Geopolityczne przemiany białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej - ebook
Geopolityczne przemiany białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej - ebook
Białoruś znajduje się w przestrzeni konfliktowego nakładania się przeciwstawnych interesów dominujących podmiotów geopolitycznych, a dominująca pozycja Rosji w regionie ogranicza możliwości otwartej współpracy z Unią Europejską. Białoruskie dziedzictwo kulturowe w przeważającym okresie czasowym wiąże ją z dziedzictwem cywilizacji zachodniej, adaptowanej głównie w ramach kolejnych unii, a w końcu i wspólnej państwowości z państwem polskim.
Autor łączy w swoich badaniach problemy cywilizacji i geopolityki. Skupia się przy tym na problemach Europy Wschodniej. Celem publikacji jest przedstawienie przynależności cywilizacyjnej Białorusi w ujęciu dziejowym. Wskazuje się na znaczenie wielowiekowego procesu okcydentalizacji kultury białoruskiej, a także na cywilizacyjne konsekwencje rosyjskiej dominacji nad przestrzenią białoruską, jaka nastąpiła w wyniku rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, sowietyzacji tego kraju i jaka towarzyszy kształtowaniu niepodległego państwa. Praca zorientowana jest na rozpoznanie i identyfikację uwarunkowań geopolitycznych determinujących kształtowanie dziedzictwa białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej oraz dokonanie analizy dotychczasowej ewolucji przestrzennej badanego podmiotu pod kątem potencjału reorientacji geopolitycznej. Autor spogląda także w przyszłość, rozważając stojące przed Białorusią wybory cywilizacyjne. Dokonuje analizy geopolityki białoruskiej przestrzeni pod kątem potencjalnych zmian mogących mieć wpływ na zmianę obecnej struktury systemu międzynarodowego w tym regionie świata. Problemem badawczym jest określenie roli, jaką odgrywa dziedzictwo cywilizacyjne ziem białoruskich w procesie interpretacji i predykcji ich geopolitycznej ewolucji przestrzennej. Traktowana w przyjętym procesie badawczym przestrzeń cywilizacyjna wpisuje się w trójwymiarowy obszar wyznaczany przez czas jako proces dziejowy, zasięg terytorialny jako miernik obszarowy oraz wartości i doświadczenia kulturowe jako czynnik cywilizacyjny. Skumulowany rejestr doświadczeń cywilizacyjnych ze względów heurystycznych, eksplanacyjnych i predyktywnych poddany jest krytycznej analizie geopolitycznej.
W pracy podnosi się szereg istotnych zagadnień kształtujących tożsamość oraz geopolityczną orientację białoruskiej przestrzeni cywilizacyjnej, w tym m.in.:
• oddziaływanie europejskich wzorców cywilizacyjnych na kształtowanie cywilizacyjnej tożsamości przestrzeni białoruskiej w dobie Wielkiego Księstwa Litewskiego,
• wpływ polityki rusyfikacji okresu zaborów na dezintegrację tożsamości cywilizacyjnej dawnej Rzeczypospolitej,
• efekt cywilizacyjny włączenia ziem białoruskich do geopolitycznej przestrzeni ZSSR z towarzyszącą temu sowietyzacją na płaszczyźnie instytucjonalnej, ekonomicznej oraz społecznej,
• znaczenie postsowieckiego dziedzictwa w aspekcie funkcjonowania współczesnego państwa białoruskiego,
• rolę Białorusi w geopolitycznej strefie interesów Federacji Rosyjskiej.
Pośród towarzyszących badaniu wielu pytań znajdujemy następujące:
• Jakie są perspektywy ewolucji systemu politycznego na Białorusi w kierunku transformacji ustrojowej umożliwiającej zacieśnianie więzów współpracy z Unią Europejską?
• Czy na Białorusi nastąpiła trwała zmiana cywilizacyjnej orientacji społecznej pod wpływem długoletniej dominacji rosyjskiej okresu carskiego i sowieckiego?
Unia Europejska, cechując się wysokim potencjałem oddziaływania na bazie swej soft power, wpływa na dynamikę systemowych zmian zachodzących w jej otoczeniu. Czy białoruska przestrzeń cywilizacyjna jest wolna od takich interakcji?
Spis treści
Wprowadzenie i metodologia przedmiotu 7
Rozdział 1
Białoruś a cywilizacja zachodnia 33
1.1. Geneza białoruskiej tożsamości cywilizacyjnej 33
1.2. Adaptacja europejskich wzorców cywilizacyjnych w Wielkim Księstwie Litewskim 58
1.3. Porozbiorowe dzieje Białorusi 82
Rozdział 2
Dziedzictwo białoruskich hominum sovieticorum 111
2.1. Nieliberalna państwowość sowiecka 111
2.2. Nierynkowa gospodarka sowiecka 129
2.3. Nieobywatelskie kształtowanie społeczeństwa sowieckiego 143
Rozdział 3
Wewnętrzne i zewnętrzne konsekwencje postkomunistycznego dziedzictwa 159
3.1. Państwo białoruskie wobec własnego narodu 159
3.2. Federacja Rosyjska wobec Białorusi 185
3.3. Unia Europejska wobec Białorusi 206
Rozdział 4
Perspektywy dla Białorusi 233
4.1. Autarkiczne państwo narodowe – białoruska droga donikąd 233
4.2. Białoruska opcja eurazjatycka 250
4.3. Białoruska opcja zachodnia 270
Zakończenie 291
Summary 299
Bibliografia 305
Załącznik 323
Spis tabel 329
Spis wykresów 331
Spis map 332
| Kategoria: | Handel i gospodarka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-7941-341-6 |
| Rozmiar pliku: | 12 MB |
