Fundacja czy stowarzyszenie co wybrać? - ebook

Od Autora

Od jakiegoś czasu zastanawiam się nad działalnością charytatywną. I o dziwo największym dylematem jaki mnie spotkał wcale nie było założenie, status czy ta cała „papierkologia” z tym związana. Sen z powiek mi spędzało jedno pytanie. Fundacja czy stowarzyszenie. Zapewne wielu z Was, którzy chcieli rozpocząć działalność dobroczynną zastanawiało się nad tym samym pytaniem. Jakie są zalety założenia fundacji a jakie wady? Kiedy można zbierać darowizny na pomoc podopiecznym a kiedy nie? Czy musimy płacić jakieś daniny Państwu? Na te i wiele innych pytań postaram się odpowiedzieć.

Postanowiłam zebrać te wszystkie informacje w jeden krótki poradnik.

Celem niniejszej pracy jest analiza porównawcza fundacji i stowarzyszeń, aby zrozumieć ich struktury organizacyjne, cele, działania oraz wpływ na społeczeństwo. Praca ma na celu zidentyfikowanie różnic i podobieństw między tymi dwoma formami organizacji non-profit oraz ich roli w społeczeństwie. Praca została podzielona na osiem rozdziałów, których struktura przedstawia się następująco:

— WPROWADZENIE — przedstawienie celu, metody badań oraz struktury pracy. Współczesne społeczeństwa funkcjonują w oparciu o różne instytucje i organizacje, które wspierają rozwój społeczny, kulturalny, naukowy, oświatowy czy charytatywny. Wśród takich organizacji szczególną rolę odgrywają fundacje i stowarzyszenia, które jako organizacje non-profit działają na rzecz dobra wspólnego i rozwoju społeczeństwa. W Polsce, zarówno fundacje, jak i stowarzyszenia są ważnym elementem społeczeństwa obywatelskiego, uzupełniając działalność instytucji publicznych i sektora prywatnego.

— FUNDACJE I STOWARZYSZENIA: definicje i podstawy prawne — omówienie definicji oraz podstaw prawnych obu form organizacji non-profit.

— CELE I RODZAJE DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI I STOWARZYSZEŃ — analiza celów działalności oraz rodzajów działalności prowadzonych przez fundacje i stowarzyszenia.

— PROCES ZAKŁADANIA I REJESTRACJI FUNDACJI I STOWARZYSZEŃ — opis procesu tworzenia oraz rejestracji tych organizacji.

— ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE FUNDACJAMI I STOWARZYSZENIAMI — omówienie struktury organizacyjnej oraz zarządzania w fundacjach i stowarzyszeniach.

— FINANSOWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA FUNDACJI I STOWARZYSZEŃ — analiza źródeł finansowania oraz sprawozdawczości finansowej w fundacjach i stowarzyszeniach.

— ROLA I WPŁYW FUNDACJI I STOWARZYSZEŃ NA SPOŁECZEŃSTWO — ocena roli oraz wpływu tych organizacji na rozwój społeczeństwa.

— PODSUMOWANIE I WNIOSKI — podsumowanie wyników analizy oraz sformułowanie wniosków dotyczących różnic i podobieństw między fundacjami i stowarzyszeniami oraz ich roli w społeczeństwie.

Cel publikacji

Cel Celem pracy magisterskiej jest analiza porównawcza fundacji i stowarzyszeń, aby zrozumieć ich struktury organizacyjne, cele, działania oraz wpływ na społeczeństwo. Praca ma na celu zidentyfikowanie różnic i podobieństw między tymi dwoma formami organizacji non-profit oraz ich roli w społeczeństwie.

Metodologia

W publikacji zostanie użyta analiza literatury przedmiotu oraz przepisów prawnych dotyczących fundacji i stowarzyszeń. Praca będzie również zawierać analizę przypadków wybranych fundacji i stowarzyszeń, aby lepiej zrozumieć ich struktury i funkcjonowanie.

