uzyskana za zbyte udziały w porównaniu z rynkiem publicznym; konieczność podzielenia spółki — proporcjonalnie do wniesionych udziałów — utrata częściowej władzy przez właścicieli;

- ograniczenie swobody działania dla przedsiębiorcy; dostępność inwestora do informacji poufnych, które mogą zostać przez niego wykorzystane.

- Z pomocy finansowej funduszy venture capital skorzystało wiele firm. W Polsce portal Bankier.pl, sieć restauracji Sphinx, Lukas Bank czy sieć sklepów z biżuterią W. Kruk, a na świecie między innymi przeglądarka internetowa Google.

- W Polsce funkcjonuje od grudnia 2003 roku Polska Sieć Aniołów Biznesu — Business Angel Network Poland — (PolBAN) — http://www.polban.pl, która zrzesza zamożne osoby prywatne pomagające merytorycznie i finansowo przedsiębiorcom w inwestowaniu w obszary ryzykowne, oczekując w zamian zysku oraz wpływu na zarządzanie firmą. Różnią się oni od inwestorów venture capital przede wszystkim tym, że działają nieformalnie oraz inwestują własne środki finansowe i posiadaną wiedzę czy doświadczenie. Ponadto ich głównym celem jest wyszukiwanie nowych firm z atrakcyjnymi, nowatorskimi, ale jednak ryzykownymi pomysłami. Dzięki tej organizacji mamy możliwość pozyskania kapitału od 50 – 500 tys. PLN, a w wyjątkowych sytuacjach nawet do 1 mln PLN.

+-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Pamiętaj |
| |
| Jeśli zdecydowałeś się na franczyzę cukierni, od tej chwili nie jesteś już w biznesie cukierniczym — tylko w biznesie franczyzowym! |
+-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+

2.5. Franczyza — ile to kosztuje?

Jak przy każdej inicjatywie gospodarczej, również przy franczyzie trzeba posiadać kapitał początkowy, a potem podczas prowadzenia działalności ponosić różne dodatkowe koszty. Jak już wcześniej przedstawiono, franczyzodawca udostępnia nam swoją markę, znak handlowy, przekazuje wiedzę, doświadczenie, pozyskane kanały dystrybucji, słowem: GOTOWY PRZEPIS NA SUKCES. Niestety obecnie nic nie jest za darmo, a wiedza kosztuje — i to zazwyczaj dużo. Na jakie obciążenia finansowe musimy być przygotowani? Oczywiście oprócz tych, z których zdajemy sobie sprawę, gdy podejmujemy decyzję o założeniu biznesu, jak wynajęcie czy zakup lokalu, opłaty za prąd, wodę, gaz czy pensje naszych pracowników i wszystkie rozrachunki z urzędem skarbowym czy ZUS-em.

W przypadku franczyzy mamy do czynienia z trzema podstawowymi opłatami, jakie zwyczajowo ponosi franczyzobiorca:

- Opłata wstępna (an initial franchiso fee) — opłata pobierana przez franczyzodawcę w momencie podpisania umowy (umowa franczyzowa zostanie zaprezentowana w dalszej części książki). W zamian za dokonanie opłaty wstępnej otrzymujemy tzw. pakiet franczyzowy zawierający licencję stanowiącą istotę systemu franczyzowego. Dzięki niej możemy poznać kompleksowo koncepcję prowadzenia działalności gospodarczej, jaką oferuje franczyzodawca. Na świecie opłata ta średnio wynosi od 10 do 30 tys. USD, w zależności od firmy. Zdarzają się jednak franczyzodawcy żądający nawet 100 tys. USD opłaty początkowej. W Polsce kwoty te wahają się od 10 do 50 tys. PLN.

UWAGA DLA FRANCZYZODAWCY:

Opłata ta powinna być tak skalkulowana, by można było pokryć następujące koszty:

- przygotowanie propozycji współpracy franczyzowej — tzw. podręcznik systemu franczyzowego;
- reklamy systemu franczyzowego;
- przygotowanie szkoleń przyszłych franczyzobiorców;
- usługi doradcze przed rozpoczęciem działalności przez biorcę oraz w trakcie trwania umowy;
- promocja produktów lub usług;
- nadzór (delegacje celem kontroli działalności franczyzobiorców).

Zgodnie z praktyką zwykle opłata wstępna wynosi około 10% wkładu finansowego, który franczyzobiorca przeznacza na tworzenie przedsiębiorstwa.

- Opłaty bieżące (royalty) — to comiesięczna opłata w formie stałej kwoty lub procentu od sprzedaży. Z reguły wysokość opłat bieżących jest uzależniona od ogólnego obrotu przedsiębiorstwa i oscyluje na poziomie 2 – 5% uzyskiwanych obrotów netto przedsiębiorstwa.