Struktura pracy

Niniejsza publikacja składa się z ośmiu rozdziałów. Po wprowadzeniu, w rozdziale drugim, przedstawione zostaną definicje i podstawy prawne obu form organizacji. Następnie, w trzecim rozdziale, omówione zostaną cele i rodzaje działalności fundacji i stowarzyszeń. Czwarty rozdział będzie dotyczył procesu zakładania i rejestracji tych organizacji. W rozdziale piątym omówione zostaną aspekty organizacji i zarządzania fundacjami i stowarzyszeniami. Szósty rozdział będzie poświęcony finansowaniu i sprawozdawczości finansowej. W siódmym rozdziale przedstawiona zostanie rola i wpływ fundacji i stowarzyszeń na społeczeństwo. Ostatni, ósmy rozdział, zawiera podsumowanie oraz wnioski.Fundacje i stowarzyszenia: definicje i podstawy prawne

Definicje

Fundacja

Fundacja to niezależna organizacja non-profit, utworzona na mocy aktu założycielskiego przez jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych. Fundacja ma na celu realizację określonych celów statutowych, które zwykle mają charakter społeczny, kulturalny, naukowy, oświatowy lub charytatywny. Fundacja posiada odrębną osobowość prawną oraz dysponuje swoim majątkiem, który jest wyodrębniony od majątku założycieli.

Stowarzyszenie

Stowarzyszenie to dobrowolne zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, które wspólnie dążą do realizacji określonych celów, zgodnych z prawem, nie mających na celu osiągnięcia zysku. Stowarzyszenia mają swoje organy, statut oraz zazwyczaj osobowość prawną. Członkowie stowarzyszenia łączą się na zasadzie współpracy i wzajemnej pomocy, angażując się w działania statutowe.Podstawy prawne

Fundacja

W Polsce podstawowym aktem prawnym regulującym działalność fundacji jest ustawa o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 r. (Dz. U. 1991 nr 46 poz. 203, ze zm.). Ustawa ta określa m.in. zasady tworzenia, funkcjonowania, rejestracji oraz nadzoru nad fundacjami. Ponadto, fundacje podlegają również innym przepisom prawa, takim jak Kodeks cywilny, ustawa o rachunkowości czy ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Stowarzyszenie

W Polsce podstawowym aktem prawnym regulującym działalność stowarzyszeń jest ustawa o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. 1989 nr 20 poz. 104, ze zm.). Ustawa ta określa zasady tworzenia, funkcjonowania, rejestracji oraz nadzoru nad stowarzyszeniami. Stowarzyszenia podlegają również innym przepisom prawa, takim jak Kodeks cywilny, ustawa o rachunkowości, czy ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.Cele i rodzaje działalności fundacji i stowarzyszeń

Cele działalności Fundacja

Fundacja to organizacja non-profit, której celem jest prowadzenie działalności na rzecz dobra publicznego, w zakresie określonym przez fundatora w akcie założycielskim. Cele te mogą obejmować takie obszary, jak oświata, kultura, nauka, zdrowie, pomoc społeczna czy ochrona środowiska.

CELE DZIAŁALNOŚCI: Stowarzyszenie

Stowarzyszenie to organizacja non-profit skupiająca osoby fizyczne lub prawne zainteresowane realizacją wspólnych celów. Stowarzyszenia mogą działać w różnych obszarach, takich jak sport, kultura, nauka, oświata czy ochrona środowiska, z zastrzeżeniem przestrzegania prawa.Rodzaje działalności

Rodzaje działalności: Fundacja

Fundacja może prowadzić różne rodzaje działalności, w zależności od celów określonych przez fundatora. Możemy wyróżnić takie rodzaje działalności, jak: edukacyjna, kulturalna, naukowa, zdrowotna, charytatywna, sportowa czy ekologiczna.

Rodzaje działalności Stowarzyszenie

Stowarzyszenia mogą prowadzić różnorodne działania w ramach swoich celów statutowych. Możemy wyróżnić takie rodzaje działalności stowarzyszeń, jak: edukacyjna, kulturalna, naukowa, zdrowotna, charytatywna, sportowa, ekologiczna czy społeczna.Proces zakładania i rejestracji fundacji i stowarzyszeń

Proces zakładania: Fundacja

Zakładanie fundacji zaczyna się od sporządzenia aktu założycielskiego przez fundatora oraz ustanowienia majątku fundacji. Następnie należy opracować statut, zawierający informacje o celach i zasadach działalności fundacji, oraz zawiadomić właściwy organ rejestracyjny o zamiarze utworzenia fundacji.

PROCES ZAKŁADANIA: STOWARZYSZENIE

Zakładanie stowarzyszenia wymaga zgromadzenia grupy założycielskiej (co najmniej 3 osoby), przygotowania projektu statutu oraz zwołania zgromadzenia założycielskiego. Następnie należy złożyć wniosek o rejestrację stowarzyszenia w odpowiednim organie.Proces rejestracji

Proces rejestracji: Fundacja

Rejestracja fundacji to proces, który pozwala na oficjalne ustanowienie organizacji non-profit. Poniżej przedstawiamy podstawowe kroki niezbędne do rejestracji fundacji:

— Opracowanie statutu: W pierwszym kroku należy opracować statut fundacji, który zawiera cele, sposób zarządzania, zarząd, sposób finansowania oraz inne istotne informacje dotyczące działalności fundacji. Statut powinien być zgodny z obowiązującymi przepisami prawnymi.

— Zgromadzenie założycielskie: Następnie zwołuje się zgromadzenie założycielskie, na którym przedstawiciele założycieli fundacji podejmują decyzję o jej utworzeniu. W trakcie zgromadzenia założycielskiego przyjmuje się statut, wybiera się organy fundacji (np. zarząd, radę nadzorczą) oraz dokonuje się innych formalności niezbędnych do założenia fundacji.

— Rejestracja w sądzie: Po zgromadzeniu założycielskim należy zgłosić fundację do właściwego sądu rejonowego w celu wpisania do rejestru fundacji. Wymagane dokumenty to m.in. protokół zgromadzenia założycielskiego, statut fundacji oraz ewentualne inne dokumenty wymagane przez przepisy prawa.

— Uzyskanie statusu organizacji pożytku publicznego (OPP): Jeżeli fundacja chce uzyskać status organizacji pożytku publicznego, musi złożyć stosowny wniosek w odpowiednim urzędzie. Status OPP pozwala fundacji na korzystanie z ulg podatkowych oraz umożliwia przekazywanie 1% podatku dochodowego na rzecz fundacji.

— Rejestracja w urzędach: Po wpisaniu fundacji do rejestru sądowego, należy zarejestrować ją również w innych odpowiednich urzędach, takich jak urząd skarbowy (w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej NIP) oraz Główny Urząd Statystyczny (w celu uzyskania numeru REGON).

— Otwarcie rachunku bankowego: Po zarejestrowaniu fundacji, należy otworzyć rachunek bankowy na jej rzecz, który będzie służył do prowadzenia działalności finansowej fundacji.

Prowadzenie sprawozdań finansowych i księgowości: Fundacja jest zobowiązana do prowadzenia sprawozdań finansowych oraz księgowości zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W zależności od wielkości fundacji oraz rodzaju działalności, może to obejmować prowadzenie pełnej księgowości lub uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów.

— Pełna księgowość: Fundacje o większej skali działania oraz te, które prowadzą działalność gospodarczą, muszą prowadzić pełną księgowość. Obejmuje to prowadzenie ksiąg rachunkowych, sporządzanie bilansów, rachunków zysków i strat oraz innych sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych.

— Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów: Małe fundacje, które nie prowadzą działalności gospodarczej, mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. Oznacza to, że takie fundacje są zwolnione z prowadzenia pełnej księgowości, ale muszą sporządzać sprawozdania finansowe obejmujące ewidencję przychodów i kosztów.

— Sprawozdania finansowe: Wszystkie fundacje, niezależnie od wielkości i rodzaju prowadzonej działalności, są zobowiązane do sporządzania i składania sprawozdań finansowych, które obejmują bilans, rachunek zysków i strat oraz informacje dodatkowe. Sprawozdania finansowe muszą być zgodne z obowiązującymi standardami rachunkowości.

— Audyt finansowy: W przypadku większych fundacji, prowadzących działalność gospodarczą lub korzystających z dotacji publicznych, może być wymagane przeprowadzenie audytu finansowego przez niezależnego biegłego rewidenta.

— Składanie sprawozdań finansowych: Fundacje są zobowiązane do składania sprawozdań finansowych w odpowiednich urzędach, takich jak urząd skarbowy, sąd rejonowy oraz inne instytucje, które nadzorują działalność organizacji non-profit.