- Najczęściej wykorzystywanym źródłem dochodu franczyzodawcy okazuje się procent płacony od obrotu (tzw. opłata kierownicza). To sprawiedliwa opłata, ponieważ każdy z biorców jest traktowany tak samo i płaci kwotę zależną od tego, ile udało mu się sprzedać. Ten sposób opłat chwalą również przedsiębiorcy dopiero zaczynający swoją działalność w systemie franczyzowym, oczywiste jest bowiem to, że na początku sprzedaż nie jest duża, a przy opłacie stałej mogliby na nią nie zarobić. Franczyzodawca, by się jednak zabezpieczyć przed uzyskiwaniem niskich dochodów, może wprowadzić procent od obrotu plus stałą opłatę minimalną, która pozwala mu na stabilne szacowanie swoich dochodów w miesiącu (nie osiągnie mniejszego dochodu niż opłata minimalna).

- Opłata marketingowa (an advertising fee), czyli środki finansowe wpłacane dla franczyzodawcy na fundusz marketingowy, który przeznaczany jest na cele reklamowe. W zależności od dawcy mogą to być stałe kwoty wpłacane co miesiąc, na przykład 500 PLN w Drogeriach Natura. Podobnie jak w przypadku opłaty bieżącej, mogą także wynosić od 1 do 3% wartości sprzedaży.

- Warto tutaj nadmienić, że franczyzodawca nie musi pobierać od swojego biorcy wszystkich trzech wymienionych powyżej opłat. Niektóre firmy ograniczają się tylko do pozyskania środków finansowych z opłaty wstępnej, inne rezygnują natomiast z funduszu marketingowego, zakładając, że firma jest na tyle znana, że nie potrzeba jej już reklamować. Może również wystąpić sytuacja, w której franczyzodawca odstąpi od pobrania opłaty bieżącej. Nie oznacza to, że przekazuje wówczas system franczyzowy gratis. Osiąga dochód ze sprzedaży naszej firmie produktów, w których cenach ukryta jest jego marża stanowiąca wynagrodzenie franczyzowe (na przykład franczyza dystrybucyjna — stacje benzynowe sprzedające paliwo danej rafinerii lub salony kosmetyczne świadczące usługi z wykorzystaniem marki kosmetyków franczyzodawcy). Takie rozwiązanie sprzyja przedsiębiorcom, którzy nie posiadają znaczących nakładów finansowych — tzw. kapitału początkowego, aby rozpocząć swoją działalność gospodarczą.

PRZYKŁAD

Pan Kowalski od wielu lat marzy, by otworzyć własną restaurację McDonald’s. Co zatem musi wiedzieć? Firma posiada ponad 200 restauracji, w tym 150 prowadzonych przez siebie, a ponad 50 przez franczyzobiorców, do których należą jedna, dwie lub trzy restauracje. Kapitał własny, jaki musi posiadać franczyzobiorca, powinien wynosić 500 tys. PLN. Istotne jest to, że firma McDonald’s uważa za kapitał własny tylko własne pieniądze osoby chcącej założyć tę działalność. Zatem pan Kowalski nie może tej sumy pożyczyć z banku ani uzyskać pieniędzy pod zastaw jakiejś nieruchomości, otrzymać jako darowiznę czy wnieść jako udziały „cichego wspólnika”. Można jednak przedstawić jako kapitał własny składniki majątku franczyzobiorcy przeznaczone na sprzedaż (samochód, nieruchomości, grunty, firmę).

Ponadto McDonald’s Polska Spółka z o.o. stawia biorcom następujące warunki:

- Franczyzobiorcą może być wyłącznie osoba fizyczna (zakazany jest udział spółek).
- Trzeba się liczyć z tym, że umowa franczyzowa jest umową długoletnią — zawiera się ją aż na 20 lat — i dotyczy konkretnej restauracji (warto się dobrze zastanowić nad miejscem lokalizacji — jak długo będzie tam popyt na produkty typu fast food?).
- Przed podpisaniem umowy franczyzobiorca zobowiązany jest przejść wielomiesięczne szkolenie teoretyczno-praktyczne, w którym zapoznaje się ze wszystkimi aspektami prowadzenia restauracji McDonald’s (obowiązuje zasada, zgodnie z którą najpierw należy dobrze poznać „pracę od podstaw”, czyli w kuchni, kasie i jadalni, aby później zostać dobrym menedżerem i kierownikiem).
- Inwestorem w lokal restauracji jest McDonald’s Polska Sp. z o.o, która samodzielnie podejmuje decyzję o jego lokalizacji.

Tabela 2.1. Przykładowe opłaty, jakie ponoszą przedsiębiorstwa działające na zasadzie franczyzy w Polsce

Firma

Branża

Wymagany kapitał własny

Opłata

Wstępna

Bieżąca

A.Blikle

cukiernicza

150 – 250 tys. PLN

20 tys. PLN

—

Chata Polska

spożywcza

kwota ustalana indywidualnie — współfinansowanie placówki

—

600 PLN/miesiąc

Jean Louis David

fryzjerska

nowy salon — 100 – 230 tys. PLN

adaptacja istniejącego salonu — od 40 tys. PLN

30 tys. PLN

—

Pożegnanie z Afryką

gastronomiczna

45 tys. PLN

12 tys. PLN

5% obrotów netto

TelePizza

gastronomiczna

100 – 150 tys. PLN

30 tys. PLN

—

Źródło: opracowanie własne na podstawie http://www.franczyza.info.pl.