— Transparentność finansowa: Fundacje, jako organizacje non-profit, powinny dbać o transparentność swojej działalności finansowej. Oznacza to, że informacje o ich finansach powinny być dostępne dla darczyńców, beneficjentów oraz innych zainteresowanych stron.

PROCES REJESTRACJI STOWARZYSZENIE

Proces rejestracji stowarzyszenia jest procedurą, która pozwala na oficjalne ustanowienie organizacji non-profit. Poniżej przedstawiamy podstawowe kroki niezbędne do rejestracji stowarzyszenia:

— Opracowanie statutu: W pierwszym kroku należy opracować statut stowarzyszenia, który zawiera cele, zasady działania, strukturę organizacyjną, sposób zarządzania, członkostwo oraz inne istotne informacje dotyczące działalności stowarzyszenia. Statut powinien być zgodny z obowiązującymi przepisami prawnymi.

— Zgromadzenie założycielskie: Następnie zwołuje się zgromadzenie założycielskie, na którym przedstawiciele założycieli stowarzyszenia podejmują decyzję o jego utworzeniu. W trakcie zgromadzenia założycielskiego przyjmuje się statut, wybiera się organy stowarzyszenia (np. zarząd, radę nadzorczą) oraz dokonuje się innych formalności niezbędnych do założenia stowarzyszenia.

— Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS): Po zgromadzeniu założycielskim należy zgłosić stowarzyszenie do właściwego sądu rejonowego w celu wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Wymagane dokumenty to m.in. protokół zgromadzenia założycielskiego, statut stowarzyszenia oraz ewentualne inne dokumenty wymagane przez przepisy prawa.

— Rejestracja w urzędach: Po wpisaniu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego, należy zarejestrować je również w innych odpowiednich urzędach, takich jak urząd skarbowy (w celu uzyskania numeru identyfikacji podatkowej NIP) oraz Główny Urząd Statystyczny (w celu uzyskania numeru REGON).

— Otwarcie rachunku bankowego: Po zarejestrowaniu stowarzyszenia, należy otworzyć rachunek bankowy na jego rzecz, który będzie służył do prowadzenia działalności finansowej stowarzyszenia.

— Prowadzenie sprawozdań finansowych i księgowości: Stowarzyszenie jest zobowiązane do prowadzenia sprawozdań finansowych oraz księgowości zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W zależności od wielkości stowarzyszenia oraz rodzaju działalności, może to obejmować prowadzenie pełnej księgowości lub uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów.

— Składanie sprawozdań finansowych: Stowarzyszenia są zobowiązane do składania sprawozdań finansowych w odpowiednich urzędach i instytucjach zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Oto niektóre z nich:

— Urząd skarbowy: Stowarzyszenia muszą składać sprawozdania finansowe w urzędzie skarbowym, który ma na celu uregulowanie zobowiązań podatkowych, takich jak podatek dochodowy, VAT czy inne podatki i opłaty. Terminy składania zeznań podatkowych zależą od rodzaju podatku oraz specyfiki działalności stowarzyszenia.

— Sąd rejonowy: Stowarzyszenia wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego są zobowiązane do składania sprawozdań finansowych w sądzie rejonowym, który prowadzi ten rejestr. Sprawozdania te powinny zawierać informacje o działalności finansowej stowarzyszenia, takie jak bilans, rachunek zysków i strat oraz informacje dodatkowe.

— Główny Urząd Statystyczny (GUS): Stowarzyszenia są zobowiązane do przekazywania danych statystycznych na temat swojej działalności do GUS, co obejmuje również informacje finansowe. Terminy i zakres danych wymaganych przez GUS zależą od specyfiki działalności stowarzyszenia.

— Instytucje finansujące: Stowarzyszenia, które korzystają z dotacji publicznych lub środków unijnych, są zobowiązane do składania sprawozdań finansowych dla instytucji finansujących. Terminy i zakres informacji wymaganych w sprawozdaniach zależą od warunków umów dotacyjnych.

— Członkowie stowarzyszenia: Stowarzyszenia są zobowiązane do informowania swoich członków o wynikach finansowych i działalności organizacji. Może to obejmować prezentację sprawozdań finansowych na walnym zgromadzeniu członków oraz udostępnianie tych informacji na żądanie